l als V\T !S£S No. 11464. EDELE HARTEN. 's rsonea I- u Zaterdag 2^ Januari MM1. N’ien'ws- ezx voer G-oxxcLsu ezx Ox».stre3sezi.. 49e Jaargang. h 1 FEUILLETON DE Eerste Blad. Om het algemeen kiesrecht. Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen. Zoon. "aAoS id”. i II OUDSCHE t Zelfs de I aan- Nog dezer dagen (18 Januari) DB OUDE BEDIENDE. (Wordt vervolgd.) VOEMRS ten vogels. f 0.55 - 0.10 ithaven SI, 10. raakte advertentie’ m provisie, m met op- i ingewacht ndeweg 64, Dit Nummer bestaat uit twee bladen en het geïllustreerd Zon dagsblad „Pak me Mee”. «geld tijdig vangen van ermakêlnk- n in oube zeide op vreesachtigen toon „Goeden morgen, Mikolaï, goeden morgen Zeg mij een», of ge vandaag de pistolen schoonmaakt „Wat doe je hier, Henryk? Ik moet de poetslappen in orde brengen. Daar mede basta! Daarna bromde hij. „Mikolaï hier, Mikolaï daarNatuurlijk wanneer het om slaghoedjes te doen is, dan is de oude Mikolaï goed genoeg maar anders kan hij n,aar de maan loopen! Ga toch eindelijk je les eens leeren. Het schieten zal je niet veel verstandiger makerij’’.. „Ik heb nrijn lessen reeds geleerd,”: antwoordde ik op pruihAigen toon. „Zoo, ZooHij heeft zijn lessen reeds geleerd Dat leert en dat leert maar, en zijn hoofd blijft even leeg als voorheen. Ik geef je toch geen slaghoedjes, daarmede bastaMaar midderwijl noeht hy in zyn zak- „Het zal hem nog eens in de oogenj vliegen, en dan zal het zijnWie is; er de schuld Mikolaï natuurlijkWie, heeft hem de slaghoedjes gegeven en hem laten schieten MikolaïWie anders Aldus brommend en knorrend, ging hij naar de kamer van mijn vader, nam de pistolen uit het wapenrek,, stofte ze af, en overtuigde zich her- haaldelijk, of zij niet geladen waren dan riep hij uit, dat er van dat alles Met groote Voldoening hebben wij gezien, hoe de leiders van de grootste vrijzinnige partij in ons land (de liberale Unie) begrepen hebben, dat een krachtige actie voor het alge meen Kiesrecht niet langer mocht worden uitgesteld. En ook de andere vooruitstrevend-vrijzinnige partij, de Vrijzinuig-Democratische Bond, is flink aan den gang met zijn peti tionnement. Dit alles zien wij met groftt ge noegen. Vooreerst blijkt hieruit weer eens, hoe goed deze beide vrijzinnige groepen zouden kunnen sainenwer- ■ken, mits bij beide slechts het besef levendig werd, dat niets zoo ver lammend werkt op de geestdrift van de liberale kiezers als gekibbel tua- schen de voorgangers. Maar hierover willen wij thans niet uitwijden dat komt, naar wij vertrouwen, vanzelf in orde, wanneer men door schade en schande is wijs geworden. Op den duur zullen allen, die het staats bestuur in vooruitstrevenden geest willen hervormd zien en daarbij wen- schen te handhaven de vrijzinnige beginselen, waarop onze geheele staatsinrichting thans gebaseerd is, toch wel elkaar ontmoeten en komt liet dan vooreerst nog niet tot een samensmelting, dan blijve het wacht woord voorloopig noggetrennt marschiren, vereint schlagen Maar er is nog een andere reden, waarom deze „burgerlijke” actie ons zoo verheugtDe roep om algemeen kiesrecht is een liberale eisch. Reeds gevoelde onze groote voor ganger Thorbecke omstreeks de helft der vorige eeuw (1844), dat het be ginsel van algemeen stemrecht in de staatsgeschiedenis van de negentiende eeuw lag en hij noemde het onmis kenbaar, dat die eeuw (de vorige dus) het algemeen stemrecht gesta dig, schoon trapsgewijze zocht te verwezenlijken. Ware Thorbecke thans onder de levenden, hqe zou hij zijn sterke schouders zetten onder de beweging, die, na lange sluimering, nu weer aan het opleven is Nog steeds is het algemeen stem recht er niet. Nog steeds niet, hoe wel een groot aantal beschaafde landen ons daarin voorging. En wat het ergst is, door dat Nederlandsche getreuzel heeft de soeiaal-demoératie gevoeld, dat zij succes kon behalen, door het algemeen kiesrecht onder haar hoede te nemen en voor te stellen als een specifiek-socialistische eisch. Hierdoor is nu het A. K. bij vele „bourgeois” in discrediet gekomen. Sommigen denken zelfs, dat A. K. gelijk staat met een overwinning der revolutionairen en wij kennen zelfs eerzame burgers, die hun brandkast het veiligst wanen door een zoo be perkt mogelijk kiesrecht 1 Laten wij hiertegenover nog eens met nadruk vaststellen, dat algemeen stemrecht met sociaal-democratie niets heeft uit te staan en dat Or door liberalen reeds voor het A. K. gestreden werd, voor de sociaal- democratie bestond. En vergete men daarbij niet,- dat er wellicht geen beter middel bestaat om een groot aantal vooruitstrevende kiezers (en niet-kiezers) in de armen der S. D. A. P. te drijven, hoewel zij absoluut geen socialisten zijn, dan door zich krampachtig en uit verkeerd begre pen eigenbelang te blijven verzetten tegen een kiesrechtuitbreiding, die reeds veel te lang op zich wachten laat. Het kan niet genoeg herhaald worden Men denkt de „ronden” te bestrijden, door A. K. tegen te hou den en men bereikt het omgekeerde men jaagt er de ontevredenen juist ooit. Duur hebben ze het kind genomen en weggebracht, zonder er zich veel om te bekommeren, of het niet zal sterven of verkwijnen t Ik zou wel eens willen weten, wat hg op sohool moet doen. Is hij dan de toekomstige erfheer niet? Hij moet Latijn loeren. Ze willen een Salomo van hem maken. Och, wat 'n dwaasheid! Maar de jon gen is weg en blijft weg, en do oude Mikolaï mag in een hoek zitten prui len, en zoeken wat hij' niet verloren heeft I Laat daar den hooien landbouw maar naar do maan loopen 1” Ik herinner mij nog zeer goed, dat ik voor de eerste maal met vacantie thuis kwam. De dag was juist begon nen en alles in huis scheen nog te slapen; het was koud en het sneeuwde. In de geheelen omtrek heerschte diepe stilte, slechts gestoord door hot gekras van een kraanvogel aan de waterbron op het voorplein en door het geblaf der honden. Alleen het keuken venster was helder verlicht en er viel een rossig schijnsel door op de sneeuw, die de aarde bedekte. (iOIINIIE COURANT. f 1.05. 7‘/i uur. De letoperette- rectie van |sen, Markt, g Zangver- is”. 4L Liefda- m „Piet in he Jongens mee naar hen toe. Hoe kan het ook anders Kiesrecht is geen gunst, maar een recht van den staatsburger. Zoo zijn <er thans in ops land 850.000 kie zers. Zijn dit nu allen namen, die op en top mef finesses der poli tiek op de hoogte zijn en weten de uitgeslotenen (thans een goede 500.000 namen boven de 25 jaar) er niets van Natuurlijk niet! Betrekkelijk wei nigen slechts hebben den tijd en verkeeren in de omstandigheden om zich geheel zelfstandig een oordeel te kunnen vormen. De meesten heb ben eenige leiding en dit spreekt vanzelf. Zoo gaat het hier, zoo gaat het overal, in alle landen. De meeste kiezers weten zich slechts in groote trekken er rekenschap van te geven, in welke politieke richting zij het meeste vertrouwen stellen. En dit is voldoende. Ons geheele kiesstelsel is daarop gebouwd. De kiezer stemt, althans voor politieke verkiezingen, op den man van zijn richting daarnaar bepaalt hij zijn stem. En is het dan «niet bijzonder hatelijk en door niets gemotiveerd, indien men daarvan uitgesloten wordt, omdat Ge een kwartje of een dubbeltje minder per week ver woont dan uw buurman, of om dat Ge iets minder weekloon verdient dan hij, of omdat Ge niet zoo gelukkig zijt geweest als die buurman, die eens een 50 gulden erfde en die naar de spaarbank bracht Gevoelt men niet, dat een toe kennen van het eerste staatsburger- recht op zulke gronden niet miïg geschieden? Gevoelt niet een ieder, hoe belachelijk het is, als men zijn kiesrecht verliest, omdat Ge geheel buiten uw schuld eenigen tijd buiten werk geraakt of uw patroon zich verplicht ziet uw loon iets te ver lagen en Gij daarmee vrede hebt te nemen?— Waarlijk, zulke criteria voor hetj pen waarop de oude dan antwoordde nHeb ik niet altijd gezegd, dat ik een domkop ben Ik weet immers heel goed, dat ik het ben Waarom zou mijnheer niet uitrijden De rent meester is toch ook naar Niewardow gereden, om de huishoudster van me vrouw de vorstin het hof te maken. Zou de heer dan minder mogen doen dan de rentmeester Wat de een mag, mag ook de ander!” Zoo ging het onophoudelijk op den- zelfden toon voort, en het was bepaald onmogelijk, den ouden brombeer te overreden. Ofschoon wij hem eigenlijk gaarne mochten lijden, waren mijn broeder Karimierz en ik bang voor hem als voor het vuurwij vreesden hem zelfs meer dan onzen huisleeraar, pater Lodewijk, en zonder eenigen twijfel veel meer dan onze ouders. Tegenover onze zusters was hij hof felijker dan jegens onsofschóon zij jonger waren dan wij, sprak hij haar aan met „juffrouw” en „u”, terwijl hij ons, zonder eenigszins acht te slaan op de wetten der wellevendheid, een voudig met „jij” en pjou” betitelde. Op mij oefende Mikolaï een heel bijzondere aantrekkingskracht, door dat hij altijd slaghoedjes in zijn zak had. Dikwijls zocht ik hem, na de lesuren, in de voorkamer op, lachte hem vriendelgk en innemend toe en PRIJS VAN HET ABONNEMENT: Per kwartaalrf 1.25 Idem franco per post- 1.50 Met Geïllustreerd Zondagsblad - 1.50 Idem franco per post - 1.90 Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLanue Tibndbweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren. Telefoon Interc. 82. 2) Het gebeurde wel eens, dat mijn va der zich rechtstreeks tot hem richtte en zeide„Mikolaï, zeg na tafel aan Mattheüs, dat hij moet inspannenwij zullen een toertje gaan maken.” Maar dan kwam het bij den oude tot een uitbarsting. „Rijden Waarom eigenlijk niet Ja, waartoe zouden er anders paarden bestaanEn als zij hun pooten breken op den slechten weg? Maar wat kopt dat er op aan? Wil men be zoeken doen, goed, dan maar bezoe ken gedaan I Mijnheer kan natuurlijk doen, wat hij verkiest! Kan ik het hem misschien verhinderen Maar ik zal het hem volstrekt niet misgunnen, waarom dus niet uitgereden De af rekening kan nog wel wat wachten, en het dorsohen ook. Bezoeken zijn Van oneindig rpeer ggwioht I” „Het is bgna niet meer uit te hou-i I den pet dien .ouden Mikolaï," kon ingn vader somtijds erg boos uitroo- organisch en nïef-organisi-h kiesrecht, bleek het een oplossing van huis mannen en wiel-huismaniien, bleek kortom dat men er met deze phra- seologie niet kwam.. Men kan het veilig eonstateeren i |het zoogenaamde huisnlanskiesrecht is Weggelachen. Niemand laat zich meer daarmee bedotten. Ook,,dé Roomsch-Katholieken niet I Want zoolang een Katholiek gees telijke geen huisvader mag rijn, kan een Katholiek geen vrede nemen met een kiesrecht, dat zijn geestelijke leiders uitsluit. Typisch is dan ook, dat er. by de Katholieken een groeiende strootning voor het algemeen stemrecht is. Meh gevoelt daar blijkbaar en hierover verheugen wij on» t— dat men van Katholieke zijde, niet langer mag vasthouden aan de tegenwoordige kieswdt-van Houten en dat rij niets beters weten aan te bieden dan A. K. Bijna de helft van de Commissie van het Roomsch-Katholieke kiesrechte rapport sprak zich dan ook vóór A. K. uitmen moge hieruit toch gevoelen, dat A, K. waarlyk niets revolutionairs isDe overige leden van de Commissie gevoelden blijkbaar méér voor een acconrdje met de Kuyperianen, hetgeen in onzen tijd van coalitie niet verwonderen kan. Maar een krachtige Katholieke min derheid voor A. K. spreekt reeds boekdoelen En hoe bang is men in deze dagen in R.-K. kringen, dat de broederen hun handteekening zullen geven voor het A. K.-petitionement. Men rilt al voor het idee Wij kunnen dit alles rustig zien. Het A. K. zal er komen. La vérité est en marche, rien ne l’arrétera. Zelfs de fijnste Kuype- riaansche bedenksels zullen, wat recht is, niet kunnen tegenhouden. Dat ieder onzer dan zijn plicht doe 1 PRIJS DER ADVERTENTI®N: Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer Elke regel meer Bij drie achtereeHvolgèndè plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f 0.35 bij vooruit betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel. Groote letters en randen naar plaatsruimte. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZÓÓN. Telefoon Interc. 82. -IJ--.J-'B- toekennen van het kiesrecht zijn toch uit den tijd. Het is thans reeds zoover, dat t uien haast van een communis opinie spreken mag het kiesrecht dient i aan een ieder te worden toegekend, [die niet om overwegende redenen daarvan dient uitgesloten te worden. Natuurlijk kunnen die uitsluitingen nog tot geredetwist tusschen de partijen, zelfs in den boezem der partijen, aanleiding geven. Maar dit is voor ons bijzaak. Hoofdzaak is, dat het beginsel algemeen erkend wordtmen zij kiezer, behalve wan neer men het verbeurt En nu is het merkwaardige in den kiesrechtstrijd, dat ten slotte haast allen (op weinige star-con- servatieven na) zeggen hiertegen geen bezwaar te hebben, oud-liberalen gaan, onder eenige voorwaarden, met het A. K. mee. Men vraagt zich af, waarop dan het wachten is. Want vast staat dat er onder dit Kabinet niets van terecht komt en dat het al heel mooi is, indien we vóór 1913 iets zullen bemerken van het rapport van de Staatscommissie, door den heer Heemskerk in het leven ge roepen om het kiesrecht op de lange baan te schuiven. De oorzaak van deze, narigheid Wat anders dan het werken mei leuzen, met woorden, die men niet in daden kan omzetten De Christelijke partijen moesten tegenover het A. K. een anderen eisch kunnen stellen, om de Goe- Gemeente, duidelijk U maken, hm* „principieel” zij overstaan tegen den eisch der „libcralisteii”. Zoo werd het „organisch” kiesrecht uitgevon den, natuurlijk door dr. Kuyper, den grooten man der leuzen. Zoo heeft men de zaak vertroebeld. Tot in het belachelijke heeft men getracht een soort huismanskiesrecht in elkaar te zetten en toen ten slotte een plan netje daarvan aan den volke vertoont werd, bleek het een mengelmoes van nog eens een duivelsch ongeluk zou komen, stak een kaars aan, stopte een slaghoedje in het pistool en liet mij mikken op de vlam. Maar ook dan liet hij mij niet met rust. „Is dat een pistool vasthouden! Juist als een barbier zijn kwast! Hoe wil je nu zóó de kaars uitschieten Zeker zooals de koster de kaarsen in de kerk uitdooft! Voor soldaat deug je toch niet! Niettemin onderrichtte hij ons in zyn oude soldatenkunstjes. Na tafel oefenenden wij ons dikwijls onder zijn venster in het marcheeren, waarbij pater bodewijk, die zich bij het mar cheeren hoogst komiek voordeed, ons gezelschap hield. Mikolaï knipoogde nu en dan van ter zijde jegens den geestelijke, en kon zich, ofschoon hij voor hem het meest bevreesd was, toch niet weerhouten te zeggen: „Ei, ei! Uw Eerwaarde marcheert precies als een oude koe!” Als de oudste, stond ik op een heel bijzondere wijze onder zijn commando, daarom had ik ook het meest van hem te lyden; maar toen, ik eenmaal naar het gymnasium ging, stelde hij *ich aan, alsof hem het grootste ongeluk was overkomen. Later vertelden m^ne ouders mij, dat hij na myn vertrek veertien dagen over mij had getreurd, en krijgszuchtige! geweest was, dan

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1911 | | pagina 1