ADVERTENTIEN.
BINNENLAND.
Brieven uit de Hofstad.
Gemengde Berichten.
acht uur de motoren beproefd waren, riep
de directeur Colsman tot de menigte, die bij
de kajuit stond: „De passagiers worden nit-
genoodigd in te stappen!" Een 2 M. hooge
boaten trap werd voor de dear VAn de kajuit
uitgebracht en de luchtreizigers bereikten
daarlangs gemakkelijk hunne plaatsen. Voor
do eerste reis verzamelden zich 20 personen
in de kajuit: de directeur Colsman, 18 pas
sagiers, onder wie 6 dames, en de hofmeester.
Ook een mand met eetwaren en een brood
jjs voor het koel houden van de dranken en
van de kaviaar werden op het laatst nog in
de kajait gebracht. Het was half negen, toen
Dusseldorpsche brandweerlieden het schip uit
de loóda trokken. Daarvoor werd de scheeps
hol geluid, ten teeken, dat de motoren moes
ten aangezet worden. Op het commando „los
steeg het schip langzaam op. De schroeven
draaiden sneller en sneller en de L Z VII
begon zijn eerste passagiersreia.
Eerst koerste het schip in zuidelijke rich
ting, daarna werd het roer omgeworpen en
stevende het in de richting van het uyver-
heidsgebied. Het weer had gunstiger kunnen
zijn. De lucht was met zware regenwolken
bedekt en er woei een stevige bries nit het
Zuidwesten.
Om 9 uur 45 verscheen het schip te Dort
mund, bescbeef twee groote kringen en ver
dween na ongeveer tien minnten in de rich
ting van Barop.
Het plan was, om 's middags een tweeden
tocht te ondernemen.
In de Saksische staatsbosschen is sedert
1905 een krachtige strijd tegen de nouvlin-
derplaag gevoerd, met de uitkomst, dat men
no het grootste gevaar te boven is. De
veldtocht heeft van 1905 tot 1910 560,000
mk. gekost en voor dit jaar is er nog een
som van 112,000 mk. uitgetrokken. Ver
leden jaar zijn niet minder dan 55 millioen
rupsen, poppen en vlinders in de staatsbos
schen ingezameld en gedood. Het werk
zaamste middel bleek echter in Saksen te
zijn om de hoornen met l\jm te bestrijken.
Amerika.
Uit New York en andere plaatsen komen
wóer berichten van groote hitte. Eergisteren
wees de thermometer te New York 90 graden
Fahrenheit in de schadnw. In de laatste
dagen zijn vele sterfgevallen voorgekomen
tengevolge van de hitte twee er. zestig in
zeven groote steden. Zes in New York. Een
en dertig te Chicaga. Tien in Philadelphia.
Vgf in Boston. in Indianapolis. Drie
in St. Louis. Drie in Washington. Ook in
andere plaatsen zijn sterfgevallen wegens de
hitte voorgekomen, maar er zyn nog geen
nauwkeurige opgaven. De parken en pleinen
z(jn 's avonds Allerwegen vol menscben, die
een hapje frissche lucht zoeken. De meer
gegoeden maken gebrnik van de tuindaken
der hotels.
Neemt uw maatregelen bijtijds.
Het komt dikwijle voor, dat menechen aau
nier- oi blaaskwalen lijdende zijn, zonder
dat zjj eenig vermoeden hebben van de
oorzaak van hun kwaal. De verschijnselen
loopen dan ook zeer niteen en dat zjj zicb
niet op dezeltde wjjze voordoen dient te
worden toegeschreven aan de verschillende
liehaamegesteldheden bij verschillende men
leken.
Doordat de nieren hnn plicht niet behoor
lijk vervallen, gaat gij lijdon aan pijn in den
mg, oi de zijden, gij krijgt last van pjjn in
de gewrichten en spieren en vooral bjj gnur
en vochtig weer gevoelt gij n rhenmatisch,
De urine laat een bezinkeel achter en komt
ptjnljjk, soms bij zeer groote ot bjj zeer
kleine hoeveelheden, en met een scherpe,
onaangename reuk. 's Morgens gevoelt gij u
dikwijls te ellendig om op te. staan en gü
krijgt blazen onder de oogen, opgezwollen
kanden ol enkels.
Wanneer ziek versckjjnselen als de boven
staande vertoocen, is dit een bewijs, dat de
nieren te kort echieteo in hun plicht om
de onzuiverheden nit het bloed teültreeren.
Verwaarloozing dezer verschijnselen leidt
tot gevaarlijke ziekten ale chronische rbeu-
matiek, steen, ontsteking van de blaas en'
nrinekanalen, hartzwakte, enz. Begint daarom
zoo spoedig mogelijk heden nog met
het gebruik der echte Foster's Rngpgn Nieren
Pillen, het grootsche nieren- en blaasgenees-
middel, dat de nieren hnn verloren kracht
weergeeft. Zjj maken deze organen weer
geschikt voor hnn omvangrijk werk om het
bloed te zniveren.
Let er op, dat de handteekemog van-
James Foster op de doos voorkomt ten
bewijze, dat gij de echte Foster's Rugpijn
Nieren Pillen krijgt. Zij zijn te Gonda ver-
krygbaar by de heeren Wolff Co., vVest-
haven 11. Toezending geschiedt lranoo na
ontvangst van postwissel 1 1.75 voor één
ol 1 10.— voor zes doozen.
St aten-G eueraal
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrydag 24 Juni.
Goedgekeurd worden vereohillende ontwer
pen na geen of kort debat, o.a. de wetsont
werpen tot goedkeuring van het te Parys
gesloten internationaal verdrag betreffende
het verkeer met aatomobielen en wijziging
der Motor- en Rijwiel wet; het wetsontwerp
houdende nadere bepalingen omtrent den
accijns op den wijn. j
Bü de behandeling van het wetsontwerp,
waarbij hoofdstak II der Staatsbegrooting
voor 1909 wordt verhoogd, omdat de post
decoraties verhooging behoeft, verklaart de
heer Troelstra dat de sociaal-demokratische
Kamerleden tegen zullen stemmen, omdat
h.i. het aantal decoraties schrikbarend toe
neemt, hetgeen verbaast tijdens het bewind
van oen ministerie van de beginselen als het
tegenwoordige.
De minister van Financiën wijst op het
exceptioneels van het jaar 1909, wegens de
Julianafeesten. Maar ook wyst de minister
er op, dat een groot aantal invloedrijke Ka
merleden zich beijvert de Regeering herhaal
delijk opmerkzaam te maken op verdienste
lijke Nederlanders, die een koninklijke on
derscheiding waardig geacht worden.
Het ontwerp wordt ten slotte goedgekeurd
met 70 tegen 6 stemmen. Tegen de sociaal-
demokreten en de heer Ketelaar (vrijz.-dem.).
Nog wordt goedgekeurd het wetsontwerp
tot verzekering van de naleving der con
ventie voor de verbetering van het lot der
gewonden en zieken in de legers te velde,
den 6n Juli 1906 te Genève gesloten.
De Voorzitter, doet voorlezing van een
Koninklijke boodschap, waarbij aan de Ka
mer raeedeeliog wordt gedaan van het over
lijden van de vorstin-moeder von Wied.
Deze boodschap wordt mot een adres van
ronwbeklag aan H. M. de Koningin beant
woord.
Hierna wordt overgegaan tot het opma
ken van de voordracht voor een Raadsheers
plaats in den Hoogen Raad.
Tot eersten candidaat wordt gekozen, met
61 van de 77 stemmen, mr. A. M. Pleyte,
advokaat-generaal bij het gerechtshof te
Amsterdamtweede candidaat wordt mr.
C. A. Segers, president der rechtbank te
Utrecht, met 48 stemmen; derde candidaat
mr. H. Hesse, raadsheer in het hof te Arn
hem met 60 stemmen.
Interpellatie over de Borro-
m a e u s-E n c y c 1 i e k.
Thans vangt onder groote belangstelling
op de tribunes de interpellatie van den beer
van Doorn, naar aanleiding van de Borro-
maeus-Eocycliek, aau.
De heer van Doorn begint met te herin
neren. dat nu 57 jaar geleden de toenmalige
afgevaardigde voor Utrecht (zjjn vader) tot
de Regeering de interpellatie richtte, naar
aanleiding van de herstelling der bisschop
pelijke hiërarchie in ons land, en wel om te
protesteeren tegen de min aaugename woor
den, waarmee dit herstel geschiedde. Spreker
wijst er op, dat de laatste 60 jaren de Katho
lieke Kerk de volle vrijheid heeft genoten.
Kritiek op hetgeen de R.-K, kerk binnen
haar kring doet, ligt dan ook buiten den
bemoeiïngskring van hot Parlement. Anders
wordt het echter, wanneer de paus zich in
zijn herderlijke brieven niet beperkt tot den
eigen kring, maar niet schroomt zich, in zyn
encyclieken, te uiten op een wijze, welke
andersdenkenden, en terecht, moet krenken.
Het kan de Hervormden misschien persoon
lijk weinig deren wanneer het Protestantisme
een pest wordt genoemd, en dergelyke uit
drukkingen behoeft het Protestantisme zich
misschien niet aan te trekken, indachtig aan
het„les gens que vouz tues se portent assez
bien", maar wèl wanneer ten-slotte in znlk
een Pauselijk schrijven de eer van een ganscb
volk wordt geraakt, wanneer èn de Hervor
ming, èn het Nederlandsche volk, èn de vor
sten, die het Protestantisme omhelsd hebben,
worden aangeduid als de meest verdorveoen,
als de meest verloopenen, wier God hun bnik
was. Wanneer men bedenkt hoezeer door die
mannen der Hervorming gestreden en gele
den is, dan mugen de Hervormden zulk een
oordeel vau den Paus niet zonder protest
toelaten.
Men heeft spreker reeds bjj voorbaat van
de recliterzyde verweten, dat het oogmerk
zjjner interpellatie was de rechtache coalitie
te splijten, en dat spreker tot deze interpol-'
latie niet gerechtigd is, omdat hjj niet meer
staat op het standpunt van de Hervorming.
Wat dit eerste betreftgesteld dat dit waar
was, dan geven de pauselijke woorden den
tegenstanders der coalitie een wapen in
handen
En ten aauzien van de tweede insinuatie,
ontkent spreker dat bjj buiten het verband
mag worden gesloten, al wjjkt hij op en
kele punten van de Hervormiogsgezindeo
af. Hjj heeft het volste recht het op te ne
men yoor de duizenden in den lande, die
bier gekrenkt worden. Hjj herhaalt dat het
geheele Nederlandsche volk beleedigd ge
acht kan worden, daar zjjn Koningin haar
soevereiniteit ontleeut aan de dynastie,
welker vorsten door de Encycliek gehoond
worden.
En tegenover deze beleediging van het
Nederlandsche volk vraagt spreker de Re
geering, die de draagster is van het gezag,
ook tégenover het buitenland: Wat hebt
ge gedaan om tegenover deze beleediging
van ons volk post te vatten? Spreker wjjst
er op dat het kinderachtig is den Paus
voor te stellen als een gewone particnlier.
De Regeering erkent de souvereine macht
van den Paus, door het doeo accrediteeren'
bjj bet hof van een pauseljjken vertegen
woordiger.
Op dien grond vraagt spreker:
lo. Kan de Regeering aan de Kamer
meedeelen op welke wjjze zjj geprotesteerd
heeft tegen de ook voor ons land en de
grondleggers van ons volksbestaan krenkende
woorden der Encycliek? 2o. Iodien de Re
geering zulk een protest nog niet heeft ge
daan, is zjj dan voornemens te doeu blyken
dat zy met leedwezen van die woorden heeft
kennis genomen?
De minister van Buitenlandsche Zaken
zegt, dat de vragen van den interpellant
uitgaan van de onderstelling, dat de Regee
ring van de Borromaeus-Encycliek kennis
heeft gekregen. Dit laatste is niet het geval
(nitroepen „oh", en „ho ho"). De Regeering
meent dan ook, en blijft bjj die meening, dat
het hier een znivere inwendige aangelegen
heid geldt der R.-K. Kerk, welke buiten den
bemoeiiugskring der Regeering ligt. Daarom
beantwoordt de Regeering de beide vragen
van den heer van Doorn ontkennend.
(Hevig rumoer, zoowel in de Kamer als op
de publieke tribune.)
De heer van Doorn, hoewel uit beleefd
heid verplicht de Regeering dank te zeggen
voor de inlichtingen, voegt daaraan onmid
dellijk toe, dat dit antwoord ten eeneomale
onvoldoende is. Hoe kan dus vraagt spr.
een Regeering zulk antwoord geven, waar
in ganscb ons land, in gunsch Europa, ééu
groot en grootsch protest weerklinkt.
(Luide bravos, ook op de tribunede
voorzitter dreigt met ontruiming.)
De heer van Doorn vervolgt, dat de uitin
gen, waartegen de voorzitter nu dreigementen
uit, ongetwijfeld voorkomen uit den Holland-
schen geest, die zich tot uitspreken genoopt
ziet. Tegenover zulk een antwoord, waarbjj de
Regeoriug zich verschuilt achter het niet ken
nis krjjgen van de encycliek, zegt spreker
laat ons dan als Kamerleden, ieder 2 dubbel
tjes bjj elkaar brengen, om voor het ministerie
van Buitenlandsche Zaken een abonnement
op eqn courant te koopen.
Tegenover deze houding der Regeering
ontzinkt spreker den lust om verder op deze
zaak in te gaan, bet oordeel van deze houding
der Regeering met gerustheid overlatende
aan het Nederlandsche volk.
De heer de Visser betoogt, dat de Kamer
met deze zaak geon rekening te houden heeft,
omdat het hier geldt een zuiver kerkelijke
aangelegenheid, een herderlijk schrijven van
Z. H. den Paus, die zich richt tot de patri
archen, bisschoppen enz. Spreker vraagt
waar het heen zou gaan, als alle geschriften,
uitgaande van kerkelijke instellingen van alle
gezindten, konden aanleiding geven tot in
terpellaties in de Tweede Kamer. Dit zou
worden een vermenging van kerkelijke en
staatkundige aangelegenheden, en dan zou,
in 8trjjd met onze Grondwet, het beginsel
van scheiding van Kerk en Staat worden
aangerand. Spreker ontkent verder dat, al
bestaat in Nederland een pauselijke verte
genwoordiger, wjj staatkuudige betrekking
met den Pauseljjken Stoel onderhouden. Deze
toestand van breken met officieels betrek
kingen met den H. Stoel bestaat sinds 1872,
en de interpellatie-van Doorn acht spreker
een stap terug op dien weg.
Wat overigens de Encycliek zelve betreft,
lijdt het geen twijfel dat de bewoordingen
der Encycliek den godsdienstvrede bedrei
gen, en dat honderden Protestanten in den
lande zich gekrenkt moeten gevoelen. Onze
voorouders worden door die woorden belee
digd.
Na breedvoerig hulde te hebben gebracht
aan de mannen, die het werk der Hervor
ming hebben ter hand genomen, verklaart
spreker dat hjj als Kamerlid de Encycliek
na^st zich neer legt, maar als lid der Chris-
telijk-Historische Partij wil hjj en zjjn
vrienden het beginsel der Hervorming hoog
houden, en medewerken niet tot afbreken,
maar tot opbonwen van het christelijk le
vensbeginsel.
De heer Ackerman verklaart met diepe
smart deze Encycliek t«> hebben gelezen, vooral
omdat bjj dien p&u-selyk jn brief in het gedrang
zjjn gekomen de algemeens en bijzondere
beginselen van de Christelyk-Historische
Partjj, en die uitgaan van het standpunt dat
Nederland niet is een godsdienstlooze, neutrale
natie, maar een protestansch-christeljjke natie.
Met klem komt spreker er tegen op, dat men
beweert dat de Cbristeljjk-Historiscbe Partjj
niet nit durft komen voor haar beginsel, en
niet onomwonden over deze zaak van haar
gevoelen zou durven bljjken. Dat gevoelen
is smart en verontwaardiging. En ook de
antirevolntionnaire partjj heeft deze Encycliek
afgekeurd.
Voorts zet ook spreker uiteen, dat deze
kwestie niet in de Kamer thois behoort, en
de interpellatie geen practisch nat k&n hebben.
IHet publiek gezag had nooit in deze zaak
moeten gemoogd worden. Men kan zich niet
beroepen op de agitatie, welke de Encycliek
in Dait8chland heeft verwekt, omdat daar
te lande de terbonding van de Staatskerk
tot den H. Stoel een geheel bijzondere is, 6q
Dnitschland's keizer de eenige Proteatantscbe
vorst is, die bjj de H, Stoel vertegenwoor
digd is. Met klem protesteert spreker er ten
slotte tegen, dat deze encycliek tot een politiek
wapen misbruikt wordt. (Applaus, ook weder*
om op de publieke tribune. De Voorzitter zegt
beslist tot ontruiming te zullen doen overgaan,
als zich dat weer herbaalt.)
De heer van der Voort van Zyp stemt
volmaakt in met het antwoord der Regee
ring, betoogende dat de minister van Bui
tenlandsche Zaken een volkomen juist stand
punt inneemt, waar wjj thans geen gezant
meer hebben bjj den Paus. Overigens sluit
hy zich aan bjj de veroordeeling door ds.
de Visser van sommige zinsneden uit dé
encycliek. Ook kwam hjj op tegen het oor
deel over de Hervorming in haar geheel.
Als de encycliek had bedoeld niet de Her
vorming in haar geheel te treffen, maar en
kele groepen als de Renaissance, de weder-
doopers enz., dan hadden die groepen af
zonderlijk in de encycliek moeten genoemd
worden.
De heer Nolens legt de verklaring af, dat
de Katholieke party io de eerste plaats de
Tweede Kamer niet de plaats acht om deze
zaak te behandelenoverigens acht zjj, na
de officieele verklaring van Pauselijke zjjde
tegenover Duitschland afgelegd, de mogelijk
heid uitgesloten dat krenking van niet-Katho-
liekeu, ook in Nederland, bet doel der ency
cliek zou zjjn. Voorts begrijpt de Katholieke
partjj niet, dat de woorden van de encycliek,
over de werkzaamheid van Borromeo irf
Italië, en handelende over vorsten der 16e
eeuw, toegepast kunnen worden op onze
vorsten in het laatst der 16e eeuw en vol
gende tydep. De verschillende vernomen
appreciaties over de encycliek kan de Katho
lieke party, in haar onjuistheid en onvolle
digheid, niet aanvaarden, en waar de Katho
lieke partjj geen aanleiding wensebt te geven
tot verstoring van den godsdienstvrede in
Nederland, zal zjj zich van debat in deze
onthouden.
De minister van Buitenlandsche Zaken
doet nader uitkomen, met eeu beroep op
den historischen gang der diplomatieke aau-
raking met het Vatikaau, dat zjjn eerste
verklaring geen uitvlucht was. Ook sedert
wy geeu gezant meer hadden by den Paus,
waren wei encyclieken ter kennis der Regee
ring gebracht, doch met deze encycliek wal
dat niet het geval.
De heer Troelstra. oordeelt de encycliek
merkwaardig, als een bewys hoe in hot Va-
tikaan wordt geoordeeld ave? dé cdrtaurbe-
wegingen van vroeger ty^j, zoowel als die
van den tegenwoordigen tjjd, in welk laatste
verband hjj wjjst op de beoordeeling der so
cialisten van katholieke zjjde. Spreker, het
debat nagaande, trekt o. a deze conclusie
dat deze christelijke Regeering van een Pro
testantsche natie zich niet eens geroepen
gevoelde uiting te geven aan haar Protestant
sche gevoelens.
De heer van Doorn bljjft onvoldaan, en
eyn vertronwrfn in de Regeering is ook
□a bet nadere antwoord van den minister
niet veranderd. Het voorstellen eeuer motie
acht spreker niet noodig, omdat z. i. ver
schillende stemmen zich voldoende tegen den
inhoad der encycliek hadden geuit. Ten-slotte
vraagt spr. verschooning dat hjj, toen er bjj
den aanvang der interpellatie op de tribunes
geapplaudisseerd werd hierop eenigszius is
ingegaan, hetgeen hjj bjj nader inzien van de
zjjde van een volksvertegenwoordiger minder
gewenscht acht.
De interpellatie is hierop gesloten, en de
Kamer tot nadere bjje'enroeping uiteengegaan.
Na de pauze werden nog zonder stem
ming goedgekeurd de wetsontwerpen betref
fende besmettelijke ziekten, de regeling der
banken van leening, en het octrooirecht voor
Uitvindingen.
Reuter seint nit Aberdeen d.d. 24 fiani:
De stoomtrawler „Northumbria" is hier aan
gekomen met de uit 12 koppen bestaande
bemanning van de Nederlandsche visschers-
schuit „Arie", thuis behoorende te Scheve-
ningeu, die brandende werd aangetroffen
negen mjjlen bezuiden Aberdeen. De „Arie*
is gezonken.
Er worden maatregelen getroffen om de
mannen naar Nederland terug te zeuden.
Men schrijft uit Alblasserdam aan de
Stand."
In de laatstgehouden vergadering was van
den heer J. U. Smit een schrijven ingeko
men, waarin hjj verklaart, zjjn ontslag te
nemen als lid van den Raad, om reden, dat
hjj niet langer wenscht blootgesteld te zijn
aan de beleedigende en bespottende wjjze
waarop de voorzitter hem telkens toespreekt,
en om de onaangenaamheden, hem eu zjjn
vrienden aangedaan.
Statenverkiezingen.
ZUID-HOLLAND.
ROTTERDAM L Aantal kiezers 10275.
Uitgebraakte stemmen 6354. Uitgebracht zna
op A. W. Heijkoop (s. d.) 2820; mr. C F
A. Hoogeweegen (r. k.) 3057H. Spiekman
(s. d.) 3014; J. Valk Jr. (a. r.) 3274.
Zoodat gekozen zijn de heeren mr. C. F.
A. Hoogeweegen (r. k.) en J. Valk
Jr. (a.r.).
ROTTERDAM IIP. Aantal kiezers 5587
Uitgebrachte stemmen 4048. Uitgebracht
zjjn op L. Hoejenbos (s. d.) 241G. J. de
Jongh (lib.) 2029A. A. J. Margrij (r. k.)
1723 A. Plate (lib. aftr.) 2100.
Zoodat gekozen zijn de heeren G. J. de
Jongh (lib.) en A. P1 a t e (lib. aftr.).
ROTTERDAM V. Aantal kiezers 7812.
Uitgebrachte stemmen 4775. Uitgebracht
zijn op mr. S. J. L. van Aalten Jr. (v. d.)
1644; P. R. Mees (vrijz. aftr.) 1653; H.
Spiekman (s. d.) 1181H. O. M. van der
Vijver (r. k.) 2074.
Zoodat gekozen zijn de heerpn P. R.
Mees (vrijz. aftr.) en H. G. M. van iler
V ij v e r (r. k.)
LEIDEN. Aantal kiezers 6830. Geldige
stemmen 4800. Hiervan verkregen J. A.
Bots (r. k.) 2147H. Paul (u. 1. aftr.) 2653.
Zoodat gekozen is de heer H. Paul
(u. 1. aftr.).
DORDRECHT. Aantal kiezers 6770.
Uitgebrachte geldige stemmen 5259. Hier
van bekwamen E. J. vaji der Gijp Baren-
dregt (u. 1. aftr.) 2330dr. Th. Stoop (s. d.)
860H. J. Wichers (u. l') 2368, en D. Wis
boom Verstegen (a.r.) 2256.
Zoodat gekozen zijn de heeren E. J. v a n
der Gijp Barendregt (lib. aftr.) en
H. J. Wichers (lib.)
GORINCHEM. Aantal kiezers 6686. Uit
gebrachte stemmen 5452. Hiervan bekwa
men H. Baggerman (a. r.) 2360mr. A. C.
Visser van IJzendoorn (v. 1. aftr.) 3092.
Zoodat gekozen is mr. A. C. Visser
van IJ z e n d o o r n (f.1. aftr.).
's GRAVENHAGE. Aantal kiezers 35257.
Uitgebrachte stemmen 19826. Hiervan be
kwamen A. Deking Dura (v.l.) 8302, W.
P. G. Helsdingen (s. d.) 3450, Mr. J. J. Henny
(v. 1.) 8080, L. Hoejenbos (s. d.) 3614, Prof.
Dr. J. Kraus (u. i. aftr.) 8915, K. ter Laan
(s. d.) 4020, Dr. C. Lely (u. 1. aftr.) 8920,
Mr. J. Limburg (v. d. aftr.) 8901, Mr. M.
baron Mackay (c. h.) 8269, C. van der
Voort van Zijp (a. r.) 7962.
Zoodat gekozen zijn de heeren A. De-
kin g D u r a (v.l.), Dr. Kraus (u. 1. aftr.),
Dr. C. Lely (u. I. aftr.), Mr. J. L i m b u r g
(v. d. aftr.) en Mr. iE. Mackay (c. h.).
XXXVI.
Nog een paar woorden over de verkie
zingen. Ik vertelde n reeds van de reclame-
middelen. die ook ditmaal weer te baat wer
den genomen om de aandacht te trekken
voor de verschillende candidaten. Ai die
heranten, transparanten, gondels, telegram
men, verkiezingsconranten enz. hebbeu ten
slotte nog niet de helft der kiezers kannen
wakker schudden Dit is voor my wel het
merkwaardigste verschijnsel geweest bjj deze
periodieke verkiezingenhet gemis aan be
langstelling bjj de stemgerechtigden. Nog
geen 17.000 kiezers leverden een stembiljet
in op een totaal van 35.600 kiezersalzoo
18.500 thaisbljjversHet is voor de kies-
vsreenigingen, die zich zoo uitsloven en
duizenden gnldens stukslaan, wei om ver
drietig te worden 1 Nu krjjgen we nog eens
over de geheele linie herstemmingen, iets
wat niet noodig zon zjjn, indien de vrijzin
nigen bjj eerste stemming maar wat beter
hnn plicht vervnlden. Het is nn alles weer
dnbbele moeite en dnbbele koeten en dit
alleen, omdat er een paar dnizend kiezers
zjjn, dia bjj een eerste stemming niet naar
da 8tembns te sleepen zjjn.
Veel bjjzonders hebben de verkiezingen
bier overigens niet opgeleverd. Natnnrljjk
viel de reoltme-candidaat van de nieuw
bakken vereeniging, die zi&b met den scboo-
nen naam .Algemeen Belang" tooit, nit, maar
toch vorkreoft bjj nog een 1100 stemmen,
betgeen belaas aantoont, wat geld bjj ver
kiezingen vermag. Die 1100 stemmen zjjn
hem intnsBchen van harte gegunder is ge
noeg voor geoflerd rnw geschat een
6 17 gulden per stem. Wie dit niet onaar
dige bedrag gestort heeft F Natnnrljjk niet
de uitverkoren candidaat zeil, want dit mag
niet, maar vermoedelijk zjjn clnbje vrienden,
die nn nit dankbaarheid zeker ook eens can
didaat gssteld znllen worden. Waar de
jjdelen hnn geld al niet voor over hebben i
Den Haag gal geen vooruitgang voor de
recht8che partyen. Dit is een troost véorde
vrjjz. groepen, die nog steeds in de malaise
verkeeren. Den Haag bljjft der vrgzinnige
traditie getrouw. Wel wordt van rechts
wederom ernstig getracht bres te schieten
in de vrgzinnige veste, maar er moet nog
heel wat veranderen, voor dit gelakt. Hoewel,
met de bernchte laksheid der liberalen voor
oogen, alles mogelijk is. Ook in tactische
kennis en discipline kannen de vrysinoigen
oog héél wat van hnnne kerkelgke tegeo-
partjjen leeren. De vrijzinnigen stellen veelal
ook in de residentie maar lukraak
candidatendo recktsche partgen daaren
tegen maken en wegen vooral precies de
kansen op Combinaties bjj de herstemming.
Zoo ziet men nn weer in Den Haag kerke-
lijken en sociaaldemocraten gezamenlijk te
genover de aftredende vrijzinnigen iront
makennatnnrljjk is er geen sprake van
een verbond ol iets dergelgks tnsscben
.zwart* en .rood", doch practisch komt bet
toch eenigszins op hetzelfde neder, daar men
«mee bereikt, dat de vrjjzionigen geen hulp
krggen, nóch van rechts nóch van rood. En
wat de discipline aangaat, oen men weet,
dat het de- eer der vrgzinoigen is, dat zg
met aan een leiband loogen, maar dit wreekt
zicb terdege bg verkiezingen, waar gezamen
lijk optrekken naar één gemeenschappelijk
doel noodig en onmisbaar is. Wanneer de
cbnstelgke kiesverenigingen een besluit
nemen, dan volgt de groote massa aanhan
gers dit beslnit vanzelf op; een enkeling
mag eens mailen, maar het gros loopt tronw
in bet gareel der partjj. De linksche groe
pen mochten willen, dat dit bjj ben ook zoo
wasDe vrijzinnigen zjjn nn eenmaal te
vrijzinnig, om te begrjjpen, dat eerste eiscb
van politiek is, dat men zich strikt houdt
aan bet beslnit der partjj, aan bet parool
der meerderheid. In den boezem der partyen
m% over een bepaalde verkiezing oneenig- -
beid heersahen, zoodra de Kandidaatstelling
een voldongen feit is, past geen tegenprut
telen meerdan beeft men als goed soldaat
mee op te trekken, al bad men persoonlyk
ook liever een andere mnrscbroute gevolgd.
Ook in myn guede stad wordt dit nog aller
minst ingeziende vrijzinnige kiesvereni
gingen (de vry-liberale, de unie-liberale en
de vryzinnig-deraocratische) traden Uier met
gemeenschappelijke candidaten in bet strijd
perk, de samenwerking scheen beter dan ooit
en toch kregen de beide vry-liberale candi
daten ieder ruim 1000 stemmen minder dan
de andere candidaten van dezelfde organi
saties. Dit is een veeg teeken, waaraan de.
vrijzinnigen wel wat meer aandacht mochten
wyden. Komt er toch in de gelederen der
liberalen niet de ernstige wil om er weer
bovenop te komen, dan vrees ik, dat de vrij
zinnigen boe langer boe meer onder den druk
zallen geraken van hunne gezamenlijke te
genstanders van rechts. Het jaar 1913
jaar van Kamer-, Sfaten- en Raadsverkie
zingen zal toouen, of er nog pit genoeg
in de vrijzinnigen zit, om leering te potten
nit de ontvaigfn lessen.
Da$ de belangstelling voor deze Juoi-ver-
kiezingen niet groot is, mag misschien voor
een deel ook verklaard worden uit de Leid-
sche studentenfeesten. Er is zeker geen stad,
die daarvoor zoo veel belangstelling toont
als de residentie. Nu is daar alle reden voor.
Zoo studeeren er altjjd zeer vele Haagsche
jongelui in de oude sleutelstad en bovendien
is er wellicht geen stad in ons land, waar
zoo velen Zoo weinig te doen hebben. Men
heeft hier altyd voor ieder amusement tjjd
en zoo ziet men dan iedere vjjf jaar half
Den Haag leegloopen, om in Leiden een deel
der studeerende jongelingschap in mooie
kleedjj door de stad te zien rjjden. Ik over»
drjjf waarlijk niet, als ik zeg dat half Den
Haag dan naar Leiden optrekt. Een goed
Hagenaar zou zich in gezelschap een beetje
schamen, indien bjj niet met zjjn neus bjj de
lustrumfeesten geweest was het hoort er zoo
bjj en vooral nu bet niet alleen studenten
pret is die vertoond wordt, maar ook hooge
kunst de aandacht vraagt, moet men er als
goed Hagenaar bjj geweest zjjn. ®htrée-
pryzen ran 10 en 15 gulden worden dan
grif betaald, alsof men het geld maar voor
het weggooien heeft, wat toch bjj de groote
meerderheid der feestgangers niet bet geval
is. No wil ik volstrekt niets kwaads zeggen
van de aangeboden kunst bet gebaren
spel heeft ook op mjj diepen indruk gemaakt
maar de richting waarin zich tegenwoor
dig de studentenfeesten bewegen, kan mjj
maar matig bekoren. Wel drommel, waarom
moet men in Juni-hitte van ,kunst" gaan
genieten bjj studentenjolyt Het wordt bjj
ieder lustrum mooier, artistieker (ik erken
't volmondig), de optocht is telkens meer'
geacheveerd, de vertooniogen staan eteeds
op booger peil, bet feestgebouw is ieder keer
fraaier, de sommen die ieder lustrum ver
slindt worden steeds grooter (men schrikt
van de bedragen, die hier in één week wor
den nitgegeven) maar wordt ket er nu tevens
typischer mee Gevoelt men nog evenzeer
als in vroeger jaren, dat het studenten zjjn,
die onder elkear, in bun wereldje, feestvie
ren, wjjl hün universiteit verjaart? En op
deze vraag zou ik niet zoo onmiddelljjk met
een onomwonden ja darven antwoorden.
Ook Scbeveningen ondervindt deo terug
slag van de Leidsche feesten. Went, hoe
gaarne de uitgaande Hagenaar ook tegeijjk
de Leidsche en Scheveningscbe genoegens
zou meemaken, zóó ver heeft zelfs de Hage
naar, die niets doet dan zich amuseeren, het
niet gebracht. Scheveningen was dan ook
eenige dagen merkwaardig stil, maar dit
herstelt zich wel weer indien Leiden weer
tot zjjne gewone doen is teruggekeerd Het
seizoen zette zich anders wel goed in voor
de badplaats. Men ziet bier al aardig wat
vreemdelingen rondtoeren en aan het strand
zich verfrisschen. Als God Pluvius nu dezeu
zomer maar eens meewerkt, dan kan alles
nog in orde komen. Het laatste jaarverslag
van de Scheveningscbe .trost", dat dezer
dagen gepubliceerd werd, liet anders geen
vrooljjken toon boorener werd met verlies
gewerkt, het weder werkte zeer tegen en
tot overmaat van ramp joegen de cholera-
berichteü de vreemdelingen over onzekgren-
zen. Zelfs wordt er in het verslag getoornd
tegen de dagbladen, die aan de weinige
cholera-gevallen te veel pabliciteit hadden
gegeven. Nu begrjjpen we volkomen, hoe on
aangenaam het is voor de exploitanten van
een vreemdelingeooord, wanneer juist in het
.hoogseizoen" iederen dag de nieuwsbladen
een heele rubriek bevatten onder bet angst-
aanjagende opschrift .Cholera", in den regel
nog wel zeer vet gedrnkt. Ja, we begrjjpen,
dat het voor de trust-ondernemers is om nit
hnn vel te springen, maar de heeren mogen
niet onbilljjk worden. Zeker, een feit is, dat
de jongste cholera epidemie in ons land door
de uitstekende bestrjjding geen grooten om
vang heeft verkregen, maar evenzeer is het
een feit, dat het er een tjjd lang ernstig
nitzag en de dagbladen zouden al een heel
eigenaardig begrip van verantwoordelijkheids
gevoel hebben getoond door die epidemie eu
bagatelle te behandelen, ten einde do vreem
delingen met te terootrustcn. Ik meende,
dit wel even te mogen zeggen voor rajjno
collega s-journalisten, die in dien tjjd waar-
Iyk voor geen gemakkeljjke taak stonden.
BevesUgd wordt, dat baron Van Heeckeren
van Keil zyn zetel in de Eerste Kamer be
houden zal. En het mooiste is, dat de sterk-
ate aandrang daartoe nitgeoelend ia van uit
~t bekende perceel in de Haagsche Kanaal
straat van waaruit reeds sedert jaren de
antirevolutionaire politiek geleid wordt Het
zou adders wel een malle comedie zn'n, in
dien de zaak biermede nit was.. Daarvoor
is er reed) te veel gepubliceerd; een slot
in den vorm van een vriendelijk beid van dr.
Koyper jegens dengene, die bem feitelijk
voor leugenaar nitmnakte, zon al- beel on
bevredigend zjjn voor ben, dio ook in inter
nationale politiek nog op eenige eerlijkheid
en oprechtheid prjjs stellen, maar waarom
ook zoo .naïef" F
HAGENAAR.
Te Hengelo (Overjjsel) is Donderdagavond
uri *T i em &e8'flKen in de woningen vau
Winkels en Van der Wjjck, waarin eenige
schade werd aangericht; verdeT in de ma
chinefabriek, waar twee groote ruiten in het
dak van een der werkplaatsen verbrijzeld
werden, en bjj den manufacturier Franken-
huii, bjj wien ook twee rniten stuk gingen.
De toren vau de katholieke kerk is ook ge-
tro'f n. 8
Het vierjarige dochtertje van den ran
geerder G. J. K., aan den Soesterweg te
Amersfoort, wist Dinsdag, toen het een
oogen blik zonder toezicht was. een doosje
lucifers machtig te worden. Weldra stond
het in lichtelaaie en kreeg het zulke hevige
brandwonden, dat het in nilerjjl moest wor
den uitgebracht naar het St. Elisabeths-
gasthuis, waar het Donderdagnamiddag is
overledon.
Aan de meelfabriek De Vljjt, aan den
Noorddjjk te Wormerveer, is Donderdag de
57-jarige Jasper Kejjzer bjj hot omleggen
van een dryfriem gegrepen en rondgeslingerd
met het gevolg, dat een arm afgerukt, zjjn
onderkaak verbrijzeld en zjjn borst ernstig
gekneusd werd. In bedenkeljjken toestand is
de ongelukkige naar het Gemeentelijke Zie-
kenbuis vervoerd. (Hdbl.)
.Bjj een diamantslijperij te Amsterdam moet
een diefstal van eenige diamanten hebben
plaats gehad. Als gewoonlijk verlieten de
slijpers de fabriek en werden de deuren van
de verschillen le ateliers afgesloten. Toen
een van de sljjpers Dinsdagmiddag om half-
twee de fabriek weer binnentrad, vond hjj
de deur welke toegang tot zjjn atelier ver
schaft open. Er werd toen niet dadeljjk aan
diefstal gedacht, eerst na eenigen tyd kwam
men tot de onaangename ontdekking dat
eenige diamantjes vermist werden. De poli
tie werd van dit geval in kennis gesteld,
doch het mocht haar niet gelukken tot op
gisteren den dader of de daders op te spo
ren.
Op den dorpsweg te Ond-Charlois reed
gisteren een wagen beladen met een voer
hooi. Op dat hooi hadden drie jongens plaats
genomen. Door de helling van den weg gle
den de jongens met een deel van het hooi
van den wagen eu kwamen in de sloot te
recht, waar zjj onder het hooi bedolven
werden. Op het t droge gebracht bleek de
13-jarige K. Huizer bewusteloos. Nadat hjj
was bijgebracht werd bjj naar de ouderljjke
woning vervoerd, weer bjj echter in den
loop van den avond aan de gevolgen is over
leden.
De heer mr. F. A. van Hall deelt thans
aan het Hbl. mede, dat hy een schriftelyk
bod voor den Parkschouwburg ontvangen
had van f 235.000. By heeft dit stuk naar
het Stadhuis doorgestuurd met de utededee-
ling, dat de gemeente voor f 250.000 deze
bezitting kon overnemen.
Het gemeentebestuur voud dit' een te
hoogen prys, maar is er verder niet op inge
gaan.
In de volgende week echter heeft er ten
Stadhuize weer een conferentie met mr. van
Hall plaats. Verwacht wordt dan een bosloit
om taxateurs vau beide zyden te benoemen.
De correspondent van de Java Bode te
Bandoeng meldt.'
,Den 2ben Augustus zal te Batavia, onder
voorzitterschap van den directeur van Land
bouw, eene vergadering plaats hebben van
eigenaren en gemachtigden van alle kina-on
dernemingen, welke vergadering zeer zeker
tot veel goeds kan leiden, ook al omdat de
planters het volle vertroawen hebben in het
beleid van den Lovink.
Er waait een frisscho wind in het departe
ment van Landbouw.
Naar wy vernemen, heeft de directeur vau
de Kininefabriek warme oogenblikken beleefd
by de onlangs met den heer Lovink geboaden
conferentie."
Gisteravond ontspoorde de achterste wagen
(een goederenwagen) van den personentrein,
die to 6.45 uit Kesteren naar Amersfoort
vertrekt, by het 2e wachthuisje van het sta
tion Veenendaal. De trein werd tot staan
gebracht en de gederailleerde wagen afge
haakt, waarna de trein met slechts een kwar
tier vertraging ongehinderd zyn route kon
vervolgen.
Niet zoo spoedig kou echter de achterge
laten wagen op dit betrekkeiyk afgelegen ge
deelte van den weg, in het spoor worden ge
bracht, zoodat de opvolgende sneltrein van 8
uur nit Kesteren anderhalf uur en de gewone
trein van 9.1 ruim een uur vertraging onder
vonden.
Een reservetrein, die reeds uit Amersfoort
was ontboden voor het overstappen der passa
giers van den sneltrein, kwam juist aan toen
de weg weer veilig was.
In het fabrieks-reglement der machine- en
motorenfabriek, voorb. Thomassen en Co., te
Arnhem, komen de volgende bepalingen voor
Vaste werklieden, minstens 6 maanden in
dienst der firma, hebben aanspraak op 3
verlofdagen met behoud van loon. Wie niet
meer dan 4 maai in 't jaar te laat ii ge
weest, krjjgt bovendien een reispenning van
f 7.60, f 6 of f 2.50 (naar leeftjjd on al of
niet gehuwd zyn.)
Wie bovendien lid is van een geheelont-
houdersvereeniging krygt daarenboven nog
eenzelfde som.
Tydens regimentsoefeningen in de leger
plaats Oldebroek is gisteren, waarschynlyk
bjj het ontsteken van kardoezen, een heide
brand ontstaan, die zoo in hevigheid toenam,
dat de manoeuvre werd afgelast. De mili
tairen gingen met vereende krachten aan
het blusschen maar konden niet beletten,
dat een groote oppervlakte heide en den-
nebosschen afbrandde. De brand werd gestuit
aan den Centraal Spoorweg.
V Voor de vele bewjjzen van deelneming,
ontvangen bjj bot overljjden vnn onze lieve
Moeder, Behuwd- en Grootmoeder ESTHER
VAN AALST—na VntEa betuigen wjj onzen
harteljjken donk.
Uit aller naam,
M. VAN AALST.
Gonda, 25 Jnni 1910.
Voor do vele bewyzen van deelneming
bg het overlgden van onzen dierbaren Zoon,
Broeder en Behnwdbroeder JACQUES, be
tuigen wg onzen harteljjken dank.
i C. P. W. DE88ING.
C. M. dessin!}—
Wehxekers
cn Kinderen.
Gonda, 24 Jnni 1910.
Door dezen betoigen wg onzen harto-
lgkeu dank voor de vele bewyzen van deel
neming met bet overlgden van ona Zoontje.
W. F. MEIJER.
A. M. MEIJER -
Bizon,
