HAP
stmin”
raar Gouda on Omstreken
No. 10535.
Maandag 13 Januari 1908.
'IEMAN
Ons defensievraagstuk en de
crisis.
uari 1908
len alhier
MITS.
nlsch
scomagaïljn.
E 30.
de Kleiwegsteeg.
'IG
Pantoffels
!NEN.
RIJGBOTTINEB
9LLAARZEN,
nn Laar
t.
Iluileiiliinilsch overzicht.
46ste Jaargang.
fiOUBSlHE 101K1 r.
erken
De
NKMAN4Z»
gemeen en gunstig
baar?
er
neten werk.
1.17
ntant.
'K'.
OSTADE.
erdor biljetten,
ï.t.
rANG S UUR.
f ran 10-2 uur.
ENOEGEN”.
lang de oplossing niet klaar en duidelijk
voor oogen staat. De veronachtzaming
van het militaire vraagstuk in ons
parlement in de laatste dertig jaar niet
geringer dan in 1672 bij de Staten-Ge-
neraal der Republiek laat zich niet
een-twee-drie herstellen. Daarvoor is meer
noodig dan een half klaar artikeltje in
een propaganda-hoek.
Ook bij den Vrijzinnig-Democratische!)
Bond vindt mefl hiervoor nog niet de
rijpheid, welke noodig is, om onze weer
macht in orde te brengen. Zeker, de
VrijzJnnig-Democratische Bond heeft eene
scherp omlijnde defensieparagraaf, waarin
het volksleger is aangegeven, zooals de
Bond zich voorstelt, doch deze paragraaf
is nog niet bekend goed de noodzake
lijkheid van een scherp omschreven plan
in deze materie nog niet ieders meening.
Bezuiniging op militaire uitgaven is een
overblijfsel uit den tijd, toen de vooruit-
strevendsten der Liberale Unie volbloed
militairisten waren. Deze leuze kan dienen
om een aantal kiezers te bewegen op
bezuinigingsmannen te stemmen maar is
dubbel gevaarlijk als men zonder te weten
wat men wil, beloften doet, die niet in
vervulling kunnen gaan. Dat heeft de
leuze thans bewezen. Niet-ter zake kundig
heeft men haar opgesteld en natuurlijk
komt nu het hinkende paard achteraan.
Minister Staal zag, nadat hij had mee
gedaan om die leuze op te nemen in
het regeeringsprogram, zich genoodzaakt
ertegen te waarschuwen. Natuurlijk valt
er te bezuinigen. Bij de jongste begrooting
heeft Dr. Bos er op gewezen, dat de
bedrijven veel doelmatiger en zuiniger
zouden kunnen worden beheerd. Ook in
ander opzicht, vooral ten aanzien van de
weermiddelen, maar eerst wanneer het
volksleger is tot stand gekomen met zijn
zeer verkorten oefentijd en vervanging
van beroepskader door militiekader, zal
van een bezuiniging sprake kunnen zijn
zooals velen zich nu reeds voorstellen,
dat mogelijk is.
Intusschen hebben de Vrijzinnig-Demo-
craten een omlijnd programheeft de
Liberale Unie ondervonden, dat eene
nadere preciseering van denkbeelden, in
vagen vorm in haar midden geuit, brood-
noodig is zijn de vrije liberalen onder
militair-technische leiding van den heer
Bosboom op verkenning getogen van den
weg, die naar het volksleger moet voeren
en dringt men van de zijde der S. D. A. P.
eveneens aan op meer klaarheid in zake
het legervraagstuk, een klaarheid, die
uit Duitschland of Frankrijk geïmporteerd,
straks wel zal leiden tot een volksleger.
Links voelt men derhalve bij alle partij-
groepen de noodzakelijkheid van leger-
hervorming. Zelfs het onrijpe regeerings
program is daarvan het bewijs. En men
voelt dit niet alleen, maar ook, dat het
defensievraagstuk, wil het opgelost worden,
moet voorkomen op de politieke programs,
d.w.z. de oplossing moet door de kiezers,
door het volk gewild worden.
Hoe geheel anders staat het Rechts.
De heer Lohman vindt Landsverdediging
geen partijzaak, doch dit is meer schijn
dan wezen en vooral geschikt om het
defensievraagstuk in het duister te houden
en slechts de altijd onderling strijdende
„specialiteiten” er over te laten twisten.
De anti-revolutionnairen verlangen geen
defensieprogram zooals Mr. Heemskerk
zeide bij de jongste oorlogsbegrooting.
Nadat dr. Kuyper het volksleger heeft
gedesavoueerd en nog alleen warm wordt
voor het Rumeensche leger, meent deze
partij het meest te winnen met militair
conservatieve politiek. minister was
generaal Bergansius voor hen goud waard,
gehad; daarom werd de hulp der Italianen
ingeroepen.
Toch verklaart de .Tribuna”, niet goed
te begrijpen, waarom de lialinansche resi
dent onmiddellyk met geweld tegen de Am-
hara’s is opgetreden, tonder eerst pogingen
tot bemiddeling te hebben gedaan. Het blad
vertrouwt echter, dat de lulinanscho krjjga-
inacbt niet zal z(jn opgetreden, voordat dit
door de noodzakelijkheid werd gefiischt.
Men ziet uit deze woorden de ongerust
heid van het Italiaansche blad dóórsche
meren, dat Italië zich in Afrika weder in
een wespennest zal hebben gestoken
Dezelfde ongerustheid is ook merkbaar bjj
het oppositieblad „la Vita”, hetwelk betoogt,
dat Monelik absoluut geen reden heeft om
over het gebeurde een oorlog te beginnen.
De socialistische Avanti drukt de hoop
uit, dat het zuikju aan do Italiaansche be
lastingschuldigen niet op groote sommen voor
militaire expedities zal komen te staan.
1 0.60
0-72
0.80
099
0.72
1.35
0.99
0.72
1.08
1.08
yn 1.44
1.08
ün 1.80
0.99
0.90
w 1.44
Voor «enige dagen doelde de Frans< he
oud-afgevaardigde Francis Laur aan de
Frankf. Ztg. m^de, dat den Duitschen Keizer
tijdens zijn verblijf op Highclilfe van Fran
se lie zyde een memorandum was voorgelegd,
waarin de grondslagen voor een verzoening
tosschen Duitschland en Frankrijk, een op-
lojsing der Elsas-Lo haringsebe quaestie en
een nieuwe slaat «regeling voor het Ryks-
land waren opgenomen.
Dit bericht blykl volkomen juist; do
keizer ontving dit memorandum.
Maar de heer Laur vergat er aan toe to
voegen. wie do afzender was. Dat was du
heer Francis- Laur zelf. Nadat hem een
audiëntie voor het aanbieden van zjjn memo
randum was geweigerd, zond h|j het aan
den keizer por post. Maar anngezien het
een zuiver particulier denkbeeld van den
heer Francis Laur is, zyn er geen pracli-
sebe politi&ke gevolgen van dit memorandum
te wachten.
Volgen» de Petit Parisien” zou d«* Frnn-
fche regeering er op uit zijn den normalen
toestand iu Marokko zoo spoedig mogel(jk
te doen torugkeeren, waartoe binnenkort de
Franscbe strijdkrachten Casa-Blanca zou
den verlaten, terwyl deze stad en baar om
geving dan dour do Sultanstroepen en de
Fransch-Spaansche politie bewaakt zouden
.worden. Heel waarschijnlijk klinkt dit be
richt niet, vooral wanneer hieraan wordt
toegevuegd, dat het nu nog sh-ebts gaat om
du orranlsaiio deler politie, die binnenkort
lol stand zal komen. Reeds maandenlang
is men daarover bezig, zonder tot een defi
nitief resultaat te zyn gekomen.J
El Mohri, du Marokkaansche gedelegeerde
die op weg is naar Parijs om daar pogingen
in het werk te stellen voor den Sultan een
leuning van 150 niiliioen francs te sluiten,
zal daar vermoedelyk heden aankomen.
De waarborgen, die hy zal kunnen aan
bieden, schijnen echter van dien aard te
zjjn, dal hot zeer de traag is o! hy zal
slagen.
Aan de „Daily Telegraph" wordt uit Rabat
geseind, dal het leger van Abd-el-Azis met
12.000 recruten is versterkt.
Do vermelde inval van een troep Aby.in-
üiërs, in het gebied van eenigo »tamuien,
die in de nabijheid wonen van het Italiaanach
gebied in Somali-land, heelt natauriylc in do
Italiaanache pers nogal opschudding gewekt.
De „Tribuna" zegt' dat de landstreek,
waarin de inval plaats had, is gelegen op
ongeveer 300 kilometers van do kust, nabp
de Itallaaosche nederzetting te l.ugh.
De bevolking dezer streek slaat o, zeer
goeden voet met do Ilaliaansche kolonisten,
die zjj dikwjjlv als scheidsrechters kiezen in
hen onderlinge geschillen.
De gemeenschappelijke vjjanden zjjn de
Amhara’s. Deze lantaren nu, leden onlange
een nederlaag tegen de troepen van den
Moellab, en het schijnt, dat zjj daarna, uil
een beboette om zich op eenige wijze te
wreken en schadeloos te stellen, een root-
tocat deden in bovengenoemde landstreek,
die een van de vruchtbaarste is op den lin
keroever der Joeba, In den regel verdedigen
de bewoners zichzelven tegen dergelpke
aanvallen. Thans echter schijnen de Ain-
hara'a een te groote overmacht te hebben
Hervorming van het leger in de richting
van een volksleger en bezuiniging op
militaire en andere uitgaven, ziedaar
twee punten van het program der Re-
geering, opgetreden in 1905, na de
vereenigde actie van alle vrijzinnigen,
waaronder de sociaal-democraten, tegen
het Kuyper-regime, steunende op het
compromis, den 21 sten Januari 1905
tusschen de Liberale Unie en den Vrij-
ziniiig-Democratischen Bond gesloten. Deze
beide punten zijn voor het Kabinet nood
lottig geworden. Eerst kwam het optreden
van den impressionist Staal bij het alge
meen begrootings debat in 1905, die
waarschuwde voor eene al te groote haast
om tot het volksleger te komen en be
weerde, dut het kind in de wieg al over
bezuinigingen spreekt. Daarop diens eerste
begrooting, bij welker verdediging steun
gezocht werd aan de Rechterzijde. Toen
de tweede begrooting met al de agitatie
over het blijvend gedeelte, de Smeding,
in den „nacht van Staal” tijdelijk be
zworen, maar eindigende met de verwer
ping der oorlogsbegrooting door de Eerste
Kamer, gevolgd door de Staalcrisis. Ver
volgens het optreden tan den generaal
van Rappard, den man met den Napo-
leonskop, die bij zijn optreden in de
Rechtsche bladen en in de behoudende
Linksche pers algemeen vertrouwen vond
uitgesproken, doch in enkele maanden dat
geheel verspeelde door zijn weifelen, zijn
zeilen zonder kompas, op goed geluk
zooals de Kamerwind hem zou drijven.
Wie de behandeling der begrooting dan
ook heeft gevolgd, hetzij in de Kamer
zelf, hetzij door de Handelingen te lezen,
behoeft zich dan ook niet te verbazen,
dat de meerderheid haar stem tegen den
Minister uitbracht.
Aan het hoofd der landsverdediging
een man, die niet weet wat hij wil I Maar
erger nog, een minister van oorlog, die
b. v. het aan het initiatief der Kamer
zal overlaten of het leger in dit jaar
groote oefeningen zal houden. Doch ook
bij een minister die in de Kamer de
leiding had gehad, zouden beide punten
van het Regeeringsprogram voor het
Kabinet noodlottig zijn geworden. Immers,
de legerhervorming was uitgebleven en
van bezuiniging op militaire uitgaven
niets gekomen. Waaronj niet?
Hervorming van het leger in de richting
van een volksleger is alleen mogelijk,
indien klaar voor oogen staat, wat onder
een volksleger wordt verstaan en eveneens
de weg naar dat volksleger zich duidelijk
teekent. Dan kan er sprake zijn ons
tegenwoordige leger in die richting te
hervormen, maar anders is de genoemde
formule op het Regeeringsprogram onbe
grijpelijk, onverstaanbaar. Nu weet de
Liberale Unie nog altijd niet, wat zij
onder „volksleger” verstaat. De Kamer
fractie telt drie militaire specialiteiten
Eland, Verhey en Thomson, die ten aanzien
van het legervraagstuk elk voor zich iets
anders willen, maar waarvan slechts de
laatstgenoemde zich heeft ingedacht wat
onder een volksleger is te verstaan. Let
men nu op, dat de heer Thomson in de
Kamer telkens alleen staat en onder de
Kamerleden bovendien nog anti-militaristen
voorkomen, die eigenlijk met den heer
Van der Zwaag geen man en geen cent
willen, dan is het begrijpelijk, dat van
eene hervorming van het leger in de
richting van het volksleger door de Libe
rale Unie-mannen niets komt. Een hoogst
moeilijk vraagstuk loet men niet op, zoo-
vroeg is
Laat deze fout niet andermaal
D« .Dully Telegraph”, dis onlangs hel
feestmaal aan do oud strijder» van 1857
gaf, deelt un naar aanleiding van den opruep
van lord Roberts, wiiaruvor ik schreef,
mede, zegt de Londeniclio berichtgever van
liet ,Hbl.”, dal in do werkhuizen in Groot-
BriUnnië vast verblijven 359 veteranen 106
verblijven er no en dan, 8Ü liggen iti de
ziekenzalen dier inrichtingen.
,En dat zijn nn de muonen", voegt liet
blad aan deze mededeeling toe, „tot wie Sir
Henry Havelock de bevelhebber io die
dagen, zeideSoldaten, uw werk, aw
ontberingen, uw lijden en uw dapperheid
zullen niet vergelen worden door een dank
baar vaderland.""
In een artikel van de Corriere della Sera
wordt de aandacht gevestigd op de verstan
dige taktiek van den Duitschen Keizer te
genover de enne. 'Terwijl Frankrijk l>(j liet
Vaticaan geen dlplomalieken vertegenwoor-
diger heeft, zandt Dnitrcliland een der hoog
ste ambtenaren van het departement van
buitenlandscbe zaken als g.-zant naar den
Pans. De beer Von Milblberg heeft de bij
zondere opdracht do qnaeslie van bet pro-
juist omdat hij niets tot stand bracht en
uitnemend de kunst verstond de hooge
militairen tevreden te stellen en de Kamers
met een kluitje in ’t riet te sturen.
De katholieken hadden vroeger een
militairprogram handhaving der plaats
vervanging en beperking der militaire
uitgaven tot 25 millioen ’s jaars. Thans
verklaren zij bij monde van den heer Van
Vlijmen, dat men geen waar voor ’t geld
krijgt. Deze nieuwe eisch is zeer juist.
Jammer alleen, dat de katholieken slechts
de begrooting van den liberalen minister
daaraan toetsen on onder het kabinet
Kuyper den generaal Bergansius lieten
begaan.
Nu de toekomst. Evenmin als het
kiesrecht verdwijnt het legervraagstuk van
de baan. Mocht mr. Heemskerk slagen
in het formee.ren van een Kabinet, hij
zal niet minder vastloopen op het laatste
dan op het eerste. Voorloopig zal hij
ten aauzien van onze tlenfensie het blanco
artikel hoog houden, maar lang zal dat
niet gaan. De toestand in het leger is
van dien aard, dat ingrijpende verbete
ringen noodzakc.lijk zijn. Onze defensie,
sedert jaren niet in orde, eischt de aan
dacht des wetgevers. Het volk wil mee
sproken, want het legervraagstuk is niet
meer hot vraagstuk van eenige twistende
„specialiteiten”. De nemesis komt ook
hier. Wie thans prat erop gaat, dat
zijtte partij geen legerprogram heeft, staat
straks met leege handen en ondervindt
het tienmaal erger dan de huidige Regee-
ring. die slechts wilde oogsten vóórdat
da )<>gst rijp iu.
In dien tijd zullen wij generaal Van
Vlijmen en zijne medestanders vasthouden
aan den eisch, dat ons volk waar voor
zijn geld moet hebben. Wellicht dat zij
met ons dan zuilen aandringen op ver
betering. En de anti-revolutionairen
Och, zij zullen het leger niet uit het moeras
brengen, blanco is voorshands troef. Voor
ons kan het gebeurde eene goede les zijn.
Het volk is nog niet rijp voor het defen
sievraagstuk, het denkt daarbij nog maar
alleen aan de vele nuttelooze millioenen
en niet aan den weg, waarlangs verbe
tering moet komen. liet volk moet be
langstelling krijgen in de vraaghoe
wordt ons land zoo goed mogelijk weer-
Daarvoor is harde arbeid noodig
moet veel misverstand uit den weg
worden geruimd. Niet de Rechterzijde,
maar wij zelf moeten ons het volksleger
brengen. De crisis, hoe ook opgelost,
heeft slechts getoond, dat de oplossing
van het defensievraagstuk te
gezocht.
gemaakt worden.
