ORE
I1TS.
NTEN,
fabrieken tegen
irjjzen.
1NTH2R.
/Vtewws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken o
Vrijdag 3 November 1906,
No. 10173.
Buitenlandse!) Overzicht-
jOON,
'STER”,
D-
ersclioeiien,
rfïK
1 moeite
vart ea
LljUfboai
r (1elen
ten lette
Tegen den Stroom.
tElILLMOX.
Y ZONEN,
45ste Jaargang
FT
van Advertentiën tot 1 uur des midd.
.Oil.
iet en kerkbrand.
I
[NEMAN Zn.
Wordt vervolgd.)
T B 13.
jr-Magazijn
fitters verricht
en LAARZEN-
S
E 30.
de Kleiwegsteeg
irten HEEREN
NTER-
femeten werk.
Spreek-, Bie.r-
itiiiigen.
idt, weudo zicli
ude Jenever
itcap
IOPPE.
baar bjj
'ERS Jz.
Fentoon-
Mnakary
Arnbaca.
Telefoi ii No. S‘J.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJ I CENTEN.
I, 8‘/„ dubbele flescb
Vo»?te, Zaltbomrao
Kot tor duin.
nhage.
J. ('zn. Rotterdam
22)
„Ik heet Irmgard,” zei de woeste schoon
heid met eene diepe, sonore stem, „wou u
iets van moeder Balbo P”
Clarisse bleef ’t antwoord schuldig en
volgde bijna instinctmatig het zigzagsgewjjze
dalende pad, dat van de laatste duinen leidde
tot de hut. In -t volgend oogenblik stond
z\j voor Irmgard, die met een krachtigen
slag het opdringen van den hond afweerde.
„Ik ben hier verdwaald en heb dorst ge
kregen, zoudt u mij niet aan een verfris-
schenden dronk kunnen helpen, jonge juffer P”
zei Clarisse op vriendelijk vragenden toon.
„Jonge juffer P” herhaalde Irmgard la
chend. „Dat heeft 'nog nooit iemand tegen
mij gezegd. U kunt gerust Irmgard tegen
mij zeggen. Hier staat een ton met water,
zoo heerlijk als je ’t op Friedrichshagen
nergens vindt, want u komt van de badplaats,
zooals ik wel aan uw mooie kleeren kan
zien- Van dit water kunt u naar hartelust
drinken, doch als u liever melk wilt van
myn geiten, dan kan ik u dadelijk daaraan
helpen."
„De distels en de doornen,
Die steken al te zeer,
Maar ach, do booze tongen,
Ze doen het nog veel meer!”
De katholieke Germania maakt uit een
brief van een onderwijzer in de provincie
Htsen een gedeelte openbaar, om te laten
zien, hoe ver de „zedelijke verwildering”
van de schoolkinderen in die provincie reeds
is gegaan:
„Alle klassen, schrijft de onderwijzer, kwel
len hunne onderwijzers tot het uiterste. Ik
moet in de klas N. les geven. De meisjes
zitten kalm, houden haren mond dicht en
onderwijl worden voortdurend Poolsche wijsjes
geneuried, soms zelfs tweestemmig. Ik heb
IIE1CK te letten
▼AM
N worden afgele-
de pakjes van
en een Ned. one
van Nommer en
van nevenstaand
Ie Wet gedepo-
itvoering van ge-
bevelende
BIJL,
ART Lx.
lovertroften
bora welbokoud
KCHÏ-UIXIB
et Fabriekimerk).
ide, radicale en
g van alle, zelf1»
Inekkige zenuw»
ral ontstaan door
j jeugdigen leeftijd
ilke zwakte, Bleek
Hoofdpijn
g - Maagpijn
Onvermogen
enz. Uit
onderwijs dus. Het artikel is nu zoo vaag,
zeggen de liberalen verder, dat het Lagerhuis,
in het amendement berustende, maar vast
houdende aan de overige artikelen, zooals
zo nu nog luiden, krachtens dat gewijzigde
art. 1 het onseclarische godsdienstonderwijs
voor alle scholen zou kunnen voorschrijven.
En van dat onderwijs willen Anglikanen en
Roomsche immers niets weten. Van hun kant
is er dan ook, door Lord Heneage zelf, in
het Hoogorhuis gezegd, dat het de bedoeling
met zijn amendement is, sectarisch onderwijs
op alle lagere scholen, als deel van ’t gewone
ondorwys, mogelyk te maken. Het nut van
het amendement is nog dit, merkte een der
ministers op, dat de unionisten later tot de
kiezers zullen zeggenwij wilden den gods
dienst op school behouden, maar de regeering
en haar partij wilden ’I niet. Dat zou wel
onwaar wezen, want de regeering heeft in
de verdere artikelen het godsdienstonberwjjs
in de school gehandhaafd, maar haar verzet
tegen Heneage’s voorstel zou toch wel zoo
uitgelegd worden. Hetgeen voor de regeering
echter geen reden mocht wezen, om het
amendement te verwerpen.
Lopez Dominguez, de minister-president,
is al een paar dagen ongesteld. De doctoren
zéggen, dat hij zich in acht moet nemen en
I dat hjj dan binnenkort weer geheel hersteld
zou zjjn. De liberale party is toch even on
gerust over die ongesteldheid, want een
politieke veldtocht is op handen en de aan
voerder kan niet gemist worden.
De conservatieve Cortesleden verklaren,
dat Maura, hun hoofd, voortaan zonder te-
rughoudonheid de liberale regeering zal aan
vallen. De kloof tusschen liberaal en conser
vatief is door de besliste houding van het
tegenwoordige liberale ministerie begrijpe
lijkerwijs dieper geworden. De welwillende
oppositie tegenover een tegenstander die niet
handelt, maakt plaats voor een oppositie uit
overtuiging tegen een tegenstander die ernst
maakt met zjjn programma. Als de verscher
ping van de tegenstelling tusschen conserva
tief en liberaal nu maar leidt tot nauwere
aansluiting binnen den kring der party, dan
kan er voor de liberalen wel wat goeds
voorkomen uit den stryd tegen de vereenigdo
conservatieven, ultramontanen en Carlisten.
GOI1NIIE E0MT7
Nog voordat Clarisse iets op ’t voorstel
had kunnen antwoorden, vloog Irmgard als
een pjjl uit een boog over het kleine gras
veld om in de hut te verdwijnen. In het
volgend oogenblik was zjj terug met een
frissche kruik in de eene hand en greep met
de andere hand de grootste barer beide gei
ten, die zy hurkend en met een verbazende
handigheid ging zitten melken, waarvoor het
aardige, mooie dier haar scheen dankbaar
te zyn.
„Drink juffrouw, by de hitte, die we hebben,
zal u dat goed doen!”
Clarisse nam dankend Irtngard’s kruik in
ontvangst, zette ze aan de lippen, slorpte
met welgevallen de versebe melk en zonk
vervolgens blijkbaar vermoeid op jeen stuk
van een zwaron boomstam, die bjj wjjze van
bank voor de hut lag, neder, terwijl Irm
gard heel dicht bjj haar plat op ’t gras ging
zitten.
„Kijk, kyk, hier een scheur en daar een
winkelhaak, en uw mooie schoentjes zyn ook
al kapot geraakt dat is ook wezenlijk
geen weg voor jonge dames
Gelyk er in het Hoogerhuis by de beraad
slaging over het aangenomen amendement
van Lord Heneage gezegd is, gold 't hier
geen stryd tusschen sectarisch en onsectariscb
godsdienstonderricht. Dat zal bjj andere ar
tikelen aan de orde komen. De unionisten
wilden alleen reeds in het eerste artikel van
de wet het beginsel uitgesproken hebben,
dat de openbare school in Engeland een
godsdienstige school zal wezen. Wjj hebben
reeds gezegd, welke praktische bezwaren er
van regeeringszyde tegen ingébracht werden.
Door zyn onbepaaldheid zou het voorschrift
dat er eiken da^ godsdienstonderwijs gegeven
moet worden, allerlei moeilijkheden veroor
zaken. Bovendien schrijft dat artikel niet
eens voor, dat de kinderen dat onderricht
verplicht zyn te volgen. Ook la it het ruimte
voor het stelsel, in het Lagerhuis met groote
meerderheid verworpen, van wereldlijk on
derwijs gegeven vanwege de overheid en
godsdienstonderwijs vanwege de kerk of
particulieren het stelsel van wereldlijk staats-
Met rhytbmisch geluid, half zingend, half
sprekend, had zjj het kleine liedje opgezegd.
Maar hare trekken hadden daarbij een bit
terheid vertoond, die in het hart haar oor
sprong moest hebben gehad. In ’t eigen
oogenblik evenwel speelde weder een lachje
om den gansch niet kleinen mond, waarvan
de omgekrulde lippen een paar rjjen paarl-
witte tanden ontblootten.
„Zou u wel willen gelooven. juffrouw, dat
ik nog maar eens in myn leven in Fried
richshagen ben geweest P Dat was by het
kerkwyfeest en o, ik vind het zoo mooi, zoo
mooiZy hield een oogenblik op en de
daareven nog zoo wrevelige trekken schenen
thans door heerlyke herinneringen verhelderd
te zjjn. „Moeder Balbo laat me niet gaan
o, die is zoo hard, zoo boos” alle zacht
heid was weder uit het jeugdige, zeer be
wegelijke gezicht verdwenen en het was, of
het op eens vjjf, zes jaren ouder was ge
worden. Ha, had, daar danste ik toen|met
den baron, den wilden baron, dien moeder
Balbo Zy hield eensklaps op. „Maar
al mag Ik niet naar hem toe, hy komt toch
wel bjj mjj ha ha
Als een kat sprong zjj op en Clarisse’s
byzyn vergetend, begon zy opnieuw met de
geiten haar dollen rondedans.
„Hop hop myn liefje hop
dansen mjjn Richard, mjjn baron, die
Telefoon No. 83
A I) VERTENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Te Vcrviers had gisterenmiddag een groote
vergadering plaats van de arbeiders in de
wasscherjjen ter bespreking van het vredes
verdrag, gesloten tusschen de gedelegeerden
der patroons en die der arbeiders. De spre
kers gingen hevig te keer tegen de gedele
geerden en bevalen voortzetting der staking
aan. De vergadering verklaarde zich met
431 stemmen tegen 22 voor voortzetting der
staking. Slechts een minderheid der wasscherh
woonde de zitting bjj.
Over de overeenkomst, tusschen keizer
Franz Josef en de Hongaarsche coalitie aan
gegaan bjj de vorming van bet ministerie-
Werkcrle, schjjnt zoowel in Weenen als in
Budapest begripsverwarring te hoerschen.
De nieuwe minister van oorlog der monar-
danst veel mooier zoo zoo is ’t goed
opgepast hoog hoog
Toen stootte zjj de dieren met den voet
van zich af en wierp zich lachend voor de
vreemde, jonge dame neder.
Clarisse zweeg, ’t Was alsof een zware,
jjskoude hand op hare lippen was gelegd en
alsof een andere haar krampachtig het hart
ineen drukte.
„Hjj wil me meenemen naar zjjn slot. Zou
ik soms zjjn vrouw moeten wordenP Ha
onzin, ik en een meesteresse op een kasteel 1
Neen, trouwen wil ik hem niet, maar lief
hebben, lief hebbenGod zjj hem genadig,
als hjj hot iemand anders deed I”
Clarisse huiverde. Zjj vond het iets ver-
schrikkelijks met dat woeste kind alleen
te zjjn.
„Kyk, dat’s voor u,” sprak zjj zacht en
wilde Irmgard een stukje zilvergeld geven.
„Ik dank je wel, en wees nu nug zoo goed,
mjj tot op den landweg te geleiden
„Houd dat geld maar, juffrouw, ik weet
toch niet wat ik er mee doen zou. Veel
hebben wjj niet, maar we hebbpn ook maar
weinig noodig. Komaan, nu wjjs ik n den
weg. en als u mjjn Richard ziet, moet u
hem van mjj groeten.”
godsdienst ondcrwjjs bedoelen de voorstan
ders P Op die vraag gaven de voorstellers
geen antwoord. Het was duidoljjk, zooals
Lord Loveburn opmerkte, dat het voorstel
„een vlag was en niets anders, een vlag die
bjj het begin van het debat werd opgestoken,
met een beroep op hulp van allen, die niet
voor ongodsdienstig en onchristelijk willen
worden aangezien.”
Hjj betreurde het, dat op die wyze onder
een valscho vlag propaganda werd gemaakt
tegen oen wet, die door het Lagerhuis met
groote meerderheid was aangenomen.
Lord Halifax wees er op, dat dit amen
dement niet eenige is, door het Hoogerhuis
uitgobroedook het beginsel in het amen-
dement-Chamberlain ncergelegd en door het
Lagerhuis verworpen, zal in het Hoogerhuis
weder in de wet worden gebracht. Maar
het Lagerhuis zal daarop niet ingaan. De
algemeens opinie van de liberale bladen is,
dat de amendementen van de Lords door
het Lagerhuis onherroepelijk zullen worden
verworpen.
Dan moet de stryd worden voortgezet, die
het Hoogerhuis thans heeft doen ontstaan.
En die strjjd gaat niet over het godsdienst
onderwijs op de scholen, maar over de
vraagof in Engeland een liberale regee
ring mogoljjk is, bjj den voortdurenden tegen-
staj|4 vaD de erteijjke wetgevers tegen eiken
maatregel, die van een vrijzinnige opvatting
getuigt. Het Hoogerhuis, zegt de „Westm.
Gazette”, kent het land slecht, als het meent,
dat dit den toestand anders inziet dan bjj
werkeljjk is.
De heer Iswolski, de Russische minister
van buitenlandsche zaken, heeft Berlyn weder
verlaten. In weinige dagen dat bjj aldaar
vertoefde, heeft hjj langdurige besprekingen
gehouden met den Keizer, den Rjjkskanselier
en den heer v. Mtihlberg, ouder-staatssecre-
van buitenlandsche zaken. Over het onder
werp dier besprekingen doen in de pers
natuurlijk allerlei gissingen de ronde, o. m.
wordt gezegd, dat de Russische minister de
Duitsche regeering is komen polsen over
een toenadering tusschen Rusland eenorzjjds
en Duitschland en Oostenrijk anderzijds en
over het sluiten van een verbond tusschen
de drie Keizers.
De „Matin” berichtte eenige dagen gele-
deq, dat minister Iswolski bjj de regeering
te Parijs stappen had gedaan om de terug
roeping van den her Bomoard, Fransgezant
te Petersburg te bewerken. In de „Éclair”
was dit bericht door het „Petersburgsche
Telegraafagentschap” tegengesproken, terwjjl
ook een „Havas” bericht uit Berljjn meldde,
dat de mededeeling van den „Matin" allen
grond mistte. Dit blad echter bljjft zjjn be
wering volbouden en raadt den minister de
zaak inaar verder te laten rusten, het zou
anders aan bet reeds medegedeelde nog
eenige bijzonderheden kunnen toevoegen, die
do zaak voor den minister nog aangenamer
zouden maken.
gewaarschuwd en gedreigdhet gevolg was
dat in bet laatste half uur het spektakel
erger dan ooit werd Het is moeiljjk om uit
te maken, wie do daderessen zjjn. Kjjkt men
den eenen kant uit, dan komt het geneurie
van den anderen enz. En het mooiste is nog
ditWanneer de kinderen hunne meesters
op school groen en geel geërgerd en bun
geduld op de ergste proef gesteld hebben,
gaan zjj naar het kerkplein naar het missie-
kruis en bidden hier een uur lang, terwjjl
buiten hot hek talryke toeschouwers staan,
die verwenschingen en vloeken tegen de
onderwijzers uitbraken en er do gebeden der
kinderen mee begehiden.”
De Germania erkent dat zulke treurige
toestanden, onverschillig wie er de schuld
voor draagt, een bedenkeljjk licht op het
godsdienstige leven in Posen werpen. „Daar
gelaten dat altjjd opnieuw wordt beweerd
dat do geestelijkheid achter do heele opruierjj
zit en dat do stakende en niet stakende
kinderen naar het heet openljjk zoggen dat
de geestelijke ben niet tot de eerste heilige
communie wil toelaten, indien zjj Duitsch
leeren, moet men met bezorgdheid die ver
wildering van de jeugd beschouwen: De ver
menging van staatkundige met godsdienstige
zaken zal bittere vruchten dragen, en de
tweespalt die gestadig in het hart der kin
deren ontstaat, kan niet zonder noodlottigeu
invloed op de karaktervorming bljjven. Wan
neer de belanghebbenden de eenvoudigste
beginselen van de zielkunde ter harte namen,
moesten zjj dit bederf tegenhouden. Wjj ma
tigen ons niet aan om profeten te willen zjjn,
maar wjj zien den tjjd naderen dat niet alleen
de staat, maar ook de kerk, ook de gees
telijkheid en de ouders aan zichzelven de
vruchten van het zaad zullen gewaarworden
dat thans wordt uitgestrooid. Alle verstandige
menschen zjjn het daar over eens.”
De strjjd is begonnen. Het Engelsche
Hoogerhuis heeft een amendement aange
nomen op de schoolwet, bepalendedat een
school niet zal erkend worden als openbare
lagere school, tenzjjeen gedeelte der
schooluren iedere dag bestemd wordt voor
godsdienstonderwijs.
De regeering had dit amendement krachtig
bestredenhet werd verdedigd door den
aartsbisschop van Canterbury en Lord Lans
downe, en door het Huis met 256 tegen 56
stemmen aangenomen.
De Lord-Kanselier wees er op, dat dit
amendement te vaag en te algemeen' was,
zoodat hjj het uit een wetgevend oogpunt
reeds moest afkeuren. Wie moet dat gods
dienst onderwjjs geven en welke soort van
8
XE