.NTHEE.
mótte-
IWMW6.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken,
Maandag 16 Maart 1908.
No. 10589.
De Dochter van den
Smokkelaar.
tscti
nnagazÜ*»
30.
I
HTS.
sten We'tk.
46ste Jaargang.
KENNISGEVING.
ZONEN,
:hap
meer.
Verzet tegen de uitvoering van
de Woningwet.
FEUILLETON.
In dit opzicht moeten doortasten.
oornocnju,
MARTENS.
afdöende middel
i ten doel om
e huishoudelijke
veel noudig te
k
in te verkoopen.
:omt geheel ten
reeniging „4r-
DI.IS GOUDA.
Klelwagetesg
G
antoffels
SEN.
[JGBOTTINES
LLAARZEN,
,voe mg van ge-
>ev ende
[JL,
iRT Lx.
Iilll IMIII. COURANT
een ininge-
TeMe< n Ne. SS.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.95. franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
op IS Tm«mb-
te'sH*<*, lB0-
kÜo*Mn-*«*ur(
Oleaoerkene «M.
voor httMNMkr
vm «11* iwarw
VWS
it fabrieksmerk.
hancery Lane,
en 172 Engelaad
i worden in Koffie,
keur, Absint, Hier,
het voedsel zonder
is, dat de dronk-
t af weet
POEDER be.
are eigenschap om
het drinken van
bier, wijn, absint
dronkaard op te
qoza pot-
zoo onopgemerkt
de zuster of de
t hem toe kan
en zonder dat het
behoeft te weten
iken heeft,
leeft het huiselijk
srsteld, duizenden
ir gered, en deze
nuttige ledèn der
jong persooti op
en gelukkig ge-
n met menig jaar
fêvenaard poeder
i hen, die daartoe
dankbetuigingen
>rdt gewaarborgd
orrespondentie In
rkrijgbaar in alle
lepöt, te Gouda t
ttestenboek gratis
voor doeh, maar
It U direét naar
De Burgemeester van Gouda maakt bekend dat
hij voornemens is op Woensdag 18 Maart 1908,
des voormiddags 10 uur, aanvangende bij de
Krugerlaan aan den Goeijnverwellendijk te ver
knopen eenige gevelde Boomen en partijen Takken
en Hakhout.
Alles zooals dit zal worden aangewezen en
volgens de door den Gemeente Bouwmeester te
geven inlichtingen.
Gouda, den 14 Maart 190S.
De Burgemeester voornoemd,
R. L. MARTENS.
bedienden, olifanten en paarden. De geheele
verzameling was van bont opgetrokken, en
too vervallen, alsof die honderd jaren of
langer nog gestaan bad. Vele zuilen ware*
omgevallen, een deel van het dak waa alge-
waaid; de mode, gele en witte verf, welke
bet houtwerk eent bedekte, had overal lot.
gelaten on bedekte den grond. Slingerplanten
groeiden uit do spleten der maren, allnger-
den zich ala guirlande» om de inilen of
hingen langa de wanden omlaag. Jonge
boomen hadden hunne wortels overal Inge
drongen en kwamen zelfs tusscben de witte
en awarte marmeren platen der hoofdtaal
te rooracbjjn.
.Dat la het koninklijk slot."
.Van welken koningf"
.Bet werd acht jaren geleden gebouwd,
toen de konlng van Siam z|jne groote reizen
door alle vaialataten aan de weatknat van
Malakka deed. De konlng ia een dure gaat.
Naar ’a lande gebruik mag hg geen enkelen
nacht in een hale alapen, dat vóór hem door
anderen bewoond werd. Daarom meeat mjjn
rader, teen hjj bericht kreeg dat Zjjne Ma-
jeateit hem met een bezoek tou ververen,
oen kanteel voor apeelaal gebruik van den
konlng laten bouwen. Binnen drie maanden
tQda word hot opgebonwd.
(Wordt vervolgd.)
EHK te letten
TAN
K.
worden algole-
e pakjes van vijf
en een Ned. one
van Nommer on
an nevenataan
Wet gedepo
geest te doordringen, dat do persoonlijkheid
van zgne ondergeschikten een geheel en ai
te verwaarloozen factor wordt. Men kan wel
vaste regelen stelten, maar de gevallen, die
xich voordoen, zgn nooit geheel gelijk ener
is du» ruimte voor subjectieve opvattingen,
waarbjj dan nog komt, dat de eene ambte
naar geneigd is op zjjn stuk te staan, terwijl
de ander van nature een zekere meegaand
heid bezit en aan het geval een mouw zal
trachten te passen.
Controle van buiten af op gelijkmatig
heid van toepassing kan dus niet anders dan
toegejuicht worden, vooral aid de controle
van do zjjde der huiseigenaren wordt aange
vuld door een controle van den kant der
huurders, zooals die thans door den Amster-
damsclien Bestuurdersbond zal georganiseerd
worde*.
Deze controle van twee kanten igkt vooral
nuttig ten opzichte van het uitvaardigen van
bevelen tot verbetering van bestaande wo
ningen. De ervaring beeft tot nu toe geleerd,
dat het hierbij in de groote meerderheid der
gevallen niet behoeft te komen tot eene
offlcleele aanschrijving van Burgemeester en
Wethouders, waarbij het aanbrengen dier
verbateringen binnen een bepaalden termijn
aan den eigenaar wordt opgelegd. Integen
deel, doordat bet Bouw- en Woningtoezicht
een degelijke ofdcieele aanschrijving steeds
achter de hand heeft, worden de verbete
ringen meestal aangebracht na onderhandse!)
overleg. Hoe frenschelgk nn ook deze wijze
van bandelen in menig opzicht moge zijn,
het is duidelijk, dat hier do deur wordt
opengezet voor een behandeling van zaken
waarbij subjectieve opvattingen een groote
rol kunnen spelen. Hier doet zich allereerst
de vraag voor, wat de norm moet zjjn bjj
het stellen der eischen, waarbij m*n in bet
algemeen zou kunnen zeggen, dat de bepa
lingen der bouwverordening ten opzichte van
de nieuw te bouwen woningen, zoo mogeljjk
moeten worden toegepast. Zoo mogeljjk,
zeggen wjj, want het ia in vele gevallen niet
doenlijk de bestaande gebouwen zoodanig te
doen veranderen, dat aan dien, eisch voldaan
wordt. En hier geeft dus allicht weder de
meerdere of mindere gver, het meer of
minder ontwikkeld sociaal gevoel van den
ondergeschikten ambtenaar den doorslag,
ponder dat het voor hem,, die de leiding
heeft, mogelgk is al de voorkomende gevallen
zelfstandig na te gaan en te beoordeelen.
Controle van de wedeirzgdsch belangheb
benden kan dus niet anders dan gnnstige
gevolgen hebben. En mochten de huiseige
naren in den eersten tijd na hunne aaneen
sluiting wat onwillig dreigen te worden, zjj
zouden spoedig genoeg ondervinden, dat de
reden door de monumentale poort van den
mnnr en door de bochtige, smalle straten van
het Chineezen-kwartier. De weg was tame
lijk slecht. In den regentijd stroomde het
water door de geheele stad en maakte diepe
geulen en gaten in den grond, die nu kurk
droog en zoo verbrand was, dat hjj vol scheu
ren zat. De vurige pony's waren echter vast
op de boenenze kenden de slechtste plaat
sen en sprongen over de steenen en gaten,
en over de varkens welke zich in de zon
lagen te koesteren. Alle hindernissen namen
ze met glans.
Whig en zgn beide gezellen, dieEugelsch
spraken, geraakten weldra in een levendig
discours, dat voornamelijk over de aanstaande
jacht op de zeeroovers liep. Phya, die de
geheele politiemacht van den radja daartoe
verlangde, had dezen en diens zonen in zjjne
plannen ingewijd. Pra Marett scheen zich
in het bijzonder voor de bewuste jacht te
interesseeren en informeerde naar de détails
der expeditie. Daarbij kwam het gesprek
onwillekeurig op Mac Leen, dien Pra Marett
xeer goed scheen te kennen.
„Mjjn vader mag don ouden Schot gaarne,"
verklaarde hjj, „en heeft hem hot huis ge
schonken, dat zgne vrouw nu bewoont."
„Hier in Menongf"
„Ja wel; de oude ligt hier dikwijls een
geheele week voer de rivier. Hier Is >ffo
ster wan het
ge Coxa poe
gratis toege-
11)
Dat zou ongeveer om negen uur zgn, en
nu was het pas drie.
,U is vermoeid, kapitein," klonk er een
stem in zgn oor. „Wilt u nog wat ruston,
of hebt u lust een rijtoer met mjj te maken
Whig sprong op; de oudste zoon van den
radja, Pra Marett, stond over hem heen ge
bogen. De veranda was verlaten; slechts
Jonas lag nog op dezelfde plaats te slapen.
Whig stamelde eene verontschuldiging en
keek op zgn horloge. Het was vier uur.
„Ja, n hebt een vol uurjgeslapen,* zei Pra
Marett met|een glimlach. „Maar het was
ook ontzettend warm. Wij anderen hebben
ook wat gerust. Als u meerjjdt, zal ik u
een gedeelte van den omtrek laten zien."
Dit voorstel) (vond groeten bijval bjj den
kapitein en spoedig daarna stond hjj in de
voorhal van het paleis, waarvoor drie krach
tige pony’s door Hindoe-rjjkneohten heen e*
weer geleid werden.
Pra Marett, zjjn jongere broeder en Whig
Een der teekenen van wederom oplevende
reactie is ongetwijfeld het in den laatsten
tijd luider klinkende verzet tegen eenigszins
stevige toepassing der Woningwet.
Men mag wel aannemen, dat in de kringen
der belangstellenden zelven reeds lang ge
broeid heeft, wat nu wordt uitgesproken, en
ook dat de Heer van der Biesen, het lid
der Eerste Kamer, afgezien van de zonder
linge inkleeding zijner grieven tegen de uit
voering van de Woningwet, de tolk is ge
weest van vele niet direct belanghebbenden,
die van zalk een ingrijpen in het eigendoms
recht, als door de Woningwet ongetwijfeld
wordt mogelgk gemaakt, den schrik hebben
beet gekregen.
Dat de belanghebbenden, in casn de huis
eigenaren, zich organiseeren en in dia orga
nisatie hun kracht, [zoeken, kan niet anders
dan zeer begrijpelijk worden genoemd. Eu
behalve dat zulks begrijpelijk is, heeft het
ook nog deze goede zjjde, dat daardoor van
zelf bevorderd wordt een juiste en gelijk
matige toepassing van Woningwet en bouw
verordening.
Hierbjj wordt natuurlijk uitgegaan van de
veronderstelling dat het Bouw- en Woning
toezicht voor zijn taak berekend is, en
daarbQ bezield met den vasten wil om het
aan een krachtige toepassing van wet en
verordening op dat stuk niet te laten ont
breken.
Maar ook bjj een voortreffelijk georgani
seerd Bouw- en Woningtoezicht blijft onge
lijkmatige toepassing mogelgkmen heeft
hier nl. te doen met ondergeschikte ambte
naren, aan wie nit den aard der zaak een
tamelijk groote zelfstandigheid van optreden
moet worden gelaten. Het is voor een direc
teur van Bouw- en Woningtoezicht, met name
in oaze groote steden, niet mogelgk zgn
corps van ambtenaren zoodanig van zjjnen
Woningwet aan de Orerbeii voldoende mid
delen beeft gegeven om af te dwingen, wat
in billfjkheid geëischt kan worden.
Dat krachtig ingrijpen van het Bouw- en
Woningtoezicht ter verbetering van bestaande
woningen meuigen eigenaar in meerdere of
mindere ongelegenheid brengt, is een feit,
dat om zoo te zeggen van zelf spreekt.
Wie bekend is met de verschillende cate
gorieën van personen die eigenaren- zjjn ran
arbeiderswoningen, weet, dat de meest ver
waarloosde perceelen vaak in handen zijn
vad menschee, die met bijzonder weinig
eigen kapitaal door middel van hypotheek
zich op deze wjjze een bestaan gezocht
hebben.
toch gelukt het ook in die gevallen nog
dikwijls de gewenschte verbeteringen te doen
aanbrengen, zonder dat de eigenaar genood
zaakt is zich van zjjn eigendom te ontdoen,
de hypotheekhouder nit eigen belang met
nieuw geld bgspringt. En al wordt de te
betalen hypotheekrente dan iets hooger, dan
is ook dat nog geen bezwaar, daar voorde
verbeterde woning meestal zeer wel een ieta
hoogere huur te bedingen is. Maar ontkend
kan niet worden, dat de zaak in sommige
gevallen hopeloos staat en de eigenaar zjjn
bezit moot van de hand doen.
Gevraagd mag dan echter worden, of het
belang der volkshuisvesting het verdwijnen
vaa zulk een weinig kapitaalkrachtige uit
de rijen der huiseigenaren niet gebiedend
elicbt. Inderdaad, hjj had een bestaan uit
het verburen der woningen, mier dan toch
in ieder geval alleen daardoor, dat hjj sinds
jaren niets aan de woningen had ten koste
gelegd en daarmede had ingeteerd op het
beetje kapitaal, dat hjj oorspronkelijk zelf in
de woningen had kunnen beleggen.
01, wanneer het geldt het doorvoeren van
eerst in tateren tjjd gestelde hygiënische
eischen, als het aanbrengen van een afzon
derlijk privaat en een kraan van de water
leiding in elke woning, het maken van een
bodemafsluiting bjj hoogen grondwaterstand
enz., moeten deze eischen dan maar wachten,
totdat de woningen zullen zjjn overgegaan
aan een eigenaar, die daartoe wel de noo-
dige middelen kan vinden Want aan een
tegemoetkoming van overheidswege in zolke
gevallen kan toch inderdaad als stelsel wol
in bat geheel niet gedacht worden.
Er zit niet anders ophet is een nadeel
voor de volksbnisvesting dat velt arbeids-
woningen nog in handen zgn van menseden
zonder eenig fluantieel weerstandsvermogen,
en wie in tegenstelling met den heer van
der Biesen de oude toestanden niet maar
kalm wenscht te laten voortbestaan, zal ook
hoofdstation."
Whig had nog nooit gehoord, dat Mac
getrouwd was en verwonderde zich daarover.
,Nu, volgens Europeesche begrippen is het
bnwelgk juist niet geldig," meende Marett
glimlachend. „Mjjn vader beeft hem dat
meisje gegeven; maar dat is al lang gele
den."
De drie ruiters waren nu buiten de stad
gekomen. Vóór hen strekte zich een groot
dal met onafzienbare rijstvelden en koffie
plantages nit. Midden door het dal liep de
Menong in telrjjke bochten, en aan beide zij
den verhieven zich begroeide, donkere ber
gen. Ver in het westen glinsterde de blauwe
zee, door een bergketen omgeven.
„Wilt u het koninklijk paleis zien I" vroeg
Pra Marett, met zjjn rijzweep naar eene
hoogte wjjzende. Toen Whig in die rich
ting keek, ontdekte hg tuischen de hoornen
een lange, witte zuilenrij en een rood dak.
De pony’s galoppeerden den broeden weg op,
die ten deele in de berghelling tras uitge
houwen, door een groote houten poort met
hot Siameesche koninklijk «apen, on vóór
de ruitere lag een enorme massa buizen,
welker middelpunt word gevormd door een
groot, lang gebouw, dat door eenige honder
den witte, alanko zuilen gedragen w*rd. Om
drie zjjden van hot kasteel lagen drie rjjen
lage huizen, blijkbaar bestemd voor soldeten,
Maar da grieven tegen de toepassing der
Woningwet betreffen ook nog bet onbawoo*-
baarrorklaren.
In den Amsterdamscben Raad, Is] daar
plotseling verzet tegen gekomen, nadat ge
durende een paar jaar besla reeksen van
oubewooabaarverklaringen grift waren door
gegaan.
Men ken niet zeggen dat bet jongste Am-
sterdamsche «oningdebateenignieuw gezichts
punt beeft opgeleverd»: al de wjjeheid, die
door de Atusterdamsche Raadsleden hierover
ten beste is gegeven, hoeft men] gedurende
den tjjd, dat do Woningwet iu werking la
ook elders vernomen.
Maar op één punt willen wjj hier toch
nog even «ijzen.
Er werd iu Amsterdamiohon Raad ge
vraagd, of het nu wol slechtste woningen
waren, die thans voor onbewoonbaerver-
klariug waren voorgedragenea men drong
aan op eeuo classificatie ten einde mot de
slechte woningen te kunnen beginnen.
Dat is niet anders dan eene exceptie, zoo
als een advocaat die opwerpt In een proces
ten einde het te rekken. Gelukkig geldt
het hier geen gelding voor den burgerlgkeu
rechter eu beeft de Gezondheidscommissie
het in bare hand, om de zaak mot voorbij
gang van de „exceptie” te brengen voor
Gedeputeerde Staten.
Maar dat verlangen naar de classificatie
geeft toch wel een elgenaardigen kjjk op
de inzichten ren sommige wonlughorvormers;
want uitgezonderd do heer van der Bioeon,
zegt ieder, die het orer bet woningvraagstuk
heeft, boe groot zjjn bezwaren togen de
Woningwet ook zjjn, sterk te verlangen naar
verbetering van woningtoestanden. Alleen,
eent onderzoek, systeem, classificatie! Dat
ia allicht wat tjjd gewonnen. No geeft
iemand, die eerst een classificatie verklaren
wil, bovendien bljjk van weinig inzicht in de
zaak, waar bet omgaat. Een dergeljjke
classificatie is namelgk in aea groots stad
niet uitvoerbaar. Één persoon zou daarvoor
al de slechte woningen van do geheele atad
moeten kennen en ze dan nog onderling
kunnen vergelijken, wat onmogeljjk is. Laat
men die classificatie aan meerdere personen
over, dan beeft men niet den minsten waar
borg, dat mon werkeljjk mot de allerslechtste
begint, omdat er dan groots knus bestaat,
dat subjectieve waardeering do rekening
fautiéf maakt.
Zooals de Wethouder van den Berg zeldo:
in geen geval hange men bet onbewoonbaar-
verklaren aan den kapstok der classificatie.
Teleloea Ae.
ADVERTENTIES worden geplaatst van
1—5 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd.
