;ao
Langs Vreemde Paden.
UREN,
„Gouda Vooruit”.
Zaterdag 11 April 1908.
\o. 10612.
FEUILLETON.
astiek en
iVEER
:hap
meer.
47ste Jaargang.
afdoende middel
9)
ni.
NEMAN 4 Z»
(Wordt vervolgd.)
TcMmb Mo,
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
jrost 1.70.
Afzonderlijke Nommera VIJF CENTEN.
DLLAH
dubbel» fleecb
ïgt®, Zaltbomru j
t ter dam.
tge.
Csn. Rotterdam
Hncery Lane,
•n 17e Eugeland
t wordt door
ggogr. verkr.,
«toorn., vor
ens., vrtracht,
lenden pijnen,
crtronca
*8 welbekend
BT-1LIX13
FabrtekMMrk):
i, radicale en
▼an alle, selh
kkige menuw
ontstaan door
ragdig^n leef tjj J
i swakie, Bleek
Hoofdpijn
- Maagpijn
'ntermogen
9»». Uit-
iter van het
ge Cosa poe
gratta toaga-
Een Siciliaanacbs Familie.
?0™r begroette Beate op zoodanige wijze,
dat het scheen alsof bg baar voor betoont
pen I*lt’ Bö h“r WM dit
andere. Een oogenblik staarde zij hem ge-
troHen aan en riep toon in verrukking uit:
.Mama, mama, dat is de signor inglese,
«ie mJ zoo rjk beschonken heeft, toen fit
■l» uitzet inzamelde!*
Vertkujd vestigden zich aller blikken op
Anaur, die hierdoor in geen geringe verle-
pweid geraakte. H|| begreep, dat het voor
onaangenaam zon zijn, als bg nu
Jdn identiteit moeet bekennen want dan zou
«onna Lucia zeker de ware reden radon,
waarom bg zoo gaarne in dit buis wensekte
«rwtoeven. H# b“,<K)t ««talve, te loo-
,9e vergist u, lief kind," zei hg vriends-
■Ik- »Ik heb tt nog nooit faiian, daar ik
aindeiyk ia, maar ook welke de koaten ijjii.
Dit ia een teer voorname factor. Hot auccea
der zaak aal veel afhangen hiervan, of hy
goedkoop kan prodnceeren, en hierbij la de
drijfkracht een der voornaamste factoren.
Over de qnaeatie van den prya aal ik a m
straks terugkomen.
Ik heb n dm in hoofdzaak de technische
voordeelen geschetst van electrische verlich
ting en krachtovorbrenging in het algemeen.
Die voordeelen hebben naluarljjk, gelijk ik
reeds aeide, grooten invloed op do waar-
doering van het artikel en ijj bepalen daar
door tevens den gren<<pr(js, waarvoor m«n
nog electrische verlichti ig en krachtover-
brenging op eenigsaina ruime schaal kan
hebben.
Het Is duidelijk, wanneer men b(j al die
voordoelen den prijs zoo boog stelt dat, bij
voorbeeld voor de verlichting de prijs van
gas eonige malen wordt overtroffen, er aeer
weinigen zullen gevonden worden, niettegen
staande do voordeelen, die do electrische
vorlicbting toepassen.
Met de krschtoverbrenging is het precies
hetzelfde. No kom ik tevens van zelf tot de
quaeslie, dat centrales in kleine gemeenten
in zoo bijzondere ongunstige omstandigheden
zijn, want wat in een groote stad mogelijk
is, aal men in een kleine gemeente niet
kunnen hebben. Een winkelier in een groote
stad, die voor zjjn verlichting gas en elec-
triciteit kan gebruiken, aal zeggenIk maak
reclame en heb er iets voor over; ik wil 2,
3, misschien 5 malen meer voor electridtdt
betalen dan voor gaslicht, want ik maak
meer reclame en daarin vind ik een equivalent
voor de meerdere uitgaven, welke van de
electrische verlichting bet gevolg ajjn
In kleine plaatsen is dat van zelf on
gunstiger. Daar is bet succes dier reclame
nooit zoo groot als in groote gemeenten en
men zal er dus betrekkeljjk minder voor
over hebben om die verlichting toe te passen.'"
Om eens een cjjfer te noemen, in oen groote
stad zal men met voor electrische verlich
ting hot dubbele of driedubbele van den
gasprfys te betalen uitkomen en een behoor
lijk resultaat bereiken, maar in een kleine
plaats zal bet ongunstiger zyn, daar zal men
allicht slechts 1*/» maal de gasprjjs daarvoor
over hebben Men krjjgt dus van zelf een
andere waardeering ten aanzien van de
concurrentie.
Tegenover de omstandigheid, dat men niet
zulke hooge prjjzen kan vragen, zonder een
voudig alle verbruik te doen ophouden, staat
het nadeel dat de productie in kleine cen
trales betrekkeljjk zeer duur is. Dit kin Ik
in enkele woorden gemakkeljjk toelichten.
In de eerste plaats zyn de aaalegkoiten
signor straniero. Don Maso denkt maar dag
en nacht over middelen om z|jn land te
helpen, en vergeet daardoor aan mijn kook
kunst de noodige waardeering te schenken.*
„Troost u maar, waarde Blotro,* zei Ar
thur lachend; „Ik bekommer my niet veel
om politiek, ten minste niet zooveel om daar
door over bet hoofd te zien, dat deze fritto
uitstekend is.*
„U schjjnt niet veel verstand te hebben van
de edele kookkunst, signor, anders zou u
veeleer de ongewone bereiding der tontynen
bewonderd hebben.*
„Helaas ik versta niets van die kunst-
ik heb er zelfs niet het minste begrip van.*
„Dio miof possibileP* riep Pietm ver
baasd uit. „U is toch anders een beschaafd
man en verstaat u niets van ‘t koken
„Neen, mijn waarde! Waar zou ik dat
geleerd hebben? By ons kookt men niet.*
„Per Dio, eten de Engelschen hzn spijzen
dan rauw?* riep Pietro ontsteld uit.
„Maar Pietro, ie weet toch, dnt die bar
baren van bet Noorden niet kooken kun
nen!* zei Beata nu, die zich scheen te schamen
over zjjn onwetendheid, en den forestiere
wilde toooen, dat xy beter op de hoogte was.
De naïveteit wekte Arthurs vroolykheid in
hooge mate op.
wordtn in Kofit.
enr, Absint, Bier,
voedsel tonder
is, dat de dronk-
aj weet.
POEDER be
ire eigenschap om
iet drinken van
bier, wyn, absint
dronkaard op te
COZA POE-
»o onopgemerkt
de zuster of de
t hem toe kan
sn zonder dat het
behoeft te weten
ken heeft,
eelt het huiselijk
irsteld, duizenden
r gered. exTdeie
tuttige leden der
jong persoon op
en gelukkig ge-
n met menig jaar
?e venaard posder
hen, die daartoe
dankbetuigingen
•rdt gewaarborgd
jr respondent ie in
kriigbaar in alle
epot, te Gouda:
testenboek gratis
voor doen, maar
t U direct naar
i.oi nsfii i: touBifr
en Advertentieblad roor Gouda en Omstreken.
Het doel van dergeigke inrichting ken ik
in het kort samenvatten door twee taken
te noemen: rerlicbting en krachtsoverbren-
ging door middel van alectriciteit. Zoowel
het een als het ander heeft enkele voordeelen
boven de andere bestaande middelen van
verlichting en mechanische krachtsoverbren-
ging en die voordeelen maken dat in sier
vele gevallen aan de electriciteit de voorkenr
moet gegeven worden.
Wat de verlichting aangaat zal ik U eenige
punten in bet kort opnoemen.
Voor winkels hoeft de electrische verlich
ting, vooral met gloeilampen, het voordeel
dat daarbg geen gassen ontwikkeld worden,
welke de koopwaren kunnen bederven, terwgl
het electrisch gloeilicht zich veel beter leent
om de uitgestalde waren geheel tot baar
recht te laten komen. Men kan bet licht in
alle mogelgke standen aanbrengen en aldus
alleraardigste effecten bereiken, gelgk men
in groote gemeenten algemeen toegepast
vindt.
Het voordeel voor een winkel zit das hierin
vooral, dat daarmede een soort reclame ge
maakt wordt en die reclame brengt op bare
beurt weder geld op, zoadat men in het alge
meen kan zeggen, dat de winkelier voor
electrische verlichting iets meer kan over
hebben dan voor gasverlichtinghg trekt
daardoor het publiek tot zich en kan daar
door zgn omzet vermeerderen.
Behalve voor winkels wordt de electrische
verlichting hoofdzakelgk aangewend voor
hotels, café’s, restaurants enz. Do voordeelen
van dergeigke verlichting in die inrichtingen
komt vooral uit in de gemeenten, waar veel
reizend publiek komt. Men verlangt tegen
woordig algemeen als men in hotel, café
of restaurant komt, dat men daar vindt de
nieuwste verlichting en de nieuwste uitvin
dingen van de techniek. Dikwgls is het aan-
■brengen van electrische verlichting een eisch
voor dergeigke inrichting. De eene kan het
niet voor de andere laten. Voor die inrich
tingen is het electrisch licht meer waard
dan aan andere soort van verlichting.
Dan heeft men nog het voordeel van de
afwezigheid van verbrandingsgassen en de
geringe warmteuitstrallng, hetgeen van groot
belang is voor vergaderlokalen e. d.
De electrische verlichting geeft alle moge
lgke comfortmen heeft onmiddeligk licht,
men heeft geen moeilijkheid met aansteken.
Ook ziekenhuizen en andere inrichtingen
kunnen in hooge mate daarvan prodteeren.
Mot het oog op bet hygiënische van de
electrische verlichting moet dan ook aan
deze verre do voorkeur worden gegeren
boven andere soorten van verlichting, waar
onder hoofdzakelgk gasverlichting moet ge
pas twee dagen hier ben.*
.Hoe, signor, wilt n ontkennen dat ik o
reeds ken? Wie u eenmaal heeft gezien,
vergeet n zeker niet meer!*
.Dat klinkt zeer vleiendevenwel kan ik
n slechts verzekeren, dat gs in een dwaling
verkeert. Welke reden zou ik kunnen heb
ben, om te ontkennen, dat ik o goed bedacht
heb? Dat sou immers slechts in mgn voordeel
getuigen.*
.Zeer juist,* sprak donna Lucia. .Het
scbgnt, lieve Beata, dat je geheugen je be
driegt. Als je ook bedenkt, dat je bg hon
derden menschen bent geweest
,0, dat laat ik niet gelden,* viel Beata
hare moeder in de rede. ,Ik heb de per
sonen. die mg het meest hebben geschonken,
zeer goed ontbonden.*
.Das ge meent, Besta, dat ik leugens
spreuk
,0 neen, stellig nietmaar toch u
igkt zoo sprekend op dien beer,* stamelde
het meisje verlagen.
.Zouden er onder de millioenen menschen
dan geen twee zgn, die zoo precies op elkan
der geigken dat men-zich in ben vergist?*
.Dat is wel waar,* antwoordde Beata,
door de beslistheid waarmee Arthur ontkende,
aan het wankelen gebracht, .en als o het
zoo stellig beweert, moet het wel zoo lijn.*'
Arthur verheugde zich teer, dat zgn krggs-
De VooaziTTS*Mgne heerenIk epen
de vergadering.
Zooala u bekend ie, stelt de vereeniging
.Gouda Vooruit” zich o.m. ten doel bet
voorlichten of doen voorlichten der openbare
meening omtrent vraagstukken, welke aan
de orde zgn of aan de orde dienen gebracht
te worden.
Onder do vraagstukken, welke zeer zeker
te Gouda aan de orde ago, behoort wel het
al dan niet opriebten van eeu gemeenteigke
electrische centrale en het Bestuur der Ver
eeniging .Gouda Vooruit” beeft daarom ge
meend wel te doen met ah spreker iemand
uit te noodigen, die in ataat is de openbare
meening ten deze voor te lichten.
Naar mg gebleken is, scbgnt deze ver
gadering beschouwd te worden als een pro-
paganda-vergadering voor de oprichting eener
gemeentoigke centrale alhier. Ik meen goed
te doen met hier in het licht te stellen dat
bet mgne inziens niet ligt op den weg van
deze Vereeniging, om zich in dergeigke,
grooteodeels technische qnaestie partg te
stollen en daarroor propaganda-vergaderingen
uit te schrgren. Het doel dezer vergadering
is uitsluitend om de openbare meening en
de ingezetenen, die op het gebied van electro-
techniek en in zaken de qnaestie van de
mogeigkheid van oprichting eener electrische
centrale In kleinere gemeenten absoluut on
deskundig ie, te doen voorlichten door iemand,
die wel op de hoogte ia.
Wg zgn zoo gelukkig geweest in den heer
F. A. Holleman iemand gevonden te hebben,
die zich bereid verklaard heeft dit onder
werp heden bg ons in te leiden Ik zeg dat
wg zoo gelukkig zgn geweest, omdat de
heer Holleman staat aan het hoofd ran het
nog zeer jeugdig gemeenteigk electrisch
bedrgf te Leiden, die derhalve weet wat
men heeft te pekkelen en te mazelen in den
eersten igd bg het opriebten van dergeigk
bedrgf.
Ik acht bet ook daarom zeer gelukkig dat
ik hier op dit oogenblik den heer Holleman
bg u kan inleiden, ten einde de bezwaren
en de voordeelen van een gemeentoigke
electrische centrale te Gouda te ontrouwen.
Ik geef daartoe thans het woord aan den
hear Holleman.
De heer F. A. Hollzuik. Mgne Heeren I
Ik meen goed te doen met, alvorens Iets mede
te dealen aangaande de levensvatbaarheid
eener electrische centrale te Gonda, u het
een en ander te vertellen, waarom in het
algemeen een alectrisohe centrale roor een
gemeente wel gowensebt ia.
noemd worden.
Eindeljjk de electrische verlichting in de
woonhuizen.
Hier is een andere factor in het spel. Het
is wel een groot gemak dergeigke verlich
ting in sgu hels te hebben, maar daarmede
bereikt men niet direct geldeigk voordeel.
De winkelier maakt daarmede reclame en
kan dus «go omzet vergroeien; hot brengt
dus geld lm Deze factor moet dus wel degelgk
daarbg in aanmerking genomen worden.
Iemand echter, die electrische verlichting
in zgn woonhuis laat aanbrengen, doet dit
uitsluitend om zich meer luxe te permitteereu,
maar hot geeft hem goen meerdere in
komsten.
Naast da electrische verlichting van win
kels, hotels, café’s restaurants e. d waar
mede publiek getrokken en de omzet ver
meerderd wordt, en naast de electrische
verlichting, welke uit luxe aangebraebt wordt,
n.l. die ia woonhuizen, heeft men een derde
soortde straatverlichting.
Tot zeker hoogte kan deze ook beschouwd
worden «is luxe, maar daarbg is toch ook
het openbaar belang betrokken. Zg kan dus
niet direct alleen onder de groep van luxe-
verlichting gerangschikt worden. Het kan
zeer nuttig zgn sommige punten, welke an
ders weinig geschikt te verlichten zgn, van
electrische verlichting te voorzien.
De eleotrische kraebtoverbrenging beeft
erenzoo belangrgke voordeelen.
De electromotor is het eenvoudigste werk
tuig, dat men zich kan denken. Het is zeer
klein, neemt zeer weinig ruimte in, men kan
het plaatsen waar men wil, aan den muur,
aan dan zolder, op den vloer in een klein
hoekje. Vaak kan men in een werkplaats
met electrische bedrgfkracbt ter nauwernood
den motor ontdekken, verscholen als hg is
in een hoek. Hg werkt volkomen gernisch-
loos, ontwikkelt geen verbrandingsgassen,
heeft niet, zooals de stoommachine, een ketel
noodig en wat daaraan vastzit, bg behoeft
geen brandstoffen. Het is bet eenvoudigste
werktuig en eischt absoluut geen bediening.
De wgze, waarop de motor wordt aan- en
afgezet, is zoo eenvoudig, dat met het aan
den eenvoudjgsten man kan overlaten, als
hg bet cans gezien hoeft, weet hg het voor
altgd.
Juist omdat het toestel zoo eenvoudig is,
zgn de reparatie- en onderhoudskosten zeer
gering. Men kan dan ook veilig zeggen dat
bet een ideaal kracbtwerktuig is en rerre
de voorkeur verdient boven alle andere.
Nu is dat alles zeer mooi, maar da qnaestie
van den prgs speelt ook een groote rol.
Wanneer een industrieel een bedrgf inriebt,
vraagt bg niet alleen of het gemakkelgk en
list hem zoo goed gelukte.
.Dus dat misverstand is nu uit de wereld,*
zeide hg lachend.
„La cena prontal* riep Pietro thans.
„Ah, het avondeten is gereed,* herbaalde
Lucia; „Iaat ons naar de eetkamer gaan.*
In het aangrenzende vertrek was da tafel
gedekt. Lucia en Agata eenerzgds, Arthur
en Beata anderzgds zaten tegenover elkan
der. Pietro diende op
„Wat heeft u eigenigk naar ons eiland
gevoerd?* aldus begon Lucia het gesprek.
„MOn verlangen om het schoons Sicilië te
loeren kennen en efr1 in onze tgdschriften een
beschrgving van te geven. Want bg ons
haerschen omtrent Italië, en in bet bgzonder
aangaande Sicilië, al zeer zonderlinge denk
beelden. Ik wensch nu die dwalingen te her
stellen en bestaande vooroordeeien uit den
weg te ruimen.*
„Dat is een edel voornemendaardoor zult
ge u zeker don Maso's tevredenheid verwer
ven, als n bg zgn terugkomst nog bg ons is,*
zeide Agata.
„Ja, en dat zal ree! waard zgn, want mgn
echtgenoot beeft zeker vooroordeel tegen de
vreemdelingen, aan wien bg de verdeeldheid
van zgn vaderland toeschrgtt. Hg is nameigk
een vurig patriot.*
„Ja, belaas, dat ia hgi* sprak Pletromot
een zucht. „Eu ik beep, dat u bet niet ia,
lekteen Ra. M
A D V K K T ENT 1 EN worden. gephat.M vau
I-t-5 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur de» ni t.’ii.