HET DOBPSEIHD.
•N,
I
Kieuw»- en Advertentieblad voor Gouda en (imntreken.
Vrgdag 37 November 1908.
No. 10805.
47ste Jaargang.
f
da.
enz.
,s
'n
FEUILLETON.
'i
le
IdorF.
I
Een woord over den Nederland*
scben Bond voor Vrouwenkies
recht en zUne beginselen.
A
et
8, drogist,
j
i divers
II
t uit de
;1
I
jouw
den,
dsfrekt
iergevaar
yaschplank
n boenen
lamheid
prjjzen
Idll IISIJII'. HUMT
Roman van 81 o o H k h t w i o.
Uit het Duitsch vertaald.
Teletoi n No, 8».
De Uitgave dezer Courant geschiedt dagelijk
met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
De prijs per drie maanden is ï.26, franco per
post 1.70.
Afzonderlijke Nommers VIJF (JEN T EN.
ikt op
orden
l Jacobs).
De Bond telt titans reeds 32 afdee-
lingen met pl.ni. 1300 leden, waaronder
mannen en vrouwen van naam op weten
schappelijk en maatschappelijk gebied,
die zich tot nu toe niet bij de beweging
hadden aangesloten, omdat de richting
der Vereeniging voor vrouwenkiesrecht
hun te eenzijdig feministisch voorkwam.
De Bond stelt zich dan ook, naast het
propaganda maken voor de idee „Vrouwen
kiesrecht" vooral ten doel: het ontwik
kelen, het rijpmaken der vrouw voor het
uitoefenen van den kiezersplichthij
wenscht meer het Vrouwenkiesrecht tutor
te bereiden dan er door dik en dun heen
te drijven.
In de Statuten wijkt de Bond o.a. op
de volgende punten van de Vereeniging
af: Mannen en vrouwen hebben gelijke
rechten -, (in de Vereeniging zijn de man
nen achtergesteld).
Bestuursleden mogen nooit langer zit
ting houden dan 4 jaar, opdaf steeds
nieuwe leden en nieuwe inzichten in de
leiding van den Bond komen, (in de Ver
eeniging zijn de bestuursleden steeds her
kiesbaar, waardoor slechts zelden bestnurs-
verwisseling plaats heeft).
De Bond bemoeit zich niet met politiek,
(de Vereeniging wel).
De leden van den Bond verbinden zich
i uitdrukkelijk zich van rumoerig optreden
als dat der „suffragettes” te onthouden,
(de leden der Vereeniging doen dat niet).
Hiermede hoop ik eenige belangstelling
gewekt te hebben onder de ingezetenen
dezer stad voor het onderwerp dat de
Heer Dr. .1. A. Volgraff op zjjp onder
houdende en boeiende wijze nader zal
uiteen zetten. Mogen velen aan deze bij
eenkomst deel nemen en overtuigd wor
den, opdat wij hier ter stede eene nieuwe
afdeeling van den Bond voor Vrouwen
kiesrecht kunnen oprichten.
Mej. Mr. E. C. VAN DORP.
Den Haag, 23 November 1908.
voerde en haar daarin bleet leideu tot dat
de trotscbheid verdwenen was en vervangen
door ongeduld, veroorzaakt door baar link-
sche verlegenheid, welke steeds dezelfde
bleef.
Hoeveel tranen, heimelijk geweend, had
Greta in dien tjjd vergoten 1 Met welken
stillen angst had ze zich omringd gezien
door die levendige zich zelf bewuste vrouwen
en mannen! Zij, die niets van dat alles
kende, waarover die anderen zich zoo vrooljjk
maakten, zg, die plotseling uit een zeer be
perkten kring was overgebracht in een uit
gebreide kunstenaarswereld, zg, die zich
zelf niet eens kende, en van wie een ont
nuchterde echtgenoot verwacht had, dat ze
zoo maar in eens, evenals de andere vrou
wen waarmee hg in aanraking kwam, zou
schitteren door humor, gevatheid en derge
lijke geestesgaven.
O, wat gevoelde zg zich menigmaal ellen
dig, als Klanssen zjjn van ongeduld vlam
mende oogen toornig op haar richtte en zjj
toch machteloos was te doen als de anderen.
Hoe goed bemerkte ze, dat men haar alleen
liet zitten, zich niet met haar bemoeide. Wat
kwam dan dikwijls het verlangen bjj baar op
met den geliefde naar de vertrouwelijkê
stilte en kalmte van haar nederig dorpje
terug te koeren. Ook deze periode ver
dween. Greta's verlangen naar haar hei-
29)
Er was een tjjd geweest, en nog niet
lang was die voorbij, dat Klanssen de
minuten telde, die hem van zjjn jonge vrouw
scheidden. En was hg door 't een of ander
langer weggebleven dan afgesproken was,
dan maakte hg zjjn verzuim weer goed door
hartelijke omhelzing en vurige kussen.
Dat was in dien tjjd, waarin hij haar angst
voor alle vreemden en onbekenden met la
chenden mond had weg geschertst en allerlei
grappen verzon om de schaduw van verle-
genheid en schuwheid van het voorhoofd
zijner achttienjarige vrouw te verdreven,
waarin hg haar demoedige overgave aan
hem bemelsch, haar vol vertrouwen hechten
aan zjjn autoriteit roerend, baar meisjes
achtige onbeholpenheid buiten de vier muren
van bot huis betoovorand noemde, waarin
hjj baar, in weerwil van baar zacht tegen
streven, trotsoh in den kring sfjner kennissen
oorzaakte haar veel smart. Avond aan avond,
wanneer alles stil om haar was, sloop ze
naar Klaossens boekenkast, zette zich aan
zjjn schrijftafel en las en leerde. Haar groot
vader had baar geleerd naar zjjn vermogen,
doch Zij voelde wel, dat dit niet voldoende
was, om haar man te bevredigen.
Ze spande daarom alle krachten in, dag
tan dag, om wat meer ontwikkeld te wor
den en mee te kunnen praten, zooals hjj dat
verlangde. Vielen dan onderdehand tranen
op baar boek, haastig wischte zjj ze weg.
Kinderen schreien!* bad Klaussen haar
menigmaal toornig toegeroepen. Dat moest
ze toch begrijpen, al was ze nog jong.
De sneeuw viel steeds dichter. Greta stond
nog altjjd aan 't venster en keek in diep
gepeins naar de dwarrelende vlokken. Zjj
dacht aan de Thüringer bergen, aan baar
dorpje, dat nu in den winterslaap onder bel
wollige sneeuwdek sliepaan het buurmens-
huis met den rozengaard dacht ze, en aan
de twee graven op het kleine kerkhof. Daar
sliep no naast grootvader ook haar moeder
den eeuwigen slaap, na nooit overwonnen
leed. In 't laatste voorjaar waren beiden
kort na elkaar heengegaan,
Plotseling keek ze luisterend op. Het ge
luid van een fijn kinderstemmetje inde naaste
kamer klonk ui baar oor.
(Wordt vervolgd,)
in het belang van den Staat niet mee
meent te moeten doen tellen.
De tegenstanders van het vrouwenkies
recht moeten dus nu aannemelijk maken,
dat het in het belang van den Staat is
alle vrouwen van het kiesrecht uit te
sluiten.
Zouden zij dat kunnen
Ik geloof het niet.
Zij gebruiken in hoofdzaak twee argu
menten.
le. De vrouw heeft een minder ont
wikkeld verstand als de man.
Aangenomen dat dit waar is, dan moet
men toch daar tegenover stellen, dat dit
argument slechts zou kunnen doen be
sluiten tot het ontzeggen van het kies
recht aan die vrouwen wier verstand nog
minder ontwikkeld is dan het verstand
van de laagst ontwikkelde mannen, die
thans het kiesrecht hebben. Maar boven
dien moet men ook wel overwegen, dat
de vrouw 'anders is dan de man en het
daarom nog volstrekt niet gezegd is, dat
al staat de vrouw intellectueel misschien
iets beneden den man, het geheel com
plex van haar karakter niet eigenschappen
bevat, die daar tegen weer opwegen.
Zoo zegt John Stuart Mill ergens, dat
de man zeker minstens evenveel kwaad
sticht door zijn egoisme, als de vrouw
door te veel de ingevingen van haar ge
moed te volgen.
2e. De vrouw hoort in huis.
Dit bezwaar is een verkeerde opvat
ting, dat het kiesrecht zou berusten op
het beginsel van arbeidsverdeeling, terwijl
het uitoefenen van het stemrecht niet
anders is, dan het geldend maken van
zijn inzichten, wat ieder Staatsburger te
doen heeft naast zijn ambt, beroep, be
drijf, in een woord, zijn werk.
De werkman heeft zijn loonarbeid, de
officier zijn dienst, de leeraar zijn les
uren, deze allen hebben daarnevens
hun kiezersplicht. Waarom zou de vrouw
niet evengoed haar dagelijksche huiselijke
taak kunnen vervullen en daarnevens haar
kiezersplicht uitoefenen Nu zullen er zeker
als eenmaal de vrouwen gelijke politieke
rechten hebben als de mannen, wel vrou-
Zooals men weet is het vrouwenkies
recht in meerdere staten in meer of minder
ruimen zin ingevoerd in de laatste 20
jaarin ongeveer geheel Australië, in
verschillende Staten van Noord-Amerika.
in Noorwegen en in Finland, terwijl in
meerdere landen o. a. in Engeland en
Denemarken, de vrouwen kiesrecht voor
gemeenteraden hebben.
Kort geleden is in het Engelsche par
lement ben wetsvoorstel tot het geven
van kiesrecht aan de vrouw in tweede
lezing goedgekeurd (het moet echter in
derde lezing zijn goedgekeurd om wette
worden) en zelfs in Spanje is een dergelijk
voorstel ingediend en met een volstrekt
niet zoo groote meerderheid verworpen,
terwijl in een wét, die op het oogenblik
bij het Spaansche parlement aanhangig is,
wordt bepaald, dat de vrouwen stemrecht
zullen hebben voor vertegenwoordigende
lichamen in dorp en provincie.
Men ziet hieruit, dat de regeeringen
van alle landen zich op dit oogenblik met
het vraagstuk bezig houden. Wij hebben
dus zeker reden te verwachten, dat een
lezing van den begaafden spreker over
dit onderwerp ook hier ter stede veel
belangstelling zal wekken.
Zeer zeker zou het vraagstuk heel wat
eerder en gemakkelijker opgelost zijn, wan
neer men de vraag goed stelde, wanneer
men inzag dat men niet moet vragen
waarom zou de vrouw het kiesrecht heb
ben, maar, waarom zou zij het niet
hebbenImmers wanneer „de man” eens
moest bewijzen, waarom hij recht heeft
op het stembiljet, zou hij dat evenmin
kunnen als de vrouw.
Aan het stemrecht ligt ten grondslag
het beginsel van vertegenwoordiging van
alle inzichten in den staat.
Men sluit alleen uit diegenen, wier in
zicht men van te voren om algemeene
redenen (minderjarigen, idioten) of bijzon
dere redenen (militairen in lage rangen)
wen in gemeenteraden en parlement komen
zitten, maar hier staat het dan toch
aan de kiezers om alleen die vrouwen te
kiezen, die geen huishouden te besturen,
geen kinderen op te voeden hebben, hier
moet wél het beginsel van arbeidsverdee
ling worden toegepast en dit werk moet
alléén gedaan gorden door die vrouwen,
die daarvoor geen heilige plichten ver-
waarloozende ongehuwde in de eerste
plaats.
„Maar”, zal men misschien zeggen,
„waarom wenscht de vrouw het kiesrecht
„Is het alleen maar, omdat zij nu een
maal absoluut dezelfde rechten als de man
wil hebben
Daarop is tweeërlei antwoord te geven.
le. De vrouw wenscht het kiesrecht,
juist omdat zij zich bewust is anders te
zijn dan de man, omdat zij meent, dat
het ten zegen moet zijn van de Staat, zoo
ook hare inzichten mee invloed hebben
bij het maken van wetten.
2e. De maatschappij zal nooit aan de
inzichten der vrouw gelijke waarde hech
ten als aan die van den man, zoolang
aan haar persoonlijkheid niet dezelfde
waarde wordt gehecht als aan die van den
man. Die waardeering moet de vrouw
zich veroveren door haren arbeid in huis
gezin en maatschappij maar zij zal
ze nooit kunnen veroveren, zoolang zij
het stemrecht niet heeft. Immers waar
het stemrecht berust op vertegenwoordi
ging van alle inzichten, houdt/uitsluiting
daarvan een oordeel van mulderwaardig
heid in.
Ik volsta met deze enkele opmerkingen
ter Overweging bescheideir aan te bieden.
Mén veroorloove mij /thans nog enkele
woorden over den Nederlandschen Bond
voor Vrouwenkiesrecht.
Deze Bond werd eerst verleden jaar
opgericht om een vereenigingspunt te vor
men voor al diegenen, die wel het be
ginsel „vrouwenkiesrecht” zijn toegedaan,
maar zich daarom toch niet kunnen ver-
eenigen met het optreden en de werk
wijze der sedert ongeveer 14 jaar be
staande „Vereeniging voor Vrouwenkies
recht” (Presidente mevr. Dr. Aletta
mat veranderde in angat. De sombere trek
ken van haar man, vroeger nog verhelderd
door haar kinderlijke bede Heb me lief,
zoo als ik beg I* veranderden daardoor niet
meer. Ze schenen blijvend te worden. Onrast
en ontevredenheid maakten zich van baar
meester, Greta, mocht baar huishoudelijke
plichten zoo getrouw mogelijk vervullen, hem
teeder behandelen, zijn wenscben voorkomen.
zjjn woorden van dank werden steeds
zeldzamer en bleven, eindelijk geheel weg.
Dat was ook het tijdperk, waarin Klaus
sen ophield baar te dwingen in zjjn gezel
schappen te Verschijnen, waarin hjj begon
alleen uit te gaan, steeds langer van buis
te blijven, waarin hg alleen werkte, om
dat de nood hem dwong, maar zonder den
lost en de opgewektheid van voorbeen,
waarin bjj zich gerechtigd begon te gevoelen
buitenshuis schadeloosstelling te gaan zoeken,
voor de treurige gevolgen van zjjn onver
standig bnweljjk.
Greta gevoelde diep en smartelijk die han
delwijze van haar man. Ze kwelde zich met
zelfverwijt en vormde duizend goede voor
nemens, zonder evenwel in staat te zjjn haar
natuur te veranderen.
Nu kwamen ook Klaossens vrienden niet
meer in huis. Hjj bracht niemand meer mee.
Dat vond ze op uicb zelf wel aangenaam,
maar de reden waarom xe wegblovon ver-
telefoon No. NV
ADVERTENJIEN worden geplaatst van
15 regels a 50 Centen; iedere regel meer
10 Centen. Groote letters worden berekfiifl
naar plaatsruimte.
Inzending van Advertentiën tot 1 uur des mid(l.