BINNENLAND.
NOUVEAUTÉS
advëiite.ntTkn
t Stadsnieuws.
Veemarkt te Rotterdam
BEURS VAN ROTTERDAM
een doode en een gewonde, kritiek. 15000
Mooren met geweren en kanonnen moeten
gereed staan het Fransche hoofdkwartier
aan vallen.
Engeland.
Naar het heet, heelt de admiraliteit de
nachtelijke schjjnaanvallen en oefeningen tot
nader orde verboden. Er gingen te veel
schepen mee naar den kelder. Toch is
het bericht nog met voorbehoud te aanvaar
den.
Op Trafalgarsqnare te Londen is een groote
betooging geweest van hopplanters, die de
regeering willen dwingen een hoog invoer
recht op baitenlandsche hop in te stellen.
In Centraal Afrika, ten noorden van het
Victoria Nyanzameer, moeten honderden ne
gers van honger omkomen door de mislnkking
van den bananenoogst.
Rusland.
Moeromtzew, voorzitter der eerste doema,
prins Dolgoeroekow en de andere doemaleden,
die het manifest van Wyborg onderteekend
hebben, werden gisteren gevangen genomen
om hon twee maanden straf te ondergaan.
De stadhouder van den Kaukasus heeft
den Joden het bezoek aan de Kaukasische
badplaatsen en herstellingsoorden verboden.
Azie.
In het noorden van Perzië duurt de anar
chie nog altjjd voort. Er moet aan de Rus
sische grens ernstig gevochten zijn, waarbij
velen werden gedood.
De minister-president, de minister van
financiën zijn afgetreden.
Men blijft in Perzië in het moeras.
Amerika.
De Japansche immigratie over de land
grens moet in het geheim nog altijd voort
duren. President Roosevelt moet daarover
geprotesteerd hebben te Tokio.
De Canadeesche regeering waarschuwt
tegen landverhuizing, omdat de arbeidsmarkt
overladen is. Er is enkel plaats voor
boerenarbeiders en vrouwelijke dienstboden
In de vergadering van het centraal comité
der vrijzinnige kiesvereenigingen in Slie-
drecht is candidaat gesteld voor do a.s. ver
kiezing van een lid der Provinciale Staten
(vacature-Swets) de heer H. van Eeten,
burgemeester van Ameide.
Gemengde Berichten.
De verslaggever van het Hbld. seint uit
IJmniden
Onder voorzitterschap van den heer Bakker
werden een tweetal conferenties gehouden
door het bestuur der afdeeling IJmniden van
de Ned. Ver. ter bev. der Zeevisscherij met
het bestuur der handelarenvereeniging. Uit
gaande van de veronderstelling, dat de Tweede
Kamer niet begrijpt het groote belang, dat
in een nalaten van de verhoogde belasting
gelegen is, werd Vrijdag j.l. besloten, zich
door middel van een uitvoerig adres te wen
den tot de Tweede Kamer individueel.
Minder juist is dus het bericht in een van
de bladen, dat overeenstemming zou zijn
verkregen omtrent de te nemen maatregelen,
die, naar men verneemt, tot een oplossing
van deze quaestie zouden leiden.
Vaak is beweerd, dat de handel door 't
opvoeren der prijzen de 1 pet. belastingver-
hooging wel weder, althans voor een groot
deel, op de afnemers zou weten af te wen
telen. In de practijk is dat echter niet zoo
eenvoudig als het in theorie wel lijkt. Men
wees er ons op, dat de prijzen, volgens
usance, worden afgerond tot stuivers, en nu
kau men niet voor een visch die tot dusver
f 1,15 opbracht, f 1,16 in rekening brengen
aan den afnemer, terwijl er bij de vinnige
concurrentie geen denken aan is, den prijs
op f 1.20 vast te stellen. Met een voorbeeld
toonde men ons voorts aan, dat in Duitsch-
land, door de Bcherpe concurrentie met de
van overheidswege beschermende Duitsche
vi88cherij, vaak geleverd moet worden tegen
inkoopsprijs, waarbij dan nog een hoeveelheid
ijs wordt cadeau gegeven de handelaar vond
dan nog tot dusver zijn winst en vergoeding
voor risico juist in de dezer dagen zoo veel
besproken korting.
De dezer dagen te Leeuwarden gearres
teerde .vreemdeling", tegen wien in de bla
den was gewaarschuwd, had te Leer, in
Oost-Friesland, den goudsmid Bylraan voor
eenige briljanten ringen en een horloge, alles
van groote waarde, opgelicht. Hij is Philipp
Winter, genaamd Teuhoff, die hoewel pas
46 jaar oud, reeds 22 jaar gevangenisstraf,
voor zeer ernstige misdrijven in Dnitschland
gepleegd, had ondergaan.
Omtrent de inhechtenisneming van den
burgemeester van Holten wordt gemeld
Geheel Holten ie onder den indruk, overal
bedrukte gezichtenhet feit heeft iedereen
verrast.
Zeker, er waren er die wel eens gevreesd
hadden voor ernstige gebeurtenissen, maar
dat de slag werkelijk zou vallen, en dan nog
wel zóó plotseling, daarop was niemand
voorbereid, de burgemeester zelf niet, die
des morgens nog eenige paren had getrouwd.
Onder den vorigen burgemeester, Hariux-
ma thoe Slooten, is de thans gearresteerde
als ambtenaar ten gemeentehuize te Holten
gekomen. Weldra werd hij benoemd tot ge
meente-secretaris, en algemeen als zoodanig
de achting verworven hebbende, werd hij na
het aftreden van den heer Harinxma over
eenkomstig den wensch van nagenoeg ge
heel HolteD, diens opvolger, ruim 4 jaren
geleden.
Ook als zoodanig wist hij allerwege sym
pathie te verwerven. Want hij was voorko
mend èn goedhartigdoch tevens onbe
middeld er. blijkbaar geen sterke natuur.
Zijn salaris ad f 1000 was voor hem, schoon
hij ongehuwd is, niet voldoende. Zjjn leven
werd 'te weelderig ingericht, zonder dat ook
nog 't minst op zjjn zedelijk gedrag was aan
te merken. De gevaarlijke weg ven geld lee-
nen, nu van dezen, dan van dien, werd voor
hem de helling die leidde tot de ramp, dat
er nu een tekort in de gemeentekas moet
zijn, 't welk begroot wordt op 3500.
De hoogere autoriteiten bleven intusschen
van een en ander niet onkundig Reeds eenige
weken geleden kwam de Commissaris der
Koningin een onderzoek instellen, korten
tijd daarna Gedep. Staten, en een paar da
gen geleden moesten de wethouders naar
Zwolle om inlichtingen te verschaffen.
Gister-middag nu begaf zich de burge
meester voor particuliere aangelegenheden
naar Almeloo. Zijn voornemen was, des
avonds terug te keeren. Dienzelfden midflag
arriveerden te Holten de heeren van, het
parket uit Almeloo, de officier van Justitie
mr. Ch. M. 's Jacob en de rechter-commis-
saris mr. J. Slingenberg. Den burgemeester
afwezig vindende, seinden ze naar Almeloo,
waar de politie hem arresteerde.
Het onderzoek is thans nog in vollen
gang; de heeren H. Kalfsterman en W.
Rietberg, wethouders, en H. J. Bouhuis, ge
meente-ontvanger, werden naar Zwolle ont
boden, om met de hoogere autoriteiten ver
der te confereeren.
Men schrijft uit Hoek van Holland
De „Avoca", emigrantenschip, komende, van
New-York, arriveerde hier eergisterennacht
te 1 uur aan den steiger van de firma. W.
H. Muller en Co. ter ontscheping van onge
veer 700 landverhuizers, die van daar met
rivierbootjes naar Rotterdam gingen.
Te 5 uur vertrok zij met bestemming naar
Hamburg en liep op ongeveer 3 Engelsche
Mijlen uit de kust, Noord-westelijk van den
Mond van den Waterweg, op het aldaar ge
ankerde, van Narvik komende stoomschip
„Nordsee". Dit schip, geladen met ijzererts,
durfde wegens mist niet binnenkomen.
Dat de aanvaring ernstig was, blijkt hieruit,
dat de Nordsee in het voorschip een gat
kreeg van circa 8 M. Het schip zonk dan
ook na weinig oogenblikken. Ook de Avoca
kreeg een geducht lek in het voorschip, maar
kon zich, dank zjj zijn waterdichten schotten,
drijvende houden.
De bemanning van de Nordsee ging met
allen spoed op de Avoca over.
Dat te groote overijling ook noodlottige
gevolgen kan hebben bleek hier. Op de,brug
stonden kapitein, stuurman en loods. Deze
laatste, de Ruiter, uit Hellefoetsluis, een nog
jong, gehuwd man, sprong van de brug en
bezeerde zich zóo dat hjj een gapende hoofd
wonde opliep en in het water stortte. Er
uitgehaald en op de Avoca gebracht, over
leed hij weldra en werd met de loodsboot
Helle voetsluis", dio inmiddels ook op de
plaats des onheils was gekomen, te 10 uur
binnengebracht, waarna bij door een schokker
van het loodswezen naar zijn huis werd
vervoerd. Was hij, evenals de kapitein en
de stuurman, blijven staan, wellicht ware er
een leven minder te betreuren geweest.
Een tweede slachtoffer was de matroos
Maarten Jonkman, die in het voorschip lag
te slapen.
De Avoca kwam met de geredde equipage
den Waterweg weer binnen met het plan te
Rotterdam te gaan dokken. De kapitein zag
zich genoodzaakt de boot dicht bjj de Export
slachterij alhier op den Zuidwal te zetten
om zinken in diep water te voorkomen.
De bemanning van de Nordsee vertrok
's avonds naar Rotterdam, uitgezonderd de
kapitein, stuurman en machinist, die, met de
Hellevoetsluis binnengekomen zijnde, in het
hotel Amerika bleven.
B(j het wrak, waarvan een gedeelte van
de mast en pijp nog ziohtbaar is, ligt de
loodsboot ter aanduiding van het gevaar dat
het voor de scheepvaart oplevert. Het wrak
zal wel zoo spoedig mogeljjk van Water
staatswege worden opgeruimd.
Als bijzonderheid kan nog worden vermeld
dat de beide slachtoffers de eenige Neder
landers waren, die zich op het schip be
vonden.
Ook behoefde de stoomreddingboot niet uit
te gaan.
In den nacht van Zaterdag op Zondag is
te 's Gravenhage een belangrijke inbraak
gepleegd in het magazijn van den heer Over-
strijd, horlogemaker in de Lange Poten 21a.
Vermoedelijk na 2 uur 's nachts zijn de
inbrekers in het perceel, dat niet bewoond
wordt, aan de achterzijde binnengeklommen,
na zich waarschijnlijk toegang te hebben
verschaft door in een telefoonpaal in de
Bagijnestraat te klimmen en vandaar over
de daken het perceel te bereiken.
Voor zoover kon worden nagegaan, wordt
vermist een waarde van ongeveer f 10,000
aan sieraden, waaronder ongeveer 250 hor
loges.
De heer Overstr(jd is tegen inbraak ver
zekerd.
Te Loon op Zand heeft een boer in het
Loonsche Moer Zaterdag bij het omhakken
van laag eikenhout, groeiend op een zooge-
naamden wal langs een akker, een dikken
Keulschen pot gevonden, waarin 571 geld
stukken. Onder deze waren 171 driegulden
stukken en verder zijn het daalders en gul
dens, alle gedagteekend uit de 17e eeuw.
Toen zich Zaterdagmiddag een dime van
het te Amsterdam aangekomen stoomschip
„Princess Alice", van de Norddeutsche Lloyd,
aan wal begaf, had zij het ongeluk, haar
handtaschje, bevattende 18000 mark, in het
water te laten vallen. Na herhaalde malen
gedoken te hebben mocht het een jeugdige
bootwerker gelukken het handtaschje boven
te brengen.
Als belooning ontving hg een vjjfmark-
stuk.
Omtrent den moord van den 25-jarigen
Nederlander Van Binckhorst op den 22-jari-
gen Duitscher Jerusalem te Nice, waarover
Reuter ons reeds berichtte, lezen wij nog in
buitenlandsche bladen, dat v. B. zijn slacht
offer eenige dolkstekeu toebracht; J. zonk
ineen en stierf weldra, badende in zjjn bloed.
De politie vond v. B., bjj het ljjk van J., in
gezelschap van diens vrouw.
Bjj het verhoor verklaarde v. B., dat hij
haar minnaar was en dat het echtpaar J.
hem herhaalde malen om geld had ge
vraagd. Zoo ook nu weer; v. B. weigerde,
waarop een twistgesprek volgde met het be
kende noodlottige gevolg, v. B. beweert, dat
J. hem met zjjn revolver had gedreigd en
hjj zich dus in staat van wettige zelfver
dediging bevond. Een groot aantal dreig
brieven van J. en zpn echtgenoote aan v.
B. gericht, waarin zjj geld eischen, zjjn in
beslag genomen. (Vad.)
Zóó verhuizen de boeren„Verhuizen
kost bedstroo", dat ondervinden vooral de
boeren als ze verhuizen gaan. Een sprekend
staaltje daarvan bood gisteren een verhuis-
partjj van een boer uit Hal naar het Sterre-
bosch onder Vught en St. Michiels-Gestel.
Een achttiental karren, opgetuigd van
„heb ik jou daar", waren reeds in het vroege
morgenuur derwaarts getogen om de nieuwe
bewoners met al hun „heb en leg" over te
brengen nair de nieuwe woon en ofschoon
ze om 9 uur reeds gepakt en gezakt waren
was het ruim 3 uur in den namiddag eer
ze op de plaats van bestemming, een afstand
van een goed uur, waren aangeland.
De oorzaak dier vertraging is te wjjten
aan de vele „heiligenhuisjes" die langs den
weg gelegen zjjn en waar de paarden, par
don, de voerlieden, slechts passeeren kunnen
zonder een hartversterking, op de gezond
heid en dus ook op kasten van den nieuwen
boer naar binnen gewipt te hebben. En als
ze dan aangekomen zjjn, wel niet aangescho
ten, maar toch zoo dat het laatste „citroentje
met suiker" overdaad gaat worden, dan
schaart gansch de stoet, ongeveer 50 man,
zich aan den di3ch door de naaste buur
vrouw op kosten alweer van den nieuwen
boer aangericht en duwen er na al het natte
ook het droge naar binnen.
Bjj zulk diner bljjkt, dat onze landslieden
toch nog een stevige maag hebben.
Is de boer eenige dagen gezeten, dan ko
men de mannelijke buurlui den nieuwen
buurman hun opwachting maken, want een
boer, al is hjj een boer, hjj weet weerga's
goed hoe 't hoort en bjj die visite wordt dan
de aangeknoopte kennismaking en voort
durende vriendschap, onder het den boeren
eigen „citroentje met", stevig beklonken.
Heeft het mannelijk deel zjjn taak vol
bracht dan volgt de vrouwelijke sekse. Zjj
toch hebben voor de komst van den boer
gansch de boerderij gereinigdhet erf met
al zjjn ap- en dependenties schoongemaakt,
de nieuwe woning versierd, eerepoort opge
richt enz. enz. en zjj krjjgen nu tot loon
„de koffie" met wat daarbjj behoort.
En als dan zoo'n boer na al die conster-
naties zjjn rekening gaat opmaken, dan komt
hjj onwillekeurig tot de conclusie en slaakt
hij de zeker ware verzuchting, dat de ver-
huisonderneming van „de lange van Dun"
ol van een ander zeker heel wat voordee.
liger is, maar't zjjn oude gebruikeu en
die zjjn den boer heilig!
Liever een koe ten offer gebracht dan
met den naam van „kreug" gedoodverfd te
worden.
Zoo verhuizen de boeren van de een naar
de andere woon. (N. Brab.)
Lemoine heeft voor zjjn proefneming tot
het maken van diamanten een stroom van
2000 ampères noodig.
Lemoine heeft tegen Poittevih, den rechter
van instructie, verklaard, dat de installatie
op groote moeilijkheden stuit. Hjj twjjfelter
daarom aan, of hjj voor Juni, den vastge-
stelden termjjn, een diamant kan leveren.
Poittevin stelde hem daarop voor, eerst klei
nere diamanten te maken, maar in tegen
woordigheid van hem en van de deskundigen.
De edelaardige alchemist antwoordde toen
„Ik kan mjjn eigen leven aan mjjn burger
lijke en wetenschappelijke eer opofferen, maar
nooit zou ik u en andere huisvaders aan de
gevaren van een ontploffing willen blootstel
len."
Zaterdag vielen een dertigtal roovers, op
last van het Albaneesch comité, Santio Pia-
zanlio aan. Zjj sneden de telegraafdraden
door, vernielden volledig de Italiaansche en
Grieksche scheepvaartagentenschappen, het
bureau der Turksche post, alle belangrjjko
magazijnen, en verwonden verscheiden per
sonen. Een paniek heerscht in de stad.
Na door de deskundigen drs. Piet en
Rosestein te zjjn onderzocht omtrent den
toestand van zijn geestvermogens, had zich
gister voor de Haagsche rechtbank te ver
antwoorden wegens diefstal C. H., uit Noord-
wijk. Hij had uit een koepel aldaar weg
genomen zes zilveren lepels en vorken, uit
een hut van het sanatorium van dr. O. te
Noordwjjkerhout, twee gouden dameshorloges
en uit de woning van juffrouw v. d. M., te
Noord wijk, een gouden halsketting met
medaillon, vier stukjes goud van een slot
van een kerkboek, eenige stukjes goud van
een armband, en een stukje zilver van een
horlogeketting.
Ds beide deskundigen achtten den be
klaagde toerekenbaar; dr. Rosenstein vond
hem echter minder toerekenbaar dan een
mensch dat ten volle beschikt over zjjn wil.
Hoewel de gestolen voorwerpen door be
klaagde op zeer slimme manier waren ver
borgen, verklaarde hjj. in strjjd met zjjn
vroegere verklaringen voor den rechter-com-
missaris, zich de diefstallen niet meer te
herinneren.
Het O. M. vorderde, in aanmerking ne
mende het ongunstig verleden van beklaagde,
die reeds vier malen werd veroordeeld
wegens diefstal en brandstichting, 3 jaren
gevangenisstraf.
De verdediger wees op de erfelijke belast
heid van zjjn cliënt, gesproten uit een oude-
renpaar, ljjdende aan tuberculose en me
lancholie. Beklaagde is verpleegde in een
krankzinnigengesticht te Medemblik en En
degeest, heeft eenige jaren in de gevangenis
doorgebracht, en daar zjjn zjjn reeds zwakke
geestvermogens er niet beter op geworden.
Het algemeen belang verzette er zich, vol
gens pleiter, tegen, dezen man weer in de
gevangenis op te nemen, en hjj verzocht de
rechtbank zjjn cliënt een andere verblijf
plaats aan te wjjzen, waarvoor het O. M.,
gezien het rapport der deskundigen, geen
aanleiding vond.
INDISCH NIEUWS.
C e r a m.
Bjj het Regeeringstelegram over de be
schieting van een kolonne in het bergcom
plex Noesahoeale, op Ceram, -toekent de
„N. R. Ct." aan:
Hoewel in 't politiek verslag der residentie
Amboina over 10 tot 20 November 1906
o. m. werd gerapporteerd„Ceram is thans
volkomen onderworpen en de bevolking ont
wapend", bereikten ons nu-en-dan toch be
richten, dat de bevolking aldaar nog verzet
bood bjj het doorvoeren van de in haar
eigen belang genomen maatregelen. Eenige
maanden later werd dan ook in een der
politieke verslagen over het genoemde ge
west uitdrukking gegeven aan de meening
van den resident, dat voortdurend patrouil
leeren nog noodig zou zjjn.
Uit het laatste hier ontvangen politieke
verslag van 10 Januari—6 Februari --
bljjkt, dat nog steeds wordt voortgegaan
met de bevolking in kampongs te concen-
treeren en dat deze gedwongen verhuizing
niet altjjd zonder eenige tegenkanting van
de bevolking geschiedt, waarbjj nu-en-dan
op ljjdeljjk verzet,wordt gestuit. De bevol
king ziet echter, zoo heet het in het ver
slag, de voordeelen van het nieuwe stelsel
ten-slotte wel in.
Dat Ijjdeljjke verzet schijnt thans in een
openlijken tegenstand te zjjn ontaard. Heel
ernstig is het voorgevallene, waarbjj wjj 5,
gelukkig slechts zeer licht gewonden kregen,
niet. Het bergterrein op Ceram biedt echter
ernstige bezwaren voor troepenbewegingen,
zoodat het altjjd groote fysieke inspanning
eischt om den vjjand uit zjjn daar ingenomen
stellingen te verdrijven.
GOUDA, 19 Mei 1908.
Zaterdag had de kantoorlooper B. van de
firma Koch Knuttel alhier eenig geld
(p. m. f 100) geïnd, doch verscheen niet meer
bjj zjjn patroon. Een nader onderzoek bracht
aan 't licht, dat hjj per fiots was vertrok
ken in de richting Utrecht en het geïnde
bedrag had meegenomen.
Direct werd de politie met de verdwyning
van B. in kennis gesteld, doch het is haar
nog niet mogen gelukken den voortvluchtige
op te sporen.
- Heden morgen half twaalf derailleerde de
machine var. een goederentrein te Oudewater.
Om half vier was de versperring weder
opgeruimd.
VRIJDAG 15 MEI 1908.
(Vervolg).
Beraadslaging over art. 2, luidende:
De jaarwedde der onderwijzers en onder
wijzeressen, die de hoofden der scholen bij
staan, bedraagt voor hen met minder dan
2 dienstjaren f 550, met twee en meer doch
minder dan vier dienstjaren f 575, met vier
en meer doch minder dan zeven dienstjaren
f 600, met zeven en meer doch minder dan
tien dienstjaren f 650, met tien en meer
doch minder dan dertien dienstjaren f 700,
met dertien en meer doch mipder dan zestien
dienstjaren f 750, met zestien en meer doch
minder dan negentien dienstjaren f 800, met
negentien en meer doch minder dan twee
en twintig dienstjaren f 850, met twee en
twintig en meer doch minder dan vjjf en
twintig dienstjaren f900, met vjjf en twintig
en meer doch minder dan acht en twintig
dienstjaren f 950, met acht en. twintig en
meer dienstjaren f 1000.
-De heer van der Ree: M. d. V.! Ik zou
gaarne zien dat het aanvangssalaris alsnog
bepaald werd op f 600, geljjk Burg. en Weth.
oorspronkelijk hadden voorgesteld en ook de
Schoolcommissie in haar adres aangeeft.
Het verheugd mjj dat de Commissie, in
dien geest geadviseerd heeft. Kwam het van
den Bond van Nederlandsche onderwijzers
dan zou men allicht zeggen, want de bond
staat hier'niet zoo goed aangeschreven omdat
er nog al socialisten in zitten: als het van
dien kant komt stem ik tegen.
Thans komt het echter van de School
commissie, waarin geen enkele socialist zit
ting heeft. Het sj.jjt mjj dat de heer Bok
hoven en in navolging van dezen Burg. en
Weth. aan het voorstel zjjn gaan tornen en
het aanvangssalaris van f 600 hebben terug
gebracht op f 550. Ik kan daarin niet met
hen medegaan en heb daarom de eer voor
te stellen het weder op f 600 te brengen
overeenkomstig het advies der Schoolcom
missie.
Het amendement van den heer van der
Ree wordt voldoende ondersteund en maakt
derhalve een punt van behandeling uit.
De VoorzitterIk doe opmerken dat
Burg. en Weth. bjj niemand wenschen achter
te staan om de ambtenaren der gemeente
zoo goed mogeljjk te bezoldigen, maar zjj
hebben ook te letten op de financiën der
Een# algemeene verhooging van de sala
rissen van alle onderwijzers met f 50.—
vordert, aangezien er thans 71 onderwijzers
en onderwijzeressen zjjn, een meerdere jaar-
ljjksche uitgaaf van f 3550.—. Burg. en
Weth. hebben daartoe geen vrjjheid kunnen
vinden en hebben zich bepaald tot overne
ming van het amendement van den heer
Bokhoven.
De heer van Galen M. de V.Het ver
heugt mjj dat het amendement van den heer
Bokhoyen door Burg. en Weth. is overge
nomen emdiet aanvangssalaris alsnog terug
gebracht is op f 550.
Van het begin af aan dat deze safarisre
geling aan de orde was ben ik geen bewon
deraar geweest van een aanvangssalaris van
f 600.Uit een paedagogisch oogpunt be
zien is het veel beter met f 500.te beginnen.
De heer van der Ree heeft de School
commissie een pluim op den hoed gestoken
voor de zeer royale wjjze waarop zjj de
salarissen wenscht te zien, maar ik wjjs er
op dat toch andere Schoolcommissies er
anders over denken. Dezer dagen is ook
een salarisregeling voor de onderwijzers aan
de orde geweest in den gemeenteraad van
Leiden. Totdusver bedroeg daar het aan
vangssalaris f 500.—. B. en W. hadden
voorgesteld het daarop te houden; bjj de
behandeling in den raad is het gebracht op
1 550.—. Burg. en Weth. van Leiden hadden
het advies gevraagd van de Commissie van
Toezicht op het lager onderwjjs en van de
hoofden van scholen en nu wensch ik uit
de rede vaa den Wethouder van onderwijs,
den heer van Hamel, het volgende aan te
halen: „De Schoolcommissie heeft steeds
bezwaar gevonden uit een paedagogisch
oogpunt om de aanvangsjaarwedde te ver-
hoogen. Het is veel beter een onderwijzer
of onderwijzeres niet te hoog te laten be
ginnen maar zjjn opklimming spoediger en
sneller te doen zjjn. De hoofden van scholen
vinden ook dat de lage aanvangswödde geen
bezwaar is en dat bet beter is hun betere
vooruitzichten te openen."
Ik meen voldoende te hebben aangetoond
dat een aanvangssalaris van f 550. - voor
Gouda niet te laag is. Wjj zjjn ten minste,
wat dit aangaat, in uitnemend gezelschap,
want de leden der Schoolcommissie te Leiden
zjjn geen conservatieve menschen.
Ik heb tegen het maximum, dat Burg. en
Wetb. thans voorstellen, W9l bezwaar. Het
is mjjns inziens te hoog. De tegenwoordige
regeling geeft als maximum f800.volgens
het oorspronkelijke voorstel van Burg. en
Weth. zou het worden f 850.—. Met f 1000.
"gaan wjj daar belangrijk boven en dat acht
ik niet noodig. Wjj moeten roeien met de
riemen die wjj hebben. Wjj hebben, zooals
reeds de Voorzitter zeide, ook te letten op
de financiën der gemeente,, wjj hebben nog
voor andere belangen dan die van het on
derwijs te zorgen. Ik heb daarom de eer
voor te stellen niet 8 maar 7 driejaarljjk-
sche verhoogingen van f 50. - toe te kennen
en dus het maximum te stellen op f 950.
Het amendement van den heer van Galen
wordt voldoende ondersteund en maakt der
halve een onderwerp van beraadslaging uit.
De heer Knuttel: M. de V. 1 Ik heb het
amendement van dep heer van der Ree on
dersteund, echter niet op grond van hetgeen
hjj heeft aangevoerd. Evenals hjj acht ik
de leden der Commissie van Toezicht op het
lager onderwjjs zeer hoog, maar evenzoo zjjn
mjjn gevoelens ten aanzien van het college
van Burg. en Weth. Mjjn ondersteuning van
het amendement vindt hierin haren grond,
dat voor een jong mensch, waaraan de ge
meente betrekkelijk hooge eischen stelt, die
moet bljjven studeeren, die geld uit te geven
heeft voor boeken en lessen, een beginsala
ris van f 600. niet te hoog te noemen is.
De heer IJsselstjjn: Ik heb het amende
ment van den heer van der Ree in hoofdzaak
op dezen grond ondersteund;
Totnogtoe hebben wjj met het gering aan
vangssalaris alhier bjj vacatures zeer weinig
sollicitanten zien komen. Houden wjj het
aanvangssalaris op f 550.terwjjl in het
land algemeen de aanvangssalarissen ver
hoogd worden, dan zullen wjj in dezelfde
ongunstige positie bljjven. Er zullen zich
weinig sollicitanten voordoen bjj vacatures
en de keuze bljjft klein. Het gevolg daarvan
is dat wjj gevaar loopen dat de krachten,
welke wjj hier aan het onderwjjs verbinden,
niet altjjd de beste zullen zjjn. Immers, de
Raad zal mjj dit moeten toegeven, hoe grooter
keuze wjj Hebben, des te meer kans hebben
wjj goede krachten te krjjgen. Op grond van
de vrees, dat Gouda anders zal bljjven wat
het thans is, n.l. een doorgangshuis van jonge
onderwjjzers, heb ik het amendement onder
steund.
De Voorzitter: Ik geloof dat de vrees
van den heer IJsselstjjn een weinig over
dreven is. Bjj de laatste vacatures voor on-
derwjjzer zjjn er steeds 14 17 sollicitanten
geweest en dat is een zeer bevredigend
getal, gegeven de betrekkelijke onderwjjzers-
nood, die thans alom in den lapde heerscht.
Het zal de heeren bekend zjjn dat er een
overvloed van onderwijzeressen is, maar
langzamerhand is het getal sollicitanten voor
onderwijzersplaatsen afgenomen.
Wanneer wjj nu zien dat b.v. in een ge
meente als Rotterdam bjj een vacature zich
niet meer sollicitanten aanmelden dan hier
te Gouda, dan meen ik dat wjj vooreerst
niet bevreesd behoeven te zjjn voor gebrek
aan goede sollicitanten bjj een aanvangswedde
van f 550.—.
De heer IJsSelsteinMocht mjjn vrees al
qiet gewettigd zjjn door het aantal sollici
tanten, uit het feit dat zoovele jonge onder
wijzers van hier naar andere plaatsen gaan
bljjkt toch wel de waarheid van mjjn be
wering, dat Gouda voor hen is een door-
gangsguis. Haast geen vergadering gaat er
voorbjj, of een benoeming van een onderwijzer
is aan de orde. Dat njgit niet erg voor de
geruststellende verklaring van den Voorzitter.
De Voorzitter: Het feit dat er zich in de
laatste ll/9 jaar nog al vacaturen hebben
voorgedaan, heeft een punt van bespreking
uitgemaakt in het college van Burg. en
Weth. De zaak is nagegaan en gebleken is
daarbjj dat slechts in een zeer enkel geval
overwegingen van financieelen aard aanlei
ding hebben gegeven tot het verlaten van
de betrekking bjj het onderwjjs hier. In bjjna
alle gevalleu is een andere oorzaak daarvoor
kunnen worden aangewezen.
Ik geloof dus te dien aanzien den heer
IJsselstjjn te kunnen geruststellen.
De heer IJsselstjjn: Ik wjjs er op dat
nog niet lang geleden bjj een voordracht voor
onderwijzer door den schoolopziener er op
gewezen is dat het beter was uit het opge
maakte drietal geen keus te doen maar een
nieuwe voordracht te maken. De heeren,
die waarsohjjnljjk de stukken betreffende het
door mjj bedoeld geval hebben gezien, zullen
mjj in deze geljjk moeten geven.
De VoorzitterDe heer IJsselstjjn boude
het mjj ten goede, maar ik behoor niet tot
hen, die hem geljjk geven. Ik laat die be
wering van den schoolopziener geheel voor
zjjn verantwoording. Ik mag wel 2eggep
dat die voordracht, zooals Burg. en Weth.
van Gouda die gedaan hebben, nog niet zoo
slecht geweest is, want degeen die daarop
No. 1 stond, heeft ook No. 1 gestaan op een
aanbeveling te 's Gravenhage en is daar ook
benoemd. Wjj zjjn dus in goed gezelschap
geweest.
De heer van Galen: M. de V.! De heer
IJsselstjjn beweert dat wjj voor een aanvangs
salaris van f 550.hier geen goede krachten
kunnen krjjgen. Wanneer wjj nagaan welke
salarissen de onder wjjzers,J\iér genieten dan
mogen wjj daaruit conclutwren dat die be
wering geen steek houdt
Op de school van den heer Gonda heeft
1 onderwijzer het aanvangssalaris die is bjj
zjjn ouders thuis. De volgende heeft f 600.—
en dan komenXlfrect salarissen van f 700.
en daarboven.
Op de school van den heer Hejj is er geen
onderwjjzer op het aanvangssalaris. De
laagstbezoldigde daar heeft f 600.—, de daar
opvolgende heeft f1 750.—, en verder komen
er met een salaris van f 850.— en hooger.
Op de school van den heer Hoogendoorn
hebben 2 onderwijzers, die ook bjj hun ouders
inwonen, het aanvangssalaris. Bjj den heer
Krujj8heer staat 1 onderwjjzer op het aan
vangssalaris, terwjjl er jl vacature is. Bjj
den heer van CitterUrebben 3 dames, die
ook bjj haar oudersdlfwonen, het aanvangs
salaris.
Derhalve genieten van de 71 onderwijzers
en onderwijzeressen slechts 8 het aanvangs
salaris. Ik bpgrjjp daarom niet dat men deze
zaak zoo hoog opneemt.
Men vergete bovendien niet dat de onder
wijzers en onderwijzeressen hier in een zeer
gunstige conditie verkeeren, ook wat betreft
de toelage voor de hoofdakte. Deze is hier
indertjjd bepaald op f 200.—, Ik zou weieens
willen weten in hoevele gemeenten van ons
land zoo'hoogo toelage gegeven wordt. Do
meeste gemeenten hebbeu haar bepaald op
het wetteljjk minimum, f 100.—. Alleen is
in enkele gemeenten, o.a. te Leiden, bepaald
dat er na verloop van eenige jaren f50,—
bjjkomt. Hier bedraagt die toelage f20ty-
zoodat men, benoemd op f 550,—, id het
vooruitzicht heeft spoedig f 750,— te krjj
gen. Dit is een zeer gunstige bepaling, welke
door de heeren over het hoofd gezien wordt.
Nu zegt men dat de ondertfjjzers spoedig
Gouda verlaten, maar ik wjjs er op dat van
de 71 onderwijzers en onderwijzeressen alhier
zeker de helft 10 of meer dienstjaren heeft
bjj het Goudsche onderwjjs. Dan zjjn er 20
met 6 k 10 dienstjaren en de rest is daar
onder. Dit is toch niet een zoo ongunstige
verhouding.
De heer Van de Velde: M. de V.! Alvo-
rend de discussie gesloten wordt wensch ik
een protest te doen hooren tegen de toelich
ting, Welke de heer van der Ree van zjjn
voorstel gegeven heeft.
.zeide zich er over te verheugen dat
de gedachte, om het aanvangssalaris op
f 600,— te stellen, gekomen was van de
Commissie van Toezicht op het lager onder
wjjs en niet van den Bond van Nederlandsche
onderwijzers, omdat, naar hjj zeide, die Bond
hier in den Raad zou staan in een slechte
reuk.
Ik herinner mjj niet dat de Raad zich in
dergeljjken zin ooit genit heeft. Voor mjj
zelf ben ik overtuigd, dat over het algemeen
de Bond in zeer vele opzichten de belangen
van het neutrale onderwjjs behartigd. Ik ben
van nabjj met de zaak bekend en ik zal
verklaren, dat de leden van den Bond behoo-
ren tot de beste onderwijzers, die wjj aan
onze scholen hebben.
De beraadölajing wordt gesloten.
(Wordt vervolgd.)
VERSCHEIDENHEID.
Na een reis van zeven jaar is de Oosten
rijker Anton Hauelian dezer dagen gezond
en wel te Weenen gearriveerd. Tengevolge
van een weddenschap was hjj den twaalfden
September 1900 uitgetrokken voor een reis
om de wereld. Zjjn vrouw en kind duwde
hjj op een haddkar voor zich uit. In 't geheel
heeft Hauslian in Europa, Amerika, Austra
lië en China 31.250 mjjlen afgelegd. Gedu
rende den Rus8i8ch-Japanschen oorlog nam
men hem als spion gevangen en weinig had
het gescheeld, of hjj was bjj die gelegenheid
gefusilleerd.
De ergste moeilijkheden ondervond hg in
Arizona, waar hjj o. a. vier dagen lang
zonder water moest doorbrengen. Over het
geheel genomen beviel den wereldreiziger
het trekkende leven wel. Jammer, dat hjj
op zjjn tochten een onherstelbaar verlies
leed door den dood van zjjn echtgenoote.
Hauslian bracht 18.000 foto's mee. Het
winnen der weddenschap bezorgde hem
f 12.500.
Dinsdag 19 Mei 1908.
Vette ossen en koeien goede aanvoer, prjjsen
waren voor iste kwal. 38, ade kwal. 34, 3de
kwal. 27 cents per half kilo.
Magere ossen, melkvee en vaarkoeien, goed
aangevoerd
Vette kalveren goede aanvoer, iste kw. 30,
ade kw. 27, 3de kw. 24 cent per half kilo.
Stieren goede aanvoer, prijzen waren voor iste
kwrl. 3ï."ade kwal. 27, 3de kwal. 24 cents per
half kilo.
Handel voor vet vee stug, doch prijshoudend.
Vette kalveren en stieren stug, iets lager in
prijs.
Op de magere markt was 't flinke handel.
MAANDAG 18 MEI.
L.K. H.K.
Staatsleenmqen.
Nederland. Certif. Ned. Werk.
Schuld 2V, 74»/«
Portugal. Oblig. Tabaksmono-
polieleening (500—5000 f r.) 41 a 95
Rentelooze certif. f 5.60
Bulgarije. Zegelleeuing 1904 5 9S7/,
Rusland. Iwang Dombr. Obli
gation 41/» 86'/,
Azie. Japan Obligation 1899 4 80
Columbia. Geconsolideerde
Buitenlandsche Schqld. O.
1000 P. 3 -
Hy pot heek-Banken
Pandb. Rotterd. Hypb. 4 100
Pandb. Standaard Hypb. 41/, 99
Pdbr. Sted Hypb.'sGrav, 41100V4
Pandb. Utrechtsche Hypb. 4»/, 100
Pandb. Westlandsche Hypb. 4 96 -
Pandb. fcuid-Holl. Hypb. 4 94>/, -
Pandb. Algemeene Groninger
Scheeps-Hypb. 4'/a 98'/,
Pandb. Nederl. Hyp. Pand-
briefbank 4 93
Pdb. Ned. Scheeps-Hypb. 41/. 99"
Pandb. Bataafsche Hypb. 4 941/»
Eerste Ned. Hypotheekbrief-
bank 4 94*/,
Pandb. Hollandsche Hypb. 4Vs 95
Pandb. Nationale Hypb. 4 100
Scheepvaart- Maatschappijen.
Aand. Holland-Gulf Stv.-MQ. 35
Premieleeninqen
buLGiE, Loten Stad Antwerpen
1887 97 - -
Spoormgleeningen
Italië. Obl. Zuid-Italiaansche
Spw. Mjj. 3 66#/i
Diversen
blig. Mjj. tot Expl. Laan van
Meerdervoort 1900 4| lOO1/,
IN
Costumes tailleur, Mantels,
Blousen, Rokken en Japon stoffen
in zeer groote keuze tot de meest con-
curreereude prjjzen.
Burgert like Stand.
GEBOREN: 15 Mei. Gerrit, ouders A.
van der Velden en C. ran Djjk. 16.
Bastiaan, ouders I. Rollfs of Roelofs en M.
Oskam. 17. Willieltnina, oudera P. Kloek
en M. C. Westerink. 19. Aart, ouders
A. Kelder en W. ran der Laan.
OVERLEDEN: 15 Mei. J. H. M. Kajja,
13 m. J. Helleman, 78 j. - 16. W. J.
Janknegt, 78 j. H. Wildschut, 9d. 17.
K. Knlik, 15 m. L J. Revet, lj.— 18.
G. J. de Jong, 43 j.
Voor de vele bewjjzen van deelneming
ons betoond bjj het overljjden van onzen
geliefden Echtgenoot, Vader, Behnwd- en
Grootvader, den Heer ADRIANUS FIJN,
betuigen wjj onzen harteljjken dank.
Uit aller naam,
Mej. de Wed. ADR. FIJN.
iIiinn4i m 1» Tiimw
MMUa|*a,aak U
i ttimo SchMMMfMaw,
PmtIm-GUm, SmU. QUmctAm «ma.
At Watt mUUom voor katswUw
knrif falU awuM
«m nkUartU Hmtml Dmbm
M'lUmkMM. V„.
krik War Wj wiaWUm W
Sklwnvsrk, Gaiaatarita,
Drc*«ri(»m ma Mm lam
gort of Wt fcWkhwuk.
