Langs Vreemde Paden.
kCo.
„Gouda Vooruit”.
Mewtrs- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
dinsdag 14 April 1908.
47ste Jaargang.
No. 10614.
pak.
iar.
FEUILLETON.
ida-
ron,
'am.
s
i resultaten
ctract
jmhoest,
lekroond.
(Wordt vervolgd.)
ling
de
irt 1908.
t 12..
5
t’outrdte-
ÏNS en den
I«aan.
CL met Me
PHIX'J
SR,
edvrunw en
[et klooster
e.
uur <les multi.
Den Haag
EL, Gouda,
E Nieuwtr-
8CHEER,
P. r. D.
VAN DER
18TELEIN,
De prijs per
jiost 1.70.
Afzonderlijke Nommers V I.J F C E N T E N.
motoren een hooger nuttig effect hebben en
minder bij aanschaffing kosten, waardoor de
verbruikers er eerder toe zullen overgaan
electriciteit aan te wenden. Ik twyfel niet,
of de heer Holleman zal het hierin met my
eens zijn.
De heer Holleman Het nuttig effect van
den draaistroommotor is niet hooger dan by
een gelykstroommotor dat is ongeveer geljjk,
maar de aanschaffingskosten zijn voor eerst
genoemde iets lager. Een zwak punt is ech
ter altijd nog de collector.
De heer Muijlwijk Ik wil nog vragen
wat de gemiddelde werktijd van den motor
per jaar is te Leiden. De heer Holleman
noemde straks 400 uren en dat wordt daar
voor ook gewoonlijk gesteld. Blykt nu niet
uit de ondervinding, dat het werkelijk
meer is
De heer Holleman Een beslist antwoord
kan ik hierop niet geven omdat wij daar
omtrent nog geen voldoende gegevens heb
ben in verband met de omstandigheid, dat
de centrale te Leiden nog zoo kort in wer
king is. Er zyn daar verschillende bedrijven
aangesloten, welke den geheelen dag draaien,
de gemiddelde bedrjjftyd moet dus per se
veel moer zyn dan 400 uren per jaar, d. i.
l’/« uur per dag.
De Voorzitter Als ik den heer Holle
man goed begrepen heb, dan is het tot nog
toe zoo, dat electromotoron bijna uitsluitend
gebruikt werden voor die bedrijven, welke
van tyd tot tyd alleen kracht noodig hebben,
en niet als constante krachtwerktuigen. Het
tarief is echter laag gesteld voor de bedrijven,
die constant stroom noodig hebben en daar
door wordt het mogelyk electriciteit te
leveren voor werktuigen, welke den geheelen
dag draaien. Het wordt dus een zuivere
tariefquaestie. Wanneer men aan het hoofd
heeft staan iemand, die in staat was dat te
beoordeelen, daarin in te grijpen en het tarief
te verlagen naarmate het bedryf min of
meer kracht behoeft, dan zou het mogelyk
zyn op die wijze electriciteit voor alle be
drijven te leveren.
De heer Holleman Dat is volkomen juist;
het is een zuivere economische quaestie.
Totnogtoe werden nog geen bedrijven aan
gesloten, welke constant werken, omdat
daarvoor de prys te hoog kwam. In de
kosten van stroomlevering is slechts een
zeer klein deel bestemd tot dekking van de
eigenlijke productiekostenhet overgroote
deel is eigenlijk een bijdrage in de vaste
lasten der centrale, en daardoor is het mo-
geljjk voor motoren, die lang loopen een
veel la^er tarief toe te passen.
De heer Muijlwijk Met genoegen ver
neem ik van den heer Holleman dat in de
n in groote
Frankrijk,
ier Kolonie
Slot.
De heer Muulwhk Ik wenseh aan den
heer Holleman te vragen welke motieven er
te Leiden bestonden om te besluiten tot toe
passing van bet draaistroomsysteem in plaats
van het gelijkstroomsysteein.
De heer Holleman: Hoofdzaak was dat
men meende daardoor, in verband met de
combinatie met de gasfabriek, den aanleg
goedkooper te maken en dus de oprichting
der centrale hater mogelyk te doen zijn.
Het kabelnet is bij het draaistroomsysteem
belangrijk goedkooper, en waar men in dit
geval ook een combinatie van de bedrijven
heelt, verviel het nadeel dat by dat systeem
de bedieningskosten altijd eenigszins hooger
zjjn.
De heer Muulwuk De aanlegkosten zyn
by het draaistroomsysteem goedkooper dan
by het gelykstroomsysteem, maar men heeft
dan toch een aanmerkelijk getal transfor
matoren noodig
De heer Hollemas: Wanneer wij te Leiden
een aansluiting moeten maken voor een
perceel, dat eenigszins ver afgelegen is, dan
wordt altijd even nagerekend, wat de goed
koopste oplossing iser met hooge spanning
heengaan en een transformator opstellen,
die de hooge spanning tot lage spanning
terugbrengt, dan wel van uit het dichtstbij
zijnde punt laagspanningkabels te leggen.
Het punt moet al zeer dichtbij zyn, als de
laagspanningkabel het wint. De hoogspap-
ningkabel wordt meestal gelegd, omdat dit,
in weerwil van den transformator, die noodig
is, altijd een besparing geeft van 20 A 30
pCt. boven, de andere oplossing.
Daaruit blykt de juistheid der stelling,
dat men t>Ü het;draaistroomsysteem in het
algemeen een goedkooper kabelnet kan
hebben. Dat is één van de factoren, welke
het meest op de rentabiliteit der centrale
van invloed zyn. Dat het van zeer groot
belang ie, blijkt ook uit het voor Gouda
opgemaakt rapport. Daarin is voor het
kabelnet oitgetrokken f 71000, terwijl de
totaalkosten van aanleg der centrale worden
geraamd op f 166000. Het maakt dus een
groot percentage uit.
De heer Muijlwuk Het verheugt my, dat
de heer Holleman er zoo over denkt als ik.
Het is juist een verschilpunt'geweest tas-
schen den heer Nagtglas Versteeg en mij.
Ik achtte draaistroom wenschelyker, terwijl
de heer Nagtglas Versteeg vond dat by
draaistroom het net duurder werd dan bij
gelijkstroom. Hier zou gewezen kunnen wor
den op het voordeel dat de draaistroom-
fiOCBSCHE COIHMT
Teletoin Ko. S2.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
drie maanden is 1.2-5, franco per
De Voorzitter Het voordeel van deze
combinatie zit vooral hierin, dat de gas
fabriek eveneens een dag- en nachtbedryf
heeft, zoodat de bedieningskosten aanmerke
lijk verminderd kunnen worden. Kan de heer
Holleman zich gevallen denken, dat een com
binatie met een gasfabriek onmogelyk zou
zyn, afgezien van terreinmoeilykheden
De heer Holleman Te Leiden, waar de
combinatie gedeeltelijk is doorgevoerd, ben
ik daardoor in nauwe aanraking gekomen
met de gasfabriek, maar ik heb niet bemerkt
dat er moeilijkheden van technischen aard
zouden kunnen zyn, welke dergelyke com
binatie onmogelyk zouden maken. Ik kan het
my haast niet voorstellen.
De heer Muijlwijk De gasfabriek moet
hier vrijwel buiten beschouwing blijven, want
daar zyn slechts kleine krachtwerktuigen.
Deze zullen zeer weinig medetellen in het
stroomverbruik, aangenomen dat zy electrisch
te dryven zullen zijn.
De Voorzitter Ik geloof dat de heeren
Muijlwijk en Piets de zaak niet goed inzien.
De bedoeling is eenvoudig dat de 2 bedrijven
gecombineerd gedreven zouden worden, m.a.w.
dat de bediening van het eene bedrijf tevens
zou dienen voor het andere bedryf. De zaak
is niet dat de krachtwerktuigen der gasfa
briek electrisch gedreven zonden worden,
maar alleen dat beide bedrijven op één ter
rein worden gedreven, waardoor een bespa
ring wordt verkregen in de bediening.
De heer Muijlwijk Eensdeels is dat zoo,
maar andersdeels was het de bedoeling van
den heer Holleman, dat de werktuigen der
gasfabriek electrisch gedreven werden, ten
gevolge waarvan minder personeel noodig
zou zyn.
De Voorzitter De heer Holleman heeft
betoogd, en ik heb het zelf gezien te Leiden,
dat de stoomketels, welke gebruikt worden
om de electrische centrale te drijven tegelijk
dienen om stoom te leveren aan de gasfa
briek. Dat is iets, dat overal mogelyk zou
zijn.
Do heer Holleman: Hetzelfde bedienings
personeel, dat vroeger alleen voor de gas
fabriek bestemd was, dient bjj combinatie
der 2 bedrijven tevens voor de centrale.
Hier heeft men dus Het voordeel van bespa
ring op de bediening. Er zyn nog meer
voordeelen te noemen. De directie kan in
één hand zyn, de bewaking der terreinen
kan hetzelfde blijven, enz. Daardoor kunnen
de kosten belangrijk gereduceeid worden.
Ik heb proefondervindelijk te Leiden kunnen
zien, dat de combinatie op verschillende pun
ten besparing geeft.
De heer Muijlwijk: Ook de waterleiding
kan hier tamelyk wel buiten beschouwing
myn leus geweest. Men late de natuur haar
loop I De opvoeding van de meeste meisjes
mislukt door bet onverstand der ouders. In
plaats van ze voor hare roeping als ecbt-
genoote en moeder voor te bereiden, drilt
men ze voor de „conversatie8. Als zulk
een met allerlei overtollige wetenschap vol
gepropt kostscboolnalje tot trouwen komt,
maakt ze e«n verstandig en logisch denkend
man gewoonlyk ongelukkig. Zy krygt zwakke
of ziekelijke kinderen, is zelve voortdurend
sukkelend, en den man tot last. En in haar
weinige gezonde uren kan ze dan de honneurs
waarnemen, Fransch koeteren, op de piano
tingelen en over de Jclassieken wauwelen
tot vervelens toel
„In je heiligen ijver streef je weer je doel
voorbij,8 bracht Theodoor hiertegen in. „Je
hebt veel gezegd, wat ik volkomen beaam,
doch my daarmee nog altyd niet overtuigd
van Beata’s voortreffelijkheid. Maar zelfs
al kon ik je in alles gelyk geven, dan blijft
nog de duistere afkomst van het meisje we
gen. Heb je in dat opzicht geen verplichtingen
jegens je familie en je stand? Je zegt, dat
don Maso een „graaf” is. Naar den titel
is dus Beata’s familie zeer achtbaar.
practyk blykt dat de motoren veel lapger
draaien dan 400 uren per jaar. Het gevolg
zal zyn dat het rapport, dat voor Gouda
werd gemaakt, op dit punt te laag is, fvant
daar is dat getal uren als grondslag aan
genomen. Wanneer het 600 of 800 uren kan
worden, dan wordt de raming der inkomsten
ook aanmerkelijk hooger.
Dan wil ik nog aan den inleider vrkgen
of te Leiden het aantal aangeslotenen is
medegevallen dan wel tegengevallen.
De heer Holleman: Het is niet gejheel
juist, dat de inkomsten zooveel hooger zou
den zyn wanneer de motoren langer loopen.
Immers, dan gaat tevens het tarief haar
beneden. Wanneer hetzelfde getal motoren
aangesloten bleef, dan zou er bjj lahger
bedrijf geen cent geprofiteerd worden. Het
voordeel ligt daarin, dat een groot aa|ntal
motoren wordt aangetrokken, men kan het
verbruik veel meer uit breiden dan anders
mogelyk zou zyn. Het voordeel zit in de
groote aflevering.
Wat de quaestie der aansluitingen aangaat,
ik heb my er in den beginne niet veel van
voorgesteld en het aantal aansluitingen zegt
ook zeer weinig.
Wat betreft het totaal aantal aansluitingen
in P.K. door elkander, dat is medegevallen,
maar dat is een gevolg hiervan, dat men
getracht heeft door deze tariefsbepalingen
de aansluitingen zooveel mogelyk te bevor
deren. In een fabrieksstad als Leiden is
een zeer uitgebreid veld te arbeiden.
De heer Piets Heb ik den heer Holleman
goed begrepen, dan zou hij voor een kleine
gemeente alleen de oprichting eener elec
trische centrale durven aanbevelen, wanneer
zy kon werken in combinatie met de gasfa
briek. Wanneer echter de centrale geheel
onafhankelijk moet werken van de gasfabriek,
zou hy dan denken, dat een centrale voor
een kleine stad als Gouda voordeel zou kun
nen opleveren
De heer Holleman Ik heb in myn inlei
ding betoogd dat de moeilijkheden meer dan
evenredig toenemen naarmate de centrale
kleiner is. Om nu te zeggen op die wijze
opgezet zal het een rendabele onderneming
zyn, dat durf ik niet. Het zou in alle ge
vallen zeer twyfelachtig zyn.
Ik heb genoemd een combinatie met de
gasfabriek. Den plaatselyken toestand ken
ik niet zoo wellicht is te Gouda een andere
combinatie denkbaar. Wellicht komt de
waterleiding hier in aanmerking. Ik kan het
thans niet beslissen. De gasfabriek ligt wel
het naast voor de hand. Ik heb juist betoogd
dat door een combinatie met de gasfabriek
de mogelijkheid van de rentabiliteit zeer vóel
waarschijnlijker wordt.
zegt dat? Er is geen regel zonder uitzon
dering. By alle naiveteit en ongedwongen
heid toont Beata zich even zedig als elke
Duitsche jonkvrouw."
„Bal Beata laat zich, vooral nu in het
begin, aan jou natuurlijk van haar beste zjjde
zien. Doch hoor nu mijn voornaamste be
zwaar." B
„Daarnaar ben ik zeer nieuwsgierig,
spotte Arthur.
„Met een zoo onwetend schepsel als zy
zult ge je nergens kunnen vertoonen zonder
je belachelijk te maken.8
„Indien je de onwetendheid bedoelt ten
opzichte van genoten schoolonderwijs, dan
moet ik zeer zeker erkennen, dat Beata
zeer onwetend is. Maar wat is daaraan
gelegen In een jaar zal zij onder myn lei
ding alles leeren, wat zy als mijne vrouw
noodig heeft te weten. Ik heb my reeds
overtuigd, dat zij in hooge mate vatbaar
is voor beschaving en veel talent bezit. Zeg
me echter eens oprecht, acht je kennis van
de Fransche taal, van algebra, natuurkunde,
aardrijkskunde en geschiedenis zoo onont
beerlijk voor een goede huisvrouw Als
dat zoo is, dan beken ik eerlijk, dat bet
natuurkind Beata my liever is dan die „be
schaafde8, kwijnende kostschoolnufjes, die
bjj ons vaak als echtgenooten verkozen
worden. Neen, geen dwang, dat ia altyd
aanstaande wederhelften belachelijk vonden,
en later toch tot het inzicht kwamen, dat
hun vrienden gelyk hadden. En vooral by
Beata zal dat zoo wezen."
„Vooral by Beata Wat bedoel je daar
mee? Wat heb je op haar aan te merken?"
„Alles.8
„Dat is niet weinig; doch begin op, laat
eens hooren!8 Is ze soms leelyk
„Dat niet, hoewel haar oogen duivelsch
fonkelen.8
„Goed gebruld, leeuwWat verder
l’ k^d “W^ Van dÖ Ita^aaD8c^e onzinde-
„Halt, vriend, geen laster! Beata maakt
uitzondering, zy is de zindelijkheid
„Goed, daarvan wil ik zwijgen; maar de
merkwaardige ongeneerdheid der Siciliaan-
sche en Napolitaansche dames verdient toch
vermelding. Je weet, dat zy onbeschroomd
spreken over dingen die men anders slechts
onder vier oogen behandelt, en dat zij zon
der blozen gesprekken aanhooren, die men
by ons, uit achting voor de dames, in bare
tegenwoordigheid in het geheel niet zou
voeren.8
„Dat weet ikook de gebaren en houdin
gen van anders zeer beschaafde Napolitaan-
schen en Siciliaanschen hebben dikwijls ge
noeg ons misnoegen opgewekt. Maar wat
Telefoon No. 69
ADVERTENTIE» worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naai plaatsruimte.
Inzending' van Ad ver ten tién tof 1
12)
No, je brave papa zal over zyn schoon
dochter éen en al verrukking zjjn, dat kan
ik me levendig voorstellen! My gaat de
geheele geschiedenis wel niets aan, maar in
jouw belang betreur ik dezen misstap toch.8
„In myn belang!"
„Ja. Wel ben ik ook een weinig egoïst
en ergert me dit avontuur te meer, omdat
ik hierdoor van je gezelschap zal beroofd
worden en alleen naar huis zal moeten terug
reizen. O, hoe verwensch ik die Vara!"
„En ik zegen ze! Zy leerde my liefheb
ben en een engel vinden."
„Ja, een engel!8 spotte Theodoor. „Voor
de bruiloft zyn alle meisjes engelenmaar
vier weken na de huwelijksvoltrekking wor
den ze dikwjjls al draken."
„Maak je nu niet bespottelyk, Theodoor!
Beata, dat aanvallige wezen, een draak I
Ha, enkel de gedachte reeds doet my lachen."
„Wie het laatst lacht, lacht het best. Ik
ken er genoeg die vóór de bruiloft eiken
twijfel aan de voortreffelijkheden hunner
