GROOTS EXPOSITIE
IIUMBEK".
IMMERS O.
alléén verkrijgbaar bij P. IÏÏLLEÏAN.
ADVERTENTIES.
ZBixiten lax-d.
Buitenlandsch, Nieuws.
Brieven uit de Hofstad.
Lxxxvn.
IBInxxexxleixxa.-
TJlt d_e DPers.
VKR6AD8IIN6 VM DtRUUSTlUAD
ZOMER 1011.
D. SAMSOM.
WUiiiftitiiuiius
ÜS-JUIGK KITVKIim
Vraagt prUscoor&alca ei InHcbtlagei.
Dit I» bes) er* voor onze defensie,
BUter zoo mogelijk nóg erger
voor het prestige der Regeering, die
wagrlijk zulk een stoot niet ver
duren kon.
Kr is een steende los geraakt in
de coalitie, constateerde dr. Kuyper
droogweg.
Kn deze steen is neergekomen op
de hoofden van de verantwoordelijke
Ministers
Het kabinet Honia in Frankrijk
if' nooit oen heel lange levens-
duor voorspeld. Wel haalde het by zijn
optreden oen groot aantal stommen
op zyn motie van vertrouwen, maar
ai heel gauw bleek het kabinet te
weinig vastheid te bezitten om een
langen levensduur beschoren té zyn.
Die vastheid van handelen dat on
zekere in zyn optreden kenmerkt zich
het allerbest by de houding die het
kabinet inneemt by de kwestie in ket
Ghuinpagnogebiod. De vyanden van
het kabinet hadden den dood van
Berteaux een niet onwelkome gelegen
heid gevonden om er op aan tedrin
gen dat het kabinet aou aftreden. We
hebben toendertijd van die geruohten
melding gemaakt.
Ken kabinet mot een zieken minister
president was volgens hen een onmo-
golijkheid. Enfin, de zaak is gebleven
aooals ze was, hoewel zeer goed
merkbaar was, dat de leiding ont
brak.
Het niet naar den sin kunnen wer
ken aan de vraagstukken, die om een
oplossing roepen, souden zelf ook soo
ontmoedigd hebben, dat hy er aan
daoht af to treden. Vooral do kwestie
Over Marokko moet het kwestie groote
moeilijkheden hebben bezorgd. Het
moet namenlijk gebleken syn, dat er
van het eerste Marokko-confiict nog
een aantal overeenkomsten door Del-
oassi gesloten, In*tonden die telkens
nieuwe (verwikkelingen in het leven
roepen.
Daarbij komt, dat ook oudere minis
ters niet ongaarne hun ambt zouden
neerleggen. Het allervreemdste van
het geval is eohter, dat sommige
ministers, met name Caillaux, den heer
Monis tot aftreden trachten over te
halen om zelf als formateur van oen
nieuw kabinet op te treden. In deze
verwarring hoeft do regeering betrek
kelijk weinig uitgericht tegen de troe
belen in het Chain pagogebinJ.
Hot is dan ook geen wondor, dat
tot zelfs zij, die het kabinet zeer ge
zind zyn, dezen toestand onhoudbaar
achten. Zoo b. v. de „Radical", het
offioieele orgaan van de radicale partij,
een blad, dat de regeering tot nog
toe krachtig steunde, ook dit blad b. v.
schrijft, dat wanneer de toestand in
de wijnboawersdistricten voortduurt,
men oen toenemende desorganisatie in
het geheele land sou kunnen ver
wachten als gevolg van een onver-
geeflyko inactiviteit van de regeering.
Vorder schrot ty dat de party niet
kan dulden aat haar arbeid door
dagelyksoh zwenken en weifelen wordt
gecompromitteerd. Het blad spreekt
Nier vergiften
wntroomn den lijder zijn gezondheid
geluk en leven.
De nieren zyn de belangryiuto or
ganen van het lichaam, omdat zij het
bloed filtreeren. Wanneer zy gezond
zijn, dragen zy zorg voor de afschei
ding van allo vloeibare onzuiverheden
uit hot licham. Zij zün daarentegen
ziek, dan is het geheele lichaam ziek,
omdat' het bloed de onzuiverheden op
zyn weg door het lichaam modedraagt
en ziekte in plaats van gezondheid en
kracht met zich brengt.
Duizeligheid, rugpijn, rhonraatiek
schele hoofdpijn, waterzucht, ontsta
king van do blaas, hevige lendanpyr
bij het bukken, slapeloosheid, enz. wor
den veroorzaakt door de onzuiver
heden in het bloed, die de nieren eruit
hadden dienen te verwyderen. Een
goede gezondheid kan slechts ver
kregen worden, wanneer deze belang-
rijko organen gezond zijn. Het bloed
moot fnsch, rem en zuiver ziin.
Foster's Rugpyn Nieren Puien ge
nezen de nieren en verwyderen de
ziekte-verwekkende stoffen. Zü ge
nezen dp gevolgen van zwakke of zieke
nieren, doordat zy de nieren genezen.
Wij waarschuwen tegen namaak en
maken koopers erop attent, dat op
iedere doos de handCeekening van
James Foster dient voor te komen.
Foster's Rugpyn Nieren Pillen zyn te
Gouda verkrijgbaar bij de heeren
Wolff Co., Westhaven 11. Toezen
ding geschiedt franco na ontvangst van
postwissel A f 1*76 voor één, of f 10.
voor zes doozen.
nog de hoop uit, dat Monis spoedig
hersteld zal mogen zün. De vorm van
het geheele artikel is zoo, dat het
veel lykt op een uitnoodiging aan
den heer Monis om de leiding mmr
uit handen te geven. In parlementaire
kringen verwacht men dan ook binnen
niet al te langen tiid het aftreden
van dit kabinet. De laatste dagen is
het wel eenige dreigende inteipellaties
te boven gekomen, maar slechts haar
draaien en keeren heeft het de regee
ring mogelijk gemaakt het hoofd boven
water te houden. Lang kan het zoo
niet blyven.
POBTUOAL.
De Kölnische Zeiting bevat een vrij
uitvoerig verhaal van de anarchie die
sinds het ontstaan van de Portugeesche
Republiek zou heerschen in Porto
geesch-üost-Afrika.
De gouverneur Freire D'Andrade
was vervangen door den republikein
Freitas Ribeiro, die tot dusver haven
kapitein was. De vreemdelingen en de
beschaafde klassen zouden echter de
terugkomst van D'Andrade wenschen,
omdat Ribeiro's bestuur ontevreden
heid wekte, vandaar allerlei troebelen
en geschillen in de kolonie. Het ver
haal ziet er een beetje tendentieus uit.
Japa tt>
Nadat bekend was gemaakt, dat
China een groote leening met vier
groote mogendheden had gesloten,
werden in de Japansche pers heftige
protesten gehoord, omdat de Japansche
belangen in Mandsjoerijp door deze
leening benadeeld zou zyn.
Thans heeft zich de Japansche
minister-president KaUoera tegenover
een Japansch journalist afkeurend ovei
dit „chauvinisme" uitgelaten. Wan
neer werkelijk de bij verdrag ver
kregen rechten van Japan worden
verkort, dan zou hy, KaUoera, niet
aarzelen daartegen op te tredon. Maar
hy zou de laatste zyn om zich te yer-
zetton tegen het voornemen om een
deel van net geld der nieuwe leening
aan te wenden ton behoeve van Mand-
sjoerije. Dit land toch was Chinoesch
gebied en de Japansche politiek van
de opendeur blyft thans eveyals tot
dusver gehandhaafd.
Tubkuk.
Do Times verneemt uit Oettinjo
Montenegro vat de amnestie, die Tur-
kije den Atbanoezen verleent, sceptisch
op, naar aanleiding van wat er met
de vorige amnestie is voorgevallen en
van wat Torgoet pasja te Skoetari
heeft gezegd. Er liggen daar nu 45,000
man Turksohe troepen met 80 vuur
monden. Niettemin zei Torgoet aan
de consuls, dat hy eerlang 90,000 man
onder zyn bevelen zal hebben, met
190 stukken geschut. Dat zal vol
doende zyn, voegde hy erbij, om
Montenegro onzijdig te houden.
Montenegro zegt, dat het onzijdig
zal blyven, maar de voortdurende op
hooping van Turksohe troepen aan
de grens zou de Montenegrijnon zoo
kannen opwinden, dat de koning niet
in staat zou wezen ze tegen te houden.
Er komen naar de Daily Chro-
niole uit Konstantinope! verneemt
onrustbarende beriohtoii uit Armenië.
De Koerden houden er weer huis,
plunderen dorpen, vermoorden Ar-
meensohe mannen, vrouwen en meisjes.
De Porte heeft aan de Armeensche
Kamerleden beloofd, krachtige maat
regelen te zullen nemen.
Tubkijk bn Momtsnrübo.
De Montenogrynsche zaakgelastigde
heeft van de Porte geëisoht, dat de
Turken de heuvel Pesero, die op Mon-
tenogrynsch gebied ligt, sullen ont
ruimen en de verdedigingswerken, die
zy op Montenegrynscn gebied hebben
aangelegd, sullen sloopen.
Het vertrek van de Ttftkache leden
der militaire Montenegrynsch-Tiirk-
sche grenscommis8ie is uitgesteld tot
de benoeming van de Montenegrijn-
scbe loden.
Hetgeen geschied is bh het jongste
uiteengaan der Tweede Kamer heeft
opnieuw de aandacht gevestigd op de
bepaling, dat de Kamer niet beraad
slagen mag, indien niet de helft der
leden (51) aanwezig is.
Het is een oude geschiedenis, die
nog altyd nieuw is en die hoe langer
hoe meer om een oplossing vraagt.
De Grondwet en het reglement van
orde voor de Kamer gaan uit vah de
theorie, dat voorkomen moet worden,
dat een minderheid
voor overrompelingen. In theorie moge
dit juist zyn, de practyk leert, dat de
vooraf samengestelde agenda's der
vergaderingen zulke plotselinge voor
stellen vrijwel onmogelyk maken en
bovendien zou een meerderheid, die
onder zulke omstandigheden gedu
peerd is geworden, zich zeker niet
ontzien in een volgende vergadering
op de genomen beslissing terug
komen.
Hoe dit zij, de tegenwoordige be
paling voldoet zeker niet aan de be
hoefte en is slechts schijn. Behoeft
het nog verklaard, dat by oen aan
wezigheid van een goede 50 leden,
het zeer wel kan voorkomen, dat de
minderheid de meerderheid de wet
stelt? Het hangt er- dan natuurlijk
slechte van af, wie er wèl' en wie er
met zijn. Dat een parlementaire meer
derheid, door slecht op te komen, bij
een of andere beslissing in de min
derheid kan komen, spreekt vanzelf.
Maar erger is, dat het voorschrift der
hoogste staatswet haast iederen dag,
dat de Kamer bijeen is, wordt over
treden door de Kamei-zelve, wier
leden toch allen den eed of belofte
van trouw aan de Grondwet hebben
afgelegd. I)e Grondwet wil dat er
minstens 51 ledon aanwezig zijn om
te kunnen beraadslagen. Goed, zegt
de Kamer, dio zijn er, als zij de pre
sentielijst hebben geteekend! Nu laat
ik de vraag daar, of een Kamerlid
ter vergadering is, indien hy in de
koffiokamer zit te lezen of te werken.
De bedoeling moge zyn, dat men in
de vergaderzaal is - in geen Parle
ment kan men verlangen, dat men
steeds naar iedere redevoering van
tot z luistert (dat is de bedoeling van
den redenaar ook in vele gevallen
nieteen Kamerlid moet zich buiten
de vergaderzaal kunnen verwyderen.
hij heeft menschen te ontvangen,
brieven te schryven, stukken te lezen
enz. enz. en al in deze gevallen blijft
hij onmiddeliyk bij de handmoet er
gestemd worden, dan gaat er een bel
letje en verschijnt hij op het appél.
Een heel ander geval wordt het
echter, wanneer men het Kamerge
bouw verlaat, zoodat men in de on
mogelijkheid komt om aan eenige be
raadslaging of aan het nemen van
eonig besluit mee te werken. I)an be
hoorde men toch zeker niet „geacht
te worden aanwezig te zijn. En dit
nu geschiedt dagelijks in ergerlyke
mate.
De Voorzitter mag niet beginnen,
alvorens er 51 handteekeningen op de
presentielnst staan. Daarop wordt dik-
wyla een kwartier, soms wel een half
uur na het officiëeie aanvangsuur ge
wacht zün er dan nog niet genoeg,
dan worat de „byeenkomst" (want
een „vergadering" is het dan niet)
pend, de namen der aan- en af
wezige leden door den griffier onhoor
baar afgedraaid en de vergadering
opnieuw byoengeroepen tegen een
later uur, als wanneer de nog ont
brekende mannetjes opgeklopt zyn.
Maar gewoonlnk is de Kamer een
kwartiertjo na 1 act op de agenda ver
melde uur wèl „voltallig." Wel ziet
men dan soms bij de opening slechts
héél enkele Kamerleden in de zaal,
maar de presentielijst, weet U, is in
ordedie vermeldt er 51Sommigen
ziet men hoelemaal niet binnenkomen
zy komen eenvoudig even hun hand-
toekening plaatsen, om daarop dadelijk
weer te verdwynön.
De ondorgeteekende kent se op zijn
duimpje, lederen zittingsdag naar de
Kamer gaande, kom ik ze geregeld
tegen in de omgeving van het Kamer
gebouw, de volksvertegenwoordigers,
die dan reeds voor ae vergadering
zelfs geopend is afmarchoeren om
de rest van den dag aan hunne zaken
van een oogen-
blikkelyk in haar voordeel zünde sa- I
menstelling gebruik sou kunnen maken «omen, loowel door het grooter aantal
^wijden of te profiteeren van de
heeriyke zomerlucht; zy hebben ge
teekend, de zaak is dus gezond I
Het ongeluk wil eohter, dat zoodra
er een stemming wordt uitgelokt, die
men niet tot later wil uitstellen enl
het blykt daarbij, dat het vereischte
laantal er niet is, de vergadering go-
sloten moet worden en zoo is dan ook
verleden week het weinig stichtelyke
schouwspel voorgekomen (over de nog
minder stichtelyke ruzie, die er op volg-|
de, zwyg ik maar liever) dat de Min. van
Fin. een door hem scherp aangevallen
amendement ten slotte overnam, omdat
Ihij onder syn redevoering per bode
een briefje van den President had ge
kregen, dat het mis was I De President
heeft daarvoor een eenvoudig contrö-
lemid^eleen der boden telt de hoeden
als het spaak gaat loopen en soo is
het menigmaal voorgekomen, dat een
volksvertegenwoordiger zich wilde ver
wyderen, doch op hoogveresrend ver
langen nog wat bleef, omdat hü anders
de Kamer onvoltallig zou ma Jeep.
Nu is het geneesmiddel echter niet
eenvoudig. De arbeid van een Kamer-
lid is in de laatste jaren, teer toege
ver gaderda gen als door het vele werk
in commission en af deelingen. Had
men nh in de Kamer slechts politici,
die niets anders te doen hadden dan
hun Kamerlidmaatschap de Hemel
beware ons land voor zulk een Parle
ment zoo ware er minder bezwaar
om tegenwoordigheid te eischen, mam-
gelukkig zyn er nog tal van Kamer
leden, die zich ook buiten de Kamer
verdienstelijk maken. Stelt men hierop
terecht prijs, zoo dient er ook rekening
mee gehouden, dat voor dezulken het
vlakweg onmogelijk is, om er altyd
bij te zijn zij gaan na, wannéér hun
tegenwoordigheid vereischt wordt
voor belangrijke beslissingen of voor
debatten, waaraan zij wenschen deel
te nemen. Natuurlyk kan men van
meening zijn, dat een Kamerlid als
regel bij iedere vergadering van het
begin tot het eind dient te zijn, maar
de practijk loert, dat dit onmogelijk is
by een veelzijdige samenstelling van
het Parlement.
Ik zou er daarom het meest voor
gevoelen, dat die bepaling over de
aanwezigheid der meerderheid een
voudig geschrapt werd. De komende
Grondwetsherziening zy moge dan
wat eerder of later komen biedt
een goede gelegenheid om deze zaak,
die geen enkele politieke znde heeft,
immers voor alle partijen in precies
gelijko mate geldt, eens ter dege onder
de oogen te zien. Vreest men mis
bruik (maar is grooter misbruik denk
baar dan do tegenwoordige wijze van
naleving der Grondwetsbepaling?), zoo
kunnen nieuwe bepalingen ontworpen,
bijv. in dien zin, dat niet van tevoren
ingediende en op do agenda vermelde
voorstellen niet denzelfden dag, waar
op zij worden ingediend, kunnen wor
den in stemming gebracjty, indien niet
de helft der leden ^fy de stemming
aanwezig is. Een dergelyko regeling
is zeer zeker $e treffen en zou m. i.
duizendmaal de voorkeur verdienen
boven de tegenwoordige, dit het volk
een weinig fraai voorbeeld geeft van
eerbied voor de oerste landswet.
Het wil mij voorkomen, dat het
Regeering en Kamer beide aangenaam
moest zyn, indien de belachelijke toe
stand van nu hoo eer hoe liever werd
opgeruimd er is nu lang genoeg mee
gespotI
Er is eenige wrijving ontstaan tus
schen het Bestuur dor Carnegiostich-
ting (Vredespaleis) en de pers, doordat
de bladen, die aanvankelyk waren uit-
genoodigd om aanwezig te zijn bij
een bezoek, dat de leden der Ilaagsche
afdeeling van Bouwkunst aan het
bouwwerk zouden brengen, later, be
richt kregen, dat de uitnoodiging op
een vergissing berustte, terwijl op het
terrein nog eens gezegd werd, dat de
heeren er dus niet over mochten
schryven.
Daarop hebben oen tweetal groote
bladen toch gezorgd voor een verslag
(door bemiddeling van een der bezoe
kers) en dit nu vond een ander blad
weer niet collegiaal, waarop een der
eerstbedoelde bladen antwoordde, dat
niet het Bestuur der stichting, maar
de hoofdredacties der bladen hadden
te beoordeelen, waarover geschreven
zou worden en dat de houding van
het Bestuur in het geheel niet in over
eenstemming was met de beteekenis
en de bestemming van het gebouw.
Deze laatste waartyk niet onderschat
tende en prys stellende op oen goede
verhouding tusschen autoriteiten en
>ers, veroorloof ik my hierby een
deine kanttoekening. Dat een redactie
uitmaakt, waarover zy zal schrijven,
spreekt vanzelf; is een waarheid, die
ook door het Bestuur van het Vredes
paleis niet zal worden in twyfel ge-
rokken, maar aan het Bestuur staat
het om de pers te inviteeren. Wil de
pers zonder invitatie artikelen opnemen
over dezen waarlyk merkwaardigen
bouw, z(j ga haar gangzoo'n gebouw
kan men niet wegsluiten en gegevens
omtrent een en ander zyn natuurlyk
wel te krijgen, maar dan blykt het
voor de verantwoordeiykheid der pers.
Noodigt het Bestuur echter uit en
zendt een courant een gewoon {niet-
deskundig) journalist, dan is het vol
strekt niet uitgesleten, dat er recensies
verschijnen, die niet aangenaam zyn v.
betrokkeneneen gewoon verslaggever
zal zich toch in de woesteny, die het
Paleis en omgeving thans nog is,
heel moeilijk een juiste voorstelling
kunnen maken van hoe alles worden
zal en hoe de indruk over 2 jaar zal
zyn. Willen de couranten nu door
deskundigen, die als zoodanig toegang
hebben, artikelen laten schrijven, zoo
zal het Bestuur hiertegen wel minder
bezwaar hebben en zyn dus beiden
partyen tevreden. Maar ik kan den
eisch niet onderschrijven, dat de cou
ranten er recht op hebben, by een
bouwwerk, dat nog twee jaar zal
doren, wanneer het hun goeddunkt
de schermen te laten kyken.
Laat men liever geduld hebben tot
alles klaar ia; het Bestuur dm wereld
stichting zal dan heusch niet nalaten,
de pers ruimschoots in de gelegenheid'
te stellen het gebouw van top tot teen
te bezichtigen.
De ontslagen concierge van de tram
en diens vrouw, waarover ik reeds
schreef, loopen thans door de drukste
straten der stad met een brochure
tegen de tramdirectie, die vol beledi
gingen en beschuldigingen» is. Dit
moeten de beleedigden zelf weten,
maar van publiek belang is, dat de
man een middel gevonden heeft om
het verbod van luidkeel* venten te ont
duiken. De man loopt nu zonder bro
chures in 't kort te vertellen wat er
in staat en eenige meters achter hem
loopt zijn vrouw (beidon stemmig in
't zwart, met een groote witte rozet
aan den arm) die zwijgend de brochu
res verkoopt.
Is het niet ingenieus gevonden?
Die man zal 't nog ver brengen.
Iemand, die allen juristen van den
gemeenteraad te slim af is, was ook
eigenlijk te goed voor tramconcierge
HAGENAAR.
In de gisteravond gehouden leden
vergadering van de Amsterdamsche
Drukkersvereeniging is met algemeene
stemmen besloten, een adres inzake
de Tariefwet aan de Tweede Kamer
to zenden, waarby ernstig bezwaar
wordt gemaakt tegen het voorgestelde
tarief van papier, drukinkten druk
platen.
Propagandadag voor Vrouwen
kiesrecht.
Op oen zestal bekende vergader*,
plaatsen heeft de afdeeling „Amster
dam" van de Vereeniging voor Vrou
wenkiesrecht Dinsdagavond openbare
bijeenkomsten gehouden om propa
ganda te maken voor het vrouwen
kiesrecht. Over het algemeen waren
deze bijeenkomsten, die allen een zeer
verzorgd programma hadden, goed,
sommige zelfs zeer goed bezocht.
Als spreeksters traden op de dames
E. P. Weeveringh, Th. Haver, A. C.
Klooster, De Vries—Van der Reyden
en T. van der Tuuk.
Een groot aantal dames en heeren
hadden zich beschikbaar gesteld om
voor te dragen of door muziek en
zang de bijeenkomsten op te luisteren.
H. M. de Koningin heeft aan de
Maatschappij van Weldadigheid te
Frederiksoord f 500 geschonken.
Met toestemming van de betreffende
autoriteiten zal op 18 of 19 Juni a.s.
een Deensch pantserschip „Herlua
Trolle" genaamd, commandant V. GA.
Jöhnke, een bezoek aan Amstf^am
brengen. Het laatste Deensche .oorlogs
vaartuig, dat door het Noordzeekanaal
opvoer, was in 1910 de politiekruiser
,Goldburgsund".
De internationale zeemansstaking.
De Engelsche stoomschepen Snow-
don Peters ton zyn gisteren met hun
gemonsterde bemanningen uit Rotter
dam naar zee vertrokken.
Met een van de stoomschepen van
do Batavierlijn werd hedenmorgen een
aantal Chineezen verwacht om even
tueel te monsteren.
Het stoomschip Tellus, waarop men
te Amsterdam tevergeefs een beman
ning trachtte te monsteren, wordt te
R'dam verwacht. Beproefd wordt, in
deze haven een bemanning te vinden.
Gisteravond is in het gebouw d'Geel-
vinck te Amsterdam een openbare
lering gehouden, uitgeschreven
door de afdeeling Amsterdam van den
Alg. Ned. Zeemansbond, ter bespreking
van de staking. Er waren ruim drie
honderd personen aanwezig, meeren-
deels zeelieden, en verscheiaenen had
den hunne vrouwen meegebracht. Voor
het begin der vergadering zong men,
als tijdkorting de Internationale.
Als sprekers traden op de heeren
Ronner en Kolthek.
Het stoomschip Beyerland heeft
isternamiddag 6 uur van uitlJmui-
cen zee gekozen. Men was er in ge
slaagd, trots de krachtige tegenwerking
van den Alg. Ned. Zeemansband, het
stoomschip voldoende bemand te kry-
gen om te mogey vertrekken.
De belangstelling aan de haven was
byzonder groot.
De Times noemt de volgende En-
;elsche havens waar gestaakt wordt;
xmden, Barry, Belfast, Bristol, Car
diff, Dublin, Glasgow, Grimsby, Hull,
Leith, Liverpool* Manohester, New
castle, Newport, Middlesbrough, Sout
hampton, South, Shields, Sunderland,
Swansea en West-Hartlepool en schryft
dan varder, dat te Southampton de
verhouding tusschen readers enscheeps-
volk zeer gespannen is. De verzending
van de Afrikaansehe en Amerikaan-
sche mails is onzeker geworden. Elders
zijn de mannen verre van eensgezind.
Het geschil draait nu geheel om de
gagekwestie. Het succes van de be
manning van de Olympic heeft de
geheele beweging met onbelangrijk
aangewakkerd- Het is met waarschijn
lijk dat het ministerie van handel, dat
de beweginging zeer aandachtig volgt,
erin zal slagen de partyen te verzoenen.
De bond van reeders weigert zeer be
slist op het voorstel van een verzoe-
ningsraad in te gaan.
De Times oordeelt, dat de staking
zich tot dusver weinig heeft doen ge
voelen, maar voorziet, dat het kritieke
oogenblik eerst later zal komen, wan
neer de schepen gereed zyn om uit te
varen en de loopende contracten
met de bemanningen zijn afgeloopen.
In tusschen blijven de leiders van beide
partyen even optimistisch.
De verkeerde wereld.
De Nederlander toont zich geërgerd,
omdat „het van liberale zijde aldus
wordt voorgesteld, of de verhooging
van het Tarief een politieke zaak was,
alleen van rechts gewild". Dat is,
zegt „De Ned.," een waarheid, Men
vindt zoowel vrijhandelaars aan de
rechterzijde als links protectionisten.
Maak daaraan dus geen politieke zaak.
Wat is daarvan aan
Er zijn protectionisten, die politiek
zich rekenen tot de iinkerzyde. In de
Tweede Kamer is echter zoo iemand
niet te vinden. Of er omgekeerd een
tegenstander is van het beginsel der
ingediende wetsontwerpen aan de
rechterzijde der Kamer is ons niet
bekend.
Maar wat is wèl bekend?
Dat de ingediende tariefsherziening
een dor hoofdpunten is van het pro
gram der huidige Regeering en der
christelijke coalitie. Aan het Neder»
landsche volk begeoron zy daarmede
te brengen
1°. geld om de wettelijke sociale
verzekering uit te breiden
2*. verhooging van de nationale
welvaart door versterking van de in
dustrie en uitbreiding der arbeidsge
legenheid.
Voor dit programpunt is do geliee»
le reohtersüdo verantwoordelijk. Geen
stem uit dat kamp is ertegen opge
komen. Het was mede inzet bij do
laatste algemeene verkiezingen.
De linkertnjdo is eensgezind in haar
verzet. Niet uit taktisch-politieke over-
wegingen, maar 1°. ornaat zij de kos*
ten voor het staatsbedrijf, voorzoover
deze uit verhoogde belastingen zullen
moeten wordeu gedekt, bij voorkeur
wil zoeken in belasting naar draa^s-
kracht; 2°. omdat sgj de voorgespie
gelde verhooging van de nationale
welvaart van de nieuwe tarieven niet
verwacht, wel het tegendeel.
Mochten die voorstellen der Regee
ring worden aangenomen, dan zal het
geschieden rechts tegen links, althans
met de geheele linkerzijde tegen. De
voorstemmers rechts mogen dan niet
allen „profcectionfsten" zijn, stellig
geven zij de voorkeur aan het vinden
van nieuwe geldmiddelen uit indirecte
belasting boven verhooging van belas
ting naar draagkracht
Nu zou men verwachten, dat de
rechterzijde op dit uitnemende pro
grampunt prat zou gaan. Wie zou
niet met ijver steunen den reddenden
maatregel, waardoor de nationale wel
vaart zal worden verhoogd! En hoe
schoon, te kunnen verklarendit is
ons monopolie; alle anderen willen
het niet!
In plaats daarvan gaat men nu kla
gen, dat anderen, de tegenstanders,
een politieke kwestie ervan maken.
Dat men aan de reehteraijde het mo
nopolie van zooveel schoons opdringt.
Zou het dan toch. minder mooi zyn.
dan de voorstanders het zelf wel af
schilderen B
(Land en Volk.)
VRIJDAG 9 JUNI.
(Vervolg).
De heer" Kolljn: M. de V. Ik
wil beginnen te verklaren, dat het
betoog, door den heer Jongpnbnrger
met betrekking tot deze zaak gehou
den, mijn volkomen sympathie heelt.
Uwe beantwoording daarentegen meen
ik niet tn alle opzichten te mogen
noemen een beantwoording ven de
bezwaren die de heer Jongenbnrger
heeft genoemd. Laat ik allereerst
mogen neggen, dat het mjj getroffen
heeft waar men begonnen u els
m(jn inlichtingen juist zijn om in
den jare 1908 reeds wat U zooeven
hebt genoemd het bestaan van die
school eenigszins los te maken, dat
men .le gedachte daaraan zwevende
heeft gemaakt, om met nw ei«n woord
te spreken, dat men in 1909,1910 en
nu weer in 1911 telkens daarop terug
komende, mag veronderstellen dat deze
zaak inderdaad een breede studie is
Caakt door de betrokken voorstel-
die thans op den achtergrond zijn
getreden, daar heeft het mij getroffen,
dat U thans een beroep doet op een
zekere mogelijkheid. Op die moge-
lijkhoid moet het dan vastzitten en
zy wordt dan gespaard aan de
dachte, dat misschien die school in
de toekomst zal krijgen een grooter
aantal leerlingen waardoor xy meer
bestaansrecht zou verkrijgen in onze
samenleving. Nu wensch ik allereerst
te conatateeren, dat in Gouda waar
wy tellen plus minus 25000 inwoners,
na verloop van ongeveer twintig jaren
het aantal leerlingen nog niet hooger is
gekomen dan veertig, in doorsnede
genomen on dan geloof ik toch, dat
wij voorzichtig moeten zijn het be
stendigen van een zoodanige school,
en dan wordt het voor my de vraag
of inderdaad de Gemeenteraad goed
en nuttig handelt door te bestendi
gen dezen toestand met betrekking
tot de zaak zelve. Het wil er bij mij
nog niet in, lettende op de verschil
lende overwegingen die van Regee-
ringszijde telkens hebben gegolden en
meermalen den doorslag hebben ge
geven met betrekking tot subsidioe-
ring, die men in een geval nis dit by
het toekennen van een subsidie voor
een dergelijke school oen voorsprong
zou krijgen waardoor zulk eon school
meer zou krygen van het Rijk en de
Gemeente minder belast zou worden
met de instandhouding daarvan. M.
de V. 1 U houde het my ten goede,
maar dat is een wysje dat ik op ver
schillend gebied gehoord heb en tel-
kons niet betrokking tot scholen met
een uitgebreid leerplan en M. U. L. O.
scholen, maar waarvan de werkelijk
heid ten allen tijde nog is tegenge
vallen. Ik behoef dat hier niet nader
te illustreeren. U zelf zult daarvan
voldoende op do hoogte zyn. Er wor
den met betrekking tot hot toekennen
van subsidie telkens van Regoerings-
zijde zij mogen inderdaad genoemd
worden, zulke bezwaren en veelal ver
zwarende omstandigheden en voor
waarden gesteld dat men in den regel
om te kunnen krygen wat verwacht
wordt, zich wel tweemaal mag beden
ken eer men, zooals de heoron van
der Ree en IJsselstyn gedaan hebben,
zeggen durft: mot het oog op
komst, waardoor wy in oen-'beteren
toestand zullen komen trekken wy ons
voorstel zoo lang in. Wanneer men
een beroep er op doet, en dat is in
derdaad uit de stukken gebleken, dat
stem ik toe, dat men gtudie heeft ge
maakt van de zaak, dan moet ik zeg
gen dat het mü spijt dat men er niet
den juisten kyk op heeft gehad. Ik
veronderstel dat de heeren weten, zij
kunnen het althans weten, wat ik ge
zegd heb van subsidieering van on-*1
derwijs in al zijn vertakkingen, zoo
als de voorstellen door de Regeering
aan de orde zijn gesteld en te allen
tyde zyn aangenomen. Wanneer ik
daarop zie, dan geloof ik dat het een
jniste ingeving van den heer Jongen-
burger was, toen hij hier kwam en
zeidewelnu, dan zal ik op het oogen
blik dit voorstel overnemen, opdat wy
kunnen komen tot een principieele
beslissing. Het is om de genoemde
redenen ik zal in deze de verga
dering niet langer ophouden aat
ik volkomen gaarne medega met de
voorstellingen en de voorstellen van
den heer Jongenburger.
De Voorzitter: Tot mijn leed
wezen ook ik wensch deze dis
cussie niet langer te rekken dan noodig
is moet ik even terugkomen op
hetgeen door den geachten vorigen
spreker, den heer Koiyn, is gezegd.
Wy weten, de leden van den Raad
zijn natuurlijk allen min of meer
ijverig en volyverig in de vervulling
van hun ambt, maar wy weten dat
de heer KoLyn een volyverig lid is in
deze vergadering en tot myn leed
wezen bemerk ik, dat hy te dezer
zake niet geheel voorbereid is. Het
schynt, dat hij niet heeft kunnen
voorzien natuurlyk dat de voor
stellen van de heeren Usselstijn en
van der Ree zouden worden ingetrok
ken en dat hy meende, dat hij zich
alleen zou hebben te bepalen tot het
uitbrengen van zijn stem en niet zyn
meening aou behoeven te geven.
Wanneer dat niet het geval ware
geweest en de heer Kolyn zich even
voortreffelijk had voorbereid als hij
gewoon is te dqen, dan aou hem zyn
gebleken dat B. en W. geen blaam
kon treffen, dat zy 'in 1908 zyn ge
komen met een voorstel. De heer
Kolyn heeft gezegd, van 1908 af is
de toestand van de school zwevende,
maar dat komt omdat B. en W. in
1908 zelf dien zwevendeo toestand
hebben voorgesteld, die school te reor-
fgBBtseeren. Mag rk den heer Kolyn
herinneren dat in 1908 niet was te
voorzien, dat de Regeering sou komen
met een voorstel tot wijziging van de
subsidieering ven de M. U O.
scholen. Die toezegging is pas ge
daan in 1909, zoodat B. en W., wan
neer zy in 1908 hadden kunnen voor
zien dat voorstellen daaromtrent zon
den worden gedaan, zeer zeker niet
«ouden zijn gekomen met eenig plan
tot reorganisatie van deze school. Dit
ter verontschuldiging van de houding
van B. en W.
Dan meen ik den heer Kolyn er op
te moeten wijzen, dat wel degelykde
mogelijkheid bestaat van oen veel
hooger subsidie voor de 24* Burger
school voor moisjes dan op het oogen
blik kan worden genoten. Wanneer
de heer Kolyn met de noodige aan
dacht de stukken gelezen had, die
hierop betrekking hebben, dan zou
hem zyn gebleken dat gegeven de
wet waarby die subsidieregeling is
gowHzigd aan de school van Mej.
Bonder mogelyk is de toekenning van
een subsidie niet alleen voor de mini
mum jaarwedde van het hoofd, maar
ook voor de drie onderwijzeressen on
dat alleen de toevallige omstandigheid,
dat een vak in een klasse niet wordt
onderwezen en een ander vak in een
andere klasse oen half uur te weinig,
oorzaak is dat wy nu slechts krijgen
subsidie voor het hoofd on voor oen
onderwyzeres. Zelf wanneer do be
staande regeling ongewysijjd blijft en
wij zorgen dat by tydB en zoo spoedig
mogelijk het leerplan een kloino wijzi
ging ondergaat, dan zal in 1914 deze
school worden gesubsidieerd met de
minimum-Balarisson van het hoofd on
van drie onderwyzoresson en dan blyft
ten laste van de Gemeente slecht* een
betrekkelijk zeer gering bedrag, zoo
dat ook daArom reeds uitstel van die
beslissing aanbeveling verdient. Ik
meen hiermede te hebben aangetoond
dat de heer Kolyn in enkele opzichten
met zyn betoog niet gelukkig was.
I)e hoor Kolfin; M. de V.l Ik
zal op Uw laatste opmerkingen niet
verder' ingaan. Ik moen te hebben
aangetoond, dat ,wij met eventueele
mogelijkheden voorzichtig moeten zün.
De historie heeft daaromtrent aantal
van corporaties op het gebied van het
schoolwezen genoeg^ lessen gegeven.
Wat Uw eerste opmerking betreft,
waar ik met een enkel woord gespro
ken^ heb over 1908 daar bon ik zoo
jvdorzichtig geweest my aldus uit te
spreken, dat my aldus een inlichting
wan gegeven. Ik was toen nog geen
lid van dezen Rand en ik hel) dus
geheel en al op inlichtingen moeten
afgaan en voorzoover ik daarin niet
geheel en al juist ben geweest verzoek
ik met betrekking tot die zaak ver
ontschuldiging. Ik dank U, M. de V.
De heer Jongenburger: M.
de V.l Het schynt toch altyd maar,
dat die school van mej. Bender blyft
het troetelkindje van Gouda, niette
genstaande de groote offers, welke
die school reeds gevorderd heeft uit
de gemeentekas jaren lang. Ik wil
daarop nog even den nadruk leggen,
niettegenstaande het gemompel van
de overzydo. Men is deze kwestie
begonnen in 1908 en toen de Regee
ring in uitzicht stelde een verhoogd
subsidie, is het tooh al weer deze zaak
geweest, die daarom eenigen tyd is
uitgesteld geworden om te zien wat
die eerst voorgestelde subsidie zou
uitwerken. Daarop hebben de heeren
van der Ree en IJsselstyn ook go-
wacht en die verhooging van subsidie
is gekomen en nu dié subsidie er is,
begint men weer een beroep te doen
op 1914. Dat zyn klaarblijkelijk din
gen, waarmede men naar uitstel zoekt,
miins inziens een afstel.
M. de V. U hebt straks gezegd,
laat men toch eens ophouden met over
plannen tot reorganisatie van die
school te spreken want cy ontvolkt
die school zelf door die kwestie zoo
lang op do baan te houden. Misschien
hebt daarmede gelyk, maar dan
zeker ia het toch zaak, dat men deze
kwestie afwerkt, want dan Zeker ko
men wij tot een einde, maar als wy
tot 1914 wachten en U hebt gelijk
dan is de school misschien nog maar
bevolkt met 20 kinderen.
Ten slotte wensch ik er de aan
dacht op te. vestigen dat wy in 1913
een Kamerverkiezing hebben, en dat
het niet onmogelyk kan zün ik
wensch het niet dat dit Ministerie
heenging en dat wij een geheel an
dere Tweede Kamer kregen. Wat
blijft dan van deze reorganisatieplan
nen over? Dan zouden wy misschien
weer moeten wachten tot 1924. M.
de V.l knikt neen, maar U weet
er ook niets van, evenmin als ik.
Met ia met het oog daarop dat ik
meen aangetoond te hebben, dat het
werkelijk zaak is dat dese kwestie op
gelost wordt en dat wy geen uitvluch
ten moeten zoeken.
De Voorzitter: Alvorens
heer Knuttel het woord te geven,
wensch ik er op te wyaen, dat naast
de mogetykheid dat wij in 191B een
andere politieke constellatie krijgen,
toch ook de mogelijkheid bestaat dat
men deze subsidie-aangelegenheid voor
de verkiezingen van 1913 tot een goed
einde tracht te brengen.
De heer Knuttel: M. de V»
Ik sta paffIn tegenstelling met dan
heer Kolija approouw ik zeer Uw ver
dediging van het voortbestaan van de
school van mej. Bender maar ik ben
hoogelijk verwonderd dat, wanneer
iemand iets voorstelt hy dat niet ver
dedigt met cijfers of getallen. Hot is
heel gemak kei ijk voor den heer Jon
genburger, om hier te komen met oen
voorstel en te «eggen, dat kost groote
offers voor de gemeente, msar dan
moet hy ook die groote offers noemen
want wat de eene groote offers noemt,
noemt de andere misschien geen of
fers, integendeel misschien, voordeel
voor de gemeente. Wanneer oen voor
stel van dergelijko beteekenis in den
Raad wordt gedaan, dan mag ook ver
wacht worden dat aan dat voorstel
verbondon worden cijfers, die beoor
deeld kunnen worden en waarover
gesproken kan worden, want ik ben
Itet niet eens met don heer Jongen-
burger, dat de school van mej. Bender
zou «ijn het troetelkindje van de ge
meente en dat «ij al groote offer»
gekost heeft aan Gouda. Die getallen
zou ik wel eens gaarne willen jiooren
van den hoer Jongenburger. Wan
neer de school wordt vereenigd met
do l(t* burgerschool voor meisjes en
wanneer, sooals de hoeren van der Ree
en IJsBolstiju oorspronkelijk hadden
voorgesteld, van deze school word ge
maakt een school met 9-jarigen cursus,
dan goloof ik, dat al heel gauw in de
gemeente gevoeld aou worden dat «alk
een school niqt kan voldoen aan de
eischen, die naar ik vermeen oen ge
meente als Gouda hot recht heeft te
stellen. Wanneer hot wordt oen school
met 9-jarigen cursus, dat zien wü ook
op dergelijko scholen in andere plaat
sen, dan wordt in de vierde ofvyfde
klasse begonnen met les geven in het
Fransch, dat ia op het oogenblik aan
de l"* burgerschool voor meisjes ook
het geval, maar reeds in de «esdn
klasse wordt twgonnen methetgeveh
van onderwijs in hot Dnitsch on in de
zevondo klasse wordt begonnen met
het doceeren van Engel«ch. Wauneor
nu het geval i«, aooaTs hier in Gouda,
dat de meisjes examen Mn voor de
Hoogere Burgerschool en het Gym
nasium van uit do zevende klasse van
de lagere school, dan komen wy voor
dit feit te staan, dat de leerlingen In
do zesde klasse «yn begonnen met
Duitsch en in de zevende klasse met
Engelsch te loeren en zü komen op
de Hoogore Burgerschool, waar op
nieuw met Duitsch wordt aangovan-
gen en pas In de tweede klasse met
Engelsch. Nog gekker is dat met het
oog op het Gymnasium, waar als ik
my niet vergis eerst in do tweede
klasse wortlt aangevangen met Duitsch
en in de derde klasse met, Hugolsch,
zoodat de leerlingen, wanneer »y over
gaan van de lagere school naar een
van do ander* inrichtingen van on-
derwjjs in twee of drie jaar aan die
studie, waarmede begonnen zyn,
niets doen zoodat dus het geleorde
verloren gaat» Dit klemt te sterker
voor meisje», die gedurende de gewone
schooluren ook les krijgen in hand
werken en wanneer zij dan ook kry
gen les in vertohillende talen, waaraan
zy niets hebben omdat dit onderwijs
eenige jaren stilstaat en «y dan weer
van voren af aan beginnen moeten,
dan vind ik dat tyd verspillen en van
de kinderen te veel gevergd
Er wordt toch reeds veel gevergd
van de hersenen van jonge kinderen
en wahneer wy in den Raad derge-
lrjke besluiten nemen geloof ik dat
wij een fatale daad verrichten, en dat
gauw stemmen sullen opgaan uit de
rargeryis dat een school die de
voorbereiding moet xyn voor hoogere
inrichtingen van onderwijs. Wy «uien
genoodzaakt zyn, vroeger of later een
nieuwe school te stichten, die do voor
bereiding zal syn voor een van die
twee inrid|tingen. Gouda heeft bet
Sduk en het voorrecht to hebban een
oogere Burgerschool en een Gym
nasium en dan moeten wy ook zorgen,
een «obool te hebben die de kinderen
kan opleiden voor deze inrichtingen.
Maar er is meer. Het is best moge
lijk, wanneer die scholen worden Ver-
eenigd, dat in de toekomst blyken «al
dat de lokalen te klein zullen zün,
dat wij zulloi\ moeten overgaan lot
het splitsen van lokalen zoodat bet
voordeel, dat op het oogenblik in
cyfers uitgedrukt heel gering is, ver
dwynön aal en plaats zal maken voor
een schadepost.
Dsn is er nog iets, wat zeer sterk
klemt. Wanneer wy een school krygen
met 9-jari^en cursus dan znllen de
jonge meisjes van school gaan onge
veer op hun 14e, 15e jaar, en dan
ziju velen van hen niet voldoende
onderlegd, sooals in de maatschappij
tegenwoordig verlangd wordt, om een
positie te krygen. In negen jaar tyd
is hst niet mogelyk, de kinderen soo
ver te brengen dat sy een behoorlijk
figuur maken op een kantoor of ais
kinderjuffrouw, wanneer talen mot de
kinderen moeten worden gesprok**,
of dergelnke.
Mon ««3 genoodzaakt zyn, de meis
je* van dien leeftijd later naar schol**
te sturen buiten do Gemeente. Dat
zou aanleiding kunnen syn voor ver»
schillende familiën, otu sich niet te
vestigen in Gouda, of voor andere,
die hier reeds gevestigd xtjs, om Gouda
te verlaten. Gouda heeft een buiten
gewoon goeden naam op het gebied
van onderwys en het soft my, vorbe-
ttefid spijten, wanneer door oen besluit
in dëson Rand die goede roep zou
Weggaan. l*aten w(j het onderwys in
Ududa hooghouden, dat is een van
de mooiste instellingen in onze Ge
meente. Ik dank U, M. d, V.
(Wordt Vervolgd,)
van oen prachtige collectie
MANTELS COSTUMES.
BLOÜ8EN. ROKKEN,
Zjjde on JapoDAtoffrn
In do ttrootutft vorMilieidenlioid rsn
de uoedl™>|»t« tot do bsete soorten
wiurby d« (irija.a In r sterkn oon-
eurrsntie syn met silo Kuisen, souwei,
in Binnen- nis Buitonlnnd.
MH tot een betoek ten «lente om-
bo velende,
Op Vrijdag 23 J uni a.s. hopen
Onze geliefde ouders
ABRAHAM VAN RKKDKN
MARIA MAOHÏRLA
KASTELEIN
hun
Ut herdenken.
Hwi dnnitbero kinderen,
Ammha* fAK Ruitte.
Maria Maj>hiki.a rt* Kssdss'.
Lmstnmn ta* Runs*.
Guahda vak lissnsK.
RIJWIELEN.
Beeston Humber f 105.
Special Standard 150.—
Standard Humlwr 100.—
Coventry Humber 87.50
Model Luxe
Model Su]>erl)e
Motlel A. A.
Model A. N.
Model Populair
f 150.-
120.-
100.-
85.-
05.-
