GROOTE EXPOSITIE GOODSCHéGüUkAüT. VERGADERING VAN DEN GEMEENTERAAD Officieels Prijscourant Stadsnieuws. - - - - - - - Telegrafisch Weerbericht ZIIHDH IOII. D. SAMSOM. B8trekMngzo3k0a49a Cadettenlectuur. In „Het Yolk" kwam dezer dagen het volgende bericht voor „Aan de Cadettenschool te Alkmaar is het verbod uitgevaardigd om boe ken te leenen uit particuliere biblio theken. En wat doen de jongelui nu? Zij koopen, alleen of gezamenlijk, de boeken die zij lezen willen. Ja, de zedelijkheid kan men niet zoo van boven af opdringen." In verband hiermede schrijft men uit Alkmaar aan het „Handelsblad", dat in de desbetreffende bepalingen voor de Cadettenschool reeds van de oprichting dier school (1893) voorkomt, dat geen andere boeken door de ca detten mogen gelezeu worden, dan die door den commandant zijn goed gekeurd. Daar het in den laatsten tijd is voor gekomen, dat cadetten lectuur uit een bepaalde bibliotheek uit de stad be trokken, is de eigenaar dier biblio theek uitgenoodigd geen boeken meer aan de cadetten te verstrekken, aan gezien dit in Btrijd is met de bepa lingen. Door den betrokken bibliotheek eigenaar is aan dat verzoek direct voldaan. Aan de Cadettenschool zelf bestaat een zeer goede, uitgebreide letterkun dige bibliotheek waaruit de cadetten naar believen kunnen lezen. VRIJDAG 31 MAART 1911. (Vervolg). 19. Schrijven als voren houdende voorstel tot aanvaarding van de voor waarden door het Hoogheemraadschap Rijnland verbonden aan de vergunning tot het uitslaan van water in de Bleekerskade ten behoeve, van de ont- poldering van de Korte Akkeren, luidende aldus Gouda, 28 Maart 1911. Na eenige correspondentie ontvingen wij den 13 Maart j.l. van Dijkgraaf en Hoogheemraden van Rijnland de mededeeling, dat de Voreenigde Ver gadering van dat Hoogheemraadschap bij besluit Van 2 Maart te voren, No. 15 aan onze Gemeente tot wederopzeg- gens toe vergunning had verleend om in verband met de ontpoldering van de Korte Akkeren door middel van een aan de Bleekerskadesloot alhier te stichten gemaal op Rijnlandss boezem (de Turfsingelgracht) hot water van het ontpolderde gedeelte van den Oostpolder in Schieland af te voeren. Aan die vergunning zijn de vol gende voorwaarden verbonden, welke volgens Rijnlands besluit schriftelijk door den Raad dezer Gemeente moeten worden aanvaard, zal de vergunning geacht worden tot stand te zijn ge komen. De voorwaarden luiden 1°. dat het bedoelde af te scheiden en afzonderlijk te bemalen polderge deelte blijvend en volledig van het polder water van het overig deel van den Oostpolder afgescheiden moet worden gehouden; 2°. dat het gemaal voor het be stemde doel (om namelijk het water, dat van uit Rijnlands boezem voor de verversching van slooten en riolen in dat poldergedeelte zal worden inge laten door inlaat duikers van ten hoogste 25 c.M. middellijn in aan sluiting bij een riool in do Prins Hen drikstraat ter wijdte van 0.(50 bij 0.90 M.) alleen dan in werking mag zijn, zoo lang tegelijkertijd de Mallegatsluis te Gouda naar den IJsel uitstroomt en voorts des nachts gedurende- ten hoogste zes uren per nacht en dat van het inlaten van water uit Rijnlands boezem steeds tijdig vooraf kennis moet worden gegeven aan Rijnlands-Op zichter te Gouda 3°. dat het gemaal, voor welk doel ook, niet mag werken, zoodra en zoo lang de Gouweboezem tot aan of boven de in Rynland bestaande of latere verordeningen voor de Gouwe vast gestelde of nader vast te stellen peilen is gerezen 4° dat jaarlijks vóór 1 Juli |aan het Hoogheemraadschap van Rijnland ten kantore van den Rentmeester moet worden betaald een som van vijf en dertig gulden (f 36) 5° dat de vergunning vervalt, indien zij schriftelijk opgezegd wordt, op den daarbij gestèlden termijn, welke min stens 6 maanden na de dagteekening dezer opzegging verschijnen zal 6° dat de vergunning geacht wordt niet tot stand gekomen te zijn, indien zij met de daaraan verbonden voor waarden binnen drie maanden na den datum van het besluit der Vereenigde Vergadering schriftelijk door den Raad der gemeente Gouda wordt aanvaard. Naar onze meening bestaat tegen de aldus verkregen vergunning voor de Gemeente geen bezwaar, wij hebben daarom de eer U in overweging te geven het verlangde bewys aftegeven, dat Uwe vergadering de gestelde voor waarden aanvaardt. Aan den Raad der gemeente Gouda. Ter visie. 20. Schrijven als voren houdende voorstel tot verleenen van ontheffing op aanslagen in de Plaatselijke dir. belasting naar het inkomen, dienst 1910. Heden aan de orde gesteld. 21. Schrijven als voren betreffende de overneming van grond en slooten bij de Ijethmaetstraat van J. C. van Dongen Bolding. Ter visie. 22. Adres van de Winkeliersver- eeniging betreffende het aanvangsuur van de kaasmarkt, luidende Aan den Raad der gemeente Gouda. Geeft met verschuldigden eerbied te kennen Het Bestuur van de Goudsche Win-« keiiers vereeniging, dat in eene Buiten gewone Ledenvergadering gehouden op Maandag den 13 Maart 1911, bij meerderheid van stemmen besloten is, hare adhesie te betuigen aan de motie, ingezonden bij Uwen Raad, door de afdeelirig Gouda der Hollandsche Maatschappij van Landbouw, de wen- schelijkheid betoogende om het aan vangsuur der kaasmarkt gedurende de maanden April tot en met Septem ber, te stellon op 6 uur des ochtends, inplaats van op 7^2 uur zooals aan vankelijk door Uw raad was bepaald. Namens het Bestuur v.n. A. D. VAN VREÜMINGEN Voorzitter. T. CREBAS, secretaris. Gouda 20 Maart 1911. Ter ^risie. 23. Adres van de Commissie die zich belast heeft met do voorbereiding der oprichting eener Vereeniging van Nederlandsche Gemeenten houdende verzoek om als lid tot die Vereeniging toe te treden Gesteld in handen van B. en W. om advies. 24. Adres van den Nederlandschen Timmerliedenbond enz. betreffende eene motie tot afkeuring van de wijze, waarop het adres van den Go'udschen Bestuurdersbond in den Gemeenteraad is behandeld. 25; Adres van de Goudsche Be stuurdersbond van dezelfde strekking. Beiden reeds opgenomen in dit blad. 26. Adres van belasting betalende burgers van Gouda (725 handfceeke- ningen) houdende verzoek om voor alsnog geen beslissing te nemen om trent de uitbreiding van het Markt terrein, luidende Gouda, 30 Maart. Ondergeteekenden, belastingbeta lende burgers van Gouda, geven met verschuldigden eerbied te kennen, dat zij van meening zijn dat, bij een betere verdeeling der marktruimte en het maken van enkele veranderingen, als het doen verwijdeien van ledige wa gens, het beter plaatsen der kramen of andere maatregelen, die Uw college dienstig acht, het Marktplein ruimte genoeg aanbiedt, redenen waarom zy UEd. Achtb. verzoeken in zake de uitbreiding der Markt vooralsnog geen beslissing te nemen. Zij hopen, dat Uw Raad alsnog een proef in deze richting zal willen nemen, vóór dat hij er toe over gaat een der bestaande plannen uit te voeren, welke van de gemeente belangrijke finan- cieele offers zuilen eischen. 'tWelk doende enz. Volgen als bijlagen 725 handteekeningen. Aan don Raad der gemeente Gouda. Ter visie. 27. Adres van Mej. A. J. Berlijn, houdende verzoek om eervol ontslag als Onderwijzeres aan de School v. g. 1. o. No. 1. De Voorzitter: Namens B. en W. heb ik de eer voor te stellen het ge vraagd eervol ontslag te verleenen mët ingang van 1 Juni of zooveel vroeger als in de vacature zal zijn voorzien. Aldus besloten. Aan de orde De rekening van de Kamer van Koophandel en Fabrieken over 1910. Wordt zonder beraadslaging en zon der hoofdelijke stemming goedgekeurd. Aan de orde: De rekoning jvan het gemeente pensioenfonds over 1910. Wordt zonder beraadslaging en zon der hoofdelijke stemming goedgekeurd. Aan de orde Het ontwerp-verslag in zake schopl- voeding. Wordt zonder beraadslaging en zon der hoofdelyke stemming vastgesteld. Aan de orde: Het voorstel tot onbewoonbaarver klaring der woning aan dp Raam No. 250. Wordt zonder beraadslaging en zon der hoofdelijke stemming aangenomen. Aan de orde Het voorstel tot verkoop vaneenig land en water onder Reeuwijk. De beraadslaging wordt geopend. De heer Jongenburger: M. d. V.In het algemeen ben ik niet voor verkoop van gemeente-eigendom men, gelijk ik reeds meermalen heb uiteengezet, maar in het bijzonder niet in dit geval. In de stukken zeggen B. en W. dat zij, in aanmerking nemende den lagen huurprijs ad f een koopsom van f 3500 niet onaannemelijk vinden, maar zij schijnen 'niet in aanmerking geno men te hebben den grondslag waarop die huurprijs is gebaseerd geworden. Uit een onderzoek ter plaatse is mij gebleken dat de tegenwoordige huur der het land uitstekend verzorgt, en dat het land zeker in waarde gestegen is en nog veel meer zal stijgen. Ook is mij toen gebleken dat het land, toen de tegenwoordige huurder het voor enkele jaren huurde, in een zeer verwaarloosden toestand verkeerde er scheen niet genoegzaam controle te zijn uitgeoefend* Vandaar dat geen hoogere huurprijs dan f 951 kon be dongen] worden. Ik durf dan ook de verzekering geven dat, wanneer de huur over 3 jaren om is, er een aan merkelijk hoogere huurprijs zal bedon gen kunnen wordende tegenwoor dige huurder heeft mij zelf verklaard dat hij geneigd is hot dan tot veel hoogeren prijs weder in te huren. Wanneer wij dan een huurprijs kunnen bedingen van bv. f 130 of f 140 dan zal niemand er toch aan denken het land voor f 3500 te verkoopen. Ik wil dus den Raad ten sterkste aanraden niet over te gaan tot verloop van dit gemeente-eigendom. (Wordt vervolgd). Boskoop en de groote Bloemententoonstelling'. III. Het was gisteren een mooie dag. Was de tentoonstelling onder groote belangstelling van vele autoriteiten geopend door Z. K. H. Prins Hendrik en was dezo een en al bewondering geweest voor de prachtige inzendin gen en de voornaamheid der architec tonische samenstelling, de luister aan den openingsdag werd nog verhoogd door het bezoek van H. M. Koningin Wilhelmina. Zooals wij'reeds meldden,'was'H. M. verrukt over den schitterenden aan blik die de geheele expositie aanbiedt on deed H. M. bij den rondgang her haalde malen Hare hooge bewondering blijken voor de tentoongestelde ver rassende resultaten der Boskoopsche cultuur. Dat Koninklijke woord heeft wij ding gegeven aan de groote gebeur tenis in Boskoop's gemeente de ope ning der tentoonstelling. Het bestuur der Pomologische Ver eeniging bood gisterenavond in hótel Klaassen aan juryleden, het eere-co- mité en andere gasten een schitterend diner aan, waaraan o. a. werd deelge nomen door den Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel, de heer A. 8. Talma, den Minister van Bin- nenlandsche Zaken, de heer Mr. Th. Heemskerk, den burgemeester van Boskoop, de heer P. Montenberg, den afgevaardigde ter Tweede Kamer voor het district Gouda, waaronder Boskoop ressorteert, de heer Jhr. Mr. W. Th. C. van]|Doorn, den voorzitter van den Nederl. Tuinbouwraad, Mr. J. C. de Marez Oyens, oud-minister van W. H. en N. en andere autoriteiten. Bij den aanvang van het diner sprak de Voorzitter de heer D. A. Koster een kort welkomstwoord tot de beide Excellenties, de Autoriteiten en ge- noodigden, hetwelk hij besloot met den eersten dronk te wijden aan H. M. de Koningin en het Koninklijk Huis, dat aan de Boskoopsche Bloemententoon stelling de eer had aangedaan op dezen dag van Zijne Hooge belangstelling op zoo ondubbelzinnige wijze te doen blijken. Onder een luid hoera werd het eerste glas geledigd. Daar de dag van de aanzittenden veel arbeid had geëischt deelde de heer P. M. Koster die als ceremonie meester fungeerde, mede dat aan het dessert gelegenheid zou worden ge- gegeven tot het houden van toespra ken. Het diner verliep dus vlug, wij willen daarvan niet vertellen, doch het ligt ons toch op het hart om te zeggen dat Boskoop een uitstekende keuken heeft. Allereerst kwam aan het woord de Minister van Binnen- landsche Zaken. Mr. Th. Heemskerk gebruikte de Fransche taal voor het internationale gezelschap. Eigenlijk gezegd, sprak min. Heemskerk heb ik hier niets te maken en ben ik uitsluitend hier, dank zij de gastvryheid van het Bestuur der Pomologische Vereeniging. Maar het is mij een eer aan te zitten, aan een disch met zooveel vreemdelingen, en daarom wijd ik hen een dronk met den wensch dat deze grootsche Ten toonstelling van Boskoop vruchtdra gend moge zijn voor de vriendschap der vreemdelingen. Daarna sprak Minister Talma. Herdenkend het succes der Bloemen tentoonstellingen te Berlijn en Haar lem, sprak de minister van een nijvere wil die ör in. Boskoop is om zaken tot ontwikkeling te brengen. Tentoonstel lingen als de hier geopende zijn de symptomen van vooruitgang. Dat een bevolking als van Boskoop zich de offers wil getroosten, die zulk een Tentoonstelling vraagt, is zeker merk waardig. Dank zij de resultaten van energie en groote werkkracht neemt Holland een goede plaats in onder dé volken. Daarom wenscht de minister de Po mologische Vereeniging geluk. Door haar streven wordt de cultuur ter plaatse bevorderd niet alleen, maar de geheele Ned. Tuinbouw gaat door haar vooruit. De Min. sprak daarop de interna tionale jury toe, een elk in eigen taal. Toen hield de heer mr. J. C. de Marez Oyens in het Fransch een zeer interessante en bijzonder geestige rede, waarin spr. de volkomen geïsoleerd heid van Boskoop in het licht stelde en verbetering van de communicatie middelen noodzakelijk achtte door aan sluiting aan het spoorwegnet. Ook de heer Jhr. Mr. W. Th. C. van Doorn leverde een warm pleidooi voor verbetering van de verkeersmid delen en hij deed dit op even geestige wijze als de vorige spreker, daarbij deze zaak den Regeoringsafgevaar- digden op het hart bindend, opdat Bos koop zou kunnen groeien, waar het nu belemmering ondervindt. Maar de heer van Doorn richtte zich ook in zijn rede tot het bestuur der gemeente, teneinde te wijzen op de groote verantwoordelijkheid die er rust op een gemeente met een be volking, voor wie meer dan gewone ontwikkeling een bestaansvoorwaar de is. Met den wensch dat de gemeente Boskoop datgene te doen zal vinden wat tot de ontwikkeling der gemeente kan leiden, ledigde spr. een glas op de gezondheid van Boskoop's burge meester. Na reden van gelukwenschen van de heeren Krelage, van de Vereeniging van Bloembollencultuur te Haariem, en G. van Noordt, vamde afd. Boskoop van de Ned. Maatschappij voor Tuin bouw en Plantkunde kwam de heer J. H. van Nes aan het woord, wiens rede wij hieronder afdrukken. Mijnheer do Voorzitter! De gelegenheid mij door U gegeven, om hier aan deze officiceele tafel het woord te voeren, wil ik in de aller eerste plaats gebruiken, om aan zijne Excellentie den Minister van Land bouw, Nijverheid en Handel ook m ij n hartelijken dank te betuigen voor de eer, mij als voorzitter der Tentoon- 8telling8-commissie bewezen door hun bezoek aan deze tentoonstelling.'DAn, mynheer de Voorzitter, mijn hartelijken dank aan allen voor de vele waar- deerende woorden, vandaag tot mij gesproken en de lof, mij toegezwaaid. Ik kan echter die lof slechts ten deele aanvaarden en wel om de volgende reden. Tijdens de voorbereidende maat regelen, welke aan deze onderneming voorafgingen, werd ik bijgestaan door mannen, aan wie ik van mijn kant veel verschuldigd ben. In de eerste plaats door den Voorzitter der Pomo logische Vereeniging, den heer D. A, Koster, met wien ik bijna alles besprak en overlegde en van wien ik menige goede raadgeving mocht ontvangen, aan U dus, mijnheer Koster, mijn innigen dank daarvoor. U is zeker een van de mannen, die een groot aandeel gehad heeft in het welslagen van mijn arbeid. Din, Mijnheer de Voorzitter, richt ik mij tot den Secretaris der Tentoon- stellings-Commissie, den heer J. C. de Bruijn. Niemand kan beter beoor- deelen dan ik, wat den heer de Bruijn voor deze tentoonstelling heeft ge daan. Wanneer ik naga, de talrijke uren, die wij samen doorgebracht heb ben aan schrijfwerk, de door hem ge voerde correspondentie, het opstellen der vele stukken, en de uitgebreide notulen van onze vergaderingen, din, Mijnheer de Voorzitter, mag ik zeer zeker niet nalaten, ook mynheer De Bruijn aan deze tafel mijn hartelijken en oprechten dank te brengen voor zijn veelomvattenden arbeid in zijne kwaliteit van Secretaris der Tentoon- stellings-Commissie. Doch, mijnheer de Voorzitter, de geheele commissie ben ik veel dank verschuldigd, ieder lid, zonder onderscheid, heeit er het zijne toe bygedragen, om deze onder neming te doen slagen en zeg ik ook hun aüen harteiy k dank voor de vele arbeid en de sympatieke samenwer king. En n u, mynheer de Voorzitter, over de tentoonstelling zelf. Toen ik in de maand Juli van het vorig jaar met mijne plannen en be grooting kwam op onzè eerste ver gadering, schudde menigeen het hoofd en dacht bijna niemand, dat eene ten toonstelling als deze zou kunnen sla gen, doch de groote financieele steun van den gemeenteraad, van de inwo ners van Boskoop, en de sympathieke medewerking van mijne collega's, stelde mij voldoende in staat, aan mijne plannen uitvoering te geven. Doch, mijnheer de Voorzitter, niet tegenstaande de groote steun, dien ik van ieder kreeg, waren er toch nog velen, die niet begrepen, waarom onze tentoonstelling in dezen vorm moest worden opgezet. Onder die vele waren er zelfs enkelen, die de plannen ne geerden en spraken over een bezoek van slechts enkele boeren uit Hazers- woude en Waddinxveen, anderen weer betoonden zoo weinig sympathie, dat zij noode hunne planten naar hunne kassen brachten en er liever geld voor hadden gemaakt. Maar, Mijnheer de Voorzitter, wij gaan vooruit, met genoegen heb ik gezien, dat deze zelfde personen zich de laatste dagen beijverden, om de tentoonstelling te doen slagen. Mijn bedoelingen, om deze tentoonstelling in dergelijken vorm op te zetten, wa ren de volgende Boskoop moet vooruit, Boskoop moet nu eens toonen met deze ten toonstelling, de macht zijner nijver heid, de beteekenis van hare productie en de grootheid van hare economi- schen bloei. Dit toont Boskoop door deze tentoonstelling, Boskoop, het zoo jammerlijk geisoleerde, groote tuin bouwcentrum der geheele wereld. Mijn heer de Voorzitter, ik ben vast over tuigd, dat zal Boskoop ooit betere ver keersmiddelen krijgen, de grootheid en bloei nog veel meer zal toenemen. Dan, Mijnheer de Voorzitter, wensch ik aan deze tafel ook nog den heer Krelage openlyk dank te brengen voor de vele goede wenken, welke ik van hem mocht ontvangen. Zeer zeker heeft de heer Krelage ook bijgedragen tot het succes dezer tentoonstelling. Tenslotte, Mijnheer de Voorzitter, nog dithoudt mijn optinisme ten goede, ik ben eenmaal niet anders wanneer deze onderneming ook finantieel eenigszins mocht slagen, dan hoop ikT dat wij over vijf.jaar een nog grootere tentoonstelling zullen kunnen houden en wij in de toekomst van onze vijf- j aarlij ksche mogen spreken Mocht dan mijn persoon weer ge- wenscht zijn, hetzij als Commissie-lid, Voorzitter of iets dergelijks, dan ver klaar ik hier aan deze tafel, dat, zoo eenigszins mogelijk, ik daartoe steeds bereid gevonden zal worden. Do burgemeester van Boskoop, de heer Montenberg herdacht met wee moed den overleden CommiBsaris der Koningin in dit geweest, Mr. G. J. Patijn, en sprak daarna zijn vertrouwen uit in de keuze der Regeering van den nieuwen Comiftissaris, den Haag- schen burgemeester, Baron Sweerts de Landas Wyborgh. Na een geluk wensch van den heer J. C. de Lange uit Rotterdam, hield de heer Fockema, Hoofdconsul A. N. W. B. een geestige rede, die aanvan- vankelijk in het Nederlandsch be gonnen, in de vreemde talen werd voortgezet, en ten doel had het ver keerswegen in Nederland te bevor deren. Van de vreemdelingen spraken nog de heeren Walter Dahnhart, uit Er furt, Siebert uit Frankfurt a/Main, Royer fils uit Versailles, L. B. Russell uit Richmond Surrey en Wilhelm Ernst uit Cerljjn, terwijl de heer P. M. Koster nog een rede hield naar aan leiding van het door de beide Excel lenties gesprokene daarbij in het licht stellende de enorme schade die Boa koop leidt door zyne geïsoleerde lig ging en van het totaal verstoken zijn van datgene, wat voor den ontwik kelden mensch een levensbehoefte is. Aan het einde bracht de voorzitter, de heer D. A. Koster dank aan de Ministers, afgevaardigde, vertegen woordigers van verschillende lichamen en andere genoodigden voor de eer, de Pomologische Vereeniging aan- Tentoonstellin# van Aardewerk en Goudsche Pijpen. Hedenmiddag te 3 uur is de Ten toonstelling van Aardewerk en Goud sche Pijpen, welke door het departe ment Gouda van de Maatschappij van Ny verheid is georganiseerd, en welke in de Sociëteit Ons Genoegen van 6 tot 17 April a.s. gehouden wordt, onder groote belangstelling van vele genoodigden door den Burgemeester, de heer R. I* Martens, geopend. De Voorzitter van het Departement (Jouda der Mij. van Nijverheid sprak bij den aanvang een kort woord. Spr. deelde mede dat deze Ten toonstelling is ingericht naar aanlei ding van de groote Bloementen toonstelling te Boskoop, die naar ver moed wordt zeer veel bezoekers hebben jal, die meest alle Gouda moeten pas- seerpn en daardoor wellicht een aan leiding vinden ook de Aardewerk- Tentoonstelling hier te bezoeken. Tot spr.'s spijt is de deelname aan deze tentoonstelling niet algemeen; echter is deze toch vry groot te noe men. Spr. dankte den Burgemeester voor diens steun, den Raadsleden voor het toestaan van een bedrag van f 250. in het garantiefonds, den heer G. S. de Clercq als vertegenwoordiger van het Hoofdbestuur der Maatschappij, dat een flink' bedrag voor deze ten toonstelling disponibel stelde. Bestuur en Leden der Sociëteit Ons Genoegen, 4>e afstand hebben willen doen van de zaal der Sociëteit, de Kamer van Koophandel, Gouda Voor uit, de pers en allen» dip financieel of op andere wijze tot het houden dezer Tentoonstelling hebben bygedragen, den heer Jhr. Mr. W. Th. C. van Doorn, afgevaardigde voor Gouda ter Tweede Kamer en de verdere aanwezigen voor hftpne tegenwoordigheid. Hiermede gaf de voorzitter het woord aan den burgemeester. Dames en Heeren, Aan de uitnoodiging, bij monde van zijn voorzitter, door het Bestuur van het Departement Gouda van de Mij. van Nijverheid tot mij gericht, om deze door het Departement georga niseerde tentoonstelling te openen, voldoe ik gaarne. De uitnoodiging waardeer ik te meer, wijl ik daardoor in de gelegenheid ben namens het Gemeentebestuur aan het Departement en zij* bestuur hulde te brengen voor de gemkkige gedachte bij gelegenheid van dp Groote Bloemententoonstelling in het naburige Boskoop, hier ter Btede een tentoqnstelling te houden van voortbrengselen van het aarde- werkbedrijf in den ruimsten zin. Gelukkig noem ik die gedachte om dat vobr eene dergelijk^ tentoonstel ling in pns land Gouda wel het meest aangewezen isin Gouda zijn toch de pottenbakkerij, de plateelbakkerij en de pypenmakery, die drie zoo nauw verwante bedrijven, tedert eeuwen belangrijke plaatselijke industrieën, vormen zij een middel van bestaan voor zoovele ingezetenen, die zich blijkbaar steeds tot deze bedrijven voelden aangetrokken, niettegenstaan de de yele daaraan verbonden moei lijkheden, waaronder het betrekken uit den vreemde van zelfs de allereerst noodige grondstoffen niet de minste was. Het oudste bedrijf, waaruit de beide anderp zijn voortgekomen, is natuur lijk dn pottenbakkerij. Zooals onze archivaris mij mededeelde, oefenden pottenbakkers hunne kunst reeds in-' de middeleeuwen hier uit, niet binnen de Btadsmuren, maar buiten de naar hen genoemde Potterspoort, omdat de zorgzame magistraat, hoezeer het be drijf waardeerende, het brandgevaar te groot achtte voor de in die oude tyden uit houten huizen bestaande binnenstad. Toen in de 16e eeuw meer en qpeer steenen huizen verrezen, werd evenwel aan enkele pottenbakkers vergund zich binnen de muren te vestigen. Maar aan het brandgevaar bleef de magistraat indachtig, zoodat daaptegen zelfs een bijzondere ver- ordeping werd gemaakt, waarby de potfcéobakkers onder meer werden ver- pliojrt iedere 14 dagen de daken hun ner potterijen aan de binnen- en aan de buitenzijde met bezems te zuiveren van roet en stof. Dat het stadsbestuur het groote belang van de pottenbak ker^ inzag, bewijzen de vele bepalin gen, die beoogden concurrentie te keeren en de hoedanigheid van het produet te waarborgen. Het bedrijf bleef dan ook 'een der voornaamste industrieën van onze stad tot voor 30, 40' jaren, toen het in verval begon te geraken, vooreerst door het toenemend gebruik van geëmailleerde ijzerwaren en Verder door den ge wijzigden smaak v« het publiek, waarmede de Goudsche pottenbakkers niet bytijds rekening hielden. Maar men is bezig de bakens te ver zetten, en er zyn voldoende teekenen, die er op wyzen dat deze aloude nij verheid weder gaat opleven totvroe- gefen bloei. Moge het streven der kortelings opgerichte Ambachtsschool, van welker leerlingen een op deze tentoonstelling reeds proeven zijner bekwaamheic aflegt, haar daarby behulpzaam zijn, niet enkel door het kweeken van be kwame vakwerklieden, maar ook door bet vinden van tM dm zich ontwik kelden volkssmaak aangepaste vormen; door verbetering van het uiterlijk der in onze Goudsche pottenbakkerijen vervaardigde artikelen voor huishoude lijk gebruik! Als oudste dochter der pottebakkerij deed in het begin der 17e eeuw de plateelbakkerij haar intrede in Gouda. Twee Rotterdammers, Hendrik van Heuvel en Willem Jansz, verkregen in 1621 van onze vroedschap octrooi om te mogen „exerceeren de neringe van galeijerswerck mitsgaders andere naegemaecfe porceleynen". En nu is „galijerswerck" het mid- delnederlandsche woord voor verglaasd aardewerk. Willem Jansz wordt trou wens in 1629 in een der oude stads boeken genoemd „plateelbacker" en in 1683 is er nog sprake van een plateelschilder. Van een autoriteit op dit gebied vernam ik dezer dagen dat het oude Goudsch plateelwerk, in hoofdzaak drink- en eetgerei, de ver gelijking met ander oud-Hollandsch aardewerk gerust kan doorstaan en door zuivere vormen en de sobere versiering een waarlijk artistieken in druk maakt. Jammer dat het zoo schaarsch is, ook in ons stedelijk MuseumDe kunstpottenbakkerij schynt spoedig verdwenen te zijn, maar om in onze dagen met ongekenderi luister weder te herleven. Ik behoef slechts te wijzen op een Lanooy, en vooral op onze Plateelbakkery „Zuid-Holland", opge richt door wijlen Estió, en dank zij de voortreffelijke leiding van den heer Hoyng, ontwikkeld tot eene inrich ting van kunstnijverheid, die aan bijna honderd onzer ingezetenen werk ver schaft en medehelpt den naam onzer stad over de geheele wereld bekend te maken. De schitterende inzending onzer Plateelbakkerij strekt deze ten toonstelling tot sieraad en doet zien welke technische en artistieke hoogte zij in enkele jaren heeft bereikt. Het jongste der drie bedrijven, de pijpmakerij, is van vreemden oorsprong en nam dadelijk een groote vlucht. Waarschijnlijk daartoe door de slapte in de pottenbakkerij bewogen, deed in 1633 de pottenbakker Sybrant Gor- rits een Engelschman William Renals naar Gouda overkomen, die in het poorterboek staat vermeld als „toe- backpypmaker" en hem en anderen het pijpmaken heeft geleerd. De nieuwe industrie ontwikkelde zich buitengewoon voorspoedig, maar zooals het zoo dikwijls gaat, had ook deze nieuwigheid met veel tegenkan ting te kampen en do tabak was uit den booze. Nog in 1688 waarschuwde de Magis- straat, ofschoon acht jaren te voren het pijpmakersgilde toch was opge richt, tegen het tabakrooken. „Strec- kende niet alleen tot groot schandaal voor deze onze stadt maer diekmael tot bederf van zeden uit particulier zoo in zijn familie als in zijn eigen persoon". Dat bleef niet zoo, gelukkig, zullen de rookers met mij zeggen. „Dan" verhaalt ons Gouda's historieschrijver de Lange van Wijngaarden, „de prik kelende geurige tabaksrook kreeg zooveel vermogen, dat zij niet alleen de gestrenge en overdraagzame regeerders en geestelijke bedaarde maar zoo zeer bekoorde, dat zij zonder dezelve byna geen genoegen noch denckerslust meer hadden". Niettegen staande de verdrukking werd het nieuwe bedrijf voor onze stad steeds van meer belang. De Goudsche pijpen raakten zoo beroemd dat „Gouwenaar" een nieuwe beteekenis kreeg en de aanvraag naar „Gouwenaars" voort durend toenam. In 1638 waren hier 223 pijpmakers, in 1713 ruim 300, in 1751 zelfs 374. Toen kwam de achteruitgang en in 1815 waren er slechts 123 pijpmakers, Uit die cijfers blijkt reeds dat de pijp makerij geen grootbedrijf was, maar eene echte huisindustrie. De pijpen werden thuis gemaakt en in den oven van den een of ander pottenbakker gebakken. In den bloeitijd van 1720 tot 1750 trof men te Gouda 29 pijpen bakkende ovens aan, terwijl volgens de Lange van Wijngaarden in het ge heel ongeveer 15000 menschen bij de pijpenmakerij bezigheid vonden. De achteruitgang van het bedrijf was het gevolg van de protectionistische maat regelen van het buitenland. De Ko ning van Pruisen richtte zelf een fa briek op in Stettin en belastte de Goudsche pijpen zeer zwaar; de En- gelsche regeering deed desgelijks, Bra bant hief hooge invoerrechten en de Fransche grenzen werden zoo goed als gesloten voor het Goudsche fabrikaat. Een gevolg van den achteruitgang was dat ook de bekwaamheid der pijpma kers sterk verminderde, zoodat de ataatsregeering in 1784 een vakschool moest oprichten: „tot aankweeking van bekwame leerlingen." b: Die school was gevestigd in het Pesthuis ter plaatse waar Hu de kazerne staat, en leverde het bewijs dajt reeds voor meer dan een eeuw men het nut van vakonderwijs terdege inzag. In de tweede helft der negentiende eeuw is de' pijpenmakerij, niettegen staande het toenemend geb ruik van sigaren langzamerhand tot nieuwen bloei gekomen, maar het veranderde van karakter. Van huisindustrie is het fabrieksbedrijf geworden, en in de plaats van de oude lange Gouwenaars voor binnenlandsch gebruik zijn voor het grootste deel gekomen pijpen en pijpjes Van allerlei vorm en gestalte die hun weg vonden naar alle landen van de Oude en de Nieuwe Wereld. Tegenwoordig zijn er wel is waar slechts zes pijpenfabrieken in onze stad maar zij mogen er zijn en gezien worden. Dames en Heeren Met hetgeen ik u mededeelde, laat ik hopen dat het niet te lang, en te bekend en te dor is geweest meen ik te hebben aan getoond dat de gedachte Van ons Departement van Nijverheid ip Gouda deze tentoonstelling te houden, wer kelijk gelukkig is geweest. Op een ten toonstelling van aardewerk moeten de Goudsche pottebakkerijen, pypma- keryen en plateelfabrieken eefne voor name plaats innemen, zelfs! al zijn hare producten zooals hier het geval is omringd door het schoonjste, wat geleverd kan worden door de vele kunstaardewerkfabrieken en plateel bakkerijen, die ons land tharis telt,'en waarop het trotsch mag zijn, omdat zij in niet geringe mate bijdragon tot verhooging van onzen artistiekeu roep in het buitenland. Goed gezien is het de tentoonstel ling te houden in deze dagen, nu zoovelen uit binnen- en buitenland opgaan om te beWondéren de bloe- menschatfcen, die het naburige door geestkracht en ondernemingszin zoo bloeiende Boskoop voortbrengt. Bij planten en bloemen behooren immers de potten, vazen en schalen om er zoo lang mogelijk nut en gjenot van te hebben. Er bestaat alle kans dat deze aardewerk-tentoonstelling, be halve door degenen die haaf om haar zelve komen bezichtigen, ook zal worden bezocht door velen, die op hun doortocht naar Boskoop te Gouda vertoeven. Dat kan niet anders danj strekken tot vermeerdering van de bekendheid der inzenders op ónze tentoonstelling tot bevordering van den blóei der zoo hoogstaande Goudsche en Vaderland sche Aardewerk-industrie, Met den wensch dat dit doel zal worden bereikt, dat haar een druk bezoek zal te beurt vallen heb ik de eer deze tentoonstelling van Aarde werk en Goudsche pijpen geopend te verklaren. De heer I. van der Wanlt vroeg en verkreeg daarop het woo^d om als pijpenfabrikant den burgemeester dank te zeggen, voor de waardeeuènde woor den aan de pijpen-indust^ie gewijd, en den Raed te danken ydor hetgeen in hare vergadering, toen de aanvrage van het bestuur van het l)ep. Gouda om finanoieele steun in bëhandeling kwam, uit haar midden tën gunste van deze industrie is gezegd. Daarna werden de verschillende stands bezichtigd. Op de tentoonstel ling zelf komen we terug. VAN DEN Effecten hm tl el te A nis ter dam Gouda, 6 April 19J.1. Dinsdag had, in tegenwoordigheid van eenige bestuursleden in de Vak school voor Typographic, te Utrecht de uitreiking plaats van dó diploma's, verworven bij het eindexamen, door het bestuurslid Kettlitz. Het diploma yoor zetter! werd ver worven door de leerlingen oer hoogste klasse o. a. door den heeir J. C. Jeu alhier. Hedenmorgen arriveerde aan hot Bolwerk een extra-salonbpot van de Stoomboot Maatschappij de Volhar ding met het Bestuur def Pomologi sche Vereeniging, het Eere-eomité, de internationale Jury en ftet bestuur van de groote Bloemententoonstelling van Boskoop aan boorjl, teneinde een tocht te ondernemen naar de havenwerken van Rotterdam, en aan boord van het ss. Rijndam een lunch te gebruiken cloor de Directie der Holland-Ametika lijn aangeboden. Hier ter stede werd even afgestapt om de beroemde kerkglazen te bezich tigen, waarna het talrijkó internatio nale gezelschap naar Rotterdam ver trok. 6 APRIL 1911. Vorige koer* [koert vun heden- 85»/, 85'/,. 93 s/.« «35 99'/,, 99",, 6 87'/,. 93 87'/, 9) 87', 104 88'V 88";,, 58 208 208 54 53 u/,« 75'/, 75 9515/i, 26J;, 78'/, 78 208 300'/, 186 206 188"/, 174 887'/, 89'/, 798 ex div. 88',, 163', 475'/, 478'/, 462'/, 159 115 17"/,6 17 7, 108 108'/, 65'; 66 7' 76 5'/, 11'/.. 11'/, 7'.) 87', 68 68'/ 213 f 150.- 98'V, 99 303/h 297/* 177'",, XVI, 178 17 107";, 157'. ittARKTBERICHTE*. Stmitsleeninten Ned. Cert. Werkelijke I Schuld 3 pet Oostenr. Belastingvrije Kronenrente 4 pet. Port. Obl. 3dq Serie AmSort. Bchuld 3 pet. Russische Obl. Seriën 3.40-350 No. 2276- 10000. 5 pet. Id. Obl. (Gr. Russische Spw.mij.) 1898 4 pet. Id. Obl. (Nicolai Spoor weg) 1867-69 4 pet. Id Obl. 6e Emissie 4 pet Japan. Obl. 1899 4 pet. Ver. St. van Mexico Afl. Obl. l-4e serie 5 pet Brazilië. Funding Lee- ning 5 pet. Obl. 1889 4 pet. Venezuela Dipl. Schuld 1905 3 pet. Hunk-en Predict Instel lingen. Ned. Bankaandeelen Industr Oiidcriiemiiixeii American Oar Foun dry Comp. C. v. A. Id.Smelting&Retining Co. Cert. v. Aand, Anglo American Tele graph Cy. Cert. v. A U. S. Steel Corp. Cert. v. Gew. Aand. kul Predict Instell en Cultuur Ondernemingen Handels ver. „Amster dam" Aand. Tav. Cultuur Mij. Aand. Nod. Handel-Mij. C.v.A Wijnbouw N(jen. Ketahoen" Mijnbouw Mij. Gew. Aand. Redjang Lebong, Mijn bouw Mij. Aand. Great Cobar Aand. Petroleum-Ondern. Dort sche Petroleum In dustrie Mij. Gew. A. Kon. Nod. Mij.totExpl. v. Petr. Bronn. G.v. A „Shell" The Tranap. Trad Cy. C. v. G. A Scheepvaart M(jeii. Nod.-Am. Stoomvaart- Mij. Aand. Stoomvaaft-Mij. „Zoo- land" Preferente A Int. Mercantile Marine Cy. afgest. Pref. A. Tabak-Ondernemingen. Bindjey Tabak Mij. A. Nieuwe Asahan Tabak Mij. Aand. „Silau" Asahan Tabak Mij. Aand. Diversen Max wel Land Gpant Cert. v. Aand. Peruvian Corporation Lim. Cert. v. Aand. Spoorwegen. Holl. IJzeren Spoor wegmij. Aand. Mij. t. Expl. v. Staats spoorwegen Aand. Zuid-Italiaan. Spwmij. Serie A-II Obl. 3 pet. Warschau-Weenen Spoorwegmij. Aand. dito dito Act. do Jouiss. Amerika. Atchison A lg. Hypb. Obl. 4 pet. Erie Spoorweg-Mij. Gew. Aand. Union Pacific Railroad Cy. Cert. v. gew. A. Wabash Gew. Aand. Premleleeningen Amsterdam Aand. 3 pet. Hongarije. Thei s-Re- gulirungs-Ges. 4 pet. GELDKOERS. Prolongatie 3 '/2 pCt. Amerikanen lusteloos handel, Nationale Staatsfondsen flau wer, Culturen stil, Tabakken lusteloos met weinig handel, Petroleums stil en lusteloos, Mijnen iets beter. Gouda, 6 April 1911. GRANENEnkele artikelen werden hooger gehouden. Tarwe Zeeuwsche 10.k f io.'25, mindere dito 9,25 k 9.75. Afwijkende 8.— 1 8.75. Polder 7.50 k y 7-75 Rogge Zeeuwsche ƒ625 4/650. Polder 5.25 k f 5.50. Buitenlandsche per 70 kilo 5.25 i< J 5.50 GerstWinter 4 75 4 4 85. Zomer 4 k f Che- jjalier 6.25 k ƒ6.75, Buitenl. voergerst 65 kilo 4 90 a 5.25. Haver per H.L 4.1c 4 4.25. Per 100 kilo J 8, 8 50. Hennepzaad Buitenlandsche per 50 Kilo 8.4 8 25. Kanarie zaad 10.— k f il.Karwijzaad per 50 Kilo 4-,4 Koolzaad 4/ per Hectoliter. Erwten Kookerwten 15 50 4 16 50. Buiten landsche voererwten per 80 Kilo ƒ675 7.25 Boonen bruine boonen 15. I6.50 witte boonen 16.k f I7, Paarden boonen 7.50 4 7 75 Duiven boonen 9 50 4 10Mais per 100 KiloAmerikaansche Mixed 6.50 4 6.75. Kleine ronde 7.25 4 7.75. Vermark r. Melkvee, goede aanvoer, handel en prijzen vlug. Vette varkens, redel. aanvoer, handel vrijwel, 23 4 26 ct. per halt K.G. Biggen voor Engeland, redcl. aanvoer, handel vrijwel, 22 4 24 ct. per half K,G. Magere Biggen, goede aanvoer, handel matig, 1.50 4 1.75 per week. Vette Schapen, redei aanvoer, handel matig, 2 4— a 30.—, Lammeren,aanvoer, handel van gene beteekenis 4 Nuchtere Kalveren, goede aanvoer, handel vrijwel. 7.a lo. Graskalverenaanvoer, handel Pokkalveren ƒ9k f 18. Kaas, aangevoerd 41 partijen, handel vrijwel. e kwal. 31.4 32.50. 2de kwal. 28 - 4 30.-. Zwaardere a Noordhollandsche a Boter 2162 stukken v^n K G. Handel afloopend. Goeboter i.to 4 1 20. Weiboter 0.95 4 1.05. zoude van het Koninklijk Meteriologiseh- Instituut te DE BILDT. Hoogste barometerstand 777.7 te Stornovar, laagste barometerstand 752.3 te Horta. Verwachting tot den avond van 7 April Afnemende tot matige noordooste lijke tot noordelijke wind, nevelig tot zwaarbewolkt, waarschijnlijk sneeuw of regenbuien, zachter. van een prachtige collectie MANTKLS COSTUMES. HI.OUSEN, KOKKEN, Zijde en Japoiwtdffen in de grootste verscheidenheid van de goedkoopste tot do boste soorten waarby do prijzen in zoor sterke con currentie zijn met allil huizen, zoowel in Binnen- als Buitenlaad. Mij tot een bezoek ten zeerste aan bevelende, Laatste He richten. ()nder de maatregelen, die het opperbestuur hier te lande overweegt met betrekking tot bestrijding van do pest op Java, is er sprake van de uitzending naar Indie van een genees kundige hier te lande, specialiteit op het gebied van pestziekten. Het gerechtshof te 's-üravonha- go heeft de gevangenisstraf van een week door de Middelburgache Recht bank opgelegd aan notaris II. A. van Dalsurn to Hulst wegens smaadschrift tegen den burgemeester dier gemeente, randerd in f300. boete subs. 60 dagen hechtenis. Kindje verbrand. Tijdens de afwezigheid der ouder» goraakto hedenmorgen oen 2-jarig meisje in brand. Ken buurvrouw doofde de vlammen doch het kind is na eenige uren be zweken. HUKOKKLUKK STAND. GOUDA. GEBOREN: 4 April. CormsliaAdri- ana ouders A. Smient en A. leeuwen hoek. 6. Alida ouders W. M. Ver schut en A. van Eijk. 6. Maarten ouders W. Poot en A. E. Verboom. OVERLEDEN4 April. J. de Jong 4 m. - (J. A. Iiooijaard 48 j. 5. B. J. v. (1. Burgh 29 j M. J. Zoete- man, echtg. van H. de Jong 50 j. GEHUWD: 5 April. 8. Sloten W. Gretser. A. J. G. Verf>e«k en 11. ,1. M. G. Huischor. plaatst uwe aanbiedingen in de Dit geeft U bepaald succes. Speciaal laag tarief. 16 regels 35 cent.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1911 | | pagina 2