vorm
K
Ife
it—
n
•vorm
Meuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Dinsdag 20 en 21 Mei 1907.
No. 10336.
L
De komende Statenverkiezingen.
EXT
VERVLOGEN GELUK.
baar.
Bron,
dam
tan Haag.
8L, E- H VAN
i d Uttel, AN
/HEER, Haas-
v. d. STAR,
A dkGROOT,
R, Bentchop.
\omXorldancta
srveer
V
46ste Jaargang.
VERKIEZING
FEUILLETON.
Maandag en
o
jen
^krachten.
dan noodig.
GOUDA,
id der tesp
deration öe
»na enz.
tori
JLAX&Zx
Wordt vervolgd.)
ig geneest,
'octoren.
re vloeistoffen
Ie Fabricatie
■bruiker van
P 8',
mie national
Ml
te*
rr
VMSM'MMa iiMiai ui,
>od®
ir».
M.
iioi iniii: coirant
Teletm So. S>.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post f 1.70.
Afzonderlijke Hommers VIJF CENTEN.
berustend, herinnert waarbij de rol van
de kroon eene ondergeschikte wordt.
Waarlijk de rechterzijde heeft zelf het
toezicht van een anti-revolutionair meer
Ware dr. Kuyper vooraf
van LEDEN voor de
PROVINCIALE STATEN.
De BURGEMEESTER van GOUDA,
Gezien art. 3 dor Wet van 28 April 1897
(Staatsblad No. 112),
doet te weten
dat de verkiezing van Drie Ledeir der
Staten van de Provincie Zaid-Holland, tot
vervulling der plaatsen van de dit jaar al
tredenden, zal plaats hebben op DINSDAG
4 JUNI aanstaande
dat op dien dag, van des voormiddags
negen uur tot des namiddags vier nar, ten
Raadhuize by hem kunnen worden ingele
verd de by art. 51 der Kieswet bedoelde
opgaven van Candidaten, waarvan de voor
geschreven formulieren van beden af ter
Secretarie kosteloos voor de kiezers ver
krijgbaar zyn
en dat voor deze verkiezing de stemming,
zoo die noodig moobt zjjn, door de Gede
puteerde Staten is bepaald op DINSDAG 11
JUNI aanstaande en de herstemming, zoo
noodig op VRIJDAG 21 JUNI aanstaande.
GOUDA, den 18 Mei 1907.
De Burgemeester voornoemd,
R. L. MARTENS.
Wegens het Pinksterfeest ver
schijnt de Goudlelie Courant
Maandagavond niet.
De komende Statenverkiezingen zullen
geschieden onder de tegenstelling van
linker en rechterzijde. Hoe gaarne wij
ih het bijzonder een andere tegenstelling,
die van democratie of conservatisme deze
verkiezingen hadden zien beheerschen, de
nood is ons opgelegd, de houding der
rechterzijde, die overal als een gesloten
phalanx optreedt, voor het behoud der
tegenwoordige rechtsche meerderheid in
de Eerste Kamer dwingt er ons toe, voor
ditmaal, laten wij hopen voor het laatst,
tegenover de coalitie rechts te stellende
coalitie links. Het is een verblijdend
teeken dat dit parool, nu het eenmaal is
gegeven, alom in den lande vrijwillig,
24)
Je bent nog ziek draag eerst zorg
voor je gezondheid, wacht je volkomen ge
nezing af Ach, laat mg niet wegkwgnen
van angst voor jon!
Doch ik zweeg.
Opnieuw begon hg:
Het moet, Chrisje I Geloof mg, bet
moett
Zoo stond hg voor mg, als in dien onver-
getelgken nacht, en vatte mg bg de hand.
Maar ditmaal kon ik niets anders uitbrengen
dan koele woorden.
Je weet zelf het best, zeide ik, wat
goed voor je is, Koenraad!
Hg trok mjj aan zgn borst en sprak ge
roerd
Je meent wellicht, Chrisje, dat ik on
dankbaar ben en slecht en toch heb ik
geen ander doel voor oogen dan mgn plicht,
mgn roeping J(j kunt niet beseffen
welk een strijd er woedt in mgn binnenste.
Ik zweeg; het sou mg een lesware mar
teling zjjn geweest, nogmaals de schildering
van dien strijd te moeten aanhooren.
Hóe zon je ’t ook kunnen weten F ging
hg voort Indien je slechts een flauw
vermoeden hadt van wat ik in de laatste
jaren heb geleden, sinds bet oogenblik dat
vader mg zeide, dat ik een vreemde was in
zgn huis, dat ik vader noch moeder had,
dan zou je diep medelijden met mg hebben,
Chrisje! Verraadt mg niet, Chrisje!...
Ik verlaat morgen dit huis, misschien reeds
heden!... Ik kan niet spreken met vader;
het zon niet goed afloopen tusschen ons
beiden 1
En waar wil je dan heengaan, Koen
raad F
Hg barstte in een akeligen lach uit.
Waarheen? Wel natuurlijk naar Helm
stadt, bjj mgn boeken! Ik moet eruit,
eruit! Ik zal examen doen, zooals ik
vader beloofd hebEn dan
En dan F herhaalde ik. En dan. Koen
raad?
Hg zweeg.
Eindelijk zeide hg op doffen toon:
Vraag mg niets, Chrisje!
Het was mjj te moede alsof het bloed mg
in de adereu stolde tot ijs.
Koenraad, smeekte ik luid, en het moet
hem als een angstkreet in de ooren hebben
geklonken, Koenraad! Je zult niet
terugkomen, wanneer je eenmdal bent heen
gegaan I
Afstemming der oorlogsbegrooting was
onder deze omstandigheden eene veroor-
deeling der regeering in haar geheel.
Overneming der regeeringstaak had hierop
moeten volgen. Deze daad van moed
dorst de rechterzijde, zelfs niet met de
mogelijkheid van kamerontbinding, te
volbrengen, aldus hare politieke onmacht
duidelijk ten toon stellende. Toen hierop
het ministerie bereid was onder bepaalde
voorwaarden aan te blijven, kreeg de
rechterzijde pen kans, waarvan zij met
gretigheid gebruik maakte.
Zooals men weet, wilde het ministerie
zekerheid hebben dat, wanneer het aan
bleef, de maatregel, die het terecht als
een punt van het regeeringsprogram
beschouwde, ook met instemming der
kroon tot stand zou kunnen worden
gebracht en vroeg daaromtrent eene
verklaring van de kroon. In deze volko
men natuurlijke en door den loop van
zaken rationeele aanvraag van het minis
terie zag de rechterzijde een nieuw
„politiek fortuintje”. Daardoor was het
gezag der kroon aangetast. Het recht
der Koningin om een aangenomen ontwerp
niet goed te keuren, niet geëerbiedigd.
De rechterzijde was bereid ter verde
diging van het bedreigde koninklijk gezag
op te treden. Gelukkig bleek het bedreigde
gezag zich zelf nog al veilig te gevoelen
en achtte het deze hulp volkomen onnoodig,
waardoor het fortuintje, dat zoo heerlijk
de politieke onmacht had kunnen bedek
ken, verviel. Toch zal het in den
komenden verkiezingsstrijd nog wel eens
opgehaald worden en daarom kan het
zijn nut hebben nog eens uitdrukkelijk te
constateeren, dat de Kroon zelf dit gevaar,
zelfs nadat de rechterzijde haar dit onder
de oogen heeft gebracht, niet voelde. De
terminologie der rechterzijde in deze
kwestie is zelfs in hooge mate revolu
tionair.
De Grondwet spreekt van een bekrach-
tigingsrecht der kroon, waardoor Jb kroon
is een gelijkwaardige wetgevende factor.
De rechterzijde sprak voortdurend van
een vetorecht, dat aan eene republiek of
aan eene monarchie op volkssoevereiniteit
Hedwig in de deur. Het scheen wel, als
ware de gebogen nis uitsluitend aangebracht
om tot omlijsting te dienen van haar be
koorlijke beeltenis.
Ik kom, herhaalde Koenraad hoe
kan je nu nog twjjfelenF
Thans wist ik, dat bjj komen zou, en
toch mij was de vreugde bijna vergaan.
Den volgenden ochtend ontwaakte ik zeer
vroeg. Toen ik aan het venster trad en in
den tuin keek, ontwaarde ik op het met
rgp bedekte herfslgebladerte, dat de wegen
bedekte, sporen van voetstappen, klein en
smal, maar toch niet de indrukken van een
vrouwenvoet.
Door een vaag voorgevoel geleid schoot
ik ijlings mjjn kleederen aan en klopte aan
de deur van Koenraad’s kamer
Daarbinnen was alles doodstil.
Toen ik bet vertrek, waar de morgen
schemering de duisternis van den nacht nog
niet geheel verjaagd had, binnentrad, vond
ik het ledig. Op het tafeltje naast bet bed
lag een brief, voor vader bestemd, daar
naast lag een open vel papier, maat mijn
oogen waren als verblind door de heete
tranen, die er uit welden en mg langs de
wangen biggelden.
n’en deplaise <le Rotterdammer wordt
opgevolgd. Des te meer moet er voor
gezorgd worden, nu aldus de algemeene
tegenstelling tusschen rechts en links op
den voorgrond gesteld wordt, dat hier
geen valsch licht op de feiten wordt
geworpen. De rechterzijde is van oudsher
geneigd zich zelf voor te stellen als de
veilige hoeder van het gezag. Men denke
slechts aan de wijze waarop het „politiek
fortuintje” der staking van 1903 is
uitgebuit. Intusschen dit zal nu wel
hebben uitgewerkt. De rechterzijde heeft
blijkbaar begrepen dat een nieuwe leus op
dit gebied geen kwaad kon. Het gezag
der koningin is bij de linkerzijde niet
veilig men kan er op aan, dat dit refrein
in Juni in allerlei toonaarden gezongen zal
worden. Daartegenover moet van onze
zijde er telkens en telkens weer op
gewezen worden, dat dit verwijt slot noch
zin heeft en bovendien allerminst past in
den mond van hen, die zonder protest
toegelaten hebben, dat het gezag der
koningin belachelijk werd gemaakt. De
rechterzijde was bij de afgeloopen crisis
niet bereid de gevolgen van hare houding
te aanvaarden. De rechtsche meerderheid
in de Eerste Kamer dorst wel de oor
logsbegrooting af te stemmen, doch de
rechterzijde aanvaardde niet de gevolgen
No waren zjj verdwenen, mgn trots en
maagdelijke schroom.
Ik viel hem om de schouders en smeekte
snikkend
Koenraad, zeg dat je terug zult ko
men! Zeg, dat je ben niet zult verlaten,
die je zoo lief hebben gehad als bun eigen
kind!... Gevoel je dan niets voor ons?
Kun je elke herinnering uitwisseben aan bet
huis, dat je onderhuis geweest is, aan de
trouwe liefde, aan den vreedzamen, geluk
kigen tijd, dien je met ons hebt doorleefd?
Hg trad ijlings een schrede terug, maar
antwoordde niet.
Een lang, pijnlijk stilzwijgen was tusschen
ons ontstaan; ik meende het kloppen van
mgn hart te kunnen hoeren. Het was dood
stil in het huis; alleen de pit in de lamp
knetterde zacht door bet vertrek
Eensklaps boorde ik buiten een lichte
vronwenstap, een hand tastte heel zacht
langs het paneel van de kamerdeur, als
zoekende naar het slot.
Toen stoof Koenraad plotseling op en zgn
totnogtoe zoo bleek gelaat werd met een
boogrooden blos overtogen.
Ik zal komen, Chrisje! fluisterde hg.
Toen doortintelde jubelende vreugde mgn
hart, en mgn handen vatten onstuimig de
zgnen
Doch toen ik het hoofd omwendde stond
geraadpleegd, hij zou zeker niet toegelaten
hebben deze principieele fout aan te
wijzen. Helaas, hij is
Wellicht gelukkig.
daarvan, het overnemen der regeering.
In de Tweede Kamer is getracht de
stemming over de oorlogsbegrooting voor
te stellen als van geen politieke beteekenis.
De felle redevoering van den heer
Vermeulen was een persoonlijke daad. De
heer Thomson heeft al bewezen, hoe
onjuist en misleidend deze voorstelling
was. Onhoudbaar wordt zij o. i. geheel
door het erkende feit, dat de rechterzijde
vooraf een gecombineerde vergadering
heeft gehouden ter vaststelling der houding
tegenover de begrooting. Het optreden
der woordvoerders is daardoor gesanc
tioneerd als een optreden namens de
rechterzijde, daar in de discussie geen
spoor te vinden is, dat deze woordvoerders
te ver 'gingen door hunne persoonlijke
meening in plaats van die dep meerder
heid uit te drukken.
Telefoon Ho.
ADVERTENTIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
er buiten gelaten.
Ware dr. Kuyper
geraadpleegd, hij zou waarschijnlijk ge
dachtig aan het bekende Overgsselsche
voorbeeld, waarbg op zijn voorbeeld de
Koningin in September verklaarde dat er
geen reden was in de afgeloopen maand
Augustus eene vergadering te laten houden,
geraden hebben de hand niet in dit
wespennest, maar liever in eigen boezem
te steken.
Inderdaad niet de vorm, maar het
wezeti der zaak moet onze politiek beheer
schen, wil van hervorming sprake zgn.
Hoezeer die vorm een beletsel kan zgn
en hoe leeg die vorm aan den anderen
kant blijkt, daarvan levert de beraadslaging
van het ontwerp tot afschaffing der
tienden een merkwaardig bewijs.
Artikel 1 heft de tienden op, wel te
verstaan tegen schadeloosstelling. Dit
mag niet volgens mr. van Idsinga. Daartoe
heeft geen wetgever het zedelijke recht.
Dus de tienden moeten blijven bestaan
Och, neen, dat niet. Als men dit artikel
maar opvat als bedoelende afkoop dan
mag het wel.
Dit herinnert ons levendig aan het
verzet van mr. de Savornin Lohman
tegen de eerste drankwet, toen haar doel
omschreven werd als beteugeling der
dronkenschap. Daartoe was de staat
onbevoegd. Mr. Lohman was echter
tevreden, toen, zonder wijziging van den
inhoud, het doel der wet heette regeling
van den kleinhandel in sterken drank.
Het is duidelijk, dat een dergelijk
hechten aan den vorm, al heeft het in
deze beide gevallen niet tot afstemming
geleid, toch een sterke rem kan zijn bij
hervorming van eenigszins ingrijpenden
aard.
Dat deze bezwaren bij de linkerzijde
als zoodanig niet bestaan, dat daar