Het Kantoor
ADVERTENTIES
Hr.EJ.B.KÖETENOETO
AANBESTEDING.
C. 1 E. BAMNGEB,
NIEUWE BESSEN
HELE TOSS ELK SOLIED
C. SMITS,
BINNENLAND.
Woonhuis met Tuin
Firma Herman Zoon.
Schoenwerk
The Indestructible Shoe.
Verspreide Berichten.
"CT5.t d.e Pers.
Brieven uit de Hofstad,
„cliefland".
J.L ANKHUI JZEN
Rogge Stroo In bossen f 27.—
balen - 28.
Lotion Felton.
BALT. A DE JONG, Coiffeur.
aanbesteden:
De levering der benoodlgde
Levensmiddelen, Steenkolen en
Antraciet voor bet jaar 1911.
Dames
Heeren.
lEaZIm-cLer
In groote keuze
tol laagste prijzen
Markt 18-19.
TC HULK
TE IILIJII
Woonhuis met grooten Tuin
S clioen.la.arLd.©l.
C. SMITS,
te streven. De revolutionnairen hielden zich
overtuigd de meerderheid der congressisten,
en vooral de jongere socialisten, wel te zul -
len meesleepenmaar de besliste honding
van de reformistische leiders, als Bissolati,
Treves en Totari heeft alle pogingen der
onverzoenljjken doen falen.
De algemeene indrnk, schrijft de corres
pondent, is, dat de tijd aangebroken is voor
de vorming van een krachtige arbeiders
partij, tot doorvoering van practische sociale
hervormingen, en waarvan de leiders be
stemd zgn binnen zeer korten tijd zitting te
nemen in een ministerie.
Het congres heeft tot opvolger van den
als directeur van de Avanti aftredenden af
gevaardigde Bissolati benoemd den heer Tre
ves, volksvertegenwoordiger en ond-direktenr
van den Milaanschen Tempo. Aan Bissolati
werd een warme ovatie gebracht.
Volgons de berichten vao den Madrid-
schen correspondent van de (ParijBche) New-
York Herald roert de regeering een krach
tige actie tegen de anti-militaristische pro
paganda der repnblikeinsche partg.
Vier sprekers, die in een onlangs te Ma
drid gehouden vergadering protest anntee-
kenden tegen een mogelgken nieuwen oor
log in Marokko en tegen het dit jaar ver
hoogde militiecontingent, waarbjj zg zich
voor het leger beleedigende woorden lieten
ontvallen, zjjn °P last van den krijgsraad
gevangen genomen. Tevens beeft dezelfde
rechtbank de Cortes machtiging verzocht,
tot vervolging van den socialistischen afge
vaardigde Pablo Iglesias, wegens een derge
lijke beleediging, gebrnik makende van de
nienwe wet, welke alle met het leger mid
dellijk of onmiddellijk verband houdende
qnaesties onderwerpt aan de jnrisdictie van
den krijgsraad.
De correspondent meldt, dat in de bedoel
de vergadering een aantal stille politieagen
ten aanwezig waren, die de voornaamste
leiders der bijeenkomst sindsdien onder
voortdurend toezicht honden.
In de Woensdag gehonden zitting van de
Cortes heeft Pablo Iglesias verzet aangetee-
kend tegen de inhechtenisneming der vier
sprekers. In zjjn antwoord gispte Canalejas
op scherpen toon den onvaderiandslieven-
den veldtocht, welke tot zelfs in de kazernes
gevoerd wordt, daar schrifturen gevonden
zijn, waarin de soldaten worden aangezet
om hun officieren te vermoorden.
Iglesias zeide in zijn repliek, dat de socia
listische partjj zich verplicht acht te trach
ten, terwyi het nog tyd is, een oorlog te be
letten.
De minister-president achtte dergelijk op
treden weinig vaderlandslievend, daar het
den tegenstanders van de regeering en den
vyanden van het land argumenten in han
den geelt. Hy deed ten slotte een beroep
op de socialisten, af te laten van een anti-
patriottischen veldtocht, waarvan de regee
ring, en vrywei het geheele volk niet ge
diend is.
De afgevaardigde Salillas schaarde zich,
uit naam der republikeinen, aan de zgde
van Iglesias en stennde diens protest tegen
een eventneele Marokkaansche expeditie.
V
Men heelt zich verwonderd over de bui
tengewone veiligheidsmaatregelen, die er,
niettegenstaande den stortregen, gisteravond
by het vertrek der Dnische gasten genomen
waren. De oorzaak daarvan is het volgende
Gisterochtend is er aan het paleis te Brussel
een briel ontvangen, onderteekend door een
der gevaariyk8te anarchisten van de daad
uit Brussel, waarin hg schreef, dat hy, daar
er niemand den moed gehad had een bom
aanslag op den Keizer te plegen, besloten
was een bom te werpen.
OndankB alle nasporingen der politie werd
de anarchist niet gevonden, wat de onrnst
der overheid nog deed toenemen. Op bevel
der politie moesten alle vensters aan den
weg, langs welken de keizeriyke stoet gis
teravond naar het station reed, gesloten big-
ven. Ook langs den spoorweg waren buiten
gewone maatregelen genomen.
Frankrijk.
In de afdeeling voor geneeskunde en pbar-
macie van de universiteit te Tonlonse is gis
terochtend een hevige brand uitgebroken.
Ondanks alle pogingen is de afdeeling geheel
uitgebrand en haar bibliotheek verwoest. De
schade moet zeer aanzienlgk zgn.
Ekqzlahd.
Nog een bykomstig gevolgHet Hoogge
rechtshof heeft gisteren de .Evening News"
tot 200 boete veroordeeld wegens alge
meene beleediging vaii de rechterlgke macht,
naar aanleiding van de zaak Crippen. De
hoofdredactenr en drie redacteurs moeten de
boete samen betalen.
De voorzitter deelde voorts mede, dat,
waar geldboeten niet het gewenschte resul
taat hadden, voortaan in dergeiyke gevallen
gevangenisstraffen opgelegd sullen worden.
OoSTÏNKlJK-HomiKUE.
Te Weenen is Woensdag het speciale in
stituut voor radinmonderzoek geopend.
Het institnut bestaat nit een natuurkundig
en een chemisch laboratorium. Zgn hoofdtaak
is bet pbysisch onderzoek van het radium,
niet zgn medische toepassingen. In het gebouw
bevindt zich een inrichting voor de opwekking
van electrische spanningen van 4000 volt en
verder nog een inrichting voor ultramicrosco-
pie tot waarneming van geladen deeltjes die
beneden de zichtbaarheidsgrens der gewone
microscopen liggen.
Tikkijk.
Een telegram uit Constantinopel bericht,
dat een hooggeplaatst officier van het gar
nizoen te Salonika, die gelegenheid heeft
gehad waar te nemen wat op de villa Atta
ins geschiedt, beeft medegedeeld, dat de
gewezen sultan Abdoel Hamid ernstig ziek
is en door drie geueesheeren wordt behan
deld, die hem eenige keeren daags bezoeken.
Italië.
Voor de geteisterde Itaiiaansche streken
heeft de regeering een groot krediet be
schikbaar gesteld. De Pans zond aan den
bisschop van Amaifi 2500 gulden voor de
noodlgdenden.
Koning Victor Emannel bezocht het half
verwoeste visschersdorp Cetara en sprak
zjjn deelneming uit over de talrjjke slacht
offers. Ook bezocht de koning Majori en
Amaifi. Het aantal dooden wordt steeds
hooger opgegeven; nu spreekt men van 300
dooden alleen te Cetara.
Zwak, ellendig en altijd vermoeid.
Verdenkt gg nw nieren wel? Zg worden
misschien cel na cel vernietigd, waardoor
nw bloed ongezuiverd blgft, terwjjl het leven
gevend eiwit nit uw lichaam kan worden
afgevoerd.
Nierkwalen ontwikkelen zich zóó onge
merkt, dat zelfs wanneer de nieren ernstig
aangetast zgn, gg geen andere verscbynsel
op kunt merken dan algemeene zwakte,
loomheid en afgematheid,
Gg staat erover verwonderd, dat gg steeds
achteruit gaat en dat gg u altgd zoo ver
moeid en terneergeslagen gevoelt. Misschien
hebt gg nooit nw nieren verdacht en
toch indien uw water chemisch onderzocht
werd, zou misschien gevonden worden, dat
uw nieren cel na cel worden verwoest en
het bloed niet meer Uitroeren, waardoor het
levengevend eiwit gelegenheid heelt om met
de nrine te ontsnappen.
En zoo raakt gg dag aan dag vaster in
de klauw van de gevreesde ziekte, totdat
de nieren plotseling geheel bun werk staken
en uw geheele lichaam vergiftigd wordt door
het urinezuur in het bloed, terwgl de blaas
haar kracht verliest om de nriue-afscheiding
te regelen.
Daarom wanneer uw urine bewolkt of
branderig is, wanneer de afscheiding in te
groote of te kleioe mate geschiedt, of wan
neer gg rugpjin, waterzuchtige zwellingen,
rhenmatische pgnen of een blaaskwaal hebt,
verwaarloost uw nieren dan zelfs geen dag
langer. Uw kwaal heeft zich misschien reeds
verder ontwikkeld dan gjj denkt, en uitstel
is zóó gevaarlgk, dat gg niet spoedig ge
noeg beginnen kunt met het gebruik der
echte Foster's Rngpgn Nieren Pillen, die zoo
vele manoen en vrouwen blijvend genezen
hebben.
Let er daarom op, dat de juiste naam
Foster's Rngpgn Nieren Pillen op de doos
voorkomt. Zg zgn te Gouda verkrijgbaar bg
de heeren Wolff Co., Westhaven 11. Toe
zending geschiedt lranco na ontvangst van
postwissel I 1.75 voor één, off 10-voor
zes doozen.
Sta ten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Vrijdag 28 October.
Het algemeen debat over de
Bakkerswet
wordt voortgezet met een repliek van den
heer Aalberse, die daarbij sympathie betaigt
met de gister ingediende motie-Troelstra, om
regeling van den arbeidsdnnr in de wet op
te jiemen, al zon hij gaarne gezien hebben
dag de heer Troelstra in zijn motie ook uit-
mkking had gegeven aan de in de Kamer
télaande sympathie voor de afschaffing van
in nachtarbeid*
De heer Bos bljjft bjj zijn repliek vooral
aandringen op intrekking van het ontwerp-
Bakkersraden.
De heer Lohman zegt, in zijn repliek
twee onoverkomelijke bezwaren te hebben
behouden, en welin de eerste plaats de
belemmeriog van den patroon in diens vrij
heid om zelf des nachts te arbeiden, óók
zelfs als hjj geen gezel in dienst heeft. Dit
toch gaat inderdaad te ver. Men moet mees
ter kannen zjjn in eigen hais. Dat voorree^
mag door de wet niet worden aangerand
Zijn tweede onoverkomelijk bezwaar blijft
de bakkersraden gelden.
De motie-Troelstra bestrijdt spreker als
voorbarig.
De minister van Landbouw deelt, in ant
woord op het gezegde van den heer de Beau
fort, dat de heer Blauput ten Cate, adviseur
van het Bakkerscomité, recht had op een
rehabilitatie van de zjjde van den minister,
nu bekend was geworden dat deze beer het
bespieden van 's ministers huis niet voor zijn
rekening nam, (een verzekering, die de heer
Blanpot ten Cate in een schrijven aan den
minister nader heeft bevestigd, en waarin
verder werd geschreven dat ook het Bakkers
comité die bespieding niet heeft doen ver
richten) verschillende feiten mede, onder
zichtbare instemming der Kamer, waaruit ten
duidelijkste kan blijken dat èn de heer Blau-
pot ten Cate, èn het Bakkerscomité, den mi
nister tot op heden in den waan hebben
gelaten dat die bespieding, die inderdaad
plaats had, maar blijkbaar op eigen gezag
van eenige belanghebbenden, met medewe
ten van het Bakkerscomité en van den heer
Blanpot ten Cate geschiedde. In dien waan
heeft de minister zich volkomen gerechtigd
geacht in deze Kamer kritiek op de hou
ding van den heer Blanpot ten Cate uit te
spreken.
De minister verdedigt verder de nood
zakelijkheid om speciaal voor de Joodsche
bakkers een aparte regeling te treffen.
Verder zet bjj den heer Lohman nog
maals uiteen dat wanneer de Overheid be
palingen maakt, waardoor een deel der on
dernemers in ongunstigè conditie komt, wat
concurrentie aangaat, zjj daarmede niet heeft
te rekenen.
De bezwaren tegen de bakkersraden zal
de minister nog eens rustig overwegen.
De minister houdt staande dat bjj rege
ling van den arbeidsduur voor afschaffing
van den nachtarbeid het drieploegenstelsel
al zóó groote uitbreiding in de bakkers-
werkplaatsen zou verkregen hebben, dat nie
mand er meer aan zou denken, in afzienba-
ren tjjd den nachtarbeid af te schaffen.
In verband met de motie-Troelstra, wel
ker vriendschappelijke inhoud de minister
dankbaar erkende, verklaart de minister dat
hg bereid is zich met alle kracht te zetten
aan de overweging om te trachten tot een
voorstel te komen om, indien mogeljjk, een
regeling van den arbeidsduur in het ontwerp-
Bakkerswet op te nemen. Het eenige bezwaar
dat de minister tegen de motie heeft, is dat
zjj eenigszins tweeslachtig is, en men er
eenerzjjds een eenvoudig verzoek om over
weging van de regeling van arbeidsduur in
kan lezen, maar anderzijds misschien ook
het beslist drjjven van den minister in de
richting van een regeling van den arbeids
duur, gebaseerd op afschaffing van den nacht
arbeid.
De heer Troelstra handhaaft echter de
motie, omdat hjj in ieder geval een uit
spraak der Kamer noodig acht. Beaamt zij
de wenschelgkheid van opneming van een
regeling betreffende den arbeidsduur in de
wet, dan heeft de minister een richtsnoer
dat hjj aan het werk kan tjjgen; wordt die
wenschelgkheid door de Kamer niet toege
geven, dan wordt den minister onnoodig
werk bespaard.
Spreker's motie heeft alleen de bedoeling
de kansen op aanneming der Bakkerswet
grooter te maken.
De heer Nolens heeft bezwaar tegen de
motie, omdat deze tevens uitspreekt de wen
schelgkheid van een regeling van den ar
beidsduur in het aanhangige ontwerpwant
daardoor legt men zjjn steun reeds bij voor
baat vast aan een eventueel ontwerp, waarin
de regeling is opgenomen.
De heer Goeman Borgesius verdedigt de
motie met volle overtuigingde heer Lohman
bestrijdt haar, evenals de heeren van Kar-
nebeek en v. d. Velde.
De minister bljjft in de motie niets anders
zien dan het te kennen geven door de Kamer
van een indruk, dat de regeling van de af
schaffing van den nachtarbeid onvolledig is
zonder regeling van den arbeidstijd, maar
dat zjj ongepraejudiceerd laat de technische
kwestie of de minister in de mogelijkheid
zal zjjn met die regeling te komen.
Na deze verklaring verklaren de heeren
Lohman en van Karnebeek zich nu weer
vóór de motie, waarop de motie-Troelstra
zonder stemming wordt goedgekeurd.
Hierop wordt de vergadering verdaagd
tot 9 November.
De Kocingin-Moeder is voornemens, heden
Rumenië te verlaten en van 29 October tot
3 November te Weenen door te brengen.
Daarna is H. M. van plan naar König en
Burgsteinfurt te vertrekken tot het brengen
van bezoeken aan den Prins en de Prinses
van Erbach en den Vorst en de Vorstin van
Bentheim.
Omstreeks half November wordt H. M.
hier te lande terug verwacht om alsdan een
dag of veertien op het Loo bjj de Koningin
te logeeree en daarna, dus in de eerste dagen
van December, voor haar winterverblgf naar
de residentie terug te keeren.
Bjj Kon. besluit van 22 dezer is bepaald
dat de derde mjjn, bjj Kon. besluit van 8
Augustus 1910 n°. 54 voor ontginning van
Staatswege aangewezen, den naam zal dra
gen van „Staatsmijn Hendrik".
(Stct.)
De correspondent van Het Volk te Helder
schrijft
Ik kan u nu zonder eenig voorbehoud
meedeelen, en dit wel naar aanleiding van
mededeelingen uit zeer vertrouwbare bron
dat de lezing omtrent bet ontslag van vies-'
admiraal v. d. Bosch juist was.
Trots de tegenspraak van ds. Warneri
zelf en trots het bericht van de Christelijk
Nationale Officieren-Vereeniging houd ik dm
dat bericht staande.
Zeker broeide het reeds lang bg den heer
Van den Bosch, omdat hjj het in het alge
meen niet met het tegenwoordige marinebe-
stuur eens was, maar bet geval van dat boek
heeft den doorslag gegeven.
De „Nederlander" schrijft over het conflict
tusschen vice-admiraal Van den Bosch en
den marine-predikant;
Verschillende berichten daarover in tal
van bladen opgenomen, hebben over de oor
zaken van dat conflict wel allerlei commen
taren gegeven, maar de eigenlijke reden niet
opgehelderd.
Het schijnt intusschen dat verschil van
meening tusschen deD vice-admiraal en den
heer Warners, door de Chr. Officieren-Ver
eeniging met Regeerings-subsidie tot Marine-
predikant aangesteld, aan het gebeurde niet
vreemd is.
Het blad dringt nu op een oupartgdig
onderzoek en duidelgke verklaringen ten
zeerste aan. De Kamer, die binnenkort op
nieuw het subsidie aan de Nat. Chr. Off.
Vereeniging zal te voteeren hebben, moet
weten of inderdaad de wjjze waarop deze
gelden worden besteed, van zoodaoigen
aard is, dat er gevaar bestaat voor ver
plaatsing der verantwoordelijkheid. Die be
hoort natuurlijk bjj de bevelvoerende hooge
officieren, en niet bjj eenige particuliere
vereeniging, ook al verricht die een arbeid,
welke om haar doel ook door ons wordt ge
waardeerd.
Belgisch clericalisme.
Door een boekhandel in den Haag werd,
ten behoeve van een Belgischen klant, een
bestelling geleverd van twee boekjes van dr.
Rutgers, handelende over sexueele vraag
stukken. Groot was de verwondering van den
boekbandelaar, toen deze de zending terug
kreeg met 't officieele opschrift„Circulation
interdite en Belgique." Een voorproefje mis
schien, van wat ons te wachten staat bjj aan
neming van zg. zedelijke wetten, zegt L. en V.,
waaraan wjj dit bericht ontleenen.
«De ontslagaanvrage van
vice-admiraal v. d. B o s c b.
De Standaard beslnit een driestar omtrent
bovengenoemd onderwerp aldos
.Welke de juiste toedracht der zaak is
geweest, zal eerlang wel aan het licht komen,
maar in geen geval kan worden toegelaten,
dat een zee-officier zich verzet tegen hetgeen
door den Minister van Marine is goedgekenrd.
Dit schgnt de commandant in Den Helder
dan ook niet gedaan te hebbenmaar zich
niet kunnende voegen in den nienwen stand
van zaken, verzocht hg ontslag, wat hem
uiteraard vrijstond,
Doch hoe deze zaak ook worde opgelost,
er blgkt nit, en dit is het droeve, dat de
geestelgke verzorging der manschappen bg
een zee-officier niet sterk wordt op prgs ge
steld, maar bg hem eer afstuit op tegenzin.
,En zoo komt in het eind ook dit geschil
neer op de zeer ernstige vraag, of de Re
geering, duizenden jonge mannen in dienst
nemende, al dan niet ook voor hnn geeste
lgke verzorging aansprakelgk is. Oozerzyds
wordt dit staande gehouden. Van de ever-
zgde wordt dit betwist. En bgoa geheel de
liberale pers maakt zich aanstonds op, om
ook dit godsdienstig vraagstuk nit het Re-
geeringsbeleid te lichten. Wat zg wil is, dat
het geestelgk element ook hier zal worden
uitgebannen."
LIV.
De vliegerg is hier nog niet van de
lncht. Er zgn n.l. vage plannen voor nienwe
vertooningen, maar ik geloof niet dat daar
aan veel waarde te hechten valt, aangezien
de Olieslagers-week, waarin de menschen
tenminste voor een goed deel vol belang
stelling waren, nog een nadeelig saldo op
geleverd heeft en dit natnnrlgk niet tot
aienwe ondernemingen uitlokt. Er is een
haast onoverkomelgk financieel bezwaar
tegen deze publieke vermakelgkheden. n.l.
dat men zich haast even goed grade kan
vermaken als na entrée te hebben geofferd
men begrypt dos het resultaatduizenden
ngen hier naar het vliegen zien, maar
op een kleinen afstand van het vliegveld.
Wel kon men dan niet overal het opstggen
en landen goed volgen, maar het eigenlgke
vliegen ziet men natnnriyk in den omtrek
van het terrein best. De entrée's vielen dus
tegen, de kosten werden niet gedekt, het
geen ontmoedigend is.
Maar er is nog een ander bezwaar en wel
nit een oogpunt van veiligheid. Daarover is
nu een pennestrgd ontbrand. De een waagt
't er in zgn enthousiasme gaarne op, de
andert wil voortaan allerlei maatregelen
tegen eventneele ongelukken. Een moeilgk
geval I Ik reken mg ook onder de enthou
siasten, maar evenzeer tot hen, die liever
onnoodige ongevallen vermijden. De behoed-
zamen willen na een verbod van vliegen
boven bewoonde streken, althans boven de
stedon en dringen er op aan, voortaan den
vliegenier niet boven bet publiek te laten
vliegen. Laten we bg dit alles niet vergeten,
dat de vliegtechniek nog lang niet volmaakt
is, maar toch voortdurend aan betrouwbaar
heid wint. Een verbod bgv. om over bewoonde
plaatsen te vliegen, gaat toch te ver, omdat
daardoor de lange afstandsvlnchten te veel
belemmerd zonden worden. Wel gevoel ik er
voor, dat by een demonstratie als van Olie
slagers de vliegenier niet voortdurend vlak
boven de samengestroomde menigte zgn kunst
vertoont en in de onmiddellijke nabijheid van
zoo vele duizenden landt. Dit behoeft immers
niet, al vergeet ik daarbg niet, dat de men
schen, die daar gaan staan, het vrgwillig
doen, wetende dat er eenig gevaar bg is.
Dat dit laatste zoo is, leeren ons voldoende
de haast dagelgksche telegrafische berichten
van ongevallen, waarbg men intusschen in
aanmerking nemen moet, dat ieder aviatiscb
ongeval in onze dagen nog de wereld rond-
gekakeld wordt; dit is van belang, omdat,
wanneer men alle rgtnig- of automobielon
gelukken over de geheele wereld iederen
dag in de couranten zon vermelden, deze
vele kolommen zouden beslaan. Nu is het
nog een nienwije over eenige maanden of
koogsteos jaren zal men alleen van ongelukken
in de aviatiek lezen, wanneer er iets heel
byzonders by voorgevallen is, bgv. een zeer
groot aantal dooden. En wat het opstggen
an landen bg menschenmassa's aangaat, ver
geet men ook wel een beetje, dat een onge
val, dat een of twee menschen hoogstens
zou deren, even goed kan voorvallen, als de
vliegenier buiten het eigenlgke vliegveld is,
al is er dan natuurlgk een grootere kans,
dat hg zelf alleen bet slachtoffer van een
neerstorten wordt.
Nn ik toch nog even over het vliegen
Spreek, mag ik wel aanstippen, dat De
Standaard ons medegedeeld beeft, dat er uit
Christelgk oogpunt niets tegen een vlieg-
demonstratie is. Een ondeugend liberalist
schgnt den Standaard-redacteur, die ook naar
Olieslagers was gaan kgken, gevraagd te
hebben, of die vliegerg nu niet revolutionair
was. En geinkkig is het antwoord ontken
nend. De bewgsvoering acht ik interessant
genoeg om die hier in het kort even af te
drnkken. Mgn lezers zullen niet allen even
gelukkig zgn als schrgver dezer regelen, tot
wiens dagelgksche lectuur genoemd orgaan
behoort.
De Standaard-schrijver dan zegt,
„dat zg die gelooven in een almachtig
God, die het heelal heeft geschapen, als zoo
danig groote belangstelling moeten hebben
voor allen arbeid, die u het naspeuren van
de groote en eeuwige scheppingsgedachten,
die God in onze aarde en in wat Hg voorts
geschapen heeft, belichaamd heeft.
„Ik spreek nadrnkkeiyk van arbeid, die ie
het naspeuren van die gedachten, want ais
wg alleen belangstelling zouden hebben voor
arbeid, die bedoelt znlks te zyn, dan zouden
we ons, helaas, maar van weinig iets behoe
ven aan te trekken.
„In zekeren zin echter hebben ws hier niet
te maken met de bedoeling, maar wel met
het wezen der zaak, en het wezen der zaak
strekt ten deze steeds ter eere Gods, of wy
het erkennen of niet.
„Het is nn eenmaal zoo en niet anders,
dat als ik het zoo zeggen mag ook
een Jan Olieslagers, alB hjj met zgn vlieg
tuig opstggt in de lucht, gedragen wordt
door een gedachte Gods, al begrypt hy die
gedachte wellicht ook niet, en al erkent hg
misschien nog veel minder, dat het een
scheppingsgedacbte van God is.
„Men kan m. i. niet'hiertegen aanvoeren,
dat de mensch met zyn vliegerg zich be
weegt op een gebied, dat niet het zgne is,
daar het wel als vaststaand mag aangeno
men worden, dat als Gods Woord spreekt
van een onderwerpen der aarde, waartoe de
mensch geroepen is, of zegt, dat de aarde
den menschenkinderen is gegeven, met de
aarde niet alleen bedoeld wordt de vaste
grond onder onze voeten maar evenzoo het
water en de lucht, die met de aarde een
ondeelbaar geheel vormen.
„Principieel is er ook hoegenaamd geen
verschil in, of de mensch, die heet bestemd
te zgn voor de aarde (opgevat als vaste
grond), met vaartuigen door de watergolven
klieft, dan wel met vliegtuigen in de lucht
opstygt.
„Ik persoonlijk natuurlijk doe ik niet
anders dan mijn eigen persoonlijke opvattin
gen weergeven beschouw het trouwens
zoo, dat het vliegen van den meosch is het
volvoeren van iets, dat God over den mecsch
gedacht beeft, het volbrengen van wat God
i n eeuwigheid in zijn wereldplan heeft opge
nomen. Waaruit volgen moet, dat, naar mijn
overtuiging, het vliegen voortgang zou hebben,
al wilden ook alle menschen het keeren.
„Zou het niet zóó kunnen zijn, dat de mensch
die geroepen was om de aarde teonderwer-
en over haar te heerschen, door het
tusschentreden der zonde in zoodanige positie
is gebracht, dat de ontwikkeling der krachten,
door God in Zijn schepping gelegd, de ont
wikkeling der Goddelijke gedachten, sterker
is dan hij, en hem als 't ware meesleurt P
Of, om het anders uit te drukken, dat God
ook hierin Zijn raadsplan onzes ondanks
volvoert?"
Bij bet vliegen dus gelukkig geen anti
these Liberaal en anti-liberaal kunnen
zich tezamen broederlijk wijden aan de ont
ginning der lucht, waar men nog geen ver-
schril van godsdienst en politiek kent.
Van politiek gesproken; wijst de verkie
zing in Rotterdam op een kentering in de
geesten? Ik zou dit niet durven beweren,
al is een verandering in de verboudings-
cjjfers der groepen bjj een tusschentjjdsche
Kamerverkiezing dikwijls een aanwijzing
geweest, dat een aan bet roer zijnde meer
derheid grond onder de voeten verliest. Ook
eenige plaatselijke verkiezingen om te
zwijgen van de oneenigheid rechts bij de
behandeling van de eerste sociale wet van
dit Kabinet zouden er op kunnen wijzen,
dat er aan de rechterzijde iets wat ik niet
noemen wil aan den knikker is.
In onze vroedschap is men ook druk aan
het politiseeren geweest. Dat hoort zoo bij
het jaarljjksch tournooi, dat behandeling der
gemeente-begrooting heet. Ik Wilde, dat u
zoo'n Haagsche raadszitting eens kon bij
wonen Zeer hoog staande beschouwingen en
nu ja, niet zeer hoog staande wisselen
elkaar daar zoo gemoedelijk af. Wat een
gemengd gezelschap, onze RaadDen heer
Warneke alom in de plaatselijke pers als
de „clown" van den Raad aangeduid de
sociaal-democraten te hooren afmaken (om
nu maar iets te noemen) het zou entrée
waard zijn. De raarste dingen hoort men
er verkondigen. Zoo klaagde de heer Deen
er over, dat de afdeeling Publieke Werken
zoo weinig doet en er liggen van die afdee
ling voorstellen ter tafel, die het bagatel van
10 millioen zullen vorderen 1 Een andere
vroede vader, de heer Lisman, overigens een
zeer achtenswaardig man, protesteerde tegen
de vrijheid van drukpers, die voor hem een
cauchemar is. (Ik zal hem mijn Brieven
eens zenden misschien geneest bij dan wel).
En weer een ander raadslid, de heer Schroot,
wiens eenig excuus is, dat hij al wat oud is,
zette bfi de behandeling der begrooting plot
seling een beschouwing op over onze goede
planeet de aarde, weet U waarover
hij zich bevreesd maakte, omdat het veel
vuldige gebruik van electriciteit te veel
zuurstof zou opmaken en te veel stikstof zou
vormen in verband met hetgeen de aarde
noodig heeft voor haaf bewegingen en voort
bestaan. Behoef ik nog te vertellen, dat bet
den Raad een allervroolijkst oogenblik be
zorgde, wat geen luxe is bij de dagenlange,
vrij dro£° behandeling der begrooting? Onze
brave stedelijke vertegenwoordiger wilde zelfs
een universeele prijsvraag uitschrijven om
te weten te komen, wat de electriciteit eigen
lijk is en of het gebruik op de stikstofvor
ming van invloed is. Zijn plan was niet
duur; het behoefde maar een paar duizend
guldens te kostenEn geven we niet
millioenen uit voor nieuwe verkeerswegen,
voor een nieuw stadhuis en zoo veel meer?
De belangstelling voor 's heeren Schroot'
goede bedoeling was gauw vervlogen een
gruwelijke moord, op een stok oude weduwe
gepleegd om een bedrag van ruim 100 galden
te kannen stelen, vroeg de aandacht en ik
beloof het u: voor zoo iets gevoelen de
Hagenaars veel meer dan voor de ellenlange
verslagen in de couranten van de speechen
in Kamer of Gemeenteraad. Wat natuurlijk
verkeerd is van mijn geachte stadgenooten....
Te hunner verdediging strekke, dat ze nog
volop gelegenheid krggen van die stroomen
welsprekendheid te genieten en zoo'n moord
niet een gewone doodslag bij een vecht
partij, niaar een .echte" moord gebeurt
niet iederen dag. Gelukkig
HAGENAAR.
Voor een vrij g°«d bezette zaal werd gis
teravond door de Nederlandsch Daitsche
Opera, onder directie van den heer Henri
Maal, opgevoerd „Tiefland", Muziekdrama
van Eugen d'Albert. Degenen, die zich een
gang naar de zaal „Kunstmin" der sociëteit
„Ons Genoegen" getroost hebben, zullen zich
niet hebben beklaagd. Het is een schitte
rende opvoering geweest, die het verlangen
bij ons heeft gewekt, dat we dat gezelschap
nog meermalen in Gouda mogen zien op
treden.
Voor wij tot de bespreking van de ver
schillende zangpartijen overgaan, wenschen
wij een woord van hulde te brengen aan het
orkest, dat zich onder de uitstekende leiding
van den dirigent, den heer Jok Schouten,
kranig heeft gehouden en de zware orkest
partij heeft vertolkt op een wijze, boven
onzen lof verheven. De heer Schouten heeft
zich een orkest-directeur getoond, die er
mag wezen en onder wiens bezielende leiding
het geheel dan ook iink van stapel liep.
In Mej. Fischer hebben wij een „Martha"
te zien gekregen, die haar moeilijke party
met veel gevoel en temperament heeft weer
gegeven. Was zij vocaal zeer goed voor
haar taak berekend, ook haar gloedvolle en
bezielende voordracht van deze zware rol
maakte blijkbaar op de aanwezigen een die
pen indruk. Het hartstochtelijke tooneel met
Sebastiano in het laatste bedrijf was meester
lijk. Ook de „Pedro" van den heer H. van
Straaten voldeed ons zeer goed. Vooral zijn
zangpartij wad uitstekend, terwijl ook zijn
spel zich op waardige wijze aansloot bjj dat
van de andere hoofdpersonen. Kan hjj er
toe komen, zijn linkerarm wat meer in be
dwang te houden, dan zal zijn actie, die nu
reeds zeer goed was, er voorzeker bg winnen.
De „Sebastiano" van den heer Henri Maal
was schitterend. De opvatting en wedergave
van deze zware partij, van den vurigen,
hartstochtelijken dwingeland, toonde, dat hjj
niet alleen een zanger, maar ook een kranig
tooneelspeler is. Bjj deze drie hoofdpersonen
sloot zich zeer gelukkig aan de heer F. H.
van Duinenwiens „Tomasso" wij hebben
bewonderd. Wat een kranige verschijning
was die grijsaard met zjjn karakteristieken
kop. Hoe heeft hij door de edele en waar
dige vertolking zijner partg onze sympathie
welen te veroveren, waartoe ook zjjn schoon,
sonoor basgeluid veel bijdroeg. Laten wjj
o. a. even in onze herinnering terugroepen
het waarlijk aangrijpende tooneeltje met
Marta, waar Tomasso voor haar bidt en baar
zjjn zegen schenkt. (Laatste Bedrijf) Onze
hulde ook voor zjjn prestatie.
Waren dus de hoofdrollen alle in goede
handen, ook de minder op den voorgrond
tredende partjjen vonden bijzonder goede
vertolksters en vertolkers. We noemen bijv.
Mej. Harte, die de naïeve, onschuldige
„Nuri" aitstekend heeft weergegeven; de
heeren A. Dirks, wiens „Moruccio", de mo
lenaarsknecht, zeer goed voldeed, en J.
Him, die de kleine rol van „Nando", in het
voorspel, keurig heeft vertolkt. En op niet
minder lofwaardige wijze hebben zich da
dames t>. d, Hnek, Verhagen en Sohutte ge
kweten van haar taak. Zjj vormden als
„Pepa", „AntouÜi" en „Rosalia" een aller
aardigst, vroolijk drietal. Ook de koren,
hoewel in deze opera niet bjjzonder op den
voorgrond tredend, hebben zich goed ge
houden.
Van de ensembles noemen wg, als bjjzon
der goed geslaagd, het tooneeltje, waar
Sebastiano Marta dwingt voor hem te dan
sen, terwjjl hjj haar met de gnitaar begeleidt.
Het decor was prachtig. Vooral de zons
opgang in het voorspel, met de besneeuwde
toppen der Pyreneën op'den achtergrond was
eenig mooi.
Aan het einde der eerste acte en aan het
slot gaf het publiek door een warm applaus
zjjn ingenomenheid met deze opvoering te
kennen.
VAN
is primo NOVEMBER gevestigd
Markt 68 (Transvalia) tiouda.
HILVERSUM,
levert franco station Gouda of naasLbjjzgnde
station
per 1000 K.O.
Door gebruik van dit HAARWATER
van Mr. FELTON, Scheikundige New-York,
krygen alle GUUS geworden haren, hnn
natnnrlgkeklenrterug, 'tis geheel onschade-
lgk. Verkrggbaar by
OOSTHAVEN 31, GOUDA.
REGENTEN van het St. CATHARINA
GASTHUIS OF BESTEDELINGENHUI8
en OUDE VROUWENHUIS alhier sollen
op DINSDAG 1 NO VUMBER u.n.
avonds 7 nor, in een lokaal van het
gesticht
De gewijzigde voorwaarden zgn van al
24 October, ter inzage bg den Hnismeester
Oosthaven No. 10.
Namens Regenten der beide
Gasthuizen,
J. C. VAN DER TORREN,
Seeretaris.
bg
aan de Oosthaven te Gonda. Het hnis bevat
5 Kamers, Keuken en droge Kelder. Huor-
prgs 300 gnlden per jaar. Te bevragen by
J. W. SCHOUTEN.
ZOET eo ZUUR.
Ie qual. per Liter f 1.05.
persoon beschikbaar.
Van solied kantoor 5 pCt. (hypotheek
4 pCt.) Ook zonder borg. Brieven lett.
Z. Ï2 Alg. Adv. Bur. ROUMA Co.,
Amsterdam.
aan de Westhaven te Gouda. Het huis
bevat 7 Kamers, droge Kelder enz. Huur-
prys 500 gulden per jaar. Te bevragen
bjj J. W. SCHOUTEN.
Opgericht 1S70.
Met deze heb ik de eer U te berichten
dat ik bg mifn reedt titedt een-en
dertig Jaar alt totted bekenden
handel in
heb gevoegd
Aanbevelend,
(eenig adroB) Kleiweg 4H, GOUDA.
Alle reparation en aangemeten werk.
