tt
No. 11541.
MMANW'TSRIJS.
Maandag 24 April 1011.
ISTieti-ws- ezx voor G-o-ctd.su en Oxonstxelcezn
50e Jaargang.
en
scourant
Buitenlandsch Nieuws.
ioo>;
Eixiten laxxd..
FBUtLLKTOX
I
«o3;
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
serbeHlht
Sm te ontfiouben!
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
prijs deradvertentiEn?
Telefoon ïnterc. 82.
avond van 23
85';
93'A
87
877i«
88'/,
58’/,,
208’;
209
517»
73'/2
162
465'/a
462>;
157
115
17
110
63
75
67.
5*/«
ii’i..
80
80
98';
108
158'/, 157’V
te
(Wordt vervolgd.)
88’;
58’/,
90';
68
«7'7..
2267,
27';
74';
162’;
466
109'/.
627.
207
300
188
170';
765
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per poet
857,.
93'/»
63’;
Zooals de ouden zongen
De Nieuwe Courant, het anti
revolutionaire plaatselijke weekblad,
bevat een lang ingezonden stuk,
onderteekend tegen een artikel
in ons blad gericht.
Ziedaar de taal van een blad,
dat tot de meest getrouwe verde
digers der kerkelijke coalitie behoort.
Zullen de clericalen dit valsche
argument nuj^voortaan ongebruikt
laten?
Wij hopen het, al zijn we er niet
gerust op.
Maar dan zullen onze vrienden
het citaat, dat wij hierboven af-
.drukken, bij de hand hebben
I 207'/,
300
188
997,.
91’’i.
87';
47>;
103’; io3';
Zuid-Westelijke
alf tot zwaarbe-
oog weer, «elfde
997,.
5i’;«
737,
16'7..
het eenvoudig ónmogelijk is, het kies
recht louter aan de hoedanigheid
van gezinshoofd te verbinden.
„De grootste onrechtvaardigheden
en allerlei scheeve verhoudingen zou
den daarvan het gevolg zijn, tot
nadeel van het kiezers-korps en van
het land.
„Ook het individu kan en mag
aan de stembus tot zijn rechtkomen.
En het lijkt ons niet mogelijk in te
zien, dat het kiesstelsel eerst dan
principieel juist zal zijn en van alle
smetten van volkssouvereiniteit vrij,
wanneer jongelieden, die hun huwe
lijk nog eenigen tijd wenschen uit
te stellen, van de stembus worden
geweerd.
„Laat men het A. K. bestrijden,
indien men zich daartoe gedwongen
voelt, dit is ieders recht.
„Laat men het woord want
veel meer dan een vreesaanjagend
woord is het voor velen niet uit
den booze achten.
„Maar laat men niet den indruk
wekken aldus besluit het Katho
lieke orgaan alsof degenen, die
noch het woord, noch de zaak
duchten, slachtoffers zijn geworden
van een valschen waan en revolu-
tionnaire ideeën I”
28";,
4727.
1671.
5R8.
pCt.
inter, Nationale
ns hooger, Cul-
adel, Tabakken,
aw, PetrnledittB
toig BUitw.
meisjes van dio school verdreven zjjn.
Morgen volgt het slot van deze
beschouwingen.
De Redactie van het weekblaadje
plaatst het stuk, edoch buiten haar
verantwoordelijkheid
Dit maakt 't ons ónmogelijk met,
den schrijver van gedachten te wis
selen.
Politiek debat gaat tusschen de
eene redactie en de andere.
En mengt zich een lezer in het
debat, dan heeft deze zich te wen
den tot het blad, waartegen hij zijn
bedenkingen wil uiten. Dit is eerste
regel bij goede persmanieren. Zeef
slechte manieren daarentegen zijn
het, om anonieme stukken op te
nemen tegen andere bladen. Of
men plaatst een dergelijk artikel
redactioneel, dus voor eigen verant
woordelijkheid (eventueel voorzien
van kantteekeningen), öf men ver
wijst 't ter snippernmnd.
Wij zullen zulke .antirevolutio
naire persmanieren niet in de hand
werken. Behoorlijk polemiek, ook met
de N. Ct. gaarneMaar voor
anoniem geschrijf passen wij.
De N. Ct. moge ter verklaring van
hare zonderlinge houding kunnen
aanvoeren, dat het hoofdorgaan barer
partij op het stuk van politiek fat
soen zulk een slecht voorbeeld geeft,
een verdediging kan dit toch niet
heeten.
224'/,
1150.—
lige uitdrukking aan en het vuur in
haar blik doofde uit.
„Vraag mij maarzei ze kalm.
„Had mynheer de graaf vijanden
„Slechts één zijn broeder.”
„Waar woont deze en wat is hij
«Hij woont in Graz en is gepensi-
onneerd majoor.”
„Waarom leeft hij met zijn broeder
in vijandschap
„’t Is eene oude vijandschap. Wij
verkeeren in ’t geheel niet ryet el
kander. Mijn zwager trouwde met een
burgermeisje, dat kon mijn man hem
nooit vergeven en de majoor op zijne
beurt kon het mijn man nooit verge
ven, dat hij een zoon kreeg, die zijn
Walter de kans op het majoraat ont
nam. Herbert werd namelijk geboren,
toen Walter reeds eënige jaren oud
was, en de Grauensteins van Graz
hadden zich reeds gevleid met de hoop,
eenmaal zich in Grauenegg te kunnen
vestigen.”
„Bestaat er anders geen oorzaak?
Ik bedoel de eene of andefe gebeur
tenis
„Mogelijk wel maar ik ken ze
niet. Ik weet alleen, dat de twee broe
den elkanter bitter haten en dat als
er iemand is, die mijn man in ’t onge
luk zou willen storten, men op de
eerste plaats aan den majoor moet
dMkeh?
287,
f 1.25
1 50
Met Geïllustreerd Zondagsblad ,150
Idem franco per post1 90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Lange
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
Meteriologisch-
BILDT.
stand 777.1 te
u eter stand 749.2
Zooals we reeds vroeger gemeld
hebben, is in België door minister
Scliollaert een nieuwe schoolwet in
gediend, waarvan we reeds het een
en ander meegedeeld hebben, als ook
van den strijd die de liberalen en so-
ciaal-democraten tegen dit ontwerp
hebben aangevangen. Dit nieuwe
ontwerp, waarvan we hier nu eens
meer nauwkeurig de werking indien
het zoo wordt aangenomen, willen
nagaan, stelt voor België leerplicht in.
Art. 1 toch zegt: „Huur van diensten
van kinderen, die hun 14® jaar niet
hebben volbracht, is verboden.”
„Mogen verhuurd worden de diens
ten van kinderen van 13 jaar, houders
van het getuigschrift van lagere stu-
277„
74';
1»)
Ik hoop’ echter met den oogst van
dit jaar die zeer goed uitviel, en met
behulp van bloedverwanten alles in
orde tê brengen, mits men mij den
noodigen tijd laat. Ge begrijpt nu wel,
mijnheer Hempel, dat ik mij tot u
wendde* opdat het onderzoek in het
geheim zou geschieden
Hempel schoof onrustig op zijn stoel
heen -en weer.
„Het spijt me zeer, mevrouw de
gravin,' dat ik u «niet van' dienst kan
*rjm De«oak eischt tijd en nadenken,
en zooals ik u reeds zëide, mijn tijd
wordt op 't oogonblik geheel in be
slag genomen door eene andere zaak.”
Vöor den eersten keer verloor nu
de gravin hare voorname kalmte en
oavaraehidigjbeid. Eene vliegende,
h&aetige onruet scbee» haar plotseling
Hempel neen, dat kan
u geen ■ejmat-apn I Ge m oogt me desen
diensh niet weigeren ikbid er
u «sa.geeneeom zaltey te hoog
zynik wilalke-doen, wat gy vej*
dien.” Art. 2 bepaalt dat het lager
onderwys kosteloos is voor gemeente
lijke, aangenomene en aanneembare
scholen, welke sohoolbons aanvaarden.
Aan de ouders van leerplichtige kin
deren wordt zoo’n schoolbon uitge
reikt on deze bon geeft recht tot het
bezoeken van een der genoemde scho
len, naar vrije keuze van den belang
hebbende. Van de kosten van het
onderwijs betaalt de Staat 6/.o, de pro
vincie */10 en de gemeente ^/.0. Na
tuurlijk worden ook vermeld de ge
vallen, waarin de ouders vrijstelling
hebben verkregen van het laten geven
van onderwijs aan hun leerplichtige
kinderen. Verder wordt aan het la
ger onderwijs een leertijd van 2-stu-
diejaren toegevoegd in welken tijd do
jongens zullen worden beziggehouden
met handenarbeid en de meisjes wor
den opgeleid voor de huishouding.
Ook worden straffen bepaald tegen
elkeen, die een huisvader of voogd
wil dwingen zijn kinderen naar een
bepaalde school te zenden.
Art. 17 bepaalt dat art. 1 van deze
wet in werking zal treden op 1 Oct.
1914.
Nu een en^nder over de gevaarlyke
strekking, die sommige artikelen heb
ben. Allereerst iets over de school-
bons. Indertijd heeft minister Schol-
laert het was omstreeks 1895
geschreven, dat het stolsel van school-
bons groote bezwaren had. Het zou
met zich brengen een „jacht op den
leerling”, want wel worden verschil
lende straffen voorgeschreven voor
hen, die een huisvader wil dwingen
zijn kind op een bepaalde school te
plaatsen, maar er zijn gevallen ge
noeg, dat eene dergelijke dwang niet
strafbaar schijnt. Ook in ons land
hebben we toch meermalen gehoord
van het bedreigen met kerkelijke straf
fen door geestelijken tegen ouders,
wier kinderen de openbare school be
zoeken. Trouwens, in een massa ge
vallen is er van vrijheid van school
keuze geen sprake. De provincie West-
Vlaanderen b.v. bevat 57 gemeenten,
waar geen openbare school is en een
aantal gemeenten bezit slechts één
school, die dan nog onder leiding staat
van een geestelijke zuster. Verschil
lende clericale gemeentebesturen we
ten er toch wel raad op, de bijzondere
school te bevoordeelen. In een 145-tal
gemeenten toch is op de eenige open
bare school het handwerkonderwijs
af geschaft, waardoor natuurlijk alle
A in s ter <1 a hi
1911.
Vorige- k oen van
koers- i hedpti
Een der goed-katholieke bladen,
Het Centrum, heeft het eerlijke
woord gesproken, waarop wij reeds
lang gewacht hebben.
Juist nu de zaak van het Alge
meen Kiesrecht zulke verblijdende
vorderingen maakt, heeft de pers
der antirevolutionaire partij met her
nieuwde kracht gepoogd het A. K.
als iets verschrikkelijks, als iets re
volutionairs voor te stellen.
Deze voorstelling nu is door en
door leugenachtigwij gebruiken
met opzet geen zachter woord om
dat hier geen misverstand in ’t spel
kan zyn. Men tracht eenvoudig de
kleine luyden, dé goede volgelingen,
tegen de eenig gezonde oplossing
van het Kiesrechtvraagatuk op te
ruien.
En waar de groeten het voor
beeld gaven (De Standaard natuur
lijk voorop! volgden de kleineren.
Totdat ’teen der conlitie-broede-
ren te machtig werd.
Het Centrum nu verzoekt de hoe
ren wel te willen „onderscheiden.”
„Het kan natuurlijk voorkomen
en het geschiedt inderdaad
dat men met’revolutionaire leuzen het
A. K. opeischt en aan dat kiesrecht
ook een revolutionair karakter poogt
te geven.
„Maar hieruit volgt nog niet
aldus Het Centrum dat het A. K.
als zoodanig dit karakter ook wer-
kelijk zou moeten dragen en der
halve door een ieder, die tegen om
wenteling en volkssouvereiniteit is,
zou zijn te verwerpen.
„Men moet de zaken niet verwarren.
„Een goedgeregeld A. K.
is in zich even weinig re
volutionair, als het zoo
genaamd organisch- en
huismans-kiesrecht.
(Spatieering van ons. Bed, G.Ct.)
„Ook de vooraieaders van dit laat
ste hebben trouwens gevoeld, dat
langt, als ik maar zekerheid krijg
Geef mij zekerheid
Er lag in hare -woorden en meer
nog in den toon harer stem zulk een
diepe zielsangst, eene zoo koortsach
tige opwinding, dat Hempel er onwil
lekeurig door getroffen werd. En de
psycholoog in hem werd plotseling
gewekt door een zeker iets in het we
azen dezer vrouw, dat hem geheel raad
selachtig scheen en dat hij zich ge
drongen voelde te doorgronden.
Beminde de gravin haar man zoo
hartstochtelijk of was er nog een an
dere verborgen dry f veer, die haar drong
zekerheid over zyn lot te verkrijgen
Hij bestudeerde de taal harer trekken,
de uitdrukking harer oogen, en las
daarin zooveel zonderlinge tegenspraak
dat hij, bijna tegen zijne overtuiging
in, besloot de zaak ter hand te nemen,
alleen, om de nieuwsgierigheid van den
psycholoog, die het raadsel eenerziel
wil oplossen, te bevredigen.
„Goed, mevrouw de gravin, ik wil
de zaak ter hand nemen onder vöor-
waarde, dat men voor mij niets ge
heim houdt en ik de vrijheid heb alles
te doen, wat mij noodig schijnt.”
„Ge kunt doen, wAt u nöodig
schijnt.” De gravin streek, verlicht
ademhalend, over hare slapen, als om
cwh Mlve tot nut te krengen. Allengs-
Jnn» mm haar geziekt een omncfcil-
„Hoe ge denkt dus, dat hij het
verdwijnen van don graaf de hand in
het spel had gehad.”
De gravin haalde schouders ep.
„Ik weet alleen, dat ik dien man tot
alles in staat achten ik vind een
voudig geene andere verklaring.”
Hempel schudde het hoofd,
„Neen, een gewezen officier dat
schijnt me onmogelijk 1”
„Mijn hemel, ook in de beste krin
gen gebeuren zonderlinge dingen
overigens wil ik niemand beschuldi
gen.”
„Weet ge, hoe de graaf in den
avond van den 12en gekleed was?”
„Neen. Toen wij scheidden, droeg
hij een licht zomerpak. Als hij naar
de stad reed, was hij gewoonlijk don
ker gekleed”.
-Hoe is overigens zijn voorkomen
Hij is groot en krachtig gebouwd,
heeft gryze haren, een glad geschoren
gezicht, levendige oogen en een arends
neus. Ofschoon hij reeds zestig jaren
telt, kan men hem een schoon man
van voorname manieren noemen. Hier
hebt ge zijn portret”.
Zij reikte Hempel eene photograph ie
toe, die deze in den zak stak. Daarna
stond hij op.
God geve, dat ge me spoedig eenig
bericht brengt,” zei de gravin bij het
afscheid en reikte nu Hempel zelfB
PoHTUOAL.
Scheiding van Kerk en Staat.
De scheidingswet zal heden open
baar gemaakt worden. De republiek
waarborgt gewetensvrijheid en heft
de Katholieke Kerk als Staatskerk
op de openbare eeredienst wordt aan
zekere beperkingen onderworpen, ter
wijl de lasten daarvan zullen gedragen
worden door vereenigingen van eere
dienst. Omtrent de kerkelijke gebou
wen en goederen zijn eenige bepa
lingen gemaakt; de kerken komen
aan de regeering, maar zullen, voor
zoover noodig, aan de godsdienstige
vereenigingen worden overgedragen.
Den priesters, die op het oogenblik
van het uitroepen van de republiek
hun ambt bekleedden, wordt een pen
sioen toegekend.
Pauselijke decreten mogen niet zon
der toestemming van de regeering
wordeh openbaar gemaakt.
Duitschlaud.
De zaak Jatho.
Het verhoor van de» Keukcht»-.
predikant Jatho, die bij het Obereon-
sistorium te Berlijn is aangeklaagd,
wijl hij niet „zuiver in de leer” is,
begon gisteren. Jatho werd van 10 tot
1 uur, met korte onderbreking gehoord
door hot „Spruchkollegium”, bestaande
uit de predikanten Koch, Möller, Loofs
en den opperhof prediker Exc. Dry an
der. Jatho bracht tegen de wyze waarop
hij was aangeklaagd, zonder dat zijn
aanklager bekend of hem genoemd was,
een reeks formeeie bezwaren in. Na
afloop van het mondelinge onderhoud
werd hem het protocol daarvan ter
onderteekening voorgelegd. Hij heeft
nu een termijn van vier weken, voor
het geven van schriftelijke verklaringen
op de besproken punten. Na afloop
daarvan zullen getuigen worden opge
roepen, en dan worden de acten over
handigd aan de voorzitter van den
„Oberkirchenrat” Volgt, die den ter
mijn voor de hoofdbehandeling vast
stek. Deze zal waarschijnlijk over vijf
of zes weken plaats hebben.
OoHTKNHIJ K-HoNOAHIJK,
Bij den berg Plesivitsa heeft een
de hand.
„Ik hoop het. Een mensch kan niet
spoorloos verdwynen.”
Toen Hempel in diepe gedachten
verzonken zijn weg naai- Grunau ver
volgde, werd hij plotseling door hoef
slagen achter zich opgesehrikt on be
merkte hij bij het licht der maan een
ruiter, die hem snel voorbijreed en
daarna rechts afsloeg naar het woud.
Deze ruiter was de jonge graaf
Herbert van Grauenstein. Hempel
bleef staan en keek hem na. De weg,
dien de graaf insloeg, leidde zooals
Hempel wist, naar geen dorp, maar
naar eene midden in het woud gele
gen houtvesterswoning. Wat dreef den
graaf, die toch over genoeg bedienden
beschikken kon, om nog zoo laat in
den avond persoonlijk een houtvester
Steinbrech te bezoeken Hempel ken
de, Steinbrech van vroeger. Het was
een eerlijk, iewat eigenzinnig goed
hartig man, maar voor een vriend
van Herbert toch wel te oud en te
eenvoudig,
„Och wat," dacht Silas eindelijk,
„daarmee wil ik mijn hoofd niet bre
ken Ik heb nu toch genoeg te den
ken, en als ik me niet gauw te bed
begeef en inslaap, ben ik morgen niets
waard en kan mets doen.
GOUDSCHE COURANT.
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer 0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel
Groote letters en randen naar plaatsruimte.