MAN,
t als
VAT
EDELE HARTEN.
zing!
Zaterdag 18 Februari 1911.
49e Jaargang.
No. 11488.
Eerste Blad.
Tegen het monsterverbond,
II
ii <lel
aker ij
■lenen tanden
me sorteering
I
vocrGo’u.da ezx Ozxxstxelceax.
Verschijnt dagelijks -nAA/*- behalve Zon- en Feestdagen.
o
Telefoon Interc. 82.
FEUILLETON
Telefoon Interc. 82.
4
HANNA.
4
loegen”, Zaal
sring Vereen.
i” n.m. 2 uur,
kkerfj
)S.-Gonda.
V
f 0.55
- 0.10
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen
JEN, LAN-
ZWEEPEN,
TASSCHEN,
IVWRIP-
ig wordt na-
m van andere
te brengen,
ode doozen,
inning, doch
'oord Kina-
s fabriek af-
14—16.
70.
J W E en 2e
JA" voorradig;
ad. -W
iruppelsI
f 0,75.
Toch late men zich niet in slaap
wiegen door zulke strubbelingen.
De coalitie is een virtuoos, wan
neer het er om gaat tegen verkie
zingen de alleronaangenaamste zaken
weg te redeneeren. Dan wordt alles
natuurlijk lijdelijk vergeten
en vergeven. Dan roept men weer
van den gemeenschappelijke!! wortel
des geloofs en zweept de eenvoudigen
van geeste op om te getuigen voor
den Christus. Dan heeft men een
gemeenschappelijk, inderhaast ineen
getimmerd stembusprogram, dat na
de herstemming de waarde heeft van
scheurpapier. Dan hoort men over
niet anders dan antithese, christelijke
beginselen en nog veel meer schoon
klinkende leuzen.
Dan
Maar zullen onze geestverwanteu
I uur. Uitvoe-
Isehe Tooneel
onie."
8 uur. Open
er S. D. A. P.
E. W. Duys.
geregeld tijdig
mtvangen van
i, vermakelijk-
dan in onze
lilllllSlHE COURANT.
z
- en Woning-
"aat, 2* fUUr.
tandscommis-
Aldenhuijsen,
’gadering afd.
Metaal be wer-
schuld dragen!”
Madame d’Yves las inderdaad heel
haar leven gaarne romans, en daar zij
bovendien de zucht had ze steeds
over te vertellen, moest zij ook met
Hanna over een of ander dezer boeken
gesproken hebben. Half schertsend
en half ernstig, maar toch met opzet,
zeide mijn vader dus de waarheid.
„Kijk eens!” riep Kazimierz plotse
ling uit. „Wie komt daar aangereden
Wij keken allen naar de lommer
rijke lindenlaan en ontdekten, op een
halve werst afstands, heel aan het
einde der laan, een stofwolk, die met
de snelheid van den wind naderde.
„Wie kan dat wel zijn? Wat een
haast!” zeide mijn vader, opstaande.
„Het stof is zoo dicht, dat men niets
kan onderscheiden!”
Het was snikheetreeds sedert twee
weken had het niet geregend, en daar
om was de minste beweging voldoende
om een ware stofwolk te doen opstijgen.
Wij bleven met groote oplettend
heid de naderende stofwolk gadeslaan
eindelijk kwam er, op ongeveer hon
derd stappen voor ons uit, een paarde-
kop met wijd opengespalkte neusgaten,
met vurige oogen en fladderende
manen, uit te voorschijnde schimmel
naderde in gestrekten draf en raakte
met zijn hoeven nauwelijks den grond
op het paard zat volgens de gewoonte
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaalf 1.25
Idem franco per post- 1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad- 1.50
Idem franco per post- 1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren.
P/2 uur, Café
Vergadering,
Jederlandaehe
ebond.
uur, Ver
ia Kon. Ned.
eroffi eieren.
aunie", 8 uur,
,Gouda Voor-
Berlage.
Aldenhuijzen,
gadering afd.
Schildqrsge-
FTi/ beweren dit niet, maar het
is de onvermijdelijke consequentie
van de bewering, dat aan dien afval
de coalitie-overwinning van 1909 te
danken was.
De heeren weten wel beter. Voor
zoover waarneembaar is er weinig
of niets veranderd in den godsdienst
zin der Nederlandsche burgerij; te
genover afvalligen 'staan winsten,
eerlijke en Lehmanniaansche bekeer
lingen. Van een algemeenen ach
teruitgang in de allerlaatste jaren
is zeker geen sprake.
Voor wie de zaken nuchter beziet,
is er geen twijfel mogelijk. De
coalitie-overwinningen zijn enkel en
alleen vrucht van een nieuwe poli
tiek van Kuyper en de zijnen, van
een politiek, die niet als in vroeger
tijd in isolement haar kracht zoekt,
maar in een vereint marsebiren naar
kamer- en ministerzetels. Deze wij
ziging in den politieken toestand is
toch eigenlijk voor een ieder te
duidelijk waarneembaar, dan dat men
nog trachten moest‘nadere voorstel
lingen te doen vindei).
"Wat de laatste dagen gezien is
in de partij van Lohman heeft liet
bovenstaande nog eens op treffende
wijze geïllustreerd.
Eerst verscheen de brochure van
ds. van Hoogenhuijze, getrouw aan
hanger der Christ.-historische partij
tegen de coalitie, welke hij anti
nationaal, ja zelfs „zonde” acht. En
na dezen cri de coeur wordt nota
bene een buitengewone vergadering
der Christ.-historische Unie gehouden
over de vraag Coalitie of niet?
Reeds het feit, dat men, terwijl
de coalitie haar schitterendsten tijd
beleeft (een ministerie dat een bui
tengewoon langen regeertijd heeft en
een overgroote meerderheid in de
beide Kamers der Staten-Generaal)
een dergelijke vraag door ernstige
mannen in een der coalitie-partijen
ziet opgeworpen, reeds dit feit spreekt
boekdeelen. Immers er blijkt uit, dat
het bestuur dier partij het noodig
Voor eenige weken schreven wij
te dezer plaatse over de verhouding
tusschen Lohman en Kuyper, d. i.
over de verhouding tusschen de
christelijk-historische en antirevolu
tionaire partijen.
Een verhouding, die altijd de aan
dacht trekt, omdat Lohman, na zich
uit Kuyper’s greep te hebben los
gerukt, ten slotte met zijn aarts
vijand weer in coalitieband geraakte.
Lohman en de zijnen zochten heil
tegen de vooruitstrevendheid der
liberalen (het was in de dagen van
het liberale ministerie-Pierson-Bor-
gesius)al wat conservatief was,
schoof naar de christelijk-histori-
schen. En wat Kuyper betreft, hij
zocht reeds lang den weg naar het
Torentje voor hem was het doel
de meerderheid en om daartoe te
geraken waren de christelijk-histo
rische 'deserteurs -noodig; zonder
hen geen uitzicht op een meerder
heid. Mèt hen was het, speculee-
rende op de godsdienstigheid van een
goed deel van het Nederlandsche
volk, te wagen.
Het ia gewaagd en met succes.
Wij behoeven er nauwelijks aan te
herinnerenOnder de leuze van
christelijke beginselen te willen die
nen, trokken antirevolutionairen en
Katholieken (tusschen wie tot voor
kort volgens eigen zeggen een on
overbrugbare kloof heette te gapen),
antirevolutionairen en christelijk-
historischen (als ware er niets ge
beurd) en christelijk-historischen en
Katholieken (de felle tegenstanders
van weleer) tezaam ter stembus.
Het gelukte. Het liberalisme werd
in de minderheid gebracht en een
zelfde resultaat bracht de jongste
algemeene stembus, toen Heemskerk
zelfs nog grooter meerderheid in de
Tweede Kamer kreeg dan Kuyper
ooit gehad heeft.
Uit het kamp der rechterzijde
steeg een jubelzang op: de libera-
listen waren verslagen, het Neder
landsche volk had zich nu christe
lijk getoond. Wat een misleiding
Nooit had zich het Nederlandsche
volk onchristelijk getoond, slechts
door Kuyper’s manoeuvreeren wa
ren groepen, die vroeger elkaar om
het hardst bekampten, tot elkaar
gebracht. Zoodoende had men een
meerderheid bijeengebracht, zij het
eene, die op haast alle hoofdpunten
vaq staatkundig beleid alle homoge
niteit miste.
Ja, zoo weinig mag men de coalitie-
overwinning van 19011905 als een
succes van het Christendom beschou
wen, dat bij de eerste de beste ge
legenheid (in 1905) de meerderheid
zich tegen den Kuyper-koers, tegen
de coalitie uitsprak.
Wat men op dit stuk aandurft,
is nog bij de jongste begrootings-
discussies in de Eerste Kamer .ge
bleken, waar Heemskerk’» overwin
ning van 1909 werd toegeschreven
aan de houding van een aantal kie
zers, die bevreesd zouden zijn ge
worden voor de toenemende „gees
telijke verwildering”, voor den toe
nemenden afval van de grondwaar
heden des geloofs. Hoe nu? Vier
jaar lang was ons vaderland geze
gend met een allerchristelijkst be
wind. Daarna regeerde een liberaal
ministerie even twee jaar. Zijn in
laatstgenoemden tijd juist de geesten
verwilderd Dit is niet aan te nemen,
temeer, omdat het liberaal Kabinet-
de Meester niets heeft gedaan of
nagelaten, waardoor de christelijke
beginselen ook maar in het geringste
konden worden benadeeld. En dan
rest er slechts een conclusie, nl. dat
de afval van het Christendom reeds
onder Kuyper aan den gang was en
ook door hem niet kon worden gestuit.
der Tartaren, met het bovenlijf over
den kop van het dier gebogen, niemand
anders dan mijn vriend Selim.
„Het is Selim! Selim komt!” riep
mijn broeder.
„Heeft hij zijn verstand verloren?
Wat doet hij nu Het hek is gesloten
riep ik, van mijn stoel opspringend.
Het was te laat om het hek te ope
nen, daar niemand het bijtijds bereiken
kon. Intusschen joeg Selim als een
razende voort en ik was overtuigd,
dat hij op de twee ellen hooge en
puntige spijlen van het hek terecht
zou komen.
„Goede Hemel, heb medelijden met
hem!” riep pater Lodewijk.
„Het hek, Solim, het hek!”- schreeuw
de ik, buiten, mij zei ven van angst,
terwijl ik met mijn zakdoek wuifde
en met inspanning van al mijn krachten
dwars over de voorplank rende.
Op ongeveer vijf schreden voor het
hek richtte Selim zich plotseling in
den zadel overeind en mat met vlug
gen blik de hoogte der spijlen. Een
kreet van de dames, die op de veranda
zaten, drong tot mijn ooren door, en
daarna volgde een hevig getrappel
van paardenhoeven. Het paard stei
gerde geweldig, sloeg zijn voorpooten
ver vooruit en vloog in wilde vaart,
zonder een oogenblik te aarzelen,
over de spijlen.
vond om die vraag openlijk aan de
orde te stellen, ten einde, zooals
het genoemd is, de partijgenooten
de. gelegenheid te geven het hart te
luchtbn. Het is niet slechts een en
keling, een heetgebakerde anti-pa-
pist, die er genoeg van heeftdui
delijk is op die vergadering gebleken
en ook uit hetgeen naar aanleiding
daarvan is geschreven in de politieke
pers, dat er in de Christelijk-his
torische partij een hoogst-emstige
en toenemende tegenzin tegen de
coalitie is.
En hoe armelijk was de verdedi
ging I
Met geen woord hoorde men, dat
de beginselen een samengaan ge
bieden. Het zou ook niet kunnen.
Juist wanneer er een honger be
ginsel in het spel komt, is het in
de coalitie mis, blijkt haar innerlijke
zwakte ondanks haar groote kracht
in zetels. Daardoor moest de verde
diging wel uitsluitend op het „succes”
wijzen. Inderdaad er ware zonder
de partij van Lohman geen meerder
heid en wat misschien meer zegt,
zonder coalitie zouden de meeste
Christelijk-historische Kamerleden
geen Kamerlid zijn evenzoo zou het
aantal Kuyperianen in de Kamer
aanmerkelijk dalen zonder coalitie.
Dit alles spreekt vanzelf en voor
ons is deze vergadering dan ook
geen nieuwe „scheur”; alleen is
weer eens opnieuw getrokken aan
het onding, dat zich christelijke
coalitie noemt.
En hoe vermakelijk de houding
der coalitie-broederen
Dr. Kuyper zegt er weinig van
hij kent zijn Pappenheimers -
maar hij waarschuwde reeds tegen
een mogelijk verlies van eenige ze
tels, zooals in 1905 Kampen, Leiden
en Gorinchem verloren gingen door
de houding van een deel der chris
telijk-historischen. Ziedaar de eenige
vrees: zetelkoorts.
En de katholieke pers doet ver
ontwaardigd. Waarom Voor haar
Eerst voor do veranda dwong Selim
het paard, dat met zijn hoeven diep
in den grond woelde, met één enkelen
ruk tot stilstand. Daarna nam hij zijn
hoed af, wuifde er als een vaantje
mede heen en weder en riep „Hem
gevoelen de dames zich Hoe maakt
u ’t? Uw onderdanigste dienaar, mijn
heer,” riep hij mijn vader toe, terwijl
hij hem groette„uw dienaar, oer
waarde, madame d’Yves en juffrouw
HannaZóó zijn wij allen weder bij
elkander, vivat vivat f”
Te gelijker tijd sprong hij van zijn
paard, wierp Franz, die toegesneld was,
do teugels toe en begon mijn vader
en den priester te omhelzen en do
dames de hand te kussen.
Madame d’Yves en Hanna waren
nog doodsbleek van schrik en be
groetten Selim als iemand, die «ooeven
aan den dood ontsnapt is. „O, wild
zang, wildzang," riep pater I.«odewijk
hem' toe„wat hebt ge ons angstig
gemaakt! Wij beschouwden u reeds
als verloren!”
„Waarom dan?”
„Waarom dan?”
„En het hek? Hoe kunt ge toch op
goed geluk af doorrennen?”
„Op goed geluk af? Ik heb immers
wel gezien, dat het hek gesloten was
Ik heb uitstekende Tataren-oogen!”
(Wordt vervolgd.)
toch ook geen nieuws onder de zon
Zoo goed als de Paus er in zijn
encycliek geen doekjes om windt,
wanneer hij het Protestantisme be
strijdt, zoo goed hebben de recht
geaarde Protestanten en de Christ.-'
Historische Unie het recht om hun
meening over Rome te ventileeren
en deswege voor een samengaan met
de Roomschen te bedanken.
Is merkwaardiger toestand denk
baar
Zoodra de vrienden elkaar beoor-
deeten, blijft er geen stuk aan de
coalitie heel, wordt zij zonde voor
God genoemd enz. enz. Maar alles
gaat goed, als men eigen meening
en karakter het zwijgen oplegt. Dan
loopt de coalitie als gesmeerd. Kan
men zich erger verwording denken
Zooals gezegd, de katholieken zijn
door deze vergadering ontstemd. De
voornaamste katholieke bladen toon
den zich gekrenkt in hun katholiek
zelfgevoel. En fier verklaart bijv, het
katholieke hoofdorgaan (D e T ij dj
dat de katholieken zich niet zullen
laten imponeeren en intimideeren
door de Protestantsche eischen „der
Christelijk-Historischen.
25) -
Ik bewonderde haar kalmte en haar
tegenwoordigheid van geest, want ik
zelf zou niet met zooveel bedaardheid
van die verwijten hebben durven spre
ken.
„Mooier of leelijker, komt er niet
op aan,” zeide pater Lodewijk, „maar
zij leert vlug en met veel ijver. Ma
dame d’Yves zal u wel eens vertellen,
hoe spoedig zij het Fransch geleerd
heeft
Pater Lodewijk was de Fransche
taal niet machtig en had haar niet
kunnen leeren, ofschoon hij reeds se
dert verscheidene jaren met madame
d’Yves onder één dak woonde. Toch
was dit slechts een zwak van hem,
want hij beschouwde de kennis der
Fransche taal als een noodzakelijk
vereischte voor een hoogere ontwik
keling.
nïk kan niet ontkennen dat Hanna
gaarne en gemakkelijk leert,” hernam
madame d’Yves, „maar toch moet ik
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 15 gewone regels met bewijsnummer
Elke regel meer
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f 0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
mij bij u over haar beklagen, meester
Henryk.
„O, madame d’Yves, wat heb ik dan
weder gedaan riep Hanna, terwijl
zij haar handen in elkander sloeg.
„Wat ge misdaan hebt? Ge zult het
aanstonds hooren, en dan kunt ge u
verdedigen,” antwoordde de Frantjaise.
„Stel u eens voor, deze kleine dame
grijpt, zoodra zij maar een enkel vrij
oogenblikje heeft, aanstonds naar een
boek en gaat dan zittten lezen! Bo
vendien heb ik nog ernstige redenen
om te gelooven, dat zij, in plaats van
des nachts te slapen, uren lang blijft
lezen
„Daaraan heeft zij groot ongelijk,,
maar toch heb ik van iemand gehoord,
dat zij hierin slechts haar leermeesteres
navolgt,” zeide mijn vader, die, wan
neer hij goed geluimd was, de Fran-
9aise gaarne tegensprak.
„O, pardon, ik ben vijf en veertig
jaren oud!” antwoordde dp dame.
„Waarachtig, dat had ik nooit ge
dacht.”
„U is een gevaarlijk mensch!”
„Wel mogelijk, maar ik weet met
volle zekerheid, dat, wanneer Hanna
den eenen of anderen roman in handen
krijgt, zij hem niet zelf uit de biblio
theek haalt, want daarvan houdt pater
Lodewijk de sleutel bij zich. Alleen
haar leermeesteres kan hiervan dus de