ndel. en. BANK m. - Viei/ws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken, No. 10736. Bij het einde der vacantie. FEUILLETON, ft OzxcLex Ozxs. HTS. :hap meer. Woensdag 9 September 1908. 47ste Jaargang. 4 Inspecteur en 4 r i en. HNKMAN 4 Zn (Wordt vervolgd.) Naar het Dnitscb. feletei Ka. De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks met uitzondering van Zon- en Feestdagen. De prijs per drie maanden is 1.25, franco per post 1.70. Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN. 8*/» dubbele fleeob Vegte, ZaltbomxL®! Rotterdam. ihage. J. Can. Rotterdam aten werk. 1 30. e Kleiwegsteeg. stein, nadat zijn lippen tocbtelgk.* „Heel go ster van het ige Cona poe gratis toege- IiOI INH E (llllll VI. opvoeding en onderwijs hun taak vervuld, als zij het kind hebben toegerust met een hoeveelheid nuttige kennis die kans geeft op een bestaan Is het de beste levens beschouwing die daardoor gekweekt wordt Is dat het leven en dit de weg ertoe Zulke vragen, nietwaar, zijn immers bezwaren tegen alle opvoeding en onder wijs die van geen anderen geest door drongen zijn en daardoor menschen vormen met een leeg hart, een platte levensopvat ting, zonder zedelijke kracht, zonder idealen, zohder innerlijken vrede, met een leven voor zich als een straat die dood loopt. Als godsdienstige menschen willen we iets anders, gemis. Kennis is natuurlijk noodig en verstan delijke ontwikkeling onontbeerlijk. Maar de zorg daarvoor is niet meer dan een stukje van de volledige vorminghet doorgronden van de zichtbare werkelijk heid is niet meer dan een gedeelte leeren kennen van de gansche werkelijkheidhet toegerust zijn met wetenschap is nog niet toegerust zijn met de volle wapenrusting die in ’t leven noodig is. Een stukje uiterlijk geluk is nog geen verovering op ’t volle geluk. Een Fransch wijsgeer uit de vorige eeuw heeft in zijn stelsel de geschiede nis der menschheid in drie perioden ingedeeld, die van 't geloof, de bespie geling en de zuivere wetenschap. Wij staan dan aan 't begin van de laatste, en zijn de tijden vervuld, dan zullen onze kinderen leven in zuiver weten, in alles doorgronden en begrijpen, en zal er op onze zonen en dochteren neerdalen een vrede van ’t reine begrip. De rede voert heerschappijaan 't geloof is de schepter ontvallenalles geschiedt naar de wetten der redemet deze, en geen andere wer kelijkheid houdt Mie rede zich bezigwat er buiten ligt, is bijgeloof of ijdele be spiegeling. 't Scheen wel eens alsof die profetie werkelijkheid zou worden en de dag zou zeker gekomen zijn dat als op een ander Pinksterfeest de heilige geest der wetenschap over allen werd uitgestort Chancery Lane, den l?e Engeland ;e afdoende middel n worden in Koffie, keur, Absint, Sier, het voedsel zonder is, dat de dronk- n af weet- L POEDER be- tare eigenschap om het drinken van (bier, wijn, absint dronkaard op te COZA POE- roo onopgemerkt de zuster of de et hem toe kan en zonder dat het behoeft te weten nken heeft. heeft het huiselijk lersteld, duizenden er gered, en deze nuttige leden der jong persoon op it en gelukkig ge en met menig jaar geëvenaard poeder >n hen. die daartoe t dankbetuigingen rordt gewaarborgd Correspondentie In rrkrijgbaar in alle depót, te Gouda ittestenboek gratis voor doen, maar dt U direct naar 24) Toen men den schouwburg verliet, had Wendenstein zgn doel, Afra een arm te mo gen geven, bereikt. Men vergezelde de Zweedsche tot aan haar hotel en daarna ging Wendenstein met het grafeljjk paar terug. Intuscben had het aanzien der Ringstrasse èen groots verandering ondergaan. Een dichte nevel breidde zich als een groote stroom tusschen de stad en de voor steden uit en zweefde in dikke vlokken om de huizen der Weener boulevards heen. De rijtuigen zwommen als verlichte gondels in dezen stroom. Een scherpe wind dreef den nevel voort en joeg het stof omhoog, het leeljjke witte, gevaarlijke Weener kalkstok En steeds meer nam do wind in kracht toe, hjj blies de gasvlammen uit, zoodot het pikdonker werd, en dreigde do eermetalen die het waagden tegen zfjn brutale macht te kampen, tegen den grond te werpen. Holandine haalde verlicht adem, toen zjj eindelijk in bun hotel aangekomen waren. kunnen elk oogenblik de bezichtiging onder nemen.* Hj nam een rytuig en liet zich naar het paleis Wendenstein brengen. Dit zag er, ondanks zijn omvang, van buiten eenvoudig uit. Des te meer indruk maakte, toen zy binnentraden, de pracht der inrichting. Het was niet de Bmakelooze weelde van een parvenu, doch een sinds eeuwen bestaande, echt vorstelijke pracht. Afra sloeg alles in zenuwachtige opge wondenheid gade en ademde met een soort wellust den fijnen, voornamen parfum in waarmee bier alles omgeven was, en toen zjj eindelijk in een klein, achthoekig kamertje met een ameublement stijl Lodewyk XV te genover den vorst uitrustte, had zjj veel van baar gewone zekerheid verloren. De gelegenheid kon voor den vorst niet gunstig zjjn. Hjj greep haar hand on begon op zjjn half dweepende, balt rrooljjke ma nier over zjjn gevoelens voor baar te spro ken. „Waartoe zooveel woorden?* sprak zg glimlachend. „Ik weet reeds lang, dat gen voor mj) interesseert.* „Meer dan dat, Afra,* duisterde Wenden- __’_l hjj hare hand herbaaldelijk aan gedrukt had, „ik bemin u harte- goed,* antwoordde Afra, terwijl zj) waarde wordt gehecht en bijna geen offer daarvoor te zwaar is. ’t Mag in tijden van kennis en wetenschap, van vooruit gang op elk gebied, van practische toe passing van uitvinding en ontdekking, niet verbazen dat de grootste zorg aan de verstandelijke ontwikkeling is gewijd, dat bij het schoolonderwijs alle andere dingen achter stagn, de school als 't ware het gansche kind voor zich opvraagt. In zulk een tijd leven wij. Het is nu de vraag hoe wij, als gods dienstige menschen, daarover oordeelen. Natuurlijk juichen wij eiken vooruitgang toe en verheugen ons in een ontwikkeling wier veelzijdigheid van inspanning, arbeid en waarheidsdorst getuigt. Met diepen eerbied staan wij voor den tempel der Wetenschap, dat monument van eindeloos geduld, scherpzinnigheid, stoutmoedigheid en onvermoeiden werklust. Ons geloof in de onzienlijke dingen doet niet te kort aan onze erkenning van de wonderen der wetenschap op ’t gebied der zichtbare dingen. Alles wat den blik verruimt, den geest vrijmaakt, ook al ligt 't onmiddellijke practische nut niet voor de handalles wat 't leven veraangenaamt en vruchten voor ’t dagelijksche afwerptkortom alles wat de wetenschap in welken vorm ook heeft gesticht, stemt ons dankbaar als een kostbare winst. Maar niet dankbaar blijft onze stem ming, als tegenover die winst staat een verlies. Dan klagen wij over de eenzijdig heid die op ’t leven van onzen tijd haar stempel heeft gezet, over miskenning van dingen die niet dan tot groote schade miskend kunnen worden. Dan zijn we bekommerd om de overschatting van voorbijgaande goederen ten koste van het eeuwige, om het onderwijs dat onwille keurig is dienstbaar gemaakt aan het eenzijdig-verstandelijk leven van den nieuwen tijd, aan doeleinden die niet uitgaan boven de dingen dezer wereld. Is er dan geen andere en hoogere werkelijkheid Is verstandelijke ontwikke ling dan het meest begeerlijke goed Is dan al het andere maar bijzaak en hebben „Ik geloof, dat ik kou gevat beb,* zeide 'Z'.. J zfi blikken later te boesten. Zj en alle volken der aarde, bij verscheiden heid van verstandelijke gaven, toch één waren in de aanbidding van hetzelfde licht der wetenschapals niet het levensraadsel onopgelost was gebleven, als niet de mensch had een gemoedsleven, als niet hoog boven deze wereld uit schit terde een ander licht; als niet het leven met zijn ervaringen en beproevingen den mensch naar andere dingen deed smachten, als nietals wij geen menschen wa ren, als er geen God was, geen eeuwig heid, geen onsterfelijkheid, geen plichts besef, geen stem van ’t geweten, geen berouw, geen idealisme, geen onuitroei baar geloof, geen profetisme, geen zelf vertrouwen als niet de godsdienst het wezen was van den mensch. Ja, dan zou de tempel der wetenschap het eenige heiligdom mogen zijndan zou die opvoeding de beste en dat onder wijs het deugdelijkst zijn die louter ver standelijke vorming beoogen. Kon het ge lukken al wat mensch is in den mensch eerst te dooden, zoodat hij zich gewillig onder een nieuw juk zou krommen was men bij machte om het Evangelie als een fabeltje te verklaren en God als een in beelding maar, mijne vrienden, wat onderstellen wij daar I Te lang reeds hebben wij gezucht onder de aanmatiging, de zelfverblinding, den onfeilbaarheids- waan van sommige priesters der weten schap. Wat zien wij nog langer de stuiptrekkingen van het materialisme voer krachtige levensopenbaringen aan Waar om geven wij nog toe aan dien onwaar- aebtigen drang van buiten, waar hel geweten immers anders getuigt Waarom doen wij nog alsof wij gelooven dat de vrede onzer kinderen grooter zal zijn, naarmate hun kennis rijker ia, terwijl het verstand toch niet toereikend en het bezit van de gansche wereld niet bij machte is om dht geluk te geven waar elke menschenziel om vraagt Waarom niet nu reeds een anderen weg bewandeld, die als betere toch eenmaal gekozen wordt, een weg ook van opvoeding en onderwijs, niet van menschen, maar van God Groot immers zal, naar het woord van den en ouders voelen we een svertroSen >ers welbekend .CHT-1LIXI3 st Fabrieksmerk): de, radicale en ran alle, sell* nekkige aenuw- al ontstaan door jeugdigen leeftyd Ike zwakte, Bleek Hoofdpgn 1 - Maagpijn Onvermogen enz. Uit-. baar verleidelijke oogen op hem richtte. „En dan?* „Als ge niet zoo ryk waart, juffrouw Lln- denstrOm, zou ik uw band vragen.* „Zonden myn mlllloenen waarlijk een hin derpaal zjjn?* vroeg Afra glimlachend. „In dat geval zou ik ze moeten wegsebenken, want ik beb werkelijk lust, vorstin Wenden stein te worden „Ik mag dus hopen?' Zy wendde zich vlug tot hem en gaf hem haar hand. „Ge wilt m(jn hand? Hier Ie zjj. Waarom zou ik nog meer bedenkingen opperen Ik ben n genegen, ik geloof, dat wjj zeer goed by elkander passen.* Zjj trok een kleinen ring met een fraaien diamant van den vinger en stak dien den vorst toe, die zich haastte haar daarvoor een niet minder kostbaren te geven, die met de vorstenkroon en het wapen van Wenden stein versierd was. Den volgenden morgen kreeg de rorst een brief van Afra. Hot weren slechts weinige regels, maar de inbond daarvan bracht bom in de grootste verlegenheid. „Zend tnjj uw portret, opdat ik my elk oogenblik in den aanblik daarvan kan ver lustigen. Trouwe «lel 1 zij, en werkeljjk begon zg eenige oogen- bllkken later te boesten. Zy bestelde thee, en nadat zjj hiervan verscheidene koppen, zoo beet zjj het verdragen kon, bad geno men, begaf zg zich Bcbieljjk ter ruste. Maar des nachts ontwaakte zg midden in een on- rustigen, benauwenden droom. Haar hoofd gloeide. Het leed geen twijfel, zjj had een hevige koorts. TOESPRAAK gehouden in de Remonstrantsche Kerk, op Zondag 6 September 1908. Jesajs 54 i 13. En al uw kinderen zullen van den Heer geleerd zijn, en groot zal zijn de vrede uwer zonen. In dit woord is sprake van onderwijs daarom koos ik het tot tekst. De vacantie-tijd is immers ten einde gespoed, het schoolonderwijs is of wordt weldra hervat. Na genoten rust, roept weer de arbeid. De gewone dagtaak vraagt weer om vervulling. Weer klinkt het „vooruit, spant u in, vergadert u nuttige kennis I” Wilt ge vooruitkomen in de maatschappij, en uw levensdoel bereiken, laten dan de jaren uwer jeugd u niet de kwelling geven van een levenslang zelf verwijt, maar werkt en leeft zooveel gij kunt. Nog is het niet te laat om ver zuimen te herstellen en door verdubbelde krachten het tekort in te halen. Leeren en leeren is de eeuwige taak, zonder welke het leven mislukt en de heerlijkste droomen hun vervulling missen. Nietwaar? dat zijn de waarschuwingen en vermaningen waarmee uw kind de schooldeuren weer binnengaat, dat zijn de gedachten en beden die ’t kind ver gezellen als het zijn leerboeken weer heeft bij elkaar gezocht. „Doet toch uw best!” Er zijn ouders die er hun kind om smee- ken, want kennis is nu eenmaal noodig in het levenkennis is macht, voorwaarde tot zelfbehoud, welvaart, geluk. „Wat zal mijn zoon, mijn dochter wor den 't is bij de opvoeding de alles-beheerschende vraag. Kennis verzamelen om examen te doen examen doen om een positie te veroveren, dat is de lange weg van vreugde en leed, inspanning en rust, slagen en mislukken, de aangewezen weg, het bergpad waar langs nu de reis wordt voortgezet, 't Mag ons niet verwonderen dat het onderwijs vraagstuk zóó bij alles op den voorgrond treedt, dat aan goed onderwijs zooveel Telefoon We. ADVERTENTIEN worden geplaatst van 1—5 regels a 50 Centen; iedere regel meer 10 Centen. Groote letters worden berekend naar plaatsruimte. Inzending van Advertentiën tot 1 uur des midd. Het was in den voormiddag. Reeds sinds een uur zat vorst Wendenstein in Afra'e salon tegenover de kleine Zweedsche en was in een drnk gesprek met haar gewikkeld. Holandine was ernstig ziek. Het was der halve onmogeljjk, met de Dornbergs iets te spreken. „Wat moeten wjj beginnen?* sprak Afra, terwijl zjj in den kleinen fanteuil achter overleunde en zich vermaakte door haar kleinen, met good gestikten, fluweelen pan toffel op de punt van haar voet te laten balanoeeren, „Maar daar valt mij iets in ik zou gaarne het paleis uwer ouders eens willen zien, b zulke mogeljjk „Zeker,* antwoordde Wendenstein, „ik ben op hot oogenblik alleen te Woonen; we

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1908 | | pagina 1