I
e
fTHBB.
nen,
BET GOUDEN JUBILEUM
Langs Vreemde Paden.
del.
ÏVïewws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
Maandag' 4 Mei 1908.
No. 10639.
ii
I
FEUILLETON.
er
lijders
NZORG»
[TS.
De Koninklijke Stearine Kaarsenfabriek i GOUDA
te GOUDA.
ZONEN,
47ste Jaargang.
I
medaille
Ook was
i.
r
ijzen.
(Wordt vervolgd.)
Telelotn No, 82.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers V IJ F CENTEN.
afkaart wordt
Bonden door
tbommel.
ibied.
elen.
vigls
rkelyke hulp
0.
leiwogsteeg.
HUIS.
'IJS GOUDA
werk.
VAN DE
NAAMLOOZE VENNOOTSCHAP:
IK te letten
Goiiraiie (iiuii vr.
Buiten mededinging,
omdat de Directie tot
de Jury behoorde.
Vol nieuwsgierigheid en ongeduld drukto
Beata op de veer, het deksel sprong open
en een bewonderend „Ahl* ontsnapte
haar, toen zy bet prachtig sieraad zag.
Van blijdschap beurtelings rood en bleek
wordende, staarde zy op de fonkelende stee
nen en bet schitterende metaal, zonder woor
den te knunen vinden. Eindelijk stamelde
iy verlegen:
„Maar, nier wafer, dat js immers slechts
scherts; dit prachtige medaillon'is toch niet
voor my? U heeft het zeker voor uw meisje tv
of voor uw zuster gekocht.*
„Ge vergist u, lief kind," fluisterde Arthur
teeder; „ik heb evenmin een meisje als een
zuster; alleen een vriendin, van wie ik heel
veel houd. Voor haqr is dit bestemd.*
TerwQl hij dit zeide, nam hy haar het
medaillon uit de hand en hing haar de gou-
den keten om den hals.
Beata werd gloeiend rood en stamelde,
geheel buiten zich zelve:
,0, dat is te veel I Dat kan ik niet aan
nemen! Waar denkt u aan? Een eenvoudig
meisje als ik zulk een kostbaar sieraad!
Neen, neen, ik mag dit geschenk niet aan
nemen.”
morden afgeie-
pakjes van
een Ned. o'na
Q Nommer er.
nevenstaan
Wet gedepo
e ing van ge-
ende
L,
r Lz.
ten doel om
huishoudelijke
zeel noodig te
aan minge
le verkoopen.
mt geheel ten
eniging ,Ar-
had de fabriek reeds haar
eigen kistenmakerij, in 1898 werden de
Glycerinefabriek en de Pittenfabriek opge
richt, terwijl in 1899 een doelmatig
Administratiegebouw aan de, Bleekerskade
werd gesticht.
Steeds ging men voort op den weg
van verbetering en uitbreiding
In 1901 werd de „Chemische fabriek”
in Rotterdam overgenomen.
De stoomzeepfabriek „de Hamer” werd
in 1902 aan de zaak toegevoegd.
Ja, in 1906 besloot men tot de over
name van de Goodwill van de likwidee-
ge niet tot den jongsten dag daar midden
op den vyver wilt blijven, vraag my dan om
vergeving en beloof my oorlogsschatting te
zullen betalen.*
a. Arthur deed een poging om de gondel met
de handen paar den kant te roeienmaar
dit ging veel te langzaam. Ten slotte kwam
hjj op het goede denkbeeld, om dtrüitpjank
uit het bootje te nemen en die als roer te
gebruiken. Op deze wyze kwam hy by het
steigertje. Hier stond Beata echter met den
riem en verhinderde elke poging tot landen.
Telkens als Arthur wilde aanleggen, duwde
zy de gondel weer terug. Eindelyk werd
Arthur ongeduldig en riep:
„Welaan, ik geef my gewonnen; laat me
aan land komen en ik zal u dadelyk een
kostbaar tribuut betalen.*
„Heusch? Dat is zeker ook maar een
krijgslist van u,“ zei Beata ietwat wantrou
wig, want daar zy zooeven Arthur had beet
gehad, verwachtte zy van hem hetzelfde.
„Ge vergist u,“ antwoordde Arthur vroo-
lyk, terwyl hy aan land sprong en het étui
te voorschijn haalde waarin zich het medail
lon bevond.
„Ah, wat is dat?* vroeg Beata nieuws
gierig, het étui van alle kanten bekijkende.
„Maak het maar zelf open; het is voor
u. Ik heb het daar straks uit de stad mee
gebracht om u er mee te verrassen.*
Als er een inrichting in onze stad is,
waarop mek inderdaad trotsch mag zijn,
dan is ’t verzeker de Kon. Stearine
Kaarsenfabriek, dir'paar haar is genoemd.
Zoo ergens dan kan men van haar weten,
wat het „Werken en denken en leeren
is leven" beteekent. Van een kleine plant
is ze géworden een reusachtige boom,
die thans, 50 jaar oud, in vollen wasdom
staat, krachtig en fier Telkens heeft de
fabriek zich uitgebreid en ze is geworden
een zegen en een sieraad voor de plaats
onzer inwoning
Een aantal kundige Bestuurders hebben
daartoe niet weinig bijgedragen en de
tegenwoordige Directie heeft haar eer
hoog gehouden Aan den ernst, het be
leid en vooral de groote belangstelling,
die de Heeren Directeuren toonen voor
allen, die tot deze nuttige instelling in
betrekking staan, is het te danken, dat
er zulke goede verhoudingen bestaan
tusschen beambten en superieuren.
Het zou niet strooken met de bekende
minzaamheid en bescheidenheid van de
Heeren Directeuren, als we daarvan
staaltjes zouden opnoemen. Menigeen in
Gouda weet dit wel en is ook op dit
feestgetij van dankbaarheid vervuld en
juicht van harte mee en stemt in met
onzen wensch „Moge deze grootsche in
richting steeds in bloei blijven toenemen
en alzoo een weldaad voor Gouda zijn!”
Moge het den tegenwoordigen Direc
teuren, die zich in aller achting verheugen,
gegeven zijn nog lang aan ’t hoofd te
staan van de Koninklijke Stearine Kaar
senfabriek, die met haar personeel heden
terecht een feest viert, dat nog jaren in
veler herinnering zal voortleven
Voor tal van belangrijke bijzonderheden
volge hier een résumé van de feestrede,
heden gehouden door den Heer Dr. H.
Beata zag hem verbluft aandaaraan had
zy niet gedacht. Zy trachtte Arthur door
smeeken te vermurwen en bezwoer hem zich
te verwijderen, maar hy lachte slechts en
verklaarde geen stap te zullen wijken.
„Als u my er uit laat komen,* zeide zy
op vleienden toon, „zal ik u met iets ver
rassen.*
„Gy my verrassen P“ vroeg Arthur ver
wonderd, terwyl hy aan zyn medaillon dacht.
„Zeker, ik beloof u een verrassing, zooals
u er zeker nooit een zou verwachten.”
Arthur werd nieuwsgierig en gaf eindelyk
toe. Hy keerde zich om, sloot de oogen en
zy klauterde vlug naar beneden.
„En waar is nu uw verrassing P“ vroeg
Arthur.
„Kom maar mee, signor.*
Hy volgde haar naar den vyver, waar zij
hem verzocht, in de gondel plaats to nemen.
Argeloos stapte Ly er innauwelijks zat hy
echter, of Beata nam een der riemen en
stiet daarmede het vaartuig zoo heftig van
den wal, dat het een heel eind naar het
midden van den vyver dreef.
„Ha, zwarte verraderes!” riep Arthur met
komieke verontwaardiging, toen Beata, aan
het steigertje staande, hem lachend nakeek.
„Is dat uw verrassing?*
„U heeft het geraden, signor Arturo. Nu
li het uw beurt, om genade te smeeken. Alg
27)
Toen zy zag, dat zy ontdekt was, lachte i
zy hem hartelijk uit en riep hem toe:
„Eb, signor Arturo, wat is het vermakelyk
u zoo te zien rondloopen, vlug als een wezel
en blind als een molDriemaal is u dezen
boom voorbijgekomen, en toch ontdekte u
my niet, hoewel ik de eerste maal een takje,
de tweede maal een vijg, de derde maal
eenige bladeren naar beneden heb geworpen.
En met welk een ernst keek u in dat groote
gat in den stam! O dacht zeker, dat de
kleine Beata daar ingekropen was!*
«Wacht maar, ondeugd!* riep Arthur, half
boos, dat hij zoo beetgenomen was, half ver-
w- “BM eindelök gevonden te hebben.
«My zoo te foppen! Maar daarvoor zult
ge boeten. Ge zyt wel in den boom geko-
men> maar ge komt er niet weer uit.*
Waarom niet?* vroeg Beata onschuldig.
«Omdat ik hier er onder wil blyven staan,*
verklaarde Arthur, „en het toch zeer onge
past iou zijn, als ge u in mijn tegenwoor
digheid naar beneden liet zakken.*
van
men ’t hoofd te
van
IJssel de Schepper, den oudsten der
Directeuren.
verkregen Koninklijke goedkeuring der
Statuten den 8sten April 1858. De duur
der Vennootschap werd bepaald op 19
jaren en 8 maanden, van 1 Mei 1858
tot 31 December 1877 onder het Bestuur
van de Heeren Directeuren G. Wachter
J.Pzn. en A. A. G. van Iterson Onder
directeur G. J. Steens Zijnen Commis
sarissen T. P. Viruly, Voorzitter, C. E.
Viruly, D. W. Westerbaan, Jhr. Mr. H.
G. C. L. Janssen en A. Schoneveld van
der Cloet, Secretaris.
Het fabrieksterrein aan den Hoogen
Sch'ielandschen Zeedijk werd toen van de
Gemeente Gouda aangekocht voor f 4000.
Van Mei 1858 tot Juli 1859 werd de
overgenomen fabriek op de Gouwe voort
gezet. In Juli 1859 werd de nieuwe
fabriek op het aangekochte terrein ge
vestigd., Spreker brengt hier een warm
woord van hulde aan den wakkeren van
Iterson voor den ijver en volharding bij
het in werking stellen der fabriek in een
tijd, toen men nog over zoo weinig hulp
middelen op technisch gebied beschikte
Tevens laat hij uitkomen de groote dien
sten van den tateren fabricatiechef, den
Heer P. de Mink, die steeds de trouwe,
eerlijke rechterhand was van den bekwa
men van Iterson.
In Januari 1860 waren ongunstige
resultaten te constateeren, zelfs verlies.
er behoefte aan kapitaal en uit
breiding der stoomproductie. Nieuwe
credieten moesten worden aangegaan.
Maar gelukkig was het 2de halfjaar van
1860 al zoodanig, dat het een bevredi
gende uitkomst opleverde. In 1861 kon
de eerste winstverdeeling plaats hebben,
terwijl de zaken voortdurend werden uit
gebreid.
In 1863 werd de Heer G. J. Steens
Zijnen tot derden Directeur benoemd.
In 1871 overleed de Directeur Wachter.
Door buitengewone energie en werk
kracht, ieder op zijn gebied brachten de
Heeren Van Iterson en Steens Zijnen de
Vennootschap tot grooten bloei en ’t is
hier de plaats om te getuigen, dat hunne
nagedachtenis steeds in groote eere zal
worden gehouden
Telefoon No. 89
ADVERT ENTI EN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Ad ver ten tien tot 1 uur des midd.
Bedroeg het aantal personen, die in
1860 op de fabriek hun werkkring von
den, 105, in 1907 is dit gestegen tot
600 (346 mannen, 248 vrouwen en ruim
60 beambten)!
Verscheidene eervolle onderscheidingen
vielen de fabriek te beurt o.a.
te Haarlem 1861 Zilveren
Londen 1862 Bronzen
Amsterdam 1866 Zilveren
Parijs 1867 Gouden
Amsterdam 1883 Eerediploma.
Antwerpen 1885
Parijs 1900
Op den laten Juli 1880 trad de Heer
A. A. G. van Iterson af als Directeur en
werd benoemd tot honorair adviseur. Tot
zijn opvolger is spreker benoemd.
In October 1894 had men’t overlijden
te betreuren van den Directeur G. J.
Steens Zijnen, wiens groote verdiensten
zeker niet vergeten zullen worden. Tot
zijn opvolger werd gekozen de 1ste
Procuratie!,louder en chef de bureau A.
C. C. Verzijl, die van de oprichting af
alle rangen had doorloopen. Begonnen
als jongste Bediende, werd hem de eere
waardig gekeurd om als mede-Directeur
op te treden. Tot Maart 1900, toen hij
ons door den dood ontviel, mocht hij,
zoo ging Spreker voort, ons krachtig
terzijde staan met een ijver, die boven
onzen lof verheven is
Den Isten Juli werd de Heer I. IJssel
de Schepper als opvolger in de Directie
benoemd.
In 1881
Na een hartelijk welkom aan alle aan
wezigen, Bestuur, Beambten en Werklieden,
Burgemeester en Wethouders van Gouda,
Jhr, Mr. van Doorn, Lid der Tweede
Kamer, Bestuur van de Kamer van Koop
handel en Fabrieken te Gouda, Jhr. Mr.
H. Smissaert, vertegenwoordigende de
Nederlandsche Vereeniging van Werk
gevers, G. S. de Clercq, Secretaris van
de Maatschappij van Nijverheid en Mr.
II. P. L. C. de Kruijff Jr., Directeur van
de Centrale Werkgevers Risico-bank,
Dames en Heeren Aandeelhouders van
de Vennootschap en allen, die door hunne
tegenwoordigheid een bewijs gaven van
belangstelling in dezen feestdag gaf ZEd.
een historisch overzicht van de levens
jaren der fabriek.
Op den 18den Maart 1853 werd op
gericht eene firma„Schoneveld, Wes
terbaan en Co.”, door de HeerenArie
Schoneveld van der Cloet, David Willem
Westerbaan en Andrinus, Anthonie, Gijs-
bertus van Iterson, ten doel hebbende
het fabriceeren van en handel drijven in
Stearine kaarsen en bijproducten.
In de eerste plaats werd hulde ge
bracht aan den kundigen en scherpzinnigen
A.A. G. van Iterson, leerling van professor
G. J. Mulder, bewonderaar van de werken
van Chevreul en Gay-Lussac over ’t on
derzoek van de vetten enz.
Weldra kreeg de firma een goeden
naam door de degelijke producten, die ze
leverde en mocht ze zich in den bloei
van de pas begonnen fabriek verheugen.
Natuurlijk kwamen er ook jaren
teleurstelling en had
bieden aan concurrentie tengevolge
de toepassing elders van een nieuw fabri-
catie-systeem de ontleding van vetten
door zwavelzuur. In Februari van 1858
werd dit procédé aangekocht door de firma
Schoneveld, Westerbaan Co. Deze
Heeren, gesteund door eenige kapitalisten,
besloten 26 April 1858 tot de oprichting
van de Naamlooze Vennootschap „de
Stearine Kaarsenfabriek „Gouda” na
s
