I
PAPJE
$5
damp
sextmt
Aïeutr#- en Advertentieblad roor Gouda en Omstreken,
Maandag 16 Juli 1906.
No. 10079.
Bultenlaadscli Overzicht.
r toekomst
LEVENSSTRIJD.
iOON,
STER",
MAN Zo.
AART
ogelte.
lagelijks vench
i, Soepkippen,
gemeste Eend-
egels, Kalanten
ere, Reevleescb,
concernerende
smaakt franco
Kleinhandel In sterken drank.
Een zonderlinge circulaire.
FEUILLETON.
45ste Jaargang.
I
INKMAN AZu.
irt <ler S.S,
rland.
Reiaboek voor
P is direct op
rengen.
deverd en ie te
Gaaflttar.
hun verwan!
non 1
SAZIJN
r b is.
ANDELAAR.
ts.
ON, Den Haag.
planteen.
rustig, ia teer
en teer auinig,
soo men etch
RUIS”
8ARDEMANN
Ier
uikbaar londer
'ANG, Poelier
ERDAM.
1.
ZANDVOORT
POORT, J. S
IS, A. DROST,
IJFF.
millioenen uit de waarlijk niet boorde
volle schatkist worden verspild aan een
marine waar zulke treurige toestanden
heerschen.
Het wil ons voorkomen dat deze circu
laire van den Minister van Marine boek-
w deelen spreekt, on dat de vraag zich
opdringt, of de Kamer in deze niet be
hoort in te grijpen. De tijd voor een
parlementaire enquête naar de toestanden
die bij onze defensie ter zee bestaan,
schijnt gekomen.
In ieder geval hopen wij, dat bij de
aanstaande begrootingsdebatten oen hartig
woordje over deze belangrijke zaak zal
worden gesproken.
dubbele flesch
egte, Zalthosirn*
otterdam.
iage.
J. Can. Rotter1
Minister Etienne diende gister in do
Fransche Kamer do voorstellen in tot het
herstallen in actieven dienst in hot leger
van Dreyfus en Picqaart, de eerste uls
escadrons-cbef, de laatste als brigade*
generaal, beiden met het Legioen van Eer.
(Luid applaus).
ertreflen
rs wolbekend
JHT-1LIX1B
Fabriekmerk).
e, radicale en
van alle, zelfo
skkige tenuiv
I ontstaan door
eugdigen leeftijd
e zwakte, Bleek
- Iloofdpjjn
Maagpjjn -
Onvermogen
enz. - Uit-
BURGEMEESTER en WETHOUDERS van
Gouda, brengen ingevolge art. 12, 10 der Drank
wet ter openbare kennis
Dat bij hen is ingekomen het navolgende ver
zoek om verlof voor den verkoop van alcohol-
houdenden drank, anderen dan sterken drank,
van J. Kombrink, voor den winkel van het per
ceel aan de Markt, Wijk A No. 143.
Binnen 2 weken, nadat deze bekendmaking is
geschied, kan ieder tegen het verkenen van het
verlof schriftelijke bezwaren inbrengen.
Gouda, den 14 Juli 1906.
Burgemeester en Wethouders voornoemd,
C. W. VAN DE VELDE,
Weth. l.B.
De Secretaris,
BROUWER.
Het is werkelijk niet gemakkelijk zich
een klare voorstelling te vormen van den
gedachtengang, die de circulaire van den
Minister van Marine deed geboren worden,
waarover de „Maasbode” dezer dagen
een en ander wist te vertellen.
Waarlijk een zonderling stuk, dat rond
schrijven aan de verschillende kerkgenoot
schappen waarin, om het zoo eens uit te
drukken, „dominee, pastoor en rabbi”
worden gere.quireerd om Janmaat op den
fatsoenlijken weg te houden. Want, al
wordt het voorgesteld of s ministers be
doeling alleen is „de aanraking van gees
telijke en godsdienstleeraren met het per
soneel der vloot zoo gemakkelijk mogelijk
te maken”, overtuigd als Z.Exc. is „van
de grooten en zeer ernstigen invloed ten
goede, dien de godsdienst op de schepe
lingen kan hebben”, de verdere toelich
ting en ook de wijze waarop de Minister
dit doel tracht na te streven, doen dui
delijk uitkomen, dat er nog iets anders
mee gemoeid is dan het zieleheil van den
schepeling of marinier.
Het staat wel niet in de circulaire,
maar men leest het toch tusschen de
regels door: de Minister wenscht de be
dienaren van den godsdienst in dienst te
stellen van de' krijgstucht; zij moeten
hem helpen den geest van ontevreden
heid en verzet bij de marine te keeren.
Zoo is de circulaire een verklaring van
Hot wetsi n twerp tot wederopneming van
Picquart in bet leger, word met 477 tegen
27 stemmen aangenomen, na een heftig
debat, waarby Alleinano generaal Mercier
noemt „de schavuit die in den Senaat zit”.
Do heer De Piessensé lichtte daarna zyn
interpellatie toe. Hy reide, dat, hoewel hy
niet betreurde, dat men de schuldigen niet
voor de rechtbank kon brengen, lip toch een
uitspraak had gewunaebt, waarbij do mis
dadigers met een gloeiend yzor werden ge
brandmerkt. Hy vroeg of do Kamer dio
bende van boosdoeners langer zal dulden on
zal toestaan, dut mogelijkerwijze do Franscho
soldaten onder bevel vun Mercier zouden
worden gepluutst. Hy beschuldigde voorts
Boisdeffre, Üonse on andoren.
Do hoer Pogliori Conti, die der regeoring
verweet dat zy de officieren laat beleedigen,
kreeg vun Barraat, ondorstaatssocrotaris, een
klap in bet gelaat.
Men werd handgemeen in het hémycicle.
Daar eon ernstig gevecht dreigde to ontstaan,
zette president Brisson den bood op on ver
liet by de zaal.
Do tribunes werden ontruimd.
Na do hervatting der zitting las de hcor
Messimy het rapport voor ovor het wets
ontwerp, waarbü Dreyfus weder in dienst
hunne verhouding steeds goed gebleven, ai
was deze ook meer gegrond op wcderzyd-
sche onmisbaarheid dan wel op ware vriend
schap.
Nu berustte de leiding der zaken en het
beheer van het vermogen der jonge erfge
name alleen bp Sandow, maar ai heel spoedig
begon hy zyn rechten ah voogd op zoodanige
wpze te doen gelden, dat hy ook omtrent
de toekomst van Jessy wilde beschikker..
Dezelfde koele zelfzucht welke al zfja han
delingen en ondernemingen kenmerkte, deed
hem ook het plan opvatten van een huwlpk
tusschen de rijke erfgename en z(jn broer,
en hy was even verbaasd als verschrikt toen
dit plan, dat aan de eene zpde zonder voor
behoud werd aangenomen, aan den anderen
kant zooveel tegenstand vond. Hy hechtte
intusschen volstrekt geen gewicht aan dit
verzet van het jonge meisje, en hy was
overtuigd dat zjj zich eindelijk wel naar zyn
wil zou schlkkon. Het uur was nog niet
geheel om, toen het rijtuig weer voorreed,
en onmiddellyk daarop traden do beide hoe
ren in een slalon, waar Jessy zich nog be
vond.
Sandow scheen door het wederzien van
zyn broer, van wien hy toch zoovele jaren
gescheiden geweest was, volstrekt niet ge
roerd te zjjn.
(Wordt vervolgd)
lelde. n No. 62.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
niet uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
jrost f 1.70.
Afzonderlijke Nominees VIJF CENTEN.
3)
Jessy bleet alleen achter, en nu zjj zich
niet meer ouder den invloed bevond van die
koele, strenge oogen, brak de lang ingehou
den tranenstroom te voorschijn. Het jonge
meisje behoorde blijkbaar niet tot die krach
tige naturen, welke haar wil tegenover dien
van anderen zetten. In deze tranen open
baarde zich al de weekheid van een karakter
dat gewoon ia zich te laten leiden en reeds
bij den eersten strjjd, waartoe het wordt
opgeroepen, zyn onmacht'voelt.
Hot was ook inderdaad de eerste strijd
dien zjj in haar jeugdig leven te voeren had.
Onder do gelukkigste omstandigheden opgo-
groeid, omringd door de liefde en teederheid
harer ouders, had zjj do smart eerst haar
hart voelen binnendringen toen de moeder
stierf, twee jaar later in den dood gevolgd
door haar vader. By uiterste wilsbeschikking
werd de veeljarige vriend en kompagnon
van den overledene, mijnheer Sandow, ala
voogd over de minderjarige wees aangesteld,
en haar stoffelijke belangen konden ook
moalclyk aan betere handen worden toerer-
onmacht om zelfstandig een eind te ma
ken aan toestanden en verhoudingen, die
de kracht en het aanzien onzer vloot
ondermijnen.
Zeker, van onmacht. Want hoe zou
anders een vrijzinnig minister van marine
er toe kunnen komen op zoo bedenke
lijke wijze af te wijken van het beginsel
dat in religieuse zaken steeds bij de vrij
zinnigen van alle gading heeft voorge
zeten, dat van scheiding van kerk en
staat. Het gold immers steeds als een
vast en goed principe van het liberalis
me, dat de staat zich onthoudt van be
moeiing in en subidieering van den gods
dienst. Welnu, hier wordt een maat
regel ingevoerd, die beoogt de geestelijke
of godsdienstleeraren op rijkskosten naar
Willemsoord te vervoeren en hun ver
blijfkosten aldaar te vergoeden, om hen
vrije gelegenheid te geven met de sche
pelingen, hun oud-leerlingen van gedachte
te wisselen. Als van den maatregel een
druk gebruik wordt gemaakt, dan kan
dat een lieve duit kosten, en wanneer de
bedoeling van dezen maatregel niets anders
zou zijn dan in de circulaire wordt ge
zegd, dan lijkt het ons niet boven twijfel
verheven of een dergelijke subsidie zóó
maar mag worden verleend. Er zouden
nog wel eenige staatsrechterlijke beden
kingen tegen zijn aan te voeren, en stellig
zouden wij dan te doen hebben met een
bedenkelijkc reactie tegen een der belang
rijkste beginselen van liberaal regeerings-
beleid.
Maar, zooals wij zeiden, wat de minister
wil, is blijkbaar den godsdienst als een
ultimum remedium tegen de kwijnende
discipline bij de marine aan te wenden.
Inderdaad, een zonderling middel voor
een lid van dit Kabinet, dat niet op een
geloofswortcl stoelt, en waartegen van
christelijke zijde zeer begrijpelijk verzet
wordt aangeteekend.
Het is waar, dat minister Ellis van
geestelijke controle op de schepelingen
niet afkeerig was, en dat wat het wezen
der zaak betreft, van kerkelijke zijde geen
bezwaar kan rijzen. Dat de „Rotter
dammer” dan ook den maatregel op zich-
trouwd Maar Jessy bad nooit liefde voor
haar oom Sandow kannen opvatten, hoewel
zy deze al van haar prilste jeugd af kende.
Hy was een bloedverwant harer moeder, en
ovenals deze geboortig uit Dnitscbland. Voor
ruim twaalf jaar was by bijna zonder mid
delen naar Amerika gekomen, en bad in de
zaak van zijn neef een positie gezocht en
gevonden. Het heette dat ongelukkige om
standigheden en bittere ervaringen hem nit
Europa verdreven haddenwat hij daar
eigenlijk geweest was, bad Jessy nóóit ie
weten kunnen komen, want ook haar ouders
schenen daaromtrent nooit nauwkeurig inge-
Hebt geweest te zynen Sandow zelf vermeed
steeds zorgvuldig dit punt aan te roeren.
Men had hem aanvankelijk slechts, half
uit medelijden met den armen bloedverwant,
een ondergeschikte betrekking op bet kan
toor gegeven, maar by ontwikkelde daar
zulk een groote werkkracht, dat het niet
lang duurde of hy nam onder bet talrijke
personeel de eerste plaats in achter den
chefen toen op een gegeven oogonbllk een
dringende handels-krisis alleen door zyn tijdig
bn energiek optreden werd overwonnen, nam
de eigenaar hem als deelgenoot op in de
zaak, welke onder zyn leiding al heel spoedig
een meer dan gewone vlucht nam. Een reeks
even vermetele als gelukkige speculaties
bracht de tot nu toe bescheiden Ante op
(illl INIIE III H m
zelf practise!) belachelijk noemt, kan des
noods gelden als uitvloeisel van overdreven
zucht tot critiek. Volkomen begrijpen wij
echter het protest van dit blad tegen de
grondgedachte van een liberaal minister,
die geen uitweg ziende om verandering
te brengen in den slechten geest hij de
mannen, den godsdienst aangrijpt als uiterst
redmiddel.
Inderdaad, indien de minister het wen-
schelijk oordeelt dat janmaat onder den
grooten en zeer ernstigen invloed ten
goede van den godsdienst worde gebonden,
dan is dit plannetje broddelwerk van de
ergste soort. Laat hij zich dan rondweg
uitspreken voor een aalmoezenierstelsel
dat den minderen schepeling en den
marinier onder voortdurend geestelijk
toezicht brengt. Wij voor ons zouden
daar niet voor te vinden zijn, maar het
zou althans een systeem zijn waaraan
men houvast heeft.
Maar deze uitstapjes van dominees en
pastoors en catechiseermeesters naar Wil
lemsoord bevorderen, getuigt van een
halfheid, die geen gunstig getuigenis allegt
van den geest die bij het Marinehestunr
voorzit. Als men uit deze vrucht den
boom moet beoordeelen, dan ziet het er
treurig mede uit.
Van tweeën éénóf de minister wil
niets meer dan het religieuse leven der
schepelingen gemakkelijk maken, maar
dan schijnt het ons voldoende toe zoo
danige maatregelen te nemen, dat de be
dienaren van den godsdienst geregelden
omgang met de schepelingen kunnen
hebben. Wij zien echter niet in dat er
eenige reden kau zijn om die reizen van
geestelijken en godsdienstleeraren ten laste
van den Staat te brengen. Of wel de
minister requireert den godsdienst als
hulptroep om de discipline te verzekeren,
maar dan blijkt daaruit eonerzqds, dat
inderdaad de toestand op de vloot zeer
slecht is, en anderzijds, dat de mariue-
autoriteiten tegenover dien slechten geest
met de handen in het haar zitten.
Twee veronderstellingen die o. i. alles
zins de vraag wettigen, of het toegelaten
mag worden dat telken jare kostelijke
een hoogte welke haar onder de eerste hui
zen der stad rangschikte, on do nieuwe chef
wist den invloed, dien bjj zich door deze
schitterende rosnltaten verwierf, zoodanig
aan te wenden, dat men hom langzamerhand
beschouwde als bet eigenlijke hoofd der
onderneming, waarin zyn stem steeds als
beslissend gold.
Op deze wjjze was ook Sandow binnen
betrekkelyk korten tijd een vermogend man
geworden. Dadr hy niet gehuwd was, bleef
hjj in het huis zy'ner verwanten wonen, maar
ondanks het veeljarige samonleven en hun
gemeenschappelijke belangen, word bun ver
houding toch nooit gekenmerkt door zekere
hartelijkheid en vertrouwelijkheid, waartoe
verwantschap zoo gemakkelyk had kun-
leiden. Zyu koude, stroeve natnnr ver
zette zich tegen iedere toenadering. Hy
kende alleen een rustelooss arbeid in het
belang der zaken on zoebt nooit ontspanning
in den familiekring, waaraan hjj volstrekt
geen behoefte scheen te hebben. Jessy's
vader had er volstrekt niets tegen dat zyn
kompagnon het grootste deel van bet werk
en de zorgen op zyn eigen Behouders nam,
want hjj was niet afkeerig van eon beetje
levensgenot, van de genoegens waartoe zijn
vermogen hem in ztaat stelde, on daar de
beide verwanten wederkoarig eikaars wen-
seben an levensopvatting aarbiadlgden, waa
Teleh>«» Je. KB
ADVERTENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
j