HAAMKAARTJES,
ADVERTENTIES.
SAMOSWIJN.
BRUSSELS!!! WITLOF
SOUDSCHE BLAEEN,
EENISBEFOT TAN THEE.
A. BRINKMAN ZOON,
BINNENLAND.
HetWoonhiis opIJseloord
Firma Herman A Zoon.
Poffortjes en Wafelen
Buitenlandsch. Overzicht.
Onze H. B. S.
Jongmensch.
F. W. van <lcr Ween.
Vereeniging Alt MRNLOH (i
Heden versch, ontvangen
„lux Primeurs",
J. )1. F. Rt'Udcker-Nolel.
■IE
|vii!(] der beroemde Geschilderde Kerkglazen
GROOTS OF ST. JA\SKKRk
TBR GOUDE,
CHRISTIAAN KRAMM,
HAVENSWAAY ZONEN,
WESSANEN LAAN, Wormerveer
7gPT Ie KWALITEIT
Lange TleadcwcrOI.
een volmaakt onschuldig vermaak dat de J
speler» van erger afftoudt en dat hij tege
moet wil komen aan den wensch van den
heer Ketelaar, om wat mèer loten voor
het publiek beschikbaar te stellen, terwijl
wellicht later de mogelijkheid bestaat dat
het aantal loten zal worden uitgebreid.
En zoo is dus reeds bij den aanvang
dezer wetgevende periode gebleken dat
het Kabinet der „ehristelijke rechtsbegin
selen" op belangrijke punten een veel meer
„paganistisch" standpunt inneemt dan
het Kabinet der „christelijke beginselen"
van 1901.
Allerminst hebben wij reden, düArover
ons te beklagen. Maar wel is er reden tot
beklag over de misleiding der kiezers die
dit Kabinet hebben gehandhaafd, omdat
hun diets gemaakt door de bladen en de
sprekers van rechts, dat alleen bij deze
Regeéring de grondslagen waarop ons
volksleven rust, veilig zijn.
Zulten de oogen dier kiezers eindelijk
eens opengaan 1 Maar vooral, zullen de
talrijke christelijke arbeiderB tot het besef
komen, dat wat ook bij een Kabinet als
het tegenwoordige veilig moge zijn, het
zeker niet zijn hun naaste, meest drin
gende belangen? Wat zegt dit Kabinet
van de „christelijke rechtsbeginselen" tot
de arbeiders die op sociale hervorming
wachten? Dat het hoopt dat de daartoe
strekkende wetsontwerpen gereed zullen
komen, maar „met vreezen en beven"
met andere woorden, dat het niet weet of
daarvan in de eerstkomende vier jaren
iets terecht zal komen. Wat zegt het tot
hen die op kiesrechtuitbreiding wachten
Dat grondwetsherziening eerst nk die
sociale verzekering aan de orde kan komen
dus met Sint Juttemis, als de kalveren
op het ijs dansen 1 Wat doet het inzake
het belastingstelsel Het zoekt zijn kracht
in accijnsverhooging en tariefsherziening
in protectionistischen zin, waardoor in de
eerste plaats do minvermogenden dé kinde
ren van de rekening worden. Wat is dus
de gedragslijn van het Kabinet ten opzichte
van alle onderwerpen van ingrijpende be-
teekenis Anti-democratisch, conservatief,
reactionair. De „christelijke rechtsbeginse
len" zijn de valsche vlag, die deze ongure
lading dekken moet. Het heeft zijn nut,
dit van tijd tot tijd eens recht duidelijk te
doen uitkomen.
Londen, 23 December (Purt.). Minister
Burns wijdde, gisteravond te Battersea spre
kende, een belangrijk deel van zjjn rede aan
de oorlogspaniek, die de Daily Mail en
Biatchiord trachten op te roepen, trouw ge
holpen door de bloeddorstige verhalen van
dezelfde menschen, die den misdad gen en
noodlottigen Boerenoorlog hadden doorge
dreven.
Heden schrijft Blatchford zijn laatste arti
kel in de Daily Mail. In een hoofdartikel
vat het blad den inbond dier artikelen samen
en betnigt zijn algeheele instemming met de
strekking daarvan. Blatchford, zegt de Daily
Mail, beeft het Engelsche volk een onschat-
baren dienst bewezen. Het Is onze hartelijke
wepsch, zegt de Daily Mail, een oorlog met
Duitscbland te vermijden, maar dat zal alloen
kunnen, als het Engelsche volk eindelijk ont
waakt en alle krachten inspant voor het
naderende gevaar van een oorlog met Duitsch-
land, door eenerzjjds de vloot ten sterkste
nil te breiden en anderzijds ten spoedigste
algemeene dienstplicht in te voeren, waar
door alleen een toereikend volksleger is te
verkrijgen, in staat om Frankrijk bij te
springen voor Daitschland het overweldigt.
Zoo zou Engeland Frankrijk en daarmedo
xjju eigen ondergang verhoeden.
V
Op de zware sneeuwstormen van het begin
dezer week is, naar de Londensche bladen
melden, een hevige koude gevolgd. Het
vriest op sommige plaatsen 12 tot 24 graden
Fahrenheit; op sloten en vaarten zijn reeds
ijsbanen aangelegd. Th Carlton Scroop is een
roan van koude omgekomen.
Aan de kusten heeft hot Woensdag zwaar
gestormd. Voor de haven van Blyth werd
een lichter op de rotsen geworpen. Een red
dingboot werd uitgezonden, maar sloeg om
de inzittenden konden slechts met moeite het
lijf bergen. Do mannen van den lichter werd
door .een sloepboot gered.
Op verschillende plaatsen zyn schepen ge
strand van een trawler uit Londen is te
Withernsea een man verdronken, in Kilbrau-
oer Sound is een vissoherspink met man en
tntfis vergaan. Zy had vijf menschen aan
boord.
Bij Biddulph op don North Staffordshire
spoorweg is een trein met reizigers inge
sneeuwd De omtrek van Sidmonth in
Devon is overstroomd het bulppostkantoor,
een paar hutten en eenige bruggen zijn inge
stort.
De Athoensche correspondent van de Ber
liner Lokal .Anzeiger zegt dat de toestand
in langen tgd niet zoo erstig is geweest als
nu. De toestand is meer verward dan ooit
en een gewelddadige ontknooping schijnt
voor de deur te staan. Tbeotokis Idyll het
ontslag van den minister van oorlog eisclien,
terwyl de regeering en het militaire ver
bond diens aanblijven weuschen. De twee
spalt tusschen Theotdkia en de regeering is
het ergst wat kan gebeoreu.
In het artikel van het militaire orgaan
Cbronos wordt de verantwoordelijkheid voor
de afwikkeling der verdere gebeurtenissen
op Tbeotokis geschoven. De Chronos laat
duidelijk do irschemeren dat zjj het kabinet
tot eiken prys wenscht te zien aanblijven.
Toch denkt men algemeen dat het kabinet
zal aftreden en de gevolgen daarvan zun
thans moeilijk voorzien.
De stad doet volgens den correspondent
deuken aan de stilte, die aan den naderen
den storm voorafgaat. De bankon zjjn door
gendarmes bezet, de spoorlijnen en do Piraeus
evenzoo.Jj De garnizoenen van Nauplia en
Chalkis zouden op marsch naar Athene zyn.
Er wordt voortdoend door da partijen
beraadslaagd. Thuotokis wil, naar 't schijnt,
niet toegeven. Rallis heeft zich by hem aan
gesloten.
Het militaire verbond heeft opnieuw ver-
kluard to volharden bij zjjn program -van
hervormingeu, het moge kosten wat heUwil.
Het Italiaansche ministerie Sonnino hoeft
voorloopig zyn positie verzekerd. De kamer
meerderheid heeft door uitspraak bevestigd,
schrijft de Romeinsche correspondent van de
Temps hetgeen de afgevaardigde Barziiai
onder groote hilariteit op de tribune zeide
„In Sparta zou men een ministerie dat zoo
misvormd was, aan delwolven hebben prijs
gegeven, maar bier hebbende wolven -
Giolittisteo zicb gebaast den jonggeborene
te voeden."
Veel vertronwen in het leven van het nieu
we kabinet had men van te voren nietde
leden zelf ervan toonden zich daaromtreut^vry
sceptisch.
Terwyl de afgevaardigden in de wandel
gangen de concessies bespraken, welke het
ministerie heeft toegestaan aan de zieken
verplegers van de hospitalen, zeide de minis
ter van financiën, de heer Arlotta„Maar
natuurlijk, met het oog op onzen gezondheids
toestand, moesten wij toch voor alles ons de
hulp verzekeren der verplegers."
De Kamer blijkt het kabinet een soort wa
penstilstand te willen toestaan.
Uit de verschillende redevoeringen kon
echter worden afgeleid, dat de uiterste lin
kerzijde niet ingenomen is met de gevonden
oplossing, dook, uit vrees voor een terugkeer
van Oiolitte, Sonneui niet durft te laten
vallen.
Aan den anderen kant wil de groote
meerderheid der Giolittisten de hand niet
leeuen tot den val van Sonnino, uit vrees dat
de uiterste rechterzijde daaruit voordeel zal
trekken.
De verklaarde vrienden van de nieuwe
bewindvoerders zyn te gering in aantal, om
het hoofd te kannen bieden aan een even-
tueele coalitie tusschen de oude meerderheid
en de uiterste linkerzijde.
Voorloopig heeft de premier door zjjn flinke,
krachtige taal het gevaar bezworen. De toe
stand blijft echter gevaarlijk.
Woensdag heeft de slot-zitting plaats ge
had van de Russisch Fineche commissie. De
Russische leden betoogden naar aanlei
ding van bet Fineche voorstel tot scherpe
afbakening van eon eigen gebied der Finsohe
wetgeving, waarmede do regeering te St.
Petersburg volstrekt niets te maken zoa
hebben dat zbo iets goed was voor een
bondsstaat, maar niet voor een Rijk als Rus
land. Rusland wilde Finlaud echter niet
krenken. Rusland treedt eenvoudig op zooals
elke groote mogendheid zou doen en de
Finnen konden niet verlangen dat een groote
mogendheid haar eigen levensbelangen ten
bate van een provincie zon opofferen. De
voorzitter verklaarde het met de Russische
gedelegeerden eens te zjjn en doelde mede
dat hu, mot 't oog op het groote verschil
van uieening tusschen de Russische en de
Finsche gedelegeerden, de zittingen der com
missie wenschte te sluiten. Hy zou de mea
ning dor meerderheid voorleggen aan den
ministerraadde minderheid kon, desge-
weoscht, baar raoeniug in een protocol nit-
eenzetteu.
Neemt uw maatregelen bijtijds.
Het komt dikwjjls voor, dat menschen
aan nier- of blaaskwalen Ijjdonde zjjn, zonder
dat zjj eenig vermoeden hebben van de
oorzaak van bun kwaal. Do verséhypielen
loopen dan ook zear aiteen en dat zjj zich
niet op dezelfde wyze voordoen dient tÖ
worden toegeschroven aan de velschillende
lichaamsgesteldhedeo by verschil lende men
schen.
Doordat de nieren hup plicht niet behoor
lijk vervallen, gaat gjj lijden aan pyg in den
rug, of de zjjden, gij krijgt fust "ra i pyn in
de gewrichten en spieren en vooral bij guur
en vochtig weer gevoelt gjj u rheumalisch.
De nrine laat een bezinksel achter «n komt
pjjnlyk, soms bij zeer groote of by zeer
kleine boeveelheden, en met een scherpe,
onaangename reuk. 's Morgens gevoelt gij
a dikwyls to ellendig om op te staan en gy
krygt blazen onder de oogen, opgezwollen
banden of enkels.
Wanneer zich verschijnselen als de boven
staande vertoonen, is dit een bewys, dat de
nieren te kort schieten in hun plicht om
de opzuiverheden uitjiet bloed te flltreeren.
Verwaarloozing dezer verschynselen leidt
tot gevaarlijke ziekten als chronische rbea-
matiek, steen, ontsteking van de blaas en
urinekanalen, hartzwakte, enz. Begint daarom
zoo spoedig mogeljjk héden nog met
het gebruik der echte Fostei's Rugpjjn Nieren
Pillen, het grootsche uieren- en blaasgenees-
rniddel, dat de nieren hun verloren kracht
weergeeft. Zy makeu deze organen weer ge
schikt voor hun omvangryk werk om het bloed
te zuiveren.
Let er op, dat de handtoekecing van James
Foster op de doos voorkomt ten beWyze, dat
gy do echte Foster's Rugpjjn Nieren Pillen
krygt. Zu zyn te Gouda verkrijgbaar by de
firma Wolff Co., Westhavèn 198. Toezending
geschiedt franco na ontvangst van postwissel
k t 1.75 voor één, of f 10.-— voör zes doo-
Staten-Geueraal.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 23 December.
Het algemeen debat over de Oorlogsfcegroo-
tipg wordt voortgezet.
De heer Marcbant verzoekt den minister
zyn oordeel over de onderofficierenvereeniging
„Ons Belang" te herroepen. Voorts vraagt
hy den minister de verschillende maatregelen,
dio van het departement uitgaan om de sociaal
democraten te fnuiken, zooals het verbieden
van het bezoek aan gebouwen der 8. D. A. P.
enz., te staken. Het helpt toch niets de men
schen blyven toch sociaal-democraat. Ten
slotte komt spreker, \vat het beleid van den
minister betreft, tot deze conclusiedat wy
zullen krijgen io. een zeer belangrijke ver-'
hooging van het contingent, zonder verkor
ting van den eersten oefentijd 2o. omzetting
van de vier mnanders in 84-inaayders 3o. dat
ons wacht, behalve deze vermeerdering van
persoonlijke en derhalve ook financiee'e las
ten, een regeling van onze kustverdediging,
die massa's geld zai verslinden 4o. dat, wat
de doode weermiddelen betreft,-het den minis
ter allereerst te doen zal zyn om afsluiting
van de kringstelling van Amsterdam5o.
dat de minister Vasthoudt aan het beginsel,
dat steeds een voldoend aantal manschappen
in de kazerne zal moeten aanwezig zyn60.
dat ten aanzien van ons kader de minister
in een tegenovergestelde richting gaat en
eindelijk 7o, dat het voorbereidend militair
onderticht zal worden afgeschaft, zonder dab
wy er iets voor in de plaats krygen. Op deze
wyze zal het met ons leger steeds minder en
minder gaan, totdat men tot de overtuigipg
zal komen dat het zóó niet langer meer gaun
kan. Spreker herinnert aan de hem sym
pathieke toenmalige motie Talma, om een
commissie in te stellen om na te gaan de
besteding van de geiden voor oorlog. Spreker
wenscht, met den heer Dnymaer van Twist,
te Vernemen hoe de minister over dat denk
beeld oordeelt. Maar zelfs al blykt de minister
tegen dat donkbeeld, dan zal dat spreker
niet weerhoaden zulk een motie opnieuw in
te dienen.
De heer Dolk bepleit spoediger kennis
geving aan de lotelingen tot welke ploeg zy
behooren.
De hejr Verhey betoont zich tegenstander
van afschaffing der vergoeding aan kost
winners, met nitbreiding daarentegen van de
vrijstellingen. In bet denkbeeld dat voortaan'
do mingegoeden wegens ban armoede eigen
lijk niet waardig zallen gekeurd worden in
het leger te dieuen, ligt iets vernederends,
en het verzwakt bet gevoel van eigenwaarde
der armoedige bevolking.
Ten aanzien van de conduitestaten meent
spreker dat by het opmaken meer tact moet
betracht worden.
De heer Lohman bespreekt het geval té
Breda. Hy knoopt daaraan beschouwingen
vast omtrent opvattingen van eer io het
offleierskorps, en bespreekt in VerbaèéNlaar-
ineo het duel, waarby hy doet uitkomen dat
by de beantwoording van ta Vraag of bet
duel kin gemist wodÊw; tetefjjï deze andere
vraag moet gesteld worden, of in pus leger
het raiddel herstel van eer te krijgen, vol
doende is geregel# 01# bet tweegevecht te
kunnen missen.
In zake -hot ffredartfce geval ligt niets
verkeerds. b stoft vafgwwMto Wige mi-
.voor -de» .kolonel Roest
recht van wiiverftig van
béscbaldiging van misbruik
aar om kwam bavatfbedoelde
minister lasscbeubuide, eerbiedigende de
intentie van tj$t HoogMilitair Gerechtsrol,
maar zich niet rureenigende met de moti-
veeriug, welke den kolonel beschuldigd; van
machtsmisbruik, waaraan df kólonel zldlt
volgens den minister niet had schuldig ge
maakt. In dit optreden van den minister
acht spreker niets verkeerds.
De heer van Idsinga klaagt 0 pnieuw
over het stelsel dat by de beoordeelingslys-
ten gevolgd wordt.
De beer Arts bestrijdt het behoud van de
4-maanders, omdat zy' de beste elementen
voor kaderorganisatie opslikken: bepleitbe-
houd van den ransel als bepakking, betuigt
instemming met de voorgenomen herziening
der offleierstr aft tementen êfi treróordeeU
krachtig de verheuging van het contingent;
zulk een verzwaring van militaire lasten
mag aan oust v Ik niet wtMl*m Opgelegd.
De heer Tydemaïi -Bluit ilöh echter in
zak.6 liet Bredascbe geval by den heer
Lohman aan de heer van Hamel bestrijdt
diens opvatting. 1
De minister van Oorlog wil don druk
van den dienstplicht niet zwaarder maken
dan strikt noodwendig is. Hg .vil rekening
houden,„met,dp.financieels knu^t^s volks,
en rek^erTt deswege op den §teun*ook van
wie tltafls niet ten volte J^fffiëleid in
stemmen. Do vièrmaauders zullen ook by
kaderplicht moeten vervallen, tenzij het
voorbereidend militair onderricht betere
resultaten levort. Wat betreft de vrystel-
lingen moet op het nationaal belang gelet
worden, meer dan op de vraag uit welke
klasse der bevolking het leger vuoral moet
borden samengesteld. Zuolang de vier-
maanders bestaan zal het voorbereidend
mil tair onderrióht niet worden afgeschaft.
Overigens verwijst spr. voofr disctfshle over
zyn plannen naar liet tijdstip dat de wijzi
ging der Militiewet aan de 01de zal zyu. Spr.
kan niej. goedkeuren sport oefeningen binnen
de kazerne op Zondag. Dat zou de rast ver
storen, waarop de mannen recht hebben. Een
drankverbod in de kantine kan Voorshands
niet worden ingevoerd. Het drankverbruik
vermindert trpawefts allerwege,geljjk spreker
aantoont met cjjfers.
Een onderzoek om na te gaan of het voor
Oorlog gevoteerde gold goed besteed wordt,
zal spr. niet afwijzen. Hy wil wel een
Staatscommissie benoemen, en deze alle be
scheiden tor hand stBllen, vjn een oordeel
te vormen. Van hem zelf zaj if et initiatief
echter niet uitgaan, vfiór de Kamer haar
wensch heeft doen kennén.
De Uitkomsten met het tweeploegenstelsel
zyn ongunstig, maar men moet de proef laten
voortduren. Van den zomer zal men zich eerst
een definitief oordeel kunneD vo(rmen. Men
vergete niet dat het tweeploegenstelsel was
een compromis tusschen militaire en sociale
verlangens.
Verfinoedelyk zal de minister, ten-einde de
nadeelen van dat stelsel te keeren, eyn kre-
di t Voor het aanstellen van burgef-corveeëru
eerlang moeten vragen. Van verhooging der
officierstractementen en van 'vermindering
van het aantal hoogere officieren is ppreker
een groot voorstander, hy zal pogen iets in
die rïchting te doen. Het öapftuWntenstelsel
werkt guhstig. Uitvoerig verdedigt spreker
het kon. besluit, waarby de splitsing in ser
geanten la en 2e khuse werd gemaakt. Een
aanvullend besluit, om enkele onbillijkheden
weg te nemen, is in bewerking. Spr. geeft
roortt een overwwlrt van-^ieV'gebeeTde-flWt
de onderoffljpieraveiaeeiTjgiiig -Ons Belang"
en 'dé „Ondétlingo vooFztffg. Wkt de hoo
ding des ministers- tegenover „Gun Belang"
zelv; betreft, deze vereeni|ing ïtagt niet wel-
meeflend genoeg tegenover het legerbelang
ofn haar te^st&nem. De ^minister 'zoo, indien
de vereeniging ernstige vergrypen tegen
de krygstucht pleegt, langs Wettelyken weg
kannen overgaan tot ontbinding der vereeni-
ging.
De rechtspositie van officieren is beter
verzekerd dan in de bnrgor-maatschappy.
De kwcstie-Römer is nog hangende, on dus
nog niet ryp voor bespreking. De minister
kenrt het duel onvoorwaardelyk af. Waar
de kolonel van de Capelle niet de uitdager
was, kan het te zynen opzichte bljjven bfi de
door de rechtbank opgelegde staf.
Ten opzichte van het geval Koest van
Limburg merkt «pr. op, dat het Ho°f? iMili
tair Gerechtshof in zyn v<muk reMning
had moeten houden met de eisebeit der
CI|Sprekèr is tegen bet «xwbefeideni militair
onderrioht, naar bg i» «root »oorstan*er ran
Toorbeleninges der jeugd. Oeerteg o»er dit
laatste ia gaande Urncben ^Oorlog- en ,Bin-
nendsche Zaken".
Spreker zal de wederopenstellior de
Maliebaan voor sport overwegen.
Het geschat van Krupp is gekozen, oadat
voldoende gelegenheid was gegeven aan an
dere firma's om mede te dingen.
In een gisteravond gehouden vergadering
van Amstels Buo'wkTing te Arasterdam, werd
besloten, geljjk reeds geschiedde door de Al-
gemeene Patroonsvereenigiag, krachtigen
steun te verleenen aan de metselaarspatroons-
vereenigiog in bet conflict met de z.g. vrye
metselaars- en opperlieden-organisaties.
Art. 18 der wet op het M. O. van 2 Mei 1863
leidt: .Kr ajjn althans 15 Rgks Hoogere
Burgerscholen te vestigen in daarvoor
meest gelegen gemeenten in de onder
scheiden oorden van het I a n d".
Het zal wel niemand, die eenigzins met de
kaart van het land bekend en op de hoogte
van lokale toestanden is, bevreemden, dat
een dezer 16 scholen van M. O. gevestigd
werd Ie Gouda, het Centrum van een zeer
uitgebreide landbouwstreek met een nijvere,
welvarende bevolkiug. Do groole uitbreiding,
die deze inrichting in den loop der jaren
ondervond, rechtvaardigt Thorbecke's oordoel
omtrent ouze goede StadGouda is een der
meest gunstig gelegen Centra voor
Middelbaar Onderwijs.
De School, den 19en October 1865 met 24
ioorliugonen 6 leeraren geopend, word in 1881
een 4 klassige met 58 discipelen, in 1882 een
6 jarige cursus met 53 mannelijke en 12 vrou
welijke leerlingen. En nog steeds bleel het
loerlingeotal stjjgejitot over do 100 in 1894
tot 139 in 1897, toen de le klasse in twee
aideolingen gesplitst moest worden in 1898
groeit hel klassenaantal tot 7, in 1899 tot 8,
in 1901 tot 10 met 152 leerlingen. In de
laatste 8 jaren is djt getal nog steeds was
sende; in September dezes jaar begon de:
nieuwe cursus met 183 leerlingen en 20
leeraren.
En dit_is nog het mailmumgelal niet, want
en dit is juist het gezonde verschijnsel
hj dozen groei -> het aantal buitenleerjingen
is in do laatste jaren steeds stijgende en be
draagt thans reeds 94 (94).
Is het wonder, dat het oude gebouw, boe
ook vergroot, verbouwd, te klein is voor zulk
een nog steeds toenemende schare en al de
gebreken vertoont van een school, die bjj
stukjes MI brokje? in eik aar gezet is P Welke
deze gebreken zjjn, die den dageljjkschen
arbeid van Directeur en Leeraren in zalk
een gewichtig werk als Opvoeding en
Ouderwijs beraoeielpen, heelt de Com
missie, aan wier zorgen do behartiging van
de'belangen van het Middelbaar Onderwijs
in 'deze Gemeente zjjn toevertrouwd, op hel
dere en voortreffelijke wgze uiteengezet in
een rekwest aan den Minister van Binnen-
laadscho Zaken, waarin zij beleefd doch
dringend op de behoefte aan een nieuw
Schoolgebouw wijst. Zu spreekt hier uit erva
ring' en zonder overdrijving. Wjj brengen baar
„or de wijze, waarop zij voor de belangen
♦dn ons Middéfbaar Onderwin die tavens de
belangen zijn van tal van ingezetenen onzer
Gemeente en van veie naburige gemeenten
onzen hartelijken en welgemeenden dank en
wenicben haar van harte eet(spoedig succes
tol. jn.
Gouda, 24 Dec. )u9.
£>r. 8. S. HOOGSTKA.
tlét rekwest' luid^als volgt'
Gonda. December 1909.
Met gepasten eerbied veroorlooft de Com
missie van Toezicht op het Middelbaar On*
u,mid, de aan-
vestigen op
de zeer op
onder hier .w. - -- -
Middelbaar ooderwjja wordt gegeven. Bjj
haar
telle
dat, iu ..»»i ---
wijs, een afdoende en duurzame verbetering
gebiedend noodzakelijk is.
Vooreerst mist bet gebouw der Rgks-
Hoogere-Burgerschool alhier, een stille, ros-
tige omgeving, waar bij bet atiebten vaa
nieuwe inrichtingen voor ouderwijs, ook door
de Regeering steeds erUBtig reken»anede
wdrdt gebonden.
Het gebouw is gelegen in een straat, die
een der drokste verkeerswegen vormt. On
danks den goeden wil en de goede zorgen
der Siedeljjkp Overheid, blijft het voortdurend
ongerief van hinderlijk straatrumoer zich
degelijks ju de vier aau de straatzijde ge
legen oüderwjjs-lokaled doen gevoulee, vooral
op tjjden dat de scholen voor Lager Onder
wijs uitgaan. Het les geven wordt daardoor
in hooge mate bemoeilijkt, somtijds onmoge
lijk gemaakt, tot schade der leerlingen en
tot 'ongenoegen der leeraren, die bovendien
In bon spraakorganen de nadeelige gevolgen
dragen. Daarby komt nog dat op den weke-
lykschen marktdag, de Tiendeweg voor velen
die. per rijtuig van elders komen, aangewezen
is, om, betzy ,de fn die straat tegenover het
geboaw gevestigde uitspanning, hetzy het
marktterrein te bereiken. Een gedeeltelijke
derwijs te Gonda ïich de vrybeid, de aan
dacht van ÜWé Excellentie te vestigen op
ongunstige omstandigheden, waar-
ar tér plaatsè van Rykswege het
laoeieaar onderwys wordt .gegeven. By
herhaald schoolbezoek is de Commissie
lKen jare iir ha*r overtuiging ve»terkt,
it, fn 't belang vfin het Middelbaar Onder-
bestrating met houtblokken is gebleken niet
in staat te xyn dit ongerief op voldoende
wyze weg te nemen.
Behalve door dit gemis aan een geschikte
omgeving voor rustig, ongestoord onderwys,
wordt het les-geven ook gedrukt door ernstige
gebreken die in 't gebonw zelf zyn te zoeken.
In weerwil van in deG loop der jaren aan
gebrachte verbeteringen en vorboawingen die
wel eenigermate te gemoet kwamen aan
dringende behoeften, heeft 't gemis aan vol
doende lokaliteit zicb steeds meer, by de
geregelde stijging van 't getal leerlingen,
doen gevoelen.
Voor 't onderwys in een- viertal vakken
worden afzonderlyke lokalen gemist, t. w.
voor:
a. Aardrykskande. Het gevolg daar
van is dat het niet aityd mogelijk is,
gebrnik te maken van by dit onderwys
onmisbare wandkaarten. Leeraren en
leerlingen moeten zich grootendeels met
atlassen behelpen.
b. Plant- en Dierkunde. De voor
dit onderwys aanwezige aanschouwing^-
voorwerpen kannen dientengevolge niet
worden bewaard en gebruikt, zooals het
behoort. Door een afzuoderlyke lokaliteit
zouden èn de verzameling én het onder
wys beter tot hun recht komen.
c. Lynteekenen. Voor dit onderwys ia
geen ander lokaal beschikbaar dan dat
voor bandteekenen bestemd. Van het
gebraik van teeken-borden kan dus geen
sprake zyn, omdat de bunken daar niet
voor zyn ingericht. Mag er by deze om
stoutigheid by de eindexamens biiiijker-
wjjze eenigs/.ins rekening wordeu gehou
den, voor hen die daarna de lessen aan
de Techniséüe Hoogeschool gaan volgen,
geeft het gewoon z|jn aan een verkeerde
methode, niet weinig moeilijkheden.
d. Practische S c h e i k u n d e. De lo
kaliteit voor dit werk is van dien aard,
dat de leerlingen dor hoogste klasse daar
aan niet zooveel kannen -doen als noudig
en nuttig is.
De leerlingen dier in tweeën gesplitste
klasse, moesten twee uren ppr week prac-
tisch kutjnen werken, piaar aangezien er
vdor hoogstens twaalf leerlingen plaat-*;is.
moeten de vijftien leerlingen van elke
parellel klas.-e wederom in twee groeien
worden verdeeld, die i.u ieder slechts één
uur, in plaats van twee urea, pep WH'k
de practische Scheikunde kunnen beoefe
nen.
•Ook hiervai moeten do leerlingen bij
hun latere studie de gevolgen ondervinden.
De commissie heeft zich ernstig afgevraagd
op welke wyze in dezen Onhoudbaren toe
stand verbetering kun worden gebracht.
Volgens hare meehiug is uitbreiding der be
staande lokaliteit door gebrek uun beschik
baar terrein niet mogelijk.
It«eds eenmaal, in 1901, heeft or nitbrei
ding plaats gnhad, waarvoor de toen be
schikbare ruimte is gebruikt, terwyl het op
den duur ij gebleken dit oude gebreken zijn
gebleven, ja, door de omstandigheid dat bet
nieuw-gebouwde gymnastieklokaal aan een
onderwyBlokaal grenst, een ander nadeel iö
't leven was geroepeD.
Maar al ware uitbreiding mogelijk, de
Commissie zou baar niet wenschelyk achten.
Nogmaals zy verwezen naar de ongunstige
ligging van het gebouw, terwijl liet hoofd
gebouw door zyn ouderwetsche inrichting
ongeschikt zal blyven. Reeds nu is door do
verschillende gangen ep gangetjes een be
hoorlijk toezicht uiterst moéieltjk. Dóór uit
breiding zal nog minder dan nu het inwen
dige overzien kannen wordeu.
De Commissie is in haar oordeel eenstem
mig dat harerzijds nimmer tot uitbreiding of
verbouwing mag worden geadviseerd. Zij
meent dat aan al dö genoemde bezwaren
alleen kan worden tegemoet gekomen door
verplaatsing van do inrichting, d.i. door het
stichten van een nieuwe school op een ander,
ongetwijfeld wel te vinden, terrein.
Om twee redenen durft de Commissie met
deze vrijmoedigheid spreken. In de eerste
plaats wijst de Statistiek, die wy de eer
hebben als bijlage hieraan toe te voegen,
erop, dat in de laatste acht jaren het getal
leerlingen gestadig is gewassen, zoodat, met
't oog ook op de ten plattelande zich steeds
sterker uitsprekende begeerte naar Middel
baar Onderwys, de verwachting niet onge
grond is dat weldra de aanvragen de be
schikbare plaatsen in aantal zullen overtreffen
en leerlingen die aan de gestelde eiacben
voldoen, niettemin niet kunnen toegelaten
worden. - J
Daardoor zal niet alleen de Üoudsche
burgerjj worden getroffen, maar ook de be-
volkiag der omliggende gemeenten. Het is
daarop in de tweede plaats dat de Com
missie wijst.
De bijlage toont aan dat door leerlingen
van elders een reim gebrnik wordt gemaakt
van de Hoogere Bargersehool te Gonda. Deze
geheele streek heeft dus belang by het
Middelbaar Onderwijs.
De Commissie achtte het zich ten plicht
Uw welwillende aandacht te vragen voor
bet naar hare meening eenige middel om
aan een onhondbaren tóestand voor goed
een einde te maken. Zy vertrouwt dat Uwe'
Excellentie die maatregelen zal willen tref
fen die Gouda en Omstreken in 't bezit stel
len van een nieuw, naar de eischen van
dezen tyd, ingericht gebouw voor Middel
baar Onderwys.
Namens de Commissie voornoemd,
de Voorzitter,
(w.g A. H. TEEPE.
de Secretaris,
(w g) H. VAN ASSENDELFT.
Aan
Zynp Excellentie, den Minister
van Binnenlandsche Zaken.
Ten Kantore van de firma VAN GEND
EN LOOS bestaat gelegenheid tot plaatsing
een
Zich in persoon aan te bieden.
TE ffüUR
naby Gouda, bevattende 4 groote Kame s,
groote Keuken, Kelder en Zolder. Te be
vragen bjj den pachter bonedendyks.
0.1 cent per Jteack.
Aanbevelend,
De ondergetekende bericht aan zfjn ge-
nobte medeburgers, di*t by godarende dd
Winterninnnden
bakt in zijn huis Print* llendrlfcHtraat
iVo. 28, en met OUDE- en NIEUWE JAAR
den gebr.'len dag en avond geopend is en
bestellingen lot middernacht franco worden
thuis bezorgd.
Prijzen: POFFERTJES per portie 15 cent
WAFELEN por stuk 7 cent.
Hoogachtend,
UEds. Dw. dienaar,
Afdaling HHUKKEiflItJIN.
ROZENDAAL HOEK PARADIJS GOUDA
Deze inriebting stelt zich ten doel om
oade, gebruikte en overtollige huishoudelijke
voorwerpen welke ookzoo veel noodig te
repareeren, en hoofdzakelijk aan minge
goeden voor goedkoope prijzen te vorkoopen.
De daarop behaalde Winst komt geheel ton
goede aan de tientralc Vereeniging
menxoru
IN
MAGAZIJN VAN FIJNE FRUIT EN
COMESTIBLES.
HOOGSTKA AT 3.
Ttlqili. Interc. 821.
Aanbevelend,
VAN DB
IUtKKVBN8
de Geschiedenis der SI. Janskerk, der
Glazen, der CarlonleekeniBgen enz.
EN KEN LEVENSBERICHT DER
Gebroeders (J It A B E T H,
poor
I.id der Kon. Academie van Beeldende Kunsten enz.,
KunstschilderArchitect en Directeur der
Academie van Bouwkunde te Utrecht
PH1J8 (10 CENT.
A. IIRINKMAN ZN. - Uitgevers - Gonda
•Baaroong. 01
atalliagaa, aoh la 'aHag*.*^
Bt Prima ScboauMratanr,
Paarlt. Gloaa, Satin, Glaaacrima ana.
ai|a 4a batte middelen voor bel «onder
nMaita bearig poeiten vu alia «werta
an f eblaarda Heer en, Dtmaa
an Klndtracboanan. Var-
brtlgbaar bl| winkelier! in
Schoenwerk, Oelentcrlln,
Drogerijen eni Hea lette
goed op bat fibriebtmerk.
tardmiatn, Arnhem
Hen wordt verzocht op 't II Kit li te letten
dit hkt Magazijn van
GOHINCHEM.
Deze TH BEEN worden afgele
verd in verzegelde pakjes van vijf
twee en een half en ten Ned. one
met vermelding van Nommer an
Prys, voorzien van nevenstaand
Merk, volgens de Wet gedepo
neerd.
Zich tot de uitvoering van ge-
eerde orders aanbovelonde
J. c. BIJL,
voorbeen J. BRKEBAART Li.
OPGERICHT ITO». KOMaNHiLaJiaK ABHHCitBW.
Voedert ow Vee mot de xuleere miirire
merk n81er* on W ÏÏj,
uitmuntende door hoog eiwit en vetgehalte en grootste voedingswaarde.
Kere- Dlplomn ParU* 11*00 Heden Gouden
gewone en nieuwste modellen, in keurig étui, gediukt, p
zwaar Ivoorcarton met duidelijke, scherpe letter, worden
geleverd A f 0.75 en f 1.door
