indel.
ous,
bh duurzaamheid
•ROEF.
s
3DA
Meuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken,
No. 10705.
FEUILLETON.
DE ACTRICE;
mastiek en
'1
DE HEflKEV
N LOON,
'elephoon 117.
IUUREN,
Maandag 3 Augustus 1008»
liüUNIIECOlRANT
HITS,
icten werk
ENZORG
47ste Jaargang.
ÏINKMAN A Z»
grant.
E 30.
Ie Kleiwegsteeg.
Irlrlo.a Io. I
VHI1
IDA
l OSTADE.
KENNIS-
lAN MET
WAPENDE
langen,
jreier enz.
nieuwste
iiscomforen,
ma email.
ERN’h prima
hadelykate en
nlddel voor Heeree
<inder schoen werk
C M Müller l C«
I. Men lette coed
iketnerk.—
HiMawert, jalantw h*
W ArnhM»
:aat wordt door
ruggegr. verkr.,
ngsstoorn., ver
in, enz., vetzucht,
en lendenpijnen,
De dag kwamreeds een week van te
voren was de zaal uitverkochtddHj|uiora,
waarnaar men reeds zoo verlangWr had
nitgezien, werd immers gespeeld door Elsa
Potoky, die eens zoo beroemde tooneel-
speelster, die zich door zekeren heer Von
der Heyden, een onbekenden landjonker, had
lend,
KNHVI8.
ADIJS GOUDA.
felelo. ii So. 8».
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en FaBstdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
[Kist 1.70.
Aizonderlijke Nummers V l.l F C E N '1' E N.
ch ten doel om
ge huishoudelijke
io veel noodig te
lyk aan iningc-
zen te verkoopen.
komt geheel ten
oreeniging
43)
Een geheimzinnig iets sloop door de ver
trekken van het oude Griinau, als een spook
verschijning, zy kon er zich geen verklaring
van geven, het was haar onbegrijpelijk, maar
het was er, dat gevoelde zy
Met een bang voorgevoel zag zij den nood-
lottigen avond te gemoet, hy moest de be
slissing brengenöf het schrikbeeld verdween,
bevredigd, verzadigd door den roem waar
naar het hijgend uitzag, óf het nam vleesch
en bloed aan, verpersoonlijkte zich en deed
in oneindigen wasdom het oude, te enge Grii
nau, het werk baars levens, uiteenspringen.
Het. eindcijfer der oorlogn-
begrooting.
Er is een tijd geweest, dat „bezuini
ging” bet motto van vele redevoeringen
in het parlement was, wanneer het VHIste
hoofdstuk der Staatsbegroting werd be
handeld. Het was al wat men verlangde
en de minister, die het dpdeijfer zijner
begrooting eenige millioenen had kunnen
verlagen, zou in veler oogen den steen
der wijzen hebben gevonden. Alsof onze
defensie gebaat zou zijn met de bezuini
ging van eenige millioenenDan is het
veel beter alle oorlogsuitgaven af te
schaften door de leuze „geen man en geei^,
cent” in praktijk te brengen. Wie mee
werkt overeenkomstig de grondwet
onze landsverdediging in orde te brengen
en te houden, mag niet als eenigste wijs
heid betrachten eenige millioenen bezui
niging op de militaire uitgaven. Maar
ook al zou dit goede politiek zijn, het is
voor onze bezuinigers onmogelijk. Heeds
vroeger hebben wij uiteengezet, dat een
bezuiniging van b.v. 5 millioen niet mo-
is zonder’ons legerstelstT’van meet I
af op een andere leest te schoeien. Men
moge met beknibbelen eenige tonnen gouds
kunnen uitzuinigen wij betwijfelen het
doch daarmede bereikt men niet meer
dan dat schrielheid regeert.
Intusschen na het regeeringspro-
gram van 1905 is men eenigszins tot
andere gedachten gekomen. De rechter
zijde heeft er belang bij, dat het kind
in de wieg niet meer om bezuiniging
roept. Immers het huidige kabinet wil
van bezuiniging niet weten en dan is het
zaak voor rechts, de kiezers voor ’t vol
gend jaar niet bezuiniging op militaire
uitgaven voor te houden.
De Liberale Unie acht zwijgen ook
goud. Zij heeft, zonder te weten wat zij
wilde, in 1905 om bezuiniging geroepen
en, eenmaal op het gestoelte der eere
gekomen, ook bezuiniging beloofd, doch
hare belofte niet gehouden. Zij kon dit
ook niet, omdat zij maar losweg had be
loofd zonder voldoende kennis van zaken.
De oud-liberalen vinden, dat er genoeg
Bij de bespreking van het eindcijfer
heeft de minister nog ter verdediging van
het hooge bedrag een beroep op het
hgitouiand gedaan. Hij zeide: „Nu zal
men zeggendat cijfer is hoog en in
hek buitenland is hét anders, b. v. In
ZrMerland. Maar ik heb juist Ivetfof-
fende Zwitserland eene opgave ontvan
gen, die nog ai interessant is. De staats
rekening over 1907 is juist afgesloten
en daaruit blijkt, dat de uitgaven hebben
bedragen 139.310.000 frs., waarvan
41.883.000 frs. voor het leger is uit
gegeven. En toen ik onzen gezant In
Zwitserland, toen hij onlangs op mijn
departement was, die opgave liet zien,
zeide hijdat is niet alles, want men
weet niet, wat de kantons ook nog gei en.
Ik geloof dus, dat men werkelijk niet
kan zeggen, dat de begrooting voor het
departement van Oorlog in Nederland zoo
hoog is. Nederland geeft en Zwit
serland */io van zijne inkomsten voor de
defensie uit.”
De heer Marchant riep den minister
toe, dat dit niet te vergelijken is, doch
in het debat ging deze zeer juiste op
merking verloren. Later heeft de heer
Ter Laan ook terecht er op gewezen, dat
die vergelijking mank ging. Het is niet
ondienstig op de onvergelijkbare, door
één enkel optreden nn kon men zien, wat
de gewoonte doet, maar zy kon niet, en
toen haar echtgenoot haar omhelsde en op
bet voorhoofd koste, brak zy in een luid
snikken los, zy moest zich met geweld los*
rukken.
Mevrouw Von der Heyden had reeds met
zulk een ernstige beslistheid verklaard, dat
zjj de voorstelling niet zou bywonen, dat
Elsa ook nu geen poging meer waagde haar
over te halen. Zy nam afscheid van Elsa
met een stomme bede in haar blik cn een
krachtigen handdrnk, die deze meer aangre
pen dan een in woorden uitgedrukte ver*
matting.
Karei kon niet besluiten, in bet tooneel*
rytuig I» slappen; een pynlyk gevoel, waar
van by zich geen rekenschap kon geven,
hield hem daarvan terug. Hy zou deneer*!-
volgenden trein nemen.
Derhalve reed zy alleen naar de stad. Zy
leunde achterover en droomde met open
oogen. Zq zag zich In elk bedrijf de
overvolle zaal den stormaebtigen bijval
in de coulissen haar moeder, naast deze
graaf Maxime. Hg fluisterde met haar;
daarna glimlachte haar moeder haar veel-
beteekenend toe ginds in de loge Karei
baar bewonderend, met zyn blikken verslin
dend - in het midden van dit alles blafte,
Leo, de waakhond, stapte de kalkoensebe
A I) V E R TEN LIEN worden gepliatat
1 5 reg-els a 50 Centen: iedere regel meer
10 Centen. Groote'letters worden berekend
naar plaatsruimte.
intending van Advcrtentien <ot I uih de* ni <bl.
laten wegvoeren, als gast in do titelrolI Dit
was een prikkel, die niet duur genoeg be
taald kon worden.
Toen het rytuig voor de slotpoort stil
hield, om Elsa af te halen, ondervond zy
plotseling een bittere smarthet was haar,
alsof zy nu nog moest terugtreden. Zy keek
weemoedig de kamer rond, liet haar blik
over het slotplein gaan waar de kalkoensche
haan trots voortstapte en Leo, haar goede
vriend, kwispelstaartend tot haar opkeek,
en vervolgens over den tuin. Het was echter
dwaas van haar, zij keerde morgen immers
terug l De kleine Max trappelde met de
beentjes en strekte haar de armpjes te ge
moet. Zjj nam hem op den arm en streelde
en kuste hem onder tranen.
Een vreemde gedachte maakte zich plot
seling van haar meester - de kleine Max
stond tusschen de coulissen en keek met
groote, verschrikte kinderoogen naar de
vreemde vrouw in haar kostbare kleeren,
met haar Vreemde spraak on vreemde geba
ren schreiend liep hy heen en zocht naar
zjjn moeder. Maar dat waren immers haar
overspannen zenuwen!
Karei spoorde haar tot spoed aanhy zag
zeer bleek en zyn anders zoo vaste band
trilde, toen by haar den mantel hielp om
doen. Zjj wilde glimlachen over deze bela
chelijke opgewondenheid in huis ter wille vaB
driKmiuister niettemin met graagte aan
gehaalde cijfers even te wijzen.
In Zwitserland is de defensie zaak van
den geheelen Bond en worden de mili
taire uitgaven op een zeer gering deel
na uit de Bondakas betaald. In het be
kende werk van den hiitrnant-kolonel
Meijboom „Het Zwitsersche stelsel”, zon
de minister dit hebben kunnen lezen,
evenals in „L’armée d’tine démocratie”
van Gaston Moch. Maar de overige tak
ken van Staatszorg zijn voor verreweg
het meerendeel geheel voor rekening van
de kantons.
Nu spreekt het van zelf, dat het totaal
bedrag der Boiidsuitgaven naar verhouding
veel geringer is dan ten onzent het totaal
der staatsuitgaven. Zwitserland zou naar
verhouding eene Bondsbegrooting van pl.
m. 110 millioen gulden hebben, indien
het met ons land gelijk stond. De be
grooting is echter pl.m. 70 millioen gul
den. Dit verschil had de minister niet
mogen voorbyzien. Het is niet goed te
praten, dat van de Regevringstafel der-
gelijke ondoordachtheden worden gezegd.
De minister van oorlog, die, naar zijne
bewonderaars steeds verkondigen, zoo
buitengewoon knap is, had in eene door
den len luitenant der grenadiers Dudok
van Heel samengestelde lijst kunnen zien,
dat volgons zijn stdspJr de Vereenigde
Staten Min Noord-Anwika bijna het meest
voor het leger uitgown, n I. 47 pCt. van
de staatsuitgaven. /Voor een leger van
62.515 man, aangevuld door een militie-
reserve van 50.000 man Slechts Duitsch-
land besteedt nog meer, n.l. 48 pCt. van
zijne staatsuitgaven.
Volgens diezelfde lyst wordt in Frank
rijk 30.6, in Japan 18.4 en in Ooston-
rijk-Hongarijv 13.2 pCt. der staatsuit-
gtfven voor militaire doeleinden uitge
geven.
Het behoeft geen Betoog, dat deze
cijfers zoo maar niet met elkaar zijn te
vergelijken.
Zulke ondoordachtheden zijn veel erger
dan de bewering van den minister, dat
in 1897 onze legersterkte 68.000 man
bedroeg. Zijne Excellentie weet toch
haan deftig rond graankorrels vielen uit
haar hand - zjj liep door de koele, som
bere gangen van Griinaa met den rinkelenden
sleutelbos. aIk huiver mjjn Hemel, ik
rilVerwarm mjj in je armen. Slechts me
delijden Kon je mfj slechts nog een weinig
beminnen Dan inslapen aan je hart.
Loris je hand, reik mjj je hand en je
lippen je vurig beminde lippenDaarop
wil ik den geest geven.
Zjj repeteerde d«*n dood ran Fedorahaar
gelaat vertrok zich, baar hoofd zonk in do
kuuene terug. PloiseHng opende de palfre
nier het portier en keek haar ontMeld aan.
Elsa stapte vlug riit er. lachte om zyn
ontsteld gelaat. Thans was zjj weder geheel
kunstenares, thans ondervoeg zjj weder dat
eigenaardige kloppen van baar hart, zooah
vroeger by elk optreden.
In de garderobe, welker ingang met bloe
men getooid was, kwam haar moeder haar
met uitgestrekte armen te gemoet.
tEI«, tbais behoor je mjj weder toef Hoe
geti el je je nu wel Nu, dat belooft iets.
Ze luien je nooit weder los
De garderobe was reeds uitgepakt en lag
gereedonder den spiegel stond een prach
tige bouquet met het visitekaartje van den
graaf.
(Wordt vervolgd.)
AFNEMERS
VERKRLK/-
(BUil)EN
er), met
BEREIDING
HIN. -
Psr flMch
Z 0.70
0.80
0.90
1-
1.10
1.20
1.35
1.50
1.80
2—
230
VKA’.
1-
1.50
1 80
|»<’t kortlnir.
bezuinigd wordt.
Dè vrijstinnig-democraten zijn tegen
verhooging van legeruitgaven, maar weten
ook, dat, zoolang wij niet een volkalegjA
hebben, het geroep om bezuiniging vruch
teloos is. Vandaar, dat zij in 1905 naast
de bezuinigingsleuze hervorming van ons
leger in de richting van een volksleger
wilden en wel zoo, dat tengevolge van
die hervorming de uitgaren van mdf ver
minderen.
De softiaal-deinocraten roepen nog altijd
om bezuiniging', wij zullen straks zien,
hoe
De Hegeejriag komt er rond voor uit
er valt niet te bezuinigen. Minister 8a-
bron zei op 1 Juli j.l. over het hooge
eindcijfer „Ik kan niet tegenspreken, dat
het bedrag hoog isik moet er bijvoegen,
dat het op den duur nog hooger zal
worden. Daarin is geen verandering te
brengen. Welk kabinet na dit moge op
treden, men zal zien, dat de begrooting
van Oorlog stijgt. Dit is een natuurlijk
gevolg van maatschappelijke omstandig
heden”. Zijne Excellentie IiimL hieraan
mwten tofgWen, rttff' W Affr leger-
hervorming zoo is en dat hij niet be
reid is ons leger tot een volksleger te
hervormen. Dan zou zijne voorstelling
juist zijn geweest.
De heer Ter Laan, die voornamelijk
op het hooge eindcijfer had gewezen en
op bezuiniging had' aangedrongen, ant
woordde hierop ruimens de sociaal-demo-
cratische Kamerfractie„De eerste eisch
voor ons is, dat wij millioenen besparen,
hetzij in de lengte, hetzij in de breedte,
maar het moet. Wij hebben op dit oogen-
blik 12 regimenten infanterie, om een
voorbeeld te nemen laten bet er dan
6 zijn. Met 12 zijt ge er ook niet* Wij
weten, de minister Staal wenschte het
aantal manschappen te brengen van
17500 op 21000; er zijn leden van deze
Kamer, die tot 30000 of 35000 willen
gaan. En wil men geen regimenten in
fanterie minder, dan artillerie of cavalerie,
maar het moet zuiniger; zoo gaat het
niet langer.”
Het was niet onverdiend, dat de mi-
fensje
man-
werijstelligen. Men moet het defensie-
nistdr Heemskerk het lagerprogram van
deii heer Ter Laan „onpractisch" noemde.
Wie' werkelijk tot bezuiniging wil komen,
moet anders spreken dan de heer Ter
Laan. Het aantal regimenten infanterie
of Cavalerie is maar niet zoo tof de helft
terujï te brengen. Zoolang de 8. D. A. P.
hare eischen teu aanzien van onze de-
niet beter stelt en motiveert, zal
zij Ipenmin als de voorstanders van geen-
i-en-geeii-cent eenige bezuiniging be-
vra^stuk bestudeeren en dan zal blijken,
dat slechts met een geheel andere leger
vorming bezuiniging te verkrijgen is. En
bezuiniging zonder schade voor onze
defensie. Hierop komt het in de eerste
phials aan.