feJo/YGÏ
1E7ESIN3 VAN SFEE.
wy is wer- l
BINNENLAND
Wintermantels,
VKRGMMUG VAN DBJiBKMKESTKBWÜ
Stadsnieuws.
Rechtzaken.
BEURS VAN ROTTERDAM
Ontvangen
Veemarkt te Rotterdam
AOVURTtëNTIION
AART UITTENBOGAARD,
aanbesteden
350 KO. GEROOKT SPEK
en 350 PEKELSPEK,
^fACAQl
Wormervees
Handnaaim achine,
IV. VERMEULEN,
Zenuw- en Maaglijders
ISa,a,d.g:©T7-©x
Verspreide Berichten.
Duitbciiland.
Het luchtschip van graaf Zeppelin is Za
terdagavond 10 minnteu voor zessen na een
prachtigen tocht van 6V1 nar geland. Zoo
als besloten was, heeft het luchtschip met
den kroonprins aan boord den naar zyn
vaderland terugkeerenden keizer begroet.
Luxemburg.
De toestand van den groothertog, te Tölz
vertoevend, is zeer verergerd. De zieke is
geheel verlamd en bjj kan alleen door kunst
matige voeding nog in het leven worden
gehonden.
Sl'ANJK.
De Spaansche stierenvechters willen staken.
Zy willen het dubbele van hun gewone sa
laris hebben, als zy bijzonder wilde stieren
uit de fokkerij Miura te „bewerken" krygen,
wat de directeuren niet willen toestaan. De
matadors krijgen nu een 2500 gulden per
keer.
Oobtenruk-Hongarijk.
Het katholieke orgaan „Keicbspost" be
schuldigt het hoofd der Hongaarsche onaf-
hankelykheidspartij er Van in hot geheim do
Servische agitatie in Bosnië en Horzegowir.a
te hebben gesteund, ten einde de Kroateu
te brouilleeren met de regoering in Weenen.
Balkan-Staten.
In het Bosnische plaatsje Ostroschatz zyn
200 Katholieken by de mis door Mahome-
danen overvallen en mishandeld.
•In het militaire inagazyn van Kornenburg
is brand geweest. Men dacht aan brand
stichting door Serviërs, maar dit is niet
bevestigd.
De in de Donau liggende OostenrjjkBche
torpedobooten hebben éen met graan ge
laden schip, bestemd voor Belgrado aan
gehouden.;
STATEN-G EN E B A AL.
VIV K ÊC U K K M n K n.
Vergadering van Maandag 9 Nov.
De beer Polloma, nieuw benoemd lid voor
Soeek, neemt, na eedsaflegging, zitting.
Indieche begrooting.
Het algemeen debat wordt voortgezet.
De heer Malefljt juicht toe de instelling
van landechapskassen en wil de zending van
Eegeeringewege moreel laten steunen. Het
Atjehbeleid besprekende verdedigt spr. ge
neraal vau Daalen tegen de uantüging van
wreedheid en ontactvol optreden. Doch in
zijn civiel bestuur schijnt van Daalen ten
eenenmale te kort geschoten. Van Heutz
moet men niet terugroepen.
De heer van Nispen (Nijmegen) erkent de
lonten in het civiel beleid van vau Daalen,
maar scherp critiseort spr. Wekker's be
schuldigingen. Spr. verdedigt het rapport
van den legerkommandant Kost van Ton
ningen.
Venezuela.
Nadat de' heer van Nispen zijn rede had
beëindigd, verkrijgt de minister van Buiten-
landsche Zaken het woord, die meedeelt,
dat aangezien de president van Venezuela
heelt laten verstrijken den termijn tot in
trekking van zjjn decreet van 14 Mei (be
trekkelijk belemmering van den handel op
Curaijao) de Nederlandsche Regeering aan
den gouverneur van Curacao heelt opgedragen
de tijdelijke schorsing van het verbod vau
uitvoer van wapenen naar Venezuela. De
minister meent verder dat onder deze om
standigheden tevens de geheimhouding is
opgeheven van de Regeeringscorrespondentie
in zake de Venezolaansche kwestie, een ge-
heimhonding waarvan de noodzakelijkheid
gegrond was op de overweging, dat zoo lang
de bovenbedoelde termijn niet was verstreken,
vermeden diende te worden dat door een
publieke bespreking van de gedragslijn der
Regeering, eenigerlei invloed op president
Castro's beslissjng zou kunnen worden uit
gesproken.
Indische begrooting.
Hierna wJrdt het algemeen debat over
de Indische begrooting voortgezet.
De heer van Bylandt bepleit krachtiger
bevordering van de zending in de (Jajoe- en
Bataklanden
De heer IJzerman oordeelt dat de Atjeh-
oorlog onvermijdelijk is, en zegt het beleid
van van Heutz grooteljjks te bewonderen.
Naar „De T(jd" meldt, ligt het in 't voor
nemen van den Minister van Oorlog, den leden
der Vrijwillige Weerbaarheidskorpsen gratis
een uniform, een geweer M. 95 en patronen
te verschaffen, mits de leden zich verbinden
tot vrijwillige indiensttreding ten tijde van
mobilisatie.
Nederland en Venezuela.
Renter seint uit Willemstad
Het protocol, in 1894 door Nederland en
Venezuela onderteekend, is door Nederland
herroepen.
Het gouvernement van Curasao heeft aan
de haven-antoritelten bevel gegeven, den
invoer en uitvoer van wapenen en schiet
voorraad vry te laten. Om revolutionaire
bewegingen (tegen Venezuela gericht) zal men
zich niet langer bekreunen.
Gemengde Berichten.
In concurrentie tegen de Holland-AmeriÉa-
Ijjn.
Een nieuw stoomschip van de Nórddent-
schen Lloyd, de „George Washington", ge
bouwd door de Stettiner werf „Vulkan",
den Bin October te water gelaten en bestemd
voor de vaart van Bremen naar N^w-York,
is nog aanmerkelijk grooter dan de „Kron-
pririzessin Cecilie". Laatstgenoemde schip
meet 20.000 ton en de „George Washington"
27.000 ton.
Het zeekasteel kan 3406 menscben ber
gen een bemanning van 525 koppen en
2941 passagiers, waaronder ook passagiers
Be klas?e, die deze maatschappij met haar
andere booten niet vervoert.
Gednrendo eenigen tyd werden aan bet
station van de locaal-spoor te Barne^eld
briketten vermist. De politie besloot 's nachts
bet terrein te bewaken, en hot gelakte, een
vroaw op heeterdaad te betrappen. Op de
vraag van den veldwachter, waarom zy zich
aan deze overtreding schaldig maakte, ant
woordde zij„Ik had ze noodig. Arm en
nederig is rajjn hutje, maar de liefde woont
er in. Van hoeveel waarde dit ook moge
zijn, toch is deze liefde niet voldoende om
de aanstaande winterkoude buiten te houden.
Vandaar mijn streven om een beter voedsel
tegen de koude te vinden."
Ondanks deze fraaie redeneering werd
proces-verbaal opgemaakt.
Te Leiden is gisteren een twaalfjarig
knaapje, J. W., uit Antwerpen afkomstig,
doch Hollander van geboorte, die door den
voogdyrand was uitbesteed by het hoofd der
school te Zoeterwoude, dep heer R., in den
Rjjn naby Leiden verdronken. De jongen
was een dag by een collega van den beer
R., den heer O. te Leiderdorp, en zou voor
dezen een boodschap naar Leiden doen per
rijwiel. Hy reed hot smalle Utrechtshft Jaag
pad en schijnt door een ravoorziene omstan
digheid een weinig te veel aan dén kant to^
zyn gekomen.
Een elfjarig meisje, dat daar speelde, zag
hem in het water vallen en riep hulp. Toen
deze kwam opdagen was het reeds te laat.
Aan de Halvemaansteeg by den Amstel,
te Amsterdam, is gistermorgen een droevig
ongeval gebeurd. Een kind wilde de tram
rails oversteken, en kwam, toen het uitweek
voor een pasfeeerende tram, onder een auto.
De cbaffeur, genaamd R., in dienst vau den
beer Manns, reed achteruit, de jongen"stond
op, deed eenige stappen en zakte ineen. Hy
werd onmiddellijk per auto uaar bet Binnen
gasthuis vervoerd, waar by na eenige minu
ten overleed. Du,getuigenverklaringen wijzen
uit, dat de chauffeur aan dit ongeval geen
schuld beeft.
VRIJDAG 30 OCTOBER 1908.
(Vervolg.)
De heer van der ReeDe heer van Ga
len houdt er van, van tjjd tot tjjd tegen rnjj
van leer te trekken. Verleden jaar had b(j
het op den heer IJsselatjju voorzien, nn ben
ik het. Nu, ik mag het wol, ik kan er
best togen. Wjj moeten echter steeds bj) de
zaken ernstig blijven, dat gaat bjj mp bo
ven®'-
Wanneer de heer van Galen zegtals wp
van der Ree baas lieten, dan zon er niets
van de gemeentekas terecht komen, dan zeg
ik dat hij zoo iets voor zioh moet honden.
Als ik iets voorstel dan doe ik het niet zoo
maarik heb eerst onderzocht en kom be
slagen ten jjs. Ik teeken'protest aantegen
dergelijke woorden van den heer van Galen.
Het komt niet te pas dat te zeggen in open
bare vergadering tegen mij, die steeds getoond
heb de stnkken en alles wat aan de orde
is ernstig te onderzoeken, hetgeen ik ten
aanzien van vele leden wel eens in twijfel
trek.
Wat na nog betreft mgn voorstel om de
subsidie to verhoogen tot f 800.—, ik beo
daarbij te rado gegaan bü andere gemeen
ten Mij is gebleken dat elders wel ddgeipk
meer subsidie gegeven wordt, zelfs in plant-
sen welke kleiner zijn dnn Gonda. Middel
burg bv. geeft f 800 f 900.
Wij moeten het corps, dat concerten geeft
welke zoo b|j de inenschen in den Smaak
vallen stennen en wanneer er iets is dat
strekken kan tot uitbreiding en verbetering
van het corps en de concerten dun grjjp ik
dat met beide handen aan.
Daarom doe ik dit voorstel m»»t alle sym
pathie voor hel corps.
De beraadslaging wordt gesloten.
Het amendement komt in stemming en
wordt met 17 tegen 1 stem verworpen.
Voor de heer van der Ree.
Volgn. 165 wordt zonder hoofdelijke «tem
ming aangenomen.
De volgas. 166 173 worden achtereen
volgens zonder beraadslaging en zonder hoof
delyke stemming aangenomen.
Beraadslaging over volgn. 174 luidende
Kosten van werkverschaffing f 75.—", waar
bij in behandeling *omt
Het voorstel tot verhooging van het sub
sidie aan de Commissie voor werkverschaf
fing.
De beer van der Ree M. de V.Ik zou
willen vragen of het niet mogelijk ware om,
jn ploats van eene subsidie van f 75 te
geven, een behoorlijk gebouw ter beschikking
van de commissie voor werkverschaffing
te stellen. Dat zon voor de werkverschaf
fing een groote ^tenn zyn. Wat moet men
met die f 75.— doen? Wat kan men daar
voor huren Het zal dan weder een ge
bouw worden met afdaken enz. waar men
geen behoorlijke verwarming kan aanbren
gen en de menscben kon zullen lyden, even
als verleden jaar.
De Voorzitter Het zal den heer van der
Ree ook w*l bekend zyn dat vroeger werk
verschaffing geboisvest was in een gebouw
van de gemeente als onderdeel der werkin
richting. Deze had het gebouw toen zelve
noodig en tengevolge daarvan kon de com
missie voor do werkverschaffing er geen ge-
broik meer van maken. Ter vergoeding
daarvoor heeft de gemeente een subsidie van
f 40. verleend, zynde het bedrag van de
toenmalige huur van een lokaal.
Thans blijkt dat bet oude lokaal veel te
wenschen overlaat en vele gebreken heeft,
waarom de commissie wenscht te huren een
betere gelegenheid, waarvoor echter f 75.
noodig is, dus f 35.— meer dan vroeger de
gemeente gaf. B. en W. vinden nu vrijheid
deze vei hooging van subsidie toe te staan.
Het neemt echter niet weg dat ik gaarne
by B. en W. de vrang ter sprake zal bren
gen of aan liet verlangen van den heer van
der Ree voldaan zon kannen worden, maar
ray dunkt dat het voor het komende jaar
het beste is te handelen zooals B. en W.
voorstellen.
De heer van EykIk acht het verstan
digste dat wy het zoeken van een lokaal
aan de werkverschaffing overlaten.
Ik heb die werkverschaiting naast mij
gehad maar ik kan verzekeren, dat ik vaak
in groote angst heb verkeerd. Daarom vind
ik het gevaarlijk wanneer de gemeente een
lokaal verschaft in het centrum der stad.
Toen de werkverschaffing gehuisvest was
in een lokaal van den heer Spierings is er
tweemaal brand ontstaan. Wanneer het
zelfde werk gedaun wordt als vroeger dan
is het noodzakelijk dat men een plaats uit
kiest waar de menschen buiten onder een
afdak kannen werken Het blijft zeer ge
vaarlijk want alles geschiedt door menschen
dio oud zyn, die het vak niet verstaan en
er niet de noodige ambitie voor hebben, die
eenvoudig dat werk doen omdat zij moeten
en anders geen eten hebben.
Ik ben er ook op tegen dat de gemeente
een gebouw in het centrum geeft omriat de
brandverzekering iemand, die zoo'n inrich
ting naast zich beeft, een hoogere premie
in rekening brengt. Ik zelf heb er grooten
last van ondervonden.
Do heer VergeerDe heer van Eyk heeft
nog steeds den vroegeren toestand der werk
verschaffing voor oogen, toen er vuurmakers
gefabriceerd werden. Ik geef hem toe, dat
was gevaarlijk, want daarbij kwam te pas
hars euz. en dan krijgt men last met 4e
verzekering. Thans is het echter anders
de fabricage van vuurmakers is te weinig
loonend en nu worden bosjes hout gemaakt,
wat niet zoo gevaarlijk is.
De heer van Eyk Ik merk op dat ik ge
zegd heb: wanneer hetzelfde werk gedaan
wordt als vroeger.
De heer van der Ree: M. de V.! Naar
aanleiding van hetgeen U gezegd hebt spreek
ik de hoop nit dat, als er eventueel eeu
gemeentelokaal openkomt, B. en W. nog
eena aan de werkverschaffing zollen denken.
De Voorzitter: Ik kan niet anders doen
dan herhalen mijne toezegging, dat ik de
zaak zal ter .sprake brengen by B. en W.
De beraadslaging wordt gesloten en volgn.
174 zonder hoofdelijke stemming aangenomen,
De volgers. 175—178 worden achtereen
volgens zonder beraadslaging en zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De VoorzitterIk stel thans aan de orde
Het voorstel om aan de afdeeling Gouda
en O. vau de Hollandsche Maatschappij van
Landbouw ten behoeve van hare in 1909 te
houden tentoonstelling financieelen steun te
verleenen.
De beer van Ejjk: M. de V.! Met ge
noegen heb ik nit het voorstel van B. en W.
ontwaard dat zij de Hollandscbo Maatschappij
van Landbouw goed gezind zynik kan my
echter niet geheel met dat voorstel ver-
eenigen.
Ik had namelijk veel liever gezien dat de
gemeente alleen deelnam in* het waarborg-
fonds tot een bedrag van f 2000en geen
subsidie verleende.
Het is bekend dat verschillende tentoon
stellingen der maatschappij in de laatste
jaren een batig saldo hebben opgeleverd.
Dat weet ik zeker van jje tentoonstelling te
Enklinizen; van de tentoonstelling te Vinnen
is het my niet bekend, de uitkomsten kunnen
daar niet zoo goed geweest zyn door het
slechte weder. Geeft de gemeente na f 1000
subsidie en neemt zij voor geljjk bedrag deel
in het waurborgfonds dan is zy de sabsidie
zeker kwijt; al hondt de maatschappij over,
zjj zal die f 1000 niet teruggevennemen
wy deel in het waarborgfonds dan bestaat
er kans dat het der gemeente niets of al
thans minder dan f 1000.— kost. Voor de
Hollandsche Maatschappij van Landbouw zou
het ook geen nadeel opleveren, want wan
neer wy voor f 2000. - deelnemen in het
waarborgfonds dan kan zy even goed door
gaan.
Ik kan er nog aan toevoegen dat by de
vorige groote tentoonstelling te Gouda de
Maatschappij geen gebrnik beeft gemaakt
van het door de gemeente verleende subsidie.
Ten slotte zon ik B. en W. willen ver
zoeken dat de gemeente zooveel ^fnogelyk de
Maatschappij zal steunen bij hetgeen zy zal
hebben ie maken. Den vorig^n keer is door
den heer Burgersdyk alle mogelijke mede
werking verleend.
Ik stel derhalve voor geen snbsidie te
verleenen maar het bedrag, waarvoor de
gemeente zal deelnemen in het waurborgfunds
der tentoonstelling te verhoogen tot f2000.—,
tengevolge waarvan volgn. 204 (onvoorziene
uitgaven) met gelijke som zal jnoeten ver
hoogd worden.
Het nmendement van den heer van Eyk
wordt voldoende ondersteand en maakt der
halve een onderwerp van beraadslaging uit.
(Wordt vervolgd.)
GOUDA, 10 November 1908.
Door de politie alhier zyn gisteren twee
minderjarigen aangebonden en naar Rotter
dam overgebracht en lifcden een persoon,
die gesignaleerd was en nog eenige dagen
hechtenis moest ondergaan.
Aan het gebouw van 't provinciaal bestuur
te Utrecht werd gistermiddag namens bet
ministerie van waterstaat aanbesteed: het'
maken en inhangen van nieuwe sluisdeuren
aan de Waaiersluis te Haastrecht en het
vernieuwen van remmingswerken aan die
slnis. Raming f 16.300. Ingekomen 21 bil
jetten. Laagste inschrijver W. A. Verbraggen,
te Gouda, voor f 14.720.
Een bediende van den Eranschen bazaar
te Rotterdam beeft gistermiddag aangehou
den A. v. V., wonende te Ouderkerk a. d.
IJsel, met een zweep, door hem uit dien
bazaar gestolen.
In de vacature voor een lid van den ge
meenteraad te Boskoop, ontstaan door het
bedanken van den heer P. van Nes Azn.,
zal door de vooruitstrevende liberale kies-
vereen. de heer J. van Gelderen, die de
candidatuur aangenomen heeft, candidaat
worden gesteld.
Eer. koopman te Zwammerdam, B. G. P. B„
die op eigen aangifte failliet werd verklaard,
had zicli gister voor de Haagsche rechtbank
te verantwoorden wegens het achterhooden
van sieraden en eenige geldvorderingen.
Uit het getnigenverhoor bleek, dat de be
klaagde vroeger een bloeiende «aak had, die
achteruit was gegaan door minder goed ge
drag van zijne vrouw, waardoor de vronwen
nit het dorp zjn winkel voorbijgingen en
ook al door concurrentie. De man was toen
een borrel gaan drinken en daarop ging de
zaak nog harder achteruit,
Snbst.-off. v. justitie mr. van Loockeren
Campagne, zette uiteen dat de goederen
welke zijn achtergehouden behoorden aan
bekl. en niet aan zjjn dochter, geljjk hjj be
weerde.
Wegens bedriegeljjke hankbrenk eischte
het O. M. de veroordeeling van beklaagde
tot 1 jaar en 6 maanden gevangenisstraf.
De verdediger, mr. De Jong, nit Leiden,
betwistte dat hier een zoo ergerlijk geval
heeft plaats gehad, dat een man van 60 jaar
daarvoor moet gestraft worden met 1 jaar
en 6 maanden.
Ook staat het voor pleiter absolaut niet
vast aan wie de goederen toebehoorden,
want er heeft, na den dood van beklaagde's
eerste vrouw, geen boedelscheiding plaats
gehad.
Pleiter concludeerde tot vrijspraak, sub
sidiair tot het opleggen eener «eer geringe
f
straf voor hetgeen pleiter wilde noemen
.een stomme streek".
Een AMBACHTSCHOOL voor
Gouda en Omstreken.
In den loop des jaars werd in onze stad
een Voorloopig Comité bijeengeroepen tot
oprichting van een ambachtschool, waarvan
do Burgemeester van Gonda voorzitter werd.
Dit Comité had, ten einde zyn plannen en
zyn doel in wijder kring meer bekend te
maken, deu Inspecteur van het Ambachts-
onderwys, den Heer De Groot, uitgenoodigd
een woord van opwekking en aanbeveling
te spreken, waaraan ZEd. gisterenavond
gevolg gaf door bet honden van eene cau
serie, zooals de spreker het zelf noemde,
voor eene vry goed gevulde zaal in „de
Réunie".
Na eene korte inleiding van den Voor
zitter van het Comité, die er op wees, dat
de maatschappelijke toestanden tegenwoordig
vakopleiding voor den aanstaanden hand
werksman dringend noodzakelijk maken, nam
de Heer De Groot het woord en deelde mee,
dat zijn causerie zou loopen lo. over vak
onderwijs, 2o. de geschiedenis daarvan en
3o over dagvakscholen.
Het onderwerp van den spreker is een
zeer dankbaar subjekt, want, alhoewel de
hnidige toestand der financiën tot bezuiniging
maant, van bezuiniging op dezen tak van
onderwijs wil niemand weten, omdat do op
leiding van den toekoinsiigen ambachtsntan
dringend voorziening vereischt. De afschaf
fing d$r gilden heeft ook de opheffing van
het leerlingenwezen, zooals de gilden dit
kenden, ten gevolge gehad. Hiarin^ging men
te verhervorming van dit systeem ware
beter geweest. Toch meene men niet, dat
onder de gilden alles „couleur de rose" was,
zooals men wel eens hoort beweren Wie
Mailer's „Schets uit de Middeleeuwen" kent,
weet, wat voor benepen toestanden er toen
heerschten, wat een ruzie er vaak ontstond,
ondanks de gesloten contracten, li >e de leer
jongen in de macht van zyn meester was
en een vak gesplitst word in verscheidene
onderdeelen. Waar de leerjongen in de kost
was by den baas», was bet systeem goed, al
haperde het soms aan goede uitvoering.
Onze maatschappelijke toestanden nood
zaakten als 't ware tot het verwaarloozen
van het leerjongenstelsello. Omdat een
patroon thans getfh kennis van het vak meer
noodig heeft, als hy maar geld bezit
2o. Omdat en bier wringt de schoen
vooral het stelsel van aannemen dwingt
tot vlug werken, waarby er van een nauw
lettend toezien op den leerjongen geen sprake
meer kan zyn. Het arbeiderseontract zon,
meende men, verbetering brengen in de ver-
waarloozing van den togkomstigen ambachts
man. Persoonlijk initiatief ware beter ge
weest, maar hier stuiten wc ook op een
bezwaar. De patroon heeft tbans geen belang
by de opleiding van zijn leerjongens, omdat
hy weet, dat deze verdwijnen zoodra ze V| ct.
per uur meer kunnen verdienen by een an
deren patroon.
Dat het leerjongecstelsel zooals het by de
Wet geregeld is in Duitschland, Oostenrijk,
Zwitserland en Deneraarken, vele gebreken
aankleven, kan men lezen in het „Onderzoek
omtrent het leerjongenstelsel in Duitschland,
Oostenrijk en Zwitserland" ingesteld door de
Maatschappij tot Nat van het Algemeen, een
onpartijdig en zaakrijk verslag, In Duitsch
land faalde dit stelsel vooral door den hefti-
gen strijd tnsschen klein- en grootindnstrie.
In Oostenrijk voerde deze regeling tot een
dwangbnis8ysteem voor het ambachtbier
moeten 4 verschillende ambachtslai te pas
komen bij bet inzetten van een ruit in een
deur bijv. Het Groot-Hertogdom Boden
wordt heel dikwijls als voorbeeld van voor
treffelykheid in dit opzicht aangehaald. Of
schoon hier gpen wettelyke regeling bestaat
is de regeering tocb dikwijls tusscbenbeide
moeten komen en de toestand bij ons is,
meent de spreker, beter dan in dit Groot-
Hertogdom. Ook in ons land is reeds veel
gedaau op dit gebied. Men zag in, dat een
betere theoretische opleiding in de werk
plaats noodig was. Dit systeem vond het
gemakkelijkst zyn toepassing op het platte
land in groote steden ging dit niet en van
daar dat hier dan ook de eerste vakscholen
verrezen.
Voor 1863 bestonden in enkele groote
steden teekenacademiesTborbecke, die met
zyn scherpzinnigheid de gebrekkigheid in de
opleiding van aanstaande ambachtslui door
zag, gaf de stoot aan de oprichting van
burgeravondscholen. Zjjn bedoeling was uit
nemend, doch de inrichtingen waren arm aan
resultaten, omdat ze in beperkten tyd een
te groot programma moesten afwerken,
waarbjj de hoofdzaak het hand- en rechtlijnig
teekenen als het hinkende paard achteraan
kwam. Bovendien werden deze burgeravond
scholen vaak vastgeklonken aan H. B. Scho
len, een groot nadeel, omdat de leerlingen
van jüeide inrichtingen te veel in ontwikke
ling en streven alt ellginder liepen.* De
latere reorganisatie der burgeravondscholen,
waarbij, volgens de niting van Tborbecke,
het praetiêche' nit de theorie op school in toe
passing wordt gebracht, is een goede verbe
tering geweest, die deze inrichtingen zeer in
bloei heeft doen toenemen. Naast deze bur
geravondscholen verrezen particuliere teeken-
scholen als paddestoelen uit den grond, waar
de leerlingen vaak een eenzijdige en onvol
doende opleiding genoten.
Acbt duizend leerlingen bezoeken tbans
nog de burgeravondscholen, terwijl het aan
tal gesubsidieerde teekenscholen 200 be
draagt waarvan Drenthe alleen een 30 tal
heeft. Hiernaast nu zjjn onze ambachtscholen
verrezen, omdat men de behoefte aau betere
praktische opleiding gevoelde, vooral in
groote steden, als Amsterdam, Rotterdam
men zag in, dat de tegenwoordige maat
schappelijke inrichting geen opleiding in de
werkplaats meer toelaat.
De le ambachtsschool verrees ongeveer
1860 in Amsterdam, acht jaar later gevolgd
door die te Rotterdam Dat deze scholen
in een behoefte voorzien bewyst de toestand
in Drenthe hier bad men eene regeling tot
opleiding van leerjongens bjj patroons en
tocb voldeed dit systeem niet eu vroeg men
om ambachtscholen, waarvan deze provincie
er nu reeds 3 bezitAssen, Hoogeveen en
Emraen. Thans bestaan er reeds ruim 50
in ons land, waarvoor de regeering jaar
lijks Va millioen op de begrooting uittrekt.
Zjj, die vroeger verklaarde tegenstanders
waren, werden voorstanders en patroons, die
vroeger op deze inrichtingen afgaven, stuur
den later Iran eigen zoom erheen, toen ze
de gbede resultaten aanschouwden.
Eéu bezwaar moeten we nog overwinnen
wegens den 3-jarigen leertijd kan niet ieder
een van'dit onderwys genieten; vele onders
toch willen den arbeid hunner kinderen zoo
gauw mogeljjk productief maken. Wensche-
lyk is het ook, dat de bydrageti van ver
schillende lichamen {provinciale Staten, Ge
meente) ten behoeve dezer scholen vastge
steld worden, opdat er geen onbillykbeden
plaats vinden. Het groot aantal leerlingen
in groote steden noopt tot oprichting van
afzonderlijke vakscholen, zooals er reeds een
voor kleermakers opgericht Is in Amster
dam.
Plaatsen als Gouda kannen met 1 school
volstnan. Die goede resultaten der ambacht
scholen blyken vooral 'uit de labellen met
verschillende gegevens, die door den geach-
ten spreker ter inzage aan de aanwezigen
werden uitgereikt, terwyl by met groote in
genomenheid gewag maakte van het verslag
van kapelaan Reilh(P), die, eerst tegenstan
der der ambachtscholen, door eigen onder
zoek naar de resultaten eer. beslist voor-
stauder geworden was. De conclasies waartoe
spreker kwam, waren
le .de burgeravondscholen waarborgen geen
goede vakopleiding,
2e het Drontsch leerjongensysteem is beter
en verdient aanbeveling, doch
3e de ambachtschool is het beste en vracht-'
baarste systeem voor vakopleiding.
De allerbeste en natuurlijkste opleiding
zon zyn, zooals in de fibrieken van gebrs.
Stork en van Van der Made, waar zorg
vuldige theoretische opleiding hand aan hand
gaat met oene degelijke praktische vorming,
doch zulk een opleiding kan slechts uitzon
dering, geen regeling zjjn. De opleiding op
de ambachtschool nadert dit systeem het
meest en verdient daarom warme aanbeveling.
De stoot tot oprichting van zulk een school
moet gegeven worden door particulier ini
tiatief, als bewys, dat er behoefte aan zulk
eene inrichting gevoeld wordtRjjk en Pro
vincie zullen deze pogingen overal gaarne
Stennen.
Na deze woorden dankt de voorzitter den
Heer De Groot voor zjjn „zaakrijke uiteen
zetting indien de ambachtschool te Goada
tot stand komt, zal de krachtigste stoot tot
de oprichting gegeven zjjn door diens ent hou-
siastische caaserie. Hierop volgde eene korte
paaze, waarin de tabellen, waarvan hierboven
gesproken werd, de ronde deden onder de
aanwezigen, terwyl na deze paaze gelegen
heid gegeven werd tot het vragen om inlich
tingen en bet maken van opmerkingen.
De Heer C. J. C. Hoogendyk maakte van
deze aangeboden gelegenheid gebrnik om te
verklaren, dat hy door de rede van den
Heer De Groot niet overtnigd was van de
voortreffelijkheid van de opleiding op am
bachtscholen zjjn inziens was de praktische
opleiding in de werkplaats en op karwei
verre te verkiezen boven schoolopleiding.
De beer P. Rond sloot zich bjj deze woorden
aan en betoogde, dat hjj,.door ondervinding
geleerd, de burgeravondschool in haar vroe
geren toestand verre verkoos boven de ge
reorganiseerde.
Beide sprekers werden door den Heer De
Groot beantwoord en krachtig bestreden,
waarna de Voorzitter nogmaals den Heer
Inspecteur dank betuigde voor zjjne zeer
gewaardeerde medewerking.
In de panze gingen Ijjsten onder de aan
wezigen rond voor het lidmaatschap van de
„Kiteeniging tot oprichting van een am
bachtschool voor Gonda "in omstreken". On
geveer 50 bandteekeniugen, ook van personen
uit> naburige plaatsen, kwamen hierop voor.
Staande de vergadeftag wérden nog de
volgende besluiten genomen
lo. Er beeft zich hier een „Vereeniging
tot oprichting van eene ambachtschool voor
Gooda en omstreken" geconstitueerd
2o. Het voorloopig Comité wordt gecon-
tinneerd met bet recht zich andere leden te
assameeren
3o. Aan dit Comité wordt het maken
van Statuten opgedragen.
Wjj hopen, dat de jonge Vereeniging krach
tig in ledental zal toenemen, opdat zjj bin
nen niet al te langen tjjd in staat zy de vele
en voortreffelijke dnderwijs-inricklingen in
onze goede stad te verrijken met eene, die
een eisch des tjjds is, waarvan de oprichting
een bron van z«gen kar. worden voor vele
toekomstige ambachtslieden. Dat ieder Gou
wenaar, die kan, een steentje tot deze Volks
school bjjdrage.
Dr. HOÜGSTRA.
Gouda, 10 XI '08.
MAANDAG 9 NOV.
L.K. U.K.
Staateleemtnjeu
Nederland. Certif. Ned. Werk.
Scbuld 21', 75'
Portugal. Oblig. Tabaksmono-
poljeleening (500—5000 fr.)4l fl96s/4
Rentelooze certif. f 6.--
Oblig. 3e Serie fr. 500 3 58s 4
Bulgarije. Oblig' Tabakslee-
ning 1902 5 93»/a -
Hypotl.ec. Staatsl. 1892 6 905/, -
Rusland. Iwang Dombr. Obli
gation 4'/t 90»/,
Azik. Japan Obligatien 1899 4 80
Columbia. Geconsolideerde
Buitenlandsche Schuld. O.
1000 P. 3 44 -
Venezuela. Dipl. Schuld 1905 3 431
Hypotheek- Danken
Pandb. Rotterd. Hypb. 3'/, 95*/,
Pnndb. Standaard Hypb. 4'/, 991/, -
Pdbr. Sted Hypb. 'sGrav, 41", 100'/»
Pandb. Utrechtsche Hypb. 4 98'-—
Pandb Westlandsche Hypb. 4 98 /4
Pandb. Znid-Holl. Hypb. 4 96
Pindb. Algemeene Groninger
Scbeeps-Hypb. 4'/| 100 -•
Pandb. Nederl. Hyp. Pand-
brielbank 4 93
Pdb Ned. Scheeps-Hypb. 4b,
Pandb. Bataafscbe Hypb. 4 97 -—
Eerste Ned. Hypotheokbriel-
bank 4 97»/»
Pandb. Hollandsche Hypb. 4 92
Pandb. Nationale Hypb. 4 100
Scheepvaart- Maatschappijen
Oblig. L. Smit en Co. Sleep
dienst 4'/a 100
Premieleeningen
Belgis. Stad Antwerpen 1887 2'/, 971/, -
Diversen
Laan v. Meerdervoort My. tot
expl. van Oblig. 1902 4 96'/,
de NOUVEAUTÉS in
COSTUMES TAILLÉURS, JAPONSTOF-
FEN, BLOUSEN, PELTERIJEN enz., tegen
de meest concurreerende prjjzen.
Dinsdag io November 1908.
Vette ossen en koeien goeden aanvoer, prjjren
waren voor iste kwaliteit 36, se 3a en 3e a7 ct.
per halt KG.
Magere ossen, melkvee en vaarkoeien, goed
aangevoerd
Vette kalveren redel. aanvoer iste kwaliteit
30, se 37 en 3e 24 ct. per half KG.
Stieren redel. aanvoer, prijzen waren voor iste
kwal. 30, 2de kwal. 27, 3de kwal. 24 cents per
hrif kilo.
Graskalveren goed aangevoerd.
Handel in alle soorten stug, doch prijshoudend
VERSCHEIDENHEID.
Aanranding. Men meldt aan het „Vad.":
Een dienstmeisje uit Kethel, zou Zaterdag
middag zich naar Valkenburg bjj Leiden be
geven ora den Zondag bjj haar vader door
te brengen. Te Schiedam stapten drie per
sonen bjj haar in de daipttscoupé, waarin zjj
had plaats genomen. T6en de trein in bewe
ging was, werd zjj aangegrepen en een mes
op baar keel gezet met de bedreiging, dat
het er door zou gaan, indien z(j eenig geluid
gaf. Daarna wérd zjj van al haar geld, circa
10 galde!) en eenige sieraden beroofd,
waarna de onverlaten in Den Haag weer
den trein verlieten.
Burgerlijke Stand.
GEBOREN6 Nov. Josina, oaders J.
Anders en A. G. Berends. 7. Hermanns,
ouders W. van Bekkem en G. van Bloten-
borg. Hendrik Everardus, ouders P. Ver
waal en E. J. N. Manschot. Cornelis,
oaders J. Blokland en C. M. den Haag. -
Maria Geertrad, oaders B. J. Petzchen en
M. G. Hoch. Hendricus Franciscas, ouders
H. F. don Ri9t en W. Blanken. Catharine,
oaders G. C. Verlaan en M. J. Hei.
OVERLEDEN7 Nov. M. C. Gast, huisvr.
van W. K. van de Stolpe, 33 j. 8. A.
Uittenbogaard, 55 j.
Heden overleed tot onze diepe
droefheid onze geliefde Echtgenoot,
Vader en Behnwdvader, de Heer
in den onderdon) ven 55 janr.
Uil aller naam,
Wed. A. UITTEN BOGAARD-
Vmboom.
Gonda, 8 Nov. 1908.
De LUITENANT-KOLONEL, COMMAN-
DEEREND OFFICIER van liet 3e bat. 4a
Reg. Infanterie te GOUDA, zal MAANDAG
den 16 NOVEMBER e.k., des middag» te
IS ure, te zjjnen bureele aan de Varken
markt, onder npdere goedkeuring van den
Minister van Oorlog, in het openbaar
de levering van
of zooveel meer of minder als zal biyiten
noodig te zijn, gedurende bet eertle kalf-
Jaar 1009. ten behoeve van de menage
der Soldaten alhier in garnizoen.
Nadere inlichtingen omtrent deze levering
knnnen worden ingewpnnen by den Eerste-
Luitenant-Kwartiermeester ten Bureele J?ru-
salemstraat.
De Laitenant Kolonel,
Commandeerend-Offlcier voornoemd,
A. L. BOONACKER.
Gouda, den 7 November 1908.
W HOLLAN
keljjk hagelnieuw, zoo nit d« kist, met
prachtige luxe afslnitkast
hoognrm, voor 91 Golden, bjj
Hoogstraat 78. ROTTERDAM
Telefoon 5263.
Inrichting voor reparatie.
Oprniming van prachtige splinternieuwe
DAME8TRAPNA AIMACHINES voor epot-
prjjs.
üordt nit overtuiging, als een werkeljjke hulp
i )q Hen nood, het boek.
aanbevolen.
Na ontvangst van adres per briefkaart wordt
d t boekje tranco per poet toegezonden door
BLOKPOEL'S Hookh&n. Zn tbomrml
