ISEL
i
ITS,
T1
I
E. Alter
No. 11546.
29 April 1911.
5Oe Jaargang.
■elcen
behalve Zon
en
en Bu iten-
Eerste Blad.
Vrijzinnig, niet eigenzinnig!
I
FEUILLETON
DE MAN IN ’T GRIJS.
l
in's Inkt
k de BESTE.
SCHADElIJK1
1OLLAND.
11. ALTER
tcht 269
LAG.
iracht 269A
LAG,
FE WAAR-
pen
zeskleeding.
of gedeelten
I
i
1
11
i a nd e 1.
Gouda.
en Hoeren
Zatenla O-
XTie“kx-w-s- ezx voor 0-oxxd.cx ezx Ozrxxstxelcezx.
Verschijnt dagelijks
IA‘cst< lagen.
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
i i
r
aflevering.
■1
„onzin”
W ordtj vervolgd.)
8 nur. Uitvoe-
oudiche Tooneel
unjrt door Orfe-
I DANTZIG,
Markt 43.
HOOGEN.
ABSHOVEN.
:est.
Dit Nummer beslaat uit twee
bladen.
*9
x au
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
de stad aanhui»
•goed.
lUenADBK».
4,
f
f
Al
mijne zaak. Het
wat men zich verwerven moet door
harden strijd,
ondanks alle
den moed, voor mijn schoon gelukte
Midden tot het einde I"
res:
doen, wijl de Grondwet voor een
wijziging */8 der uitgebrachte stem
men behoeft. Op een mogelijkheid,
dat de Eerste Kamer zich zou
schrap zetten tegen A. K. behoeven
wij niet te rekenendaargelaten, of
de Senaat dit zal doen, wanneer de
door het volk gekozen Tweede
Kamer tot aanneming van het A. K.
heeft besloten, zijn de gevolgen van
een dergelijke verwerping van later
zorg. Stemt de Eerste Kamer A. K.
af, dan is een beroep op de Pro
vinciale Staten mogelijk en in ieder
geval is dan reeds zoo veel ge
wonnen, dat de zaak op de baan is
en er niet meer van af komt. Dit
alles is echter toekomstmuziek.
EIT IN
Thans reeds staat vast, dat de
drie grootste gevolgen van links het
A. K. niet meer los laten. Of er van
rechts steun zal komen Officiéél
nietde drie werkelijke groepen
zullen hun coalitie niet in den steek
laten, zoolang dit voor hen voordeelig
is. Maar wij zeiden ’t reeds vroeger
onder de Kiezers van rechts schuilt
zeer zeker sympathie voor Algemeen
Kiesrecht en hiermee hebben wij
rekening te houden.
De coalitie vertoont op het stuk
van het Kiesrecht (evenals op zoo
menig ander gebied) een treurigen
aanblikBij de Katholieken een
strooming voor A. K. bij de chris-
telijk-historische Kamerleden vóór-
en tegenstanders van A. K. En bij
de anti-revolutionairen het beroemde
huismanskiesrecht, dat nu al zoo ver
wrongen is, dat weinige dagen ge
leden een der coalatie-organen
schreef, dat het op hetzelfde zou
neerkomen als A. K. Daar wordt
nu al die drukte rechts voor ge
maakt! Wij gaan naar het Alge
meen Kiesrecht, al is het onder een
anderen n a a m, zoo schreef be
doeld blad.
Is het niet overweldigend, om nu
plotseling te hooren, dat al dat
lawaai tegen het A. K., al dat ge-
om uwent-, gij
hart» toch tel ijk
ne armen om haar hoen,
goed woord, lx>ro, ook
zult voel moeten verduren, «lat
i puren kart,'*"fluii»terdo hij,
het u niet zwaar valt
ik Er is niets, dat
a Genoegen”, 8
g van het Voor-
perette-ensemble,
ir en Orvan, Am-
Maar koeren wij terug tot «ie vrij
zinnigen. Hoe de clerialen nianoeu-
vreeren, is ten slotte hun zaak.
Bij om, wij wezen er reeds vroeger
op, gaat het goed, al is er nog tegen
zin bij de oud- of vrij-liberalen te
overwinnen. De N. Rott. Courant is
reeds bekeerd en er zuilen nog meer
bekeerlingen komenbekeerlingen
niet in een kwaden zin des woods,
geen overloopers, maar bekeerden,
die door het kennis nemen van de
argumenten der voorstanders, inzien,
dat hun vrees voor het A. K. slechts
op fictie berust heeft. Wij mogen
ons echter geen illusies makener
zal tegenstand blijven, vooral door
dat het orgaan der Twentsche werk
gevers zal blijven strijden tegen al
wat vooruitstrevend is en Hiermee
een aantal overigens liberaal den
kende menschen van A K. zal af
houden.
Dit zij zoo! Wij kunnen geen ijzer
met handen breken. Een dergelijk
orgaan en dergelijke menschen be-
hooren niet tot een der vooruit
strevende vrijzinnige groepen. Wij
hebben dus geen vat op hen en willen
zij zich ten slotte tegenover ons stellen
dat het hun wél bekome I Zij
zullen eenvoudig een clericale over
winning in de hand grerken.
Van concessie naar die- zijde mag
echter bij ons geen Jsprake zijn. Van
twee wallen eten mogen wij niet,
3oc. „de RAunie”,
«daring Goudsche
or Gezondheids-
Terwijl anders veelal op het laatste
nippertje de onderhandelingen tus-
srhen de vrijzinnige groepen werden
geopend, zien wij thans, ruim twee
jaar voor de periodieke stembus,
reeds allerlei overleg met het oog
op een eventueel gezamenlijk te
voeren campagne.
Een verblijdend teeken voorwaar I
Wel is er deze schaduwzijde aan
verbonden, dat de gemeenschappe
lijke vijand zich daardoor ook tijdig
op maatregelen van tegenweer kan
voorbereiden, maar wie zich in zijn
beginsel krachtig gevoelt, vreest dit
niet en de groote lichtzijde is na
tuurlijk, dat een zoo tijdig overleg
tot een beter krijgsplan kan leiden.
Natuurlijk is nog geen compleet
stembos-program ineengezet. En dit
behoeft ook nog niet. Ja, wat ons
betreft, wij zouden, onder verwijzing
naar de groote gemeenschappelijke
vrijzinnige beginselen (vrijhandel,
sociale wetgeving, voldoende open
baar onderwijs en belasting naar
draagkracht), er zelfs veel voor ge
voelen, in 1913 niet met een wasch-
lijst programpunten in het vuur te
gaan, maar ons te bepalen tot wat
thans allerwegen naar voren dringt;
het kiesrecht.
Want dit staat nn reeds als een
paal boven water: de vooruitstre
vende linkerzijde zal Algemeen Kies
recht op den voorgrond stellen in
1913.
Wat daarna gebeurt is ons in
zooverre bijzaak, dat nummer één
is een billijker grondslag voor de
samenstelling van de Tweede Kamer.
Is liet A. K. in de eerste instahtie
er doof, dan wordt de Kamer ont
bonden en moet het volk uitspraak
ncordia”, 8 nur.
tvoering door het
»1 Eniemble.
n Botrw- en Wo-
de Spieringstnat
nor vergadering
ie van Armenzorg,
wg geregeld tijdig
en ontvangen van
gten, venaakalijk-
■e dan in ons»
daarvan aan nemen, ik
om mijnentwille.—
sloeg hij zijn
„zeg mij een
ook gij r...'.-
ik u niet besi
„zeg mii, dat I
„O, Herbert
ik om uwentwille niet met vreugde
zou willen verduren Slechts u u
wilde ik den weg effenen, door van
u afstand te doen
„Dwaa» kind, mijn «enige
liefdeElke weg w goed, dien men
bij klaarlichten dag en moedig gaal
En al zouden we gaan op liloote
voeten over rotsen on klippen, de weg
zou goed zijn, als wij hem beiden
hand in hand gaan?’
Met bevende vingers streek hij over
haar zachte, bruine haren on keek
diep in hare oogpn, wier donkerblauw
hem van het eerste «ogenblik af ge
boeid had.
„Als’ de gentiaanbloem,’ mompelde
hij, „zoo diep en schitterend en raad
selaontig 'is hun glans
„Mijnheer de graaf! klonk op dit
oogenblik de diepe stem van dea
houtvester bij den ingang van 8 het
prieel en er tilde zoowel schrik als
smart in zijn toon „wat doet ge hier I*
Lore kromp verschrikt ineen en
staarde haar vader met ontsteltenis
verkregene. Dit is nl. in Friesland
geschied, waar nu n het A K. heeft
losgelaten ter wille van de vrij-li
beralen en er het blanco-artikel voor
in de plaats heeft gesteld. Natuurlijk
zijn nu vooral de v rijzinnig-demo-
craten ontevreden en de vrij-liberalen
doen alsof zij tevreden zijn, nu zij
het blanco-artikel hebben gekregen1,
nota bene hetzelfde blanco-artikel,
waartegen zij in en na 1905 do
grootste bezwaren hadden en waarom
zij zelfs het tafellaken tusschen het
liberale ministerie—de Meester en
hen doorsneden
Deze politiek wordt verdedigd als
een voor Friesland speciaal geschikte.
Daar zou men n.l. weinig gevoelen
voor de splitsing der vrijzinnige par
tijen en samenwerking i n d e p r a c-
t ij k zonder quasi eensgezind
program De Friesche hoeren hebben
vergeten, dat er geen specifiek
Friesche politiek kan bestaan. In
het vooruitzicht vin algemeens
lands verkiezingen dienen de par
tijen natuurlijk in alle provincie*
eenzelfde lijn te trekken. Anders
kon wel iedere provincie, ja ieder
district eigen politiek gaan voeren
en ieder gevoelt, dat dan* alles
spaak liep
liet resultaat, voorloopig in Fries
land bereikt, steunt ons dan ook
met tot dankbaarheid. De bedoeling
was zeker goed, maar het succes is
poover geweest.
Voor alle provincies, voor alle
bonden of distncts-vereenigingen be
hoort het consigne te zijnconcen
tratie in overleg met de hooftlbe-
sturen der vrijzinnige partijen in den
lande Op eigen houtje een voornaam
programpunt te verzwakken ook
al hoopt men er mee het goede doel
tv bereiken is onvereenigbaar
met een gezond pari ijle ven
En verheugen wij ons «enerzijds,
dat wij, vrijzinnigen, niet de knel
lende partijbanden jonnen, die anti
revolutionairen en Koomschen saain-
snoeren, anderzijds mogen wij niet
„Spreek niet altijd van „plichten’’,
Lore,” viel hij haar onschuldig in de
rede. De mensch heeft ook rechten.
God weef., dat ik nje tot nu steeds
naar al de luimen mijner moeder heb
geschikt en steeds getracht heb een
goed zoon voor haar te zijn, maar het
geluk van mijn gansche leven heeft
mp| de plichten jegens haar niet» te
maken. Wat wil ik? Breng ik eene
onwaardige tot haar Onteer ik mij
nen naam, doordat ik een braaf meisje
van goade familie tot vrouw nemen
wil Wees niet dwaas, Lore, en laat
me niet twijfelen aan de grootte of
de offervaardigheid uwer liefde. De
omstandigheden hebben ons bij elkaar
gebracht en wy moeten elkaar bemin
nen. Nu moeten we ook de gevolgen
(illlllSIIIE COURANT.
twee hoeren dienen willen
niet. Overtuigde voorstanders
een gezonde Keisrechtregeling als
wij zijn, kunnen wij slechts, nu
A. K. inzet van den strijd wordt,
als vriend beschouwen, die ook voor
A. K. gezind is. En geen rand idaat
mag onze stem of stem hebben, die,
eenmaal gekozen, de totstandkoming
van A. K. zou tegenhouden. Dit is
zoo duidelijk als de. dagmen bouwt
geen huis, dat tegen zich zelf ver
deeld is. En daarom, Imeveel sym
pathie men ook moge gevoelen voor
den persoon van verschillende vrij
liberalen in en buiten de Kamer, zij
kunnen in 1913 slechts dèn onze
mannen zijn, indien zij verklaren
vóór A. K. hun stem te zullen uit
brengen en de invoering daarvan te
zullen bevorderen.
Wij zijn overtuigd, dat de vrij
liberalen te veel eergevoel hebben,
om hi t anders te wenschen. Door
ons op liet kussen te worden ge
bracht, om on* dan op het hoofd
punt tegen te werken, kan zeker
geen Tydeman, geen van Karnebeek,
geen de Beaufort, geen van Foreest
wenschenhet zou hem-zelf in de
eerste plaats tegen de borst stuiten.
Daarom ook dienen wij bij onze
neigingen tot concentratie «enige
voorzichtigheid te betrachten. Con
centratie is noodig, maar concentratie
dan van gelijkgezinden. Uit dien
hoofde hebben wij ons van harte
verheugd over de voorgenomen reor
ganisatie van de groote liberale Kies-
vereeniging Vooruitgang’’ in de
hoofdstad, waardoor een hechte sa
menwerking met de v njzinnig-demo-
c rat en in uitzicht is gesteld. Dien
weg moet het uit. ^oo zullen de
gelijkgezinden vanzelf elkaar vinden,
ook al zijn er nog verschillende
programpunten.
M^ar waartegen wij waarschuwen,
i.s een aansturen op eenzelfde pro
gram, om maar een gelijk program
te hebben, terwijl samenwerkende
groepen onvoldaan zijn over het
aan. Haar liefelijk madonnagezicht
was zoo bl«*ek geworden als een deuk.
Herbert van Grauenstem echter stond
geh««l kalm en onbevangen op.
„V'ergocf mij mijnheer Steinbn-ch,
fint ik met uwe dochter «prak, alvo
rens ik u zelf om Ijore’a hand ver
zocht. Het zal (i evenwel met ver
borgen zijn gebleven, dat deindruk,
dien uwe dochter op mjj maakte, zoo
diep was, dat hij nooflzakelijk in rntj
den wensch naar oon<* on verbreek bare
verbintenis moest doen opkomen,.,.”
„Steinbrech was bleek geworden en
staarde den graaf rnet somberen blik
aap.
„Zoo waar ik mijn leren lang een
eerlijk man geweest ben daarvan
heb ik niets vermoed”, z«i hij einde
lijk diep ademhalend. „Had ik dat
geweten bij den hemel, mijnheer
du graaf, ik zou u ofschoon gij
mijn gebieder zijl den toegang tot
mijn huis geweigerd hebben
„Mijnheer Steinbrech
„Ja «ekor want ik heb mijn kind
toch nog te lief, dan dat ik ze ah
speelgoed...”
Genoeg, „mijnheer Steinbrech,” viel
Herbert hem heftig in de rede, be-
leejlig mij en Lore niet.
Lore schudde het hoofd.
„Gij stelt u dozen strijd te licht voor.
Eene moeder met een warm hart, die
haar zoon zoo imrig lief heeft, zou
misschien om wille van deze liefde
hare eigene plannen opgeven, opdat
haar kind gelukkig mocht worden.
Ten minste zoo stel ik mij de jpoe-
derliefde voor Daar gij echter zegt,
dat uwe moeder noch voor u noch
voor iemand anders warm gevoelt,
geheel opgaat in de voordeelen
van haar stand en zich in
het hoofd gezet heeft, dat gij met
uwe nicht Rita zult trouwenzie
ik er de mogelijkheid niet van in, dat
wij ooit elkaar zullen toebehoeren.”
„Dan bemint ge mij niet van harte
stoof Herbert op. „Ware liefde schrikt
niet terug voor den strijd!”
„Ja wel,” zei Lore, zacht en treurig,
„als haar geluk den vrede en de een
dracht van anderen verstoort! Her
bert, de hand op het hart, gelooft
gij, dat uwe moeder die ge me zoo
even schilderdet als eene koel bere
kenende vrouw met een onverzettelij-
ken wil ér ooit in zal toestemmen,
dat haar eenjge zoon een arm burger
meisje tot vrouw neemt?”
„Neen. Maar ze zal er in moeten
berusten. De tijden, waarin onze stand
zich geheel van andere standen afsloot,
zyn Goddank voor by. Menig zoon van
oen eeuwenoud, adellijk geslacht heeft
zich zijne vrouw van de planken of
zelfs uit een tingel-tangel gehaald
waarom zou ik de mijne met mogen
kiezen, alleen omdat geen wapen ha
ren naam siert? Neen, neen, het is
onzin
t Kan zijn. Maar wanneer nu deze
„onzin” oorzaak is, dat er eene ver
wijdering ontstaat turachen u- en uw
moeder
rI)an geschiedt dit zonder mijne
schuld
„Ieder mensch heeft plichten van
piëteit...”
Lore,” viel hij haar
PRIJS DER ADVERTENTIES’:
1 25 X Van t—5 gewone regels met bewy«nummer f 0.55
1 50 Klke regel meer 0 10
Met Geïllustreerd Zondagsblad „1.50 Bp drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen t wet* berekend.
Idem franco per postI 90 ~K Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1 5 regels f o 35 hij vooruit-
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons BureauLange JL betaling, elke regel meer 6 ets Reclames t 0 2.5 per regel
Tieüveweu 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren Groote letters en randen naar plaatsruimte
schreeuw over het revolutionaire
daarvan alleen in den it a a ui schuilt
en dat men feitelijk précies hetzelfde
wil? Men gelooft haast zijn oogen
niet, indien men xooiets leest en
toch stond het er zoo dood-eenvuudig.
en wat meer zegt, geen der andere
coalitie-organen kwam er tegen in
verzet
in de politiek schijnt alles mogelijk.
En dan te denken, dat deze partijen,
die zulk een politiek drijven, zeggen
te strijden voor de eere Gods, voor
•de Christelijke beginselen.
Klinkt het niet als bittere ironie
18)
Eindelijk liet de jonge man de han
den van net meisje los en streek zich
diep ademhalend over het voorhoofd.
„"Zie zoo nu weet ge alles, mijne
koninginGe weet, hoe arm de ma-
ioraatsheer van Grauenegg is aan het
hoogste goed des levens de liefde.
Wilt ge hem nog het eenige onttrek
ken, dat zijn leven tot nu toe rijk en
en heerlijk gemaakt heeft uw hart,
Lore?”
Lore Steinbrech, des houtvesters
•enig kind, zuchtte smartelijk.
niijn Herbert dat mijne liefde
u altijd en eeuwig zal toeoehooren,
weet God. Maar nu nog meer dan
vroeger vraag ik me, waar myn plicht
„Uw plicht is mij te beminnen,
het andere, lieve, is rny’nc b-
koetelijkste in dit leven is datgene,
I, met duizend moeiten en
i hindernissen. En ik heb