HET DORPSKIND.
Nieuws- en Advertentieblad voor Gouda en Omstreken.
■Wo. 10778.
Dinsdag 27 October 1908.
47ste Jaargang.
Bulteulaadscl) Overzicht.
FEUILLETON.
(iiiiMiiE mum.
reletoc n ,Vo, 81.
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijks
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is 1.25, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJF CENTEN.
TeMs.li »S. 8>
A DVËRTENTIEN worden geplaatst van
1—5 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekend
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot. 1 uur des miitil.
Het Berliner Tageblatt is in staat het
een en ander mede te deelen betreflende
het ontwerp, waarbjj het brandewjjnmono-
polie wordt geregeld.
In groote trekken komt dit hierop neêr,
dat het rjjk het product van de stokeryen
koopt, het ten deele door anderen, ten deele
in eigen regie laat zuiveren en dan tegen
bepaalde pryzen afstaat. Aan de stokeryen,
die speciale merken voortbrengen, wordt toe
gestaan haar product terug te koopen en
zelve van de hand te zetten Door dit mo
nopolie wordt verwacht, dat de brandewyn-
bela8ting ongeveer 100 millioen Mark 's jaars
meer zal opbrengen. In de tien eerste jaren
zullen schadeloosstellingen aan de stokers
worden uitgekeerd. Het totaal bedrag dier
schadeloosstellingen wordt voor die tien jaren
op 200 millioen Mark geschat. De prys, die
aan de stokeryen voor het product wordt
betaald, zal ongeveer overeenkomen met de
productiekosten, met inbegrip van de spoe
ling, welker opbrengst den stokers als winst
gelaten wordt. Ter bepaling van de pryzen,
waarvoor de staat het product koopt, wordt
eeu normaal-prys aangenomen voor een
goed beheerde stokery met een productie
vermogen van 800 hectoliter. Aan grootere
stokerijen zal een in verhouding lagere, aan
kleinere een evenredig hoogeren prys voor
bet product worden uitgekeerd.
Het ligt in de bedoeling, dat de staat
slechts een betrekkelyk klein aantal zoo
genaamde „Spritfabriken", inrichtingen voor
het zuiveren van spiritus, zal aankoopen.
Daarvoor is gerekend op een bedrag van
50 millioen Mark, waarbjj geen rekening is
gehouden met den huidigen stand van het
bedrijf, maar met de veel geringere winst,
welke het van den len October dezes jaars
zou opleveren, wanneer het bij de oprich
ting der spiritus-centrale gesloten verdrag
werd uitgevoerd. Dientengevolge is heftige
tegenstand van de zjjde der „Spritfabriken"
te wachten, voor zooverre overname door
den staat wordt beoogd. Een aantal dier
inrichtingen zal toch zelfstandig blyven
bestaan, om evenwel voor den staat te
werken.
Door gedenatureerde brandewijn voor-
loopig gedurende een reeks van jaren
tegen de huidige lage prijzen der Centrale
af te staan, zal de staat de stokeryen be
waren voor vermindering van het verbruik
voor technische doeleinden, waar een ver
mindering van het drankverbruik onvermij
delijk is.
Reuter seint uit Boedapest, d.d. 24 Oct.
De „Budapester Correspondenz" deelt een
oföcieuse nota mede, in welke wordt ver
klaard, dat de onderhandelingen tusRchen
Oostenrijk en Turkije flink vorderen. Volgens
de laatste inlichtingen schjjnt het, dat de
moeilijkheden vau Turksche zyde komen.
Oostenrijk doet nog steeds moeite om met
Turkije tot overeenstemming te komen en
hoopt wel daarin te slagen.
Er dreigt weder een moeilijkheid in het
Noorweegsche kabinet. Toen in het begin
van dit jaar het ministerie-Knudsen optrad,
werd er van conservatieve zijde reeds op
gewezen, dat de nieuwe minister van spoor
wegen lillen als machinefabrikant nog leve
ranties voor de staatsspoorwegen had te
doen. Maar van regeeringszyde werd daar
tegen aangevoerd, dat de contracten over
deze leveranties reeds waren afgesloten.
Intusschen zyu echter weder nieuwe con
tracten met de fabriek van Ihlen gesloten
en de conservatieve pers liet zich daarom
met groote scherpte over den minister uit,
die voor zijn eigen departement machines
leverde. Dit bracht het ministerie in een
zeer moeilijk parket, daar zijn eig.-n party
in bet jaar 1905 oen voorstel van den tegen-
woordigèn minister Castenz had aangenomen,
bepalende dat ambtenaren geen zaken moch
ten dryven, door welke zjj in botsing konden
komen met het staatsbelang. Gedurende
geruimen tyd bewaarde de regeering het
stilzwijgen tegenover de aanvalleu, ten sl >tte
echter verklaarde minister-president Knudsen
dat de regeering nog steeds op bovengenoemd
standpunt staat, de zaak echter niet zoo
doctrinair opvat. Moeten er sedert dien tyd
beslissingen worden genomen omtrent leveran
ties van de fabriek van Ihlen. dan treedt
deze minister tijdelijk terug en neemt mi
nister Knudsen zjjn plaats in. Daarmede is
de conservatieve pers echter niet tevreden
en zy deelt mede, dat deze quaestie binnen
kort in het „Storthing" aanhangig zal worden
gemaakt.
Grayson brengt tweespalt in het socialis
tische kamp in Engeland. In de Labour
Leader haalt Keir Hardie hem over de kolen,
en dan zegt by Een socialistisch voorman,
gesteund door besluiten van socialistische
afdeelingen, heeft nu verklaard, dat de man
nen, die het volk als betrouwbare socialis
tische en arbeidersafgevaardigden naar het
Parlement heeft gezonden, niet betrouwbaar
zyn, maar verraders van hun stand. Door
dat Optreden van Grayson, gesteund door
Blatchford en Hyndman, zal er, vreest Har
die, onder de strijdende arbeider)* tweedracht
komon. Keir Hardie dreigt verder, dat de
Onafhankelijke Arbeiderspartij (de sociaal
democratische vereeniging, niet te verwarren
met de Arbeidersparty, die haar vertegen
woordiging in het Parlement heeft) Grnyson
als lid znl uitwerpen. Maar, Hardie zjj voor
zichtig verscheiden afdoolingeu van de ver
eeniging hebben iich al voor Grayson ver
klaard.
In de Clarion schaart de socialist Blatch
ford zich geheel aan Grayson's kantzoo
doet ook de Justice, het blad van de soci-'
alisten van het 8. D. Verbond. Dat de New
Age zyn party kiest, spreekt vanzelf. Daar
is Grayson mede-redacteur van.
Er zoo dan scheuring kunnen komen in
de Onafhankelijke Arbeiderspartij, waarvan
Hardio en Grayson beiden lid zyn. Dat' de
mannen van het 8. D. Verbond tegen Hardie
en zjju partjjgenooten in het Parlement zjjn,
is niet verwonderlijk, want die twee ver-
eenigingen slaan sedert lang fel tegenover
elkaar. De O. A. P. vertegenwoordigt hot
parlementaire socialisme, het 9. D. V. het
revolutionnaire. En dan zal de Arbeiders
partij den ouderlingen atrjjd ook merken.
Vrydag is het parlementslid Will Thome,
beschuldigd in een rede, gehouden ter ge
legenheid van een betooging op Trafalgar
Square de werkloozen te hebben aange
spoord liever de bakkerswinkels te bestor
men dan honger te lyden, weer voor den
politierechter geweest. De vorige week wns
zjjn zaak verdaagd. De heer Thorne ver
dedigde zich, door te wjjzen op andere spre
kers, die dikwjjls nog veel fellere woordon
halden gebruikt en daarvan nimmer last
hadden ondervonden en door te doen uit
komen, dat dergelijke uitdrukkingen in het
vuur van eene rede, iemand konden ont
snappen, vooral waar men zag, dat de
ellende zoo groot was en de regeering werk
loos bleef.
De .rechter echter nam deze verontschul
digingen nfat aan en veroordeelde don beer
Thorne tot een borgstelling voor goed ge
drag gedurende twaalf maanden, bjj ver
dere overtreding gedfcVende dien tjjd zou
den hem zes maanden gevangenisstraf wor
den opgelegd. De heer Thorne zal 200 p. st.
borgstelling moeten betalen, terwjjl eenige
van zjjn vrienden voor 100 en voor 50 p. st.
stelden.
Do Russische Ryksdoema komt in de eerste
dagen van November weder bjjeon. Volgens
de berichten uit Petersburg^ is voor do
Doema het volgenakswerkprog/am opgesteld
Behalve de Ru'siscBbwbegrooting, komen
voor behandeling in aanmmcing hot ontwerp
op do plaatselijke rechtspraak, dat door de
juridieke commissie reeds is behandeld
het ontwerp op do uittreding van boeren
□it de grondgeroeenschap, waarbjj men een
belangrijk agrarisch debat verwacht, dat do
derde Doema tot nog toe zorgvaldig ver
meden beeft. De eerste en tweode Doema
toch zjjn voornamoljjc over de agrarische
quaestie gestruikeld
De Octobristen wenschen de behandeling
van bet nieuwo reglement voor de univer
siteiten zooveel mogeljjk uit te stellen* hopend
daardoor aan de quaestie haar scherpte te
ontnemen. De rechterzijde zal aandringen op
de spoedige behandeling der Kankasische
quaestie, waarbjj tevens het ontwerp tot
ondersteuning van de slachtoffers der terreur
zal worden behandeld.
Op het vrjjhandelBcoogres, onlangs te Lon
den gehouden, was, ten bewjjze dat het
leven in protectionistische landen aanmer
kelijk duurder is, meegedeeld, dut er dage
lijks een groot aantal arbeiders uit Enschedé
in ons land naar Gron&u in Dnitschland
gaan om daar te werken, en 's avonds terug
keereu. Naar de Westminster Gazette eeu
paar weken geleden meldde, had het libe
rale Parlementslid Sir Henry Norman op
een tuftocht door ons land, zich vau do
waarheid dier mededeeling overtuigdeen
duizendtal arbeiders die te Gronau werken,
wonen te Enschedé.
Een inzender, die zich C. Orvanhoort
teekende, vulde dat bericht in de VV. G. aan.
Hjj had, zeide hy, drie jaar in Gronau ge
woond, an kon getuigen, dat er dageiyks
tusschen de tien- en vijftienduizend arbeiders
uit Nederland in Gronau komen werken.
Eenige duizenden gaan met de spoor, de
anderen wandelen. Byna de gebeole bevol
king van Glanerbrogge eu Losser, verze
kerde hjj, bestaat uit katoenarbeiders, die
hun werk te Gronau hebben.
Tegen dit stuk kwam een andere inzen
der, met name A. 8. Letvis, op. Als de vrij
handel zoo'n voorlrelteijjk» zaak is, waar
om, vroeg hy, werken al die menschen dun
liever in het protectionistische Duitschland
dan in het vrjjhandelsgezinde Nederland?
Verder wilde hjj weten, hoeveel Nederlan
ders er ouder zjjn. En ten slottehoe te
vorklaren, dat er een gestadige landverhui
zing is van Nederland naar Duitschland.
waaruit schynt te blykon, dat al die Neder-
Roman van G e o r a Hibtwio.
Uit het Daitsch vertaald.
2)
Frits Ehlers draalde, hg wilde „genade*
roepen doeh ign tong weigerde hem haar
dienst.
Een verlammende koude beving Beanre-
aont en een siddering doorliep zijn leden.
„Sehrjjf spoedig,' fluisterde hg, „ik kan
niet wachten, mjjn einde nadert.'
„Nog enkele seconden, en de notaris zal
hier zijn,* zei de secretaris, die de kentee-
kenen tan den naderenden dood in de trek
ken van lijn weldoener net smart en on-
gedtld gelijk waarnam.
„Schrijf 1 ik wil het.'
De secretaris gehoersanmde. Langzaam
gleed de pen over 't papier, het viel hem
ïwaer, te doen wat zijn ziel griefde.
Het wns geschied. Bet geschrilt, dat
Bnoni de Beaoremoot tot veelvuldig millio-
nair mankte, was geteekend. Met moeite
utte de markies er nog bet adres op, legde
het in Eblers'e henden en fluisterde „Aan
nw zorg vertrouw ik mgn testament. Zweer
mij
Het hart van den jongen man sloeg hoor
baar en een nevel omgal hem. Overweldigd
echter door den matten glans der brekende
oogen, op hem gericht, riep hjj luid „ik
zweer 1*
De stervende slaakte een laatsten zocht
en zonk in 't kussen terng. Frits Ehlers
wendde zich van het sterfbed af.
Zijn geest liep het tijdperk door, waarin
de overledene hem, den jongen Doitscher,
schonk, wat zijn landslieden hem geweigerd
hadden Helde en vertrouwen.
Voor hem bestond geen geheim in de in
tieme familieaangelegenheden ven den mar
kies. Hij was met deze geheel vertrouwd.
Hoe vriendschappelijk echter de verhonding
tnsschen heer en dienaar was, de secretaris
dnlde niet den haat, dien de markies zjjn
schoone, jonge vronw toedroeg.
De jonge man stond met een kloppend
hoofd op. Zijn hertstocht overweldigde hem,
en na nog een scbnwen blik op het lijk ge-
worpen te hebben verliet hg de sterfkamer,
Ijlde den broeden, mat verlichten gang door,
die van 't eene einde van 't middelgebonw
naar 't andere liep, tot aan een denr, welke
hü na even zaobt geklopt te hebben, be-,
hoedzaam opende.
Verblind door den glans van de met rose*
kappen bedekte lampen, welke baar schittc
rend licht op de prachtige menbelen in den
weelderig ingeriebten salon wierpen, bleef
bij eenige oogonblikken roerloos staan.
De gloed van het haard vnnr, onder den
marmeren schoorsteenmantel, gaf als 't ware
leven aan de beelden, die dit pronkvertrek
versierden. Dezelfde lichtstralen, die den
jongen man bij zijn binnentreden verblind
den, gleden ook over een vrouwengestalte,
welke zich na haastig oprichtte en hem eenige
schreden tegemoet ging. In de bevallige
bekoorlijkheid barer hooding en den vragen-
den blik nit baar trotsche oogen lag znlk
een tegenstrijdigheid, dat bjj de woorden,
die bom op de toug brandden, niet kon uiten.
Jaren zijns levens had hjj willen geven,
als bjj het noodlottig papier, dat hg io zijn
boostzak verborgen had, unbescbrevea had
kannen laten.
„Eindelijk 1" zei Ines de Beanremont„ik
verwacht je reeds lang, en oren hebt ge
zeker noodig gehad om de stijfhoofdigheid
van een grijsaard te breken. Maar enfin,
hü wil me zien; laat ons gaan.'
Daar hü onbeweeglük bleef steen,'de
schoone vronw met hartstochtelüken blik
aanschouwend, stampte ze ongeduldig met
haar voet op het tapijt, en zei„Gü, groot
kindj we hebben wel wat beters te deen,
dan den kostbaren tjjd liier te verbeuzelen,
dc markies wacht mo
„Neen, dat doet bü niet,* sprak de secre-
taris, de handen ineen slaande. De markiezin
verbleekte, en een toori|igen blik op den
jongman werpende, zei ze: „En toch zijige
bier 1'
„De beer do Benuremont is niet meer,*
stamelde hg, een poging doende om baar
medelüden op te wekken.
Een straat van vreugde gleed over baar
gelaat, en de tegenwoordigheid niet achtend
van den jongen man, die voor baar stond
en wien ze minder achtte dan haar schoot
hondje, riep z|j triomfeerend
„Dood? do keten verbroken? Gü, Ehlers,
weet te veel van ons ongelukkig huweigks
leven, om voor o te huichelen. Ziet ge nn
in hoe noodig het was, den stervende van
zün toestand onkundig te laten? Wellicht
had bü anders
„Hü heeft stamelde Ehlers, „hü heeft
aan zün breeder geschreven.'
„Weet ge, wat hü geschreven heeft
vroeg do markiezin.
„Neen," antwoordde hjj, „de brief wes
verzegeld eo is aangeteckendhet bewüs
moest ik hem laten zien.'
(Wordt vervolgd.)