GROOTE EXPOSITIE
GOODSCHéGüUkAüT.
VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD
Officieels Prijscourant
Stadsnieuws.
-
-
-
-
-
-
-
Telegrafisch Weerbericht
ZIIHDH IOII.
D. SAMSOM.
B8trekMngzo3k0a49a
Cadettenlectuur.
In „Het Yolk" kwam dezer dagen
het volgende bericht voor
„Aan de Cadettenschool te Alkmaar
is het verbod uitgevaardigd om boe
ken te leenen uit particuliere biblio
theken. En wat doen de jongelui nu?
Zij koopen, alleen of gezamenlijk, de
boeken die zij lezen willen.
Ja, de zedelijkheid kan men niet
zoo van boven af opdringen."
In verband hiermede schrijft men
uit Alkmaar aan het „Handelsblad",
dat in de desbetreffende bepalingen
voor de Cadettenschool reeds van de
oprichting dier school (1893) voorkomt,
dat geen andere boeken door de ca
detten mogen gelezeu worden, dan
die door den commandant zijn goed
gekeurd.
Daar het in den laatsten tijd is voor
gekomen, dat cadetten lectuur uit een
bepaalde bibliotheek uit de stad be
trokken, is de eigenaar dier biblio
theek uitgenoodigd geen boeken meer
aan de cadetten te verstrekken, aan
gezien dit in Btrijd is met de bepa
lingen. Door den betrokken bibliotheek
eigenaar is aan dat verzoek direct
voldaan.
Aan de Cadettenschool zelf bestaat
een zeer goede, uitgebreide letterkun
dige bibliotheek waaruit de cadetten
naar believen kunnen lezen.
VRIJDAG 31 MAART 1911.
(Vervolg).
19. Schrijven als voren houdende
voorstel tot aanvaarding van de voor
waarden door het Hoogheemraadschap
Rijnland verbonden aan de vergunning
tot het uitslaan van water in de
Bleekerskade ten behoeve, van de ont-
poldering van de Korte Akkeren,
luidende aldus
Gouda, 28 Maart 1911.
Na eenige correspondentie ontvingen
wij den 13 Maart j.l. van Dijkgraaf
en Hoogheemraden van Rijnland de
mededeeling, dat de Voreenigde Ver
gadering van dat Hoogheemraadschap
bij besluit Van 2 Maart te voren, No. 15
aan onze Gemeente tot wederopzeg-
gens toe vergunning had verleend om
in verband met de ontpoldering van
de Korte Akkeren door middel van
een aan de Bleekerskadesloot alhier te
stichten gemaal op Rijnlandss boezem
(de Turfsingelgracht) hot water van
het ontpolderde gedeelte van den
Oostpolder in Schieland af te voeren.
Aan die vergunning zijn de vol
gende voorwaarden verbonden, welke
volgens Rijnlands besluit schriftelijk
door den Raad dezer Gemeente moeten
worden aanvaard, zal de vergunning
geacht worden tot stand te zijn ge
komen.
De voorwaarden luiden
1°. dat het bedoelde af te scheiden
en afzonderlijk te bemalen polderge
deelte blijvend en volledig van het
polder water van het overig deel van
den Oostpolder afgescheiden moet
worden gehouden;
2°. dat het gemaal voor het be
stemde doel (om namelijk het water,
dat van uit Rijnlands boezem voor de
verversching van slooten en riolen in
dat poldergedeelte zal worden inge
laten door inlaat duikers van ten
hoogste 25 c.M. middellijn in aan
sluiting bij een riool in do Prins Hen
drikstraat ter wijdte van 0.(50 bij 0.90 M.)
alleen dan in werking mag zijn, zoo
lang tegelijkertijd de Mallegatsluis te
Gouda naar den IJsel uitstroomt en
voorts des nachts gedurende- ten
hoogste zes uren per nacht en dat van
het inlaten van water uit Rijnlands
boezem steeds tijdig vooraf kennis moet
worden gegeven aan Rijnlands-Op
zichter te Gouda
3°. dat het gemaal, voor welk doel
ook, niet mag werken, zoodra en zoo
lang de Gouweboezem tot aan of boven
de in Rynland bestaande of latere
verordeningen voor de Gouwe vast
gestelde of nader vast te stellen peilen
is gerezen
4° dat jaarlijks vóór 1 Juli |aan het
Hoogheemraadschap van Rijnland ten
kantore van den Rentmeester moet
worden betaald een som van vijf en
dertig gulden (f 36)
5° dat de vergunning vervalt, indien
zij schriftelijk opgezegd wordt, op den
daarbij gestèlden termijn, welke min
stens 6 maanden na de dagteekening
dezer opzegging verschijnen zal
6° dat de vergunning geacht wordt
niet tot stand gekomen te zijn, indien
zij met de daaraan verbonden voor
waarden binnen drie maanden na den
datum van het besluit der Vereenigde
Vergadering schriftelijk door den Raad
der gemeente Gouda wordt aanvaard.
Naar onze meening bestaat tegen de
aldus verkregen vergunning voor de
Gemeente geen bezwaar, wij hebben
daarom de eer U in overweging te
geven het verlangde bewys aftegeven,
dat Uwe vergadering de gestelde voor
waarden aanvaardt.
Aan den Raad der gemeente Gouda.
Ter visie.
20. Schrijven als voren houdende
voorstel tot verleenen van ontheffing
op aanslagen in de Plaatselijke dir.
belasting naar het inkomen, dienst 1910.
Heden aan de orde gesteld.
21. Schrijven als voren betreffende
de overneming van grond en slooten
bij de Ijethmaetstraat van J. C. van
Dongen Bolding.
Ter visie.
22. Adres van de Winkeliersver-
eeniging betreffende het aanvangsuur
van de kaasmarkt, luidende
Aan den Raad der
gemeente Gouda.
Geeft met verschuldigden eerbied
te kennen
Het Bestuur van de Goudsche Win-«
keiiers vereeniging, dat in eene Buiten
gewone Ledenvergadering gehouden
op Maandag den 13 Maart 1911, bij
meerderheid van stemmen besloten is,
hare adhesie te betuigen aan de motie,
ingezonden bij Uwen Raad, door de
afdeelirig Gouda der Hollandsche
Maatschappij van Landbouw, de wen-
schelijkheid betoogende om het aan
vangsuur der kaasmarkt gedurende
de maanden April tot en met Septem
ber, te stellon op 6 uur des ochtends,
inplaats van op 7^2 uur zooals aan
vankelijk door Uw raad was bepaald.
Namens het Bestuur v.n.
A. D. VAN VREÜMINGEN
Voorzitter.
T. CREBAS, secretaris.
Gouda 20 Maart 1911.
Ter ^risie.
23. Adres van de Commissie die
zich belast heeft met do voorbereiding
der oprichting eener Vereeniging van
Nederlandsche Gemeenten houdende
verzoek om als lid tot die Vereeniging
toe te treden
Gesteld in handen van B. en W.
om advies.
24. Adres van den Nederlandschen
Timmerliedenbond enz. betreffende
eene motie tot afkeuring van de wijze,
waarop het adres van den Go'udschen
Bestuurdersbond in den Gemeenteraad
is behandeld.
25; Adres van de Goudsche Be
stuurdersbond van dezelfde strekking.
Beiden reeds opgenomen in dit blad.
26. Adres van belasting betalende
burgers van Gouda (725 handfceeke-
ningen) houdende verzoek om voor
alsnog geen beslissing te nemen om
trent de uitbreiding van het Markt
terrein, luidende
Gouda, 30 Maart.
Ondergeteekenden, belastingbeta
lende burgers van Gouda, geven met
verschuldigden eerbied te kennen, dat
zij van meening zijn dat, bij een betere
verdeeling der marktruimte en het
maken van enkele veranderingen, als
het doen verwijdeien van ledige wa
gens, het beter plaatsen der kramen
of andere maatregelen, die Uw college
dienstig acht, het Marktplein ruimte
genoeg aanbiedt, redenen waarom zy
UEd. Achtb. verzoeken in zake de
uitbreiding der Markt vooralsnog geen
beslissing te nemen.
Zij hopen, dat Uw Raad alsnog een
proef in deze richting zal willen nemen,
vóór dat hij er toe over gaat een der
bestaande plannen uit te voeren, welke
van de gemeente belangrijke finan-
cieele offers zuilen eischen.
'tWelk doende enz.
Volgen als bijlagen 725
handteekeningen.
Aan don Raad der gemeente Gouda.
Ter visie.
27. Adres van Mej. A. J. Berlijn,
houdende verzoek om eervol ontslag
als Onderwijzeres aan de School v. g.
1. o. No. 1.
De Voorzitter: Namens B. en
W. heb ik de eer voor te stellen het ge
vraagd eervol ontslag te verleenen mët
ingang van 1 Juni of zooveel vroeger
als in de vacature zal zijn voorzien.
Aldus besloten.
Aan de orde
De rekening van de Kamer van
Koophandel en Fabrieken over 1910.
Wordt zonder beraadslaging en zon
der hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Aan de orde:
De rekoning jvan het gemeente
pensioenfonds over 1910.
Wordt zonder beraadslaging en zon
der hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Aan de orde
Het ontwerp-verslag in zake schopl-
voeding.
Wordt zonder beraadslaging en zon
der hoofdelyke stemming vastgesteld.
Aan de orde:
Het voorstel tot onbewoonbaarver
klaring der woning aan dp Raam
No. 250.
Wordt zonder beraadslaging en zon
der hoofdelijke stemming aangenomen.
Aan de orde
Het voorstel tot verkoop vaneenig
land en water onder Reeuwijk.
De beraadslaging wordt geopend.
De heer Jongenburger: M.
d. V.In het algemeen ben ik niet
voor verkoop van gemeente-eigendom
men, gelijk ik reeds meermalen heb
uiteengezet, maar in het bijzonder niet
in dit geval.
In de stukken zeggen B. en W. dat
zij, in aanmerking nemende den lagen
huurprijs ad f een koopsom van
f 3500 niet onaannemelijk vinden, maar
zij schijnen 'niet in aanmerking geno
men te hebben den grondslag waarop
die huurprijs is gebaseerd geworden.
Uit een onderzoek ter plaatse is mij
gebleken dat de tegenwoordige huur
der het land uitstekend verzorgt, en
dat het land zeker in waarde gestegen
is en nog veel meer zal stijgen. Ook
is mij toen gebleken dat het land,
toen de tegenwoordige huurder het
voor enkele jaren huurde, in een zeer
verwaarloosden toestand verkeerde
er scheen niet genoegzaam controle
te zijn uitgeoefend* Vandaar dat geen
hoogere huurprijs dan f 951 kon be
dongen] worden. Ik durf dan ook
de verzekering geven dat, wanneer de
huur over 3 jaren om is, er een aan
merkelijk hoogere huurprijs zal bedon
gen kunnen wordende tegenwoor
dige huurder heeft mij zelf verklaard
dat hij geneigd is hot dan tot veel
hoogeren prijs weder in te huren.
Wanneer wij dan een huurprijs kunnen
bedingen van bv. f 130 of f 140 dan
zal niemand er toch aan denken het
land voor f 3500 te verkoopen.
Ik wil dus den Raad ten sterkste
aanraden niet over te gaan tot verloop
van dit gemeente-eigendom.
(Wordt vervolgd).
Boskoop en de groote
Bloemententoonstelling'.
III.
Het was gisteren een mooie dag.
Was de tentoonstelling onder groote
belangstelling van vele autoriteiten
geopend door Z. K. H. Prins Hendrik
en was dezo een en al bewondering
geweest voor de prachtige inzendin
gen en de voornaamheid der architec
tonische samenstelling, de luister aan
den openingsdag werd nog verhoogd
door het bezoek van H. M. Koningin
Wilhelmina.
Zooals wij'reeds meldden,'was'H. M.
verrukt over den schitterenden aan
blik die de geheele expositie aanbiedt
on deed H. M. bij den rondgang her
haalde malen Hare hooge bewondering
blijken voor de tentoongestelde ver
rassende resultaten der Boskoopsche
cultuur.
Dat Koninklijke woord heeft wij
ding gegeven aan de groote gebeur
tenis in Boskoop's gemeente de ope
ning der tentoonstelling.
Het bestuur der Pomologische Ver
eeniging bood gisterenavond in hótel
Klaassen aan juryleden, het eere-co-
mité en andere gasten een schitterend
diner aan, waaraan o. a. werd deelge
nomen door den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel, de heer
A. 8. Talma, den Minister van Bin-
nenlandsche Zaken, de heer Mr. Th.
Heemskerk, den burgemeester van
Boskoop, de heer P. Montenberg, den
afgevaardigde ter Tweede Kamer voor
het district Gouda, waaronder Boskoop
ressorteert, de heer Jhr. Mr. W. Th.
C. van]|Doorn, den voorzitter van den
Nederl. Tuinbouwraad, Mr. J. C. de
Marez Oyens, oud-minister van W.
H. en N. en andere autoriteiten.
Bij den aanvang van het diner sprak
de Voorzitter de heer D. A. Koster
een kort welkomstwoord tot de beide
Excellenties, de Autoriteiten en ge-
noodigden, hetwelk hij besloot met den
eersten dronk te wijden aan H. M. de
Koningin en het Koninklijk Huis, dat
aan de Boskoopsche Bloemententoon
stelling de eer had aangedaan op dezen
dag van Zijne Hooge belangstelling
op zoo ondubbelzinnige wijze te doen
blijken.
Onder een luid hoera werd het eerste
glas geledigd.
Daar de dag van de aanzittenden
veel arbeid had geëischt deelde de
heer P. M. Koster die als ceremonie
meester fungeerde, mede dat aan het
dessert gelegenheid zou worden ge-
gegeven tot het houden van toespra
ken. Het diner verliep dus vlug, wij
willen daarvan niet vertellen, doch
het ligt ons toch op het hart om te
zeggen dat Boskoop een uitstekende
keuken heeft. Allereerst kwam aan
het woord de Minister van Binnen-
landsche Zaken.
Mr. Th. Heemskerk gebruikte de
Fransche taal voor het internationale
gezelschap. Eigenlijk gezegd, sprak
min. Heemskerk heb ik hier niets te
maken en ben ik uitsluitend hier, dank
zij de gastvryheid van het Bestuur
der Pomologische Vereeniging. Maar
het is mij een eer aan te zitten, aan
een disch met zooveel vreemdelingen,
en daarom wijd ik hen een dronk met
den wensch dat deze grootsche Ten
toonstelling van Boskoop vruchtdra
gend moge zijn voor de vriendschap
der vreemdelingen.
Daarna sprak Minister Talma.
Herdenkend het succes der Bloemen
tentoonstellingen te Berlijn en Haar
lem, sprak de minister van een nijvere
wil die ör in. Boskoop is om zaken tot
ontwikkeling te brengen. Tentoonstel
lingen als de hier geopende zijn de
symptomen van vooruitgang. Dat een
bevolking als van Boskoop zich de
offers wil getroosten, die zulk een
Tentoonstelling vraagt, is zeker merk
waardig.
Dank zij de resultaten van energie
en groote werkkracht neemt Holland
een goede plaats in onder dé volken.
Daarom wenscht de minister de Po
mologische Vereeniging geluk. Door
haar streven wordt de cultuur ter
plaatse bevorderd niet alleen, maar de
geheele Ned. Tuinbouw gaat door haar
vooruit.
De Min. sprak daarop de interna
tionale jury toe, een elk in eigen taal.
Toen hield de heer mr. J. C. de
Marez Oyens in het Fransch een zeer
interessante en bijzonder geestige rede,
waarin spr. de volkomen geïsoleerd
heid van Boskoop in het licht stelde
en verbetering van de communicatie
middelen noodzakelijk achtte door aan
sluiting aan het spoorwegnet.
Ook de heer Jhr. Mr. W. Th. C.
van Doorn leverde een warm pleidooi
voor verbetering van de verkeersmid
delen en hij deed dit op even geestige
wijze als de vorige spreker, daarbij
deze zaak den Regeoringsafgevaar-
digden op het hart bindend, opdat Bos
koop zou kunnen groeien, waar het nu
belemmering ondervindt.
Maar de heer van Doorn richtte
zich ook in zijn rede tot het bestuur
der gemeente, teneinde te wijzen op
de groote verantwoordelijkheid die er
rust op een gemeente met een be
volking, voor wie meer dan gewone
ontwikkeling een bestaansvoorwaar
de is.
Met den wensch dat de gemeente
Boskoop datgene te doen zal vinden
wat tot de ontwikkeling der gemeente
kan leiden, ledigde spr. een glas op
de gezondheid van Boskoop's burge
meester.
Na reden van gelukwenschen van
de heeren Krelage, van de Vereeniging
van Bloembollencultuur te Haariem,
en G. van Noordt, vamde afd. Boskoop
van de Ned. Maatschappij voor Tuin
bouw en Plantkunde kwam de heer
J. H. van Nes aan het woord, wiens
rede wij hieronder afdrukken.
Mijnheer do Voorzitter!
De gelegenheid mij door U gegeven,
om hier aan deze officiceele tafel het
woord te voeren, wil ik in de aller
eerste plaats gebruiken, om aan zijne
Excellentie den Minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel ook m ij n
hartelijken dank te betuigen voor de
eer, mij als voorzitter der Tentoon-
8telling8-commissie bewezen door hun
bezoek aan deze tentoonstelling.'DAn,
mynheer de Voorzitter, mijn hartelijken
dank aan allen voor de vele waar-
deerende woorden, vandaag tot mij
gesproken en de lof, mij toegezwaaid.
Ik kan echter die lof slechts ten deele
aanvaarden en wel om de volgende
reden.
Tijdens de voorbereidende maat
regelen, welke aan deze onderneming
voorafgingen, werd ik bijgestaan door
mannen, aan wie ik van mijn kant
veel verschuldigd ben. In de eerste
plaats door den Voorzitter der Pomo
logische Vereeniging, den heer D. A,
Koster, met wien ik bijna alles besprak
en overlegde en van wien ik menige
goede raadgeving mocht ontvangen,
aan U dus, mijnheer Koster, mijn
innigen dank daarvoor. U is zeker een
van de mannen, die een groot aandeel
gehad heeft in het welslagen van mijn
arbeid.
Din, Mijnheer de Voorzitter, richt
ik mij tot den Secretaris der Tentoon-
stellings-Commissie, den heer J. C.
de Bruijn. Niemand kan beter beoor-
deelen dan ik, wat den heer de Bruijn
voor deze tentoonstelling heeft ge
daan. Wanneer ik naga, de talrijke
uren, die wij samen doorgebracht heb
ben aan schrijfwerk, de door hem ge
voerde correspondentie, het opstellen
der vele stukken, en de uitgebreide
notulen van onze vergaderingen, din,
Mijnheer de Voorzitter, mag ik zeer
zeker niet nalaten, ook mynheer De
Bruijn aan deze tafel mijn hartelijken
en oprechten dank te brengen voor
zijn veelomvattenden arbeid in zijne
kwaliteit van Secretaris der Tentoon-
stellings-Commissie. Doch, mijnheer
de Voorzitter, de geheele commissie
ben ik veel dank verschuldigd, ieder
lid, zonder onderscheid, heeit er het
zijne toe bygedragen, om deze onder
neming te doen slagen en zeg ik ook
hun aüen harteiy k dank voor de vele
arbeid en de sympatieke samenwer
king. En n u, mynheer de Voorzitter,
over de tentoonstelling zelf.
Toen ik in de maand Juli van het
vorig jaar met mijne plannen en be
grooting kwam op onzè eerste ver
gadering, schudde menigeen het hoofd
en dacht bijna niemand, dat eene ten
toonstelling als deze zou kunnen sla
gen, doch de groote financieele steun
van den gemeenteraad, van de inwo
ners van Boskoop, en de sympathieke
medewerking van mijne collega's,
stelde mij voldoende in staat, aan
mijne plannen uitvoering te geven.
Doch, mijnheer de Voorzitter, niet
tegenstaande de groote steun, dien ik
van ieder kreeg, waren er toch nog
velen, die niet begrepen, waarom onze
tentoonstelling in dezen vorm moest
worden opgezet. Onder die vele waren
er zelfs enkelen, die de plannen ne
geerden en spraken over een bezoek
van slechts enkele boeren uit Hazers-
woude en Waddinxveen, anderen weer
betoonden zoo weinig sympathie, dat
zij noode hunne planten naar hunne
kassen brachten en er liever geld voor
hadden gemaakt.
Maar, Mijnheer de Voorzitter, wij
gaan vooruit, met genoegen heb ik
gezien, dat deze zelfde personen zich
de laatste dagen beijverden, om de
tentoonstelling te doen slagen. Mijn
bedoelingen, om deze tentoonstelling
in dergelijken vorm op te zetten, wa
ren de volgende
Boskoop moet vooruit, Boskoop
moet nu eens toonen met deze ten
toonstelling, de macht zijner nijver
heid, de beteekenis van hare productie
en de grootheid van hare economi-
schen bloei. Dit toont Boskoop door
deze tentoonstelling, Boskoop, het zoo
jammerlijk geisoleerde, groote tuin
bouwcentrum der geheele wereld. Mijn
heer de Voorzitter, ik ben vast over
tuigd, dat zal Boskoop ooit betere ver
keersmiddelen krijgen, de grootheid en
bloei nog veel meer zal toenemen.
Dan, Mijnheer de Voorzitter, wensch
ik aan deze tafel ook nog den heer
Krelage openlyk dank te brengen voor
de vele goede wenken, welke ik van
hem mocht ontvangen. Zeer zeker heeft
de heer Krelage ook bijgedragen tot
het succes dezer tentoonstelling.
Tenslotte, Mijnheer de Voorzitter, nog
dithoudt mijn optinisme ten goede,
ik ben eenmaal niet anders wanneer
deze onderneming ook finantieel
eenigszins mocht slagen, dan hoop ikT
dat wij over vijf.jaar een nog grootere
tentoonstelling zullen kunnen houden
en wij in de toekomst van onze vijf-
j aarlij ksche mogen spreken
Mocht dan mijn persoon weer ge-
wenscht zijn, hetzij als Commissie-lid,
Voorzitter of iets dergelijks, dan ver
klaar ik hier aan deze tafel, dat, zoo
eenigszins mogelijk, ik daartoe steeds
bereid gevonden zal worden.
Do burgemeester van Boskoop, de
heer Montenberg herdacht met wee
moed den overleden CommiBsaris der
Koningin in dit geweest, Mr. G. J.
Patijn, en sprak daarna zijn vertrouwen
uit in de keuze der Regeering van
den nieuwen Comiftissaris, den Haag-
schen burgemeester, Baron Sweerts de
Landas Wyborgh.
Na een geluk wensch van den heer
J. C. de Lange uit Rotterdam, hield
de heer Fockema, Hoofdconsul A. N.
W. B. een geestige rede, die aanvan-
vankelijk in het Nederlandsch be
gonnen, in de vreemde talen werd
voortgezet, en ten doel had het ver
keerswegen in Nederland te bevor
deren.
Van de vreemdelingen spraken nog
de heeren Walter Dahnhart, uit Er
furt, Siebert uit Frankfurt a/Main,
Royer fils uit Versailles, L. B. Russell
uit Richmond Surrey en Wilhelm
Ernst uit Cerljjn, terwijl de heer P. M.
Koster nog een rede hield naar aan
leiding van het door de beide Excel
lenties gesprokene daarbij in het licht
stellende de enorme schade die Boa
koop leidt door zyne geïsoleerde lig
ging en van het totaal verstoken zijn
van datgene, wat voor den ontwik
kelden mensch een levensbehoefte is.
Aan het einde bracht de voorzitter,
de heer D. A. Koster dank aan de
Ministers, afgevaardigde, vertegen
woordigers van verschillende lichamen
en andere genoodigden voor de eer,
de Pomologische Vereeniging aan-
Tentoonstellin# van
Aardewerk en Goudsche
Pijpen.
Hedenmiddag te 3 uur is de Ten
toonstelling van Aardewerk en Goud
sche Pijpen, welke door het departe
ment Gouda van de Maatschappij van
Ny verheid is georganiseerd, en welke
in de Sociëteit Ons Genoegen van 6
tot 17 April a.s. gehouden wordt,
onder groote belangstelling van vele
genoodigden door den Burgemeester,
de heer R. I* Martens, geopend.
De Voorzitter van het Departement
(Jouda der Mij. van Nijverheid sprak
bij den aanvang een kort woord.
Spr. deelde mede dat deze Ten
toonstelling is ingericht naar aanlei
ding van de groote Bloementen
toonstelling te Boskoop, die naar ver
moed wordt zeer veel bezoekers hebben
jal, die meest alle Gouda moeten pas-
seerpn en daardoor wellicht een aan
leiding vinden ook de Aardewerk-
Tentoonstelling hier te bezoeken.
Tot spr.'s spijt is de deelname aan
deze tentoonstelling niet algemeen;
echter is deze toch vry groot te noe
men. Spr. dankte den Burgemeester
voor diens steun, den Raadsleden voor
het toestaan van een bedrag van f 250.
in het garantiefonds, den heer G. S.
de Clercq als vertegenwoordiger van
het Hoofdbestuur der Maatschappij,
dat een flink' bedrag voor deze ten
toonstelling disponibel stelde.
Bestuur en Leden der Sociëteit Ons
Genoegen, 4>e afstand hebben willen
doen van de zaal der Sociëteit, de
Kamer van Koophandel, Gouda Voor
uit, de pers en allen» dip financieel of
op andere wijze tot het houden dezer
Tentoonstelling hebben bygedragen,
den heer Jhr. Mr. W. Th. C. van Doorn,
afgevaardigde voor Gouda ter Tweede
Kamer en de verdere aanwezigen voor
hftpne tegenwoordigheid.
Hiermede gaf de voorzitter het
woord aan den burgemeester.
Dames en Heeren,
Aan de uitnoodiging, bij monde van
zijn voorzitter, door het Bestuur van
het Departement Gouda van de Mij.
van Nijverheid tot mij gericht, om
deze door het Departement georga
niseerde tentoonstelling te openen,
voldoe ik gaarne. De uitnoodiging
waardeer ik te meer, wijl ik daardoor
in de gelegenheid ben namens het
Gemeentebestuur aan het Departement
en zij* bestuur hulde te brengen voor
de gemkkige gedachte bij gelegenheid
van dp Groote Bloemententoonstelling
in het naburige Boskoop, hier ter
Btede een tentoqnstelling te houden
van voortbrengselen van het aarde-
werkbedrijf in den ruimsten zin.
Gelukkig noem ik die gedachte om
dat vobr eene dergelijk^ tentoonstel
ling in pns land Gouda wel het meest
aangewezen isin Gouda zijn toch
de pottenbakkerij, de plateelbakkerij
en de pypenmakery, die drie zoo nauw
verwante bedrijven, tedert eeuwen
belangrijke plaatselijke industrieën,
vormen zij een middel van bestaan
voor zoovele ingezetenen, die zich
blijkbaar steeds tot deze bedrijven
voelden aangetrokken, niettegenstaan
de de yele daaraan verbonden moei
lijkheden, waaronder het betrekken
uit den vreemde van zelfs de allereerst
noodige grondstoffen niet de minste
was.
Het oudste bedrijf, waaruit de beide
anderp zijn voortgekomen, is natuur
lijk dn pottenbakkerij. Zooals onze
archivaris mij mededeelde, oefenden
pottenbakkers hunne kunst reeds in-'
de middeleeuwen hier uit, niet binnen
de Btadsmuren, maar buiten de naar
hen genoemde Potterspoort, omdat de
zorgzame magistraat, hoezeer het be
drijf waardeerende, het brandgevaar
te groot achtte voor de in die oude
tyden uit houten huizen bestaande
binnenstad. Toen in de 16e eeuw meer
en qpeer steenen huizen verrezen, werd
evenwel aan enkele pottenbakkers
vergund zich binnen de muren te
vestigen. Maar aan het brandgevaar
bleef de magistraat indachtig, zoodat
daaptegen zelfs een bijzondere ver-
ordeping werd gemaakt, waarby de
potfcéobakkers onder meer werden ver-
pliojrt iedere 14 dagen de daken hun
ner potterijen aan de binnen- en aan
de buitenzijde met bezems te zuiveren
van roet en stof. Dat het stadsbestuur
het groote belang van de pottenbak
ker^ inzag, bewijzen de vele bepalin
gen, die beoogden concurrentie te
keeren en de hoedanigheid van het
produet te waarborgen. Het bedrijf
bleef dan ook 'een der voornaamste
industrieën van onze stad tot voor 30,
40' jaren, toen het in verval begon te
geraken, vooreerst door het toenemend
gebruik van geëmailleerde ijzerwaren
en Verder door den ge wijzigden smaak
v« het publiek, waarmede de Goudsche
pottenbakkers niet bytijds rekening
hielden.
Maar men is bezig de bakens te ver
zetten, en er zyn voldoende teekenen,
die er op wyzen dat deze aloude nij
verheid weder gaat opleven totvroe-
gefen bloei.
Moge het streven der kortelings
opgerichte Ambachtsschool, van welker
leerlingen een op deze tentoonstelling
reeds proeven zijner bekwaamheic
aflegt, haar daarby behulpzaam zijn,
niet enkel door het kweeken van be
kwame vakwerklieden, maar ook door
bet vinden van tM dm zich ontwik
kelden volkssmaak aangepaste vormen;
door verbetering van het uiterlijk der
in onze Goudsche pottenbakkerijen
vervaardigde artikelen voor huishoude
lijk gebruik!
Als oudste dochter der pottebakkerij
deed in het begin der 17e eeuw de
plateelbakkerij haar intrede in Gouda.
Twee Rotterdammers, Hendrik van
Heuvel en Willem Jansz, verkregen
in 1621 van onze vroedschap octrooi
om te mogen „exerceeren de neringe
van galeijerswerck mitsgaders andere
naegemaecfe porceleynen".
En nu is „galijerswerck" het mid-
delnederlandsche woord voor verglaasd
aardewerk. Willem Jansz wordt trou
wens in 1629 in een der oude stads
boeken genoemd „plateelbacker" en
in 1683 is er nog sprake van een
plateelschilder. Van een autoriteit op
dit gebied vernam ik dezer dagen dat
het oude Goudsch plateelwerk, in
hoofdzaak drink- en eetgerei, de ver
gelijking met ander oud-Hollandsch
aardewerk gerust kan doorstaan en
door zuivere vormen en de sobere
versiering een waarlijk artistieken in
druk maakt.
Jammer dat het zoo schaarsch is,
ook in ons stedelijk MuseumDe
kunstpottenbakkerij schynt spoedig
verdwenen te zijn, maar om in onze
dagen met ongekenderi luister weder
te herleven. Ik behoef slechts te wijzen
op een Lanooy, en vooral op onze
Plateelbakkery „Zuid-Holland", opge
richt door wijlen Estió, en dank zij
de voortreffelijke leiding van den heer
Hoyng, ontwikkeld tot eene inrich
ting van kunstnijverheid, die aan bijna
honderd onzer ingezetenen werk ver
schaft en medehelpt den naam onzer
stad over de geheele wereld bekend
te maken. De schitterende inzending
onzer Plateelbakkerij strekt deze ten
toonstelling tot sieraad en doet zien
welke technische en artistieke hoogte
zij in enkele jaren heeft bereikt.
Het jongste der drie bedrijven, de
pijpmakerij, is van vreemden oorsprong
en nam dadelijk een groote vlucht.
Waarschijnlijk daartoe door de slapte
in de pottenbakkerij bewogen, deed
in 1633 de pottenbakker Sybrant Gor-
rits een Engelschman William Renals
naar Gouda overkomen, die in het
poorterboek staat vermeld als „toe-
backpypmaker" en hem en anderen
het pijpmaken heeft geleerd.
De nieuwe industrie ontwikkelde
zich buitengewoon voorspoedig, maar
zooals het zoo dikwijls gaat, had ook
deze nieuwigheid met veel tegenkan
ting te kampen en do tabak was
uit den booze.
Nog in 1688 waarschuwde de Magis-
straat, ofschoon acht jaren te voren
het pijpmakersgilde toch was opge
richt, tegen het tabakrooken. „Strec-
kende niet alleen tot groot schandaal
voor deze onze stadt maer diekmael
tot bederf van zeden uit particulier
zoo in zijn familie als in zijn eigen
persoon".
Dat bleef niet zoo, gelukkig, zullen
de rookers met mij zeggen. „Dan"
verhaalt ons Gouda's historieschrijver
de Lange van Wijngaarden, „de prik
kelende geurige tabaksrook kreeg
zooveel vermogen, dat zij niet alleen
de gestrenge en overdraagzame
regeerders en geestelijke bedaarde maar
zoo zeer bekoorde, dat zij zonder
dezelve byna geen genoegen noch
denckerslust meer hadden". Niettegen
staande de verdrukking werd het
nieuwe bedrijf voor onze stad steeds
van meer belang. De Goudsche pijpen
raakten zoo beroemd dat „Gouwenaar"
een nieuwe beteekenis kreeg en de
aanvraag naar „Gouwenaars" voort
durend toenam. In 1638 waren hier
223 pijpmakers, in 1713 ruim 300, in
1751 zelfs 374.
Toen kwam de achteruitgang en in
1815 waren er slechts 123 pijpmakers,
Uit die cijfers blijkt reeds dat de pijp
makerij geen grootbedrijf was, maar
eene echte huisindustrie. De pijpen
werden thuis gemaakt en in den oven
van den een of ander pottenbakker
gebakken. In den bloeitijd van 1720
tot 1750 trof men te Gouda 29 pijpen
bakkende ovens aan, terwijl volgens
de Lange van Wijngaarden in het ge
heel ongeveer 15000 menschen bij de
pijpenmakerij bezigheid vonden. De
achteruitgang van het bedrijf was het
gevolg van de protectionistische maat
regelen van het buitenland. De Ko
ning van Pruisen richtte zelf een fa
briek op in Stettin en belastte de
Goudsche pijpen zeer zwaar; de En-
gelsche regeering deed desgelijks, Bra
bant hief hooge invoerrechten en de
Fransche grenzen werden zoo goed als
gesloten voor het Goudsche fabrikaat.
Een gevolg van den achteruitgang was
dat ook de bekwaamheid der pijpma
kers sterk verminderde, zoodat de
ataatsregeering in 1784 een vakschool
moest oprichten: „tot aankweeking
van bekwame leerlingen."
b: Die school was gevestigd in het
Pesthuis ter plaatse waar Hu de kazerne
staat, en leverde het bewijs dajt reeds
voor meer dan een eeuw men het nut
van vakonderwijs terdege inzag.
In de tweede helft der negentiende
eeuw is de' pijpenmakerij, niettegen
staande het toenemend geb ruik van
sigaren langzamerhand tot nieuwen
bloei gekomen, maar het veranderde
van karakter. Van huisindustrie is het
fabrieksbedrijf geworden, en in de
plaats van de oude lange Gouwenaars
voor binnenlandsch gebruik zijn voor
het grootste deel gekomen pijpen en
pijpjes Van allerlei vorm en gestalte
die hun weg vonden naar alle landen
van de Oude en de Nieuwe Wereld.
Tegenwoordig zijn er wel is waar
slechts zes pijpenfabrieken in onze
stad maar zij mogen er zijn en gezien
worden.
Dames en Heeren Met hetgeen ik
u mededeelde, laat ik hopen dat het
niet te lang, en te bekend en te dor
is geweest meen ik te hebben aan
getoond dat de gedachte Van ons
Departement van Nijverheid ip Gouda
deze tentoonstelling te houden, wer
kelijk gelukkig is geweest. Op een ten
toonstelling van aardewerk moeten
de Goudsche pottebakkerijen, pypma-
keryen en plateelfabrieken eefne voor
name plaats innemen, zelfs! al zijn
hare producten zooals hier het geval
is omringd door het schoonjste, wat
geleverd kan worden door de vele
kunstaardewerkfabrieken en plateel
bakkerijen, die ons land tharis telt,'en
waarop het trotsch mag zijn, omdat
zij in niet geringe mate bijdragon tot
verhooging van onzen artistiekeu roep
in het buitenland.
Goed gezien is het de tentoonstel
ling te houden in deze dagen, nu
zoovelen uit binnen- en buitenland
opgaan om te beWondéren de bloe-
menschatfcen, die het naburige door
geestkracht en ondernemingszin zoo
bloeiende Boskoop voortbrengt. Bij
planten en bloemen behooren immers
de potten, vazen en schalen om er
zoo lang mogelijk nut en gjenot van
te hebben. Er bestaat alle kans dat
deze aardewerk-tentoonstelling, be
halve door degenen die haaf om haar
zelve komen bezichtigen, ook zal
worden bezocht door velen, die op
hun doortocht naar Boskoop te Gouda
vertoeven.
Dat kan niet anders danj strekken
tot vermeerdering van de bekendheid
der inzenders op ónze tentoonstelling
tot bevordering van den blóei der zoo
hoogstaande Goudsche en Vaderland
sche Aardewerk-industrie,
Met den wensch dat dit doel zal
worden bereikt, dat haar een druk
bezoek zal te beurt vallen heb ik de
eer deze tentoonstelling van Aarde
werk en Goudsche pijpen geopend te
verklaren.
De heer I. van der Wanlt vroeg en
verkreeg daarop het woo^d om als
pijpenfabrikant den burgemeester dank
te zeggen, voor de waardeeuènde woor
den aan de pijpen-indust^ie gewijd,
en den Raed te danken ydor hetgeen
in hare vergadering, toen de aanvrage
van het bestuur van het l)ep. Gouda
om finanoieele steun in bëhandeling
kwam, uit haar midden tën gunste
van deze industrie is gezegd.
Daarna werden de verschillende
stands bezichtigd. Op de tentoonstel
ling zelf komen we terug.
VAN DEN
Effecten hm tl el te A nis ter dam
Gouda, 6 April 19J.1.
Dinsdag had, in tegenwoordigheid
van eenige bestuursleden in de Vak
school voor Typographic, te Utrecht
de uitreiking plaats van dó diploma's,
verworven bij het eindexamen, door
het bestuurslid Kettlitz.
Het diploma yoor zetter! werd ver
worven door de leerlingen oer hoogste
klasse o. a. door den heeir J. C. Jeu
alhier.
Hedenmorgen arriveerde aan hot
Bolwerk een extra-salonbpot van de
Stoomboot Maatschappij de Volhar
ding met het Bestuur def Pomologi
sche Vereeniging, het Eere-eomité, de
internationale Jury en ftet bestuur
van de groote Bloemententoonstelling
van Boskoop aan boorjl, teneinde
een tocht te ondernemen naar de
havenwerken van Rotterdam, en aan
boord van het ss. Rijndam een lunch
te gebruiken cloor de Directie der
Holland-Ametika lijn aangeboden.
Hier ter stede werd even afgestapt
om de beroemde kerkglazen te bezich
tigen, waarna het talrijkó internatio
nale gezelschap naar Rotterdam ver
trok.
6 APRIL 1911.
Vorige
koer*
[koert vun
heden-
85»/,
85'/,.
93 s/.«
«35
99'/,,
99",, 6
87'/,.
93
87'/,
9)
87',
104
88'V
88";,,
58
208
208
54
53 u/,«
75'/,
75
9515/i,
26J;,
78'/,
78
208
300'/,
186
206
188"/,
174
887'/,
89'/,
798
ex div.
88',,
163',
475'/,
478'/,
462'/,
159
115
17"/,6
17 7,
108
108'/,
65';
66 7'
76
5'/,
11'/..
11'/,
7'.)
87',
68
68'/
213
f 150.-
98'V,
99
303/h
297/*
177'",,
XVI,
178
17
107";,
157'.
ittARKTBERICHTE*.
Stmitsleeninten
Ned. Cert. Werkelijke I
Schuld 3 pet
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pet.
Port. Obl. 3dq Serie
AmSort. Bchuld 3 pet.
Russische Obl. Seriën
3.40-350 No. 2276-
10000. 5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.mij.) 1898 4 pet.
Id. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
Id Obl. 6e Emissie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Ver. St. van Mexico Afl.
Obl. l-4e serie 5 pet
Brazilië. Funding Lee-
ning 5 pet.
Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 3 pet.
Hunk-en Predict Instel
lingen.
Ned. Bankaandeelen
Industr Oiidcriiemiiixeii
American Oar Foun
dry Comp. C. v. A.
Id.Smelting&Retining
Co. Cert. v. Aand,
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A
U. S. Steel Corp. Cert.
v. Gew. Aand.
kul Predict Instell en
Cultuur Ondernemingen
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Tav. Cultuur Mij. Aand.
Nod. Handel-Mij. C.v.A
Wijnbouw N(jen.
Ketahoen" Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Cobar Aand.
Petroleum-Ondern.
Dort sche Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Nod. Mij.totExpl.
v. Petr. Bronn. G.v. A
„Shell" The Tranap.
Trad Cy. C. v. G. A
Scheepvaart M(jeii.
Nod.-Am. Stoomvaart-
Mij. Aand.
Stoomvaaft-Mij. „Zoo-
land" Preferente A
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bindjey Tabak Mij. A.
Nieuwe Asahan Tabak
Mij. Aand.
„Silau" Asahan Tabak
Mij. Aand.
Diversen
Max wel Land Gpant
Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Cert. v. Aand.
Spoorwegen.
Holl. IJzeren Spoor
wegmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-II Obl. 3 pet.
Warschau-Weenen
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. do Jouiss.
Amerika. Atchison A lg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
Premleleeningen
Amsterdam Aand. 3 pet.
Hongarije. Thei s-Re-
gulirungs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 3 '/2 pCt.
Amerikanen lusteloos
handel, Nationale Staatsfondsen flau
wer, Culturen stil, Tabakken lusteloos
met weinig handel, Petroleums stil en
lusteloos, Mijnen iets beter.
Gouda, 6 April 1911.
GRANENEnkele artikelen werden
hooger gehouden.
Tarwe Zeeuwsche 10.k f io.'25,
mindere dito 9,25 k 9.75. Afwijkende
8.— 1 8.75. Polder 7.50 k y 7-75
Rogge Zeeuwsche ƒ625 4/650. Polder
5.25 k f 5.50. Buitenlandsche per 70
kilo 5.25 i< J 5.50 GerstWinter 4 75
4 4 85. Zomer 4 k f Che-
jjalier 6.25 k ƒ6.75, Buitenl. voergerst
65 kilo 4 90 a 5.25. Haver per
H.L 4.1c 4 4.25. Per 100 kilo J 8,
8 50. Hennepzaad Buitenlandsche
per 50 Kilo 8.4 8 25. Kanarie
zaad 10.— k f il.Karwijzaad per
50 Kilo 4-,4 Koolzaad
4/ per Hectoliter. Erwten
Kookerwten 15 50 4 16 50. Buiten
landsche voererwten per 80 Kilo ƒ675
7.25 Boonen bruine boonen 15.
I6.50 witte boonen 16.k f I7,
Paarden boonen 7.50 4 7 75 Duiven
boonen 9 50 4 10Mais per 100
KiloAmerikaansche Mixed 6.50 4
6.75. Kleine ronde 7.25 4 7.75.
Vermark r. Melkvee, goede aanvoer,
handel en prijzen vlug.
Vette varkens, redel. aanvoer, handel
vrijwel, 23 4 26 ct. per halt K.G.
Biggen voor Engeland, redcl. aanvoer,
handel vrijwel, 22 4 24 ct. per half K,G.
Magere Biggen, goede aanvoer, handel
matig, 1.50 4 1.75 per week.
Vette Schapen, redei aanvoer, handel
matig, 2 4— a 30.—,
Lammeren,aanvoer, handel
van gene beteekenis 4
Nuchtere Kalveren, goede aanvoer,
handel vrijwel. 7.a lo.
Graskalverenaanvoer, handel
Pokkalveren ƒ9k f 18.
Kaas, aangevoerd 41 partijen, handel
vrijwel.
e kwal. 31.4 32.50. 2de kwal.
28 - 4 30.-.
Zwaardere a
Noordhollandsche a
Boter 2162 stukken v^n K G. Handel
afloopend.
Goeboter i.to 4 1 20.
Weiboter 0.95 4 1.05.
zoude
van het Koninklijk Meteriologiseh-
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 777.7 te
Stornovar, laagste barometerstand
752.3 te Horta.
Verwachting tot den avond van 7
April
Afnemende tot matige noordooste
lijke tot noordelijke wind, nevelig tot
zwaarbewolkt, waarschijnlijk sneeuw
of regenbuien, zachter.
van een prachtige collectie
MANTKLS COSTUMES.
HI.OUSEN, KOKKEN,
Zijde en Japoiwtdffen
in de grootste verscheidenheid van
de goedkoopste tot do boste soorten
waarby do prijzen in zoor sterke con
currentie zijn met allil huizen, zoowel
in Binnen- als Buitenlaad.
Mij tot een bezoek ten zeerste aan
bevelende,
Laatste He richten.
()nder de maatregelen, die het
opperbestuur hier te lande overweegt
met betrekking tot bestrijding van do
pest op Java, is er sprake van de
uitzending naar Indie van een genees
kundige hier te lande, specialiteit op
het gebied van pestziekten.
Het gerechtshof te 's-üravonha-
go heeft de gevangenisstraf van een
week door de Middelburgache Recht
bank opgelegd aan notaris II. A. van
Dalsurn to Hulst wegens smaadschrift
tegen den burgemeester dier gemeente,
randerd in f300. boete subs.
60 dagen hechtenis.
Kindje verbrand.
Tijdens de afwezigheid der ouder»
goraakto hedenmorgen oen 2-jarig
meisje in brand.
Ken buurvrouw doofde de vlammen
doch het kind is na eenige uren be
zweken.
HUKOKKLUKK STAND.
GOUDA.
GEBOREN: 4 April. CormsliaAdri-
ana ouders A. Smient en A. leeuwen
hoek. 6. Alida ouders W. M. Ver
schut en A. van Eijk. 6. Maarten
ouders W. Poot en A. E. Verboom.
OVERLEDEN4 April. J. de Jong
4 m. - (J. A. Iiooijaard 48 j. 5. B.
J. v. (1. Burgh 29 j M. J. Zoete-
man, echtg. van H. de Jong 50 j.
GEHUWD: 5 April. 8. Sloten W.
Gretser. A. J. G. Verf>e«k en 11. ,1.
M. G. Huischor.
plaatst uwe aanbiedingen in de
Dit geeft U bepaald succes.
Speciaal laag tarief.
16 regels 35 cent.