No. 116$
De Gan:
De Jong’s
Chocolade
Seizoen Opruiming
van alle
Sxxite:
Rechtzaken-
HUIL
SFCBT.
GHOENTEN-VEILING.
WÖRMHWEW
Houam©
Telefoon I
KEftNISi
Belangrijke
Muleis, Costumes, CosUuMS-tailleur.
Bteasea, (iekleede en TrnUenr Hokken,
Onderrokken, Joponstoffen, zijde
en ventere NOUVEAÜTÉ’S tot
huUtugetroou lay* prijnen.
D. SAMSOM.
ONDERWIJS.
Het zevende Kerkglas in de
Groote Kerk.
Telegrafisch Weerbericht
van het Koninklijk Meteriologisch-
Instituut te DE BILDT.
BURGERLIJKE stand
5
eon
I
Brenj
Zaterdag 29<Juli.
Bloemkool 1" «soort van f 4.— tot
1. p. 100; Idem 2® soort van f 2. -
p. 100. Wortelen f 1.50 tot
i
Per kwarta;
Idem franco
Met GeTUust
Idem franco
Abo n nemen
Tiekdeweg i
29)
Deze scheen ev
woon dikke huid
beantwoordde ie
met een bijna ver
Als hij geweten
zich in hun vertn
vermaakten, zou
uitgevlogen zijn.
Gustaaf had aa
trouwelijke mede
oververteldzij h
meende millioen
hoopvolle verwach
veel gelachen, wai
hun van twijfels
De schalksche Gu
lijk het plan gen
tot ergernis van
en dood het hof
in! de wolken, zo<
Kienhout slechts
moeite zijn woed
Hoewel zij er gel
maande mevrouw
dan tot gematig
gasten in het hnx
morgenmiddag te Hendon een groote
vliegdemonstratic te organiseren met
o.m. een wedvlucht van Brookland
naar Hendon.
Wanneer Beaumont en Védrines
mee doen is het financieel succes ver
zekerd. Bovendien wil hij avonds
met verlichte toestellen vliegen. De
recette is dan geheel ten voordode
voor Védrines.
Het sympathieke plan heeft zeker
veel kans van slagen.
f7. - p. 100; Idem 2® soort van f 2. -
tot f 4.-
f 0.— p. 100 bos. Kropsla f 1.tot
f 1.50 p. 100. Doperwten f 5.— tot
f 0.— p. 100 pond. Peulen f 0.—tot
f 0.— p. 100 pond. Knollen f 0.—tot
f 0.Postelein f O.—* tot f 0.per
mand. Groote boonen f 1.totfO.
p. 100 pond. Prinsesseboonen f 0.35
tot f 0.55 p. l(XX). Komkommers (gele)
f 3.- tot f 6.idem (groene) f3.
tot f 6.per 100. Snijboonen f 1.
tot f 1.30 per duizend. Uien f 1.50
tot f 0.p. 100 luw. Hoede kool
cent per stuk. Sav. kool 0 cent
per stuk.
Manoeuvre met de Kon. Ned. Weer-
baarheidsvereeniging, Vakantiekolonie
te Egmond aan Zee, foto’s van Ztind-
voort, een reis op de locomotief, de
nieuwe commissaris der Koningin in
Noord-Holland, schetsen, feuilletons.
De BURGEMEE!
brengt bij’ deze ter 1
hebbenden, dat do
der Directe Belastin i
den z?n Juli 1911
liet Kohier No.
Bedrijis* en andei
1910/11.
Dat voormeld K
is gesteld in handen v
ger, dat ieder, die c
plicht is ijjnen aans
bepaalden voet te vo
gaat de termijn van 1
de reclames behoore
Gouda, den 39 Ji
De Burg<
Voetbal.
De voetbalclub „Excelsior’’ te
Moordrecht zal tor gelegenheid van
haar 2’/j jarig bestaan serie-wetstrij
den houden. De eerste drtarvan zal
u.s. Zondag plaats hebben tusschen
Excelsior II—T. O. P. II beide alhier.
Voor deze wedstrijden zijn 3 med^llos
beschikbaar
De wedstrijd van Zondag beloofd
zeer spannend te worden en zal aan
vangen des middags 4 uur.
GOUDA.
De heeren F. L. Ossendorp en J. J.
Lamers, voorzitter en algemeen secre
taris van den Bond van Nederlandsche
onderwijzers, zijn door het hoofdbe
stuur aangewezen bedoelden Bond te
vertegenwoordigen op het le inter
nationaal congres voor Paodologie te
Brussel, van 12 tot 18 Augustus 191.
Het rassencon
Na ons uitvoeri
toestand in Man
kingen daaromtrei
en Duitschland g<
gevoeglijk dit „ge1
eens laten rusten
vreedzame beraad
verschillende rassi
.in Londen gohoui
Verschillende lam
opgekomen en
nch een 30-tal p
lemen ten, vele le<
nente Hof van
hoogleeraren in
recht, een achttal
het Britsche rijk
lende andere emi
ons land is als
aanwezig Mr. J.
directeur van ond
in Nederlandsch
van der Vila 1
Refill. De voorzit
is Lord Weardak
denton noemen w
zon, Balfour, Joh
van het rassencoi
meene betrekking
keren van het O<
te bespreken tei
verstandhouding,
gevoelens en eei
werking tusschen
Zonder de polil
van onze dagen
zal daaraan toch
plaats worden toe
Gouda’s kerk met de vermoeiing van
haar geheel.
Pak iw mee van deze week bevat
3 foto’s van den geweldigen brand te
Brakel. De water polo-wedstrijd te
Dordrecht. Internationale Roei wed
strijd te Brussel. De vierdaagsche
Roei wedstrijden te Dordrecht. Con-
cours-hippique te Hoofddorp. Prins
Hendrik te Zaandam. In het atelier
van Ottto Kriens. Kroonprins Frie
drich Wilhelm van IVuisen als hin
dernisrijder. Clement van Waasdijk.
De staking te Amsterdam. Portret van
den wna roemenden burgemeester der
residentie. Twee ontzettende spoorweg
ongelukken (Mühlheim in Duitschland
en Bridgeport in Amerika). Ten slotte
Portretten van bekende landgenooten,
boeiende Schetsen^ de rubriek ven
Redacteur X, het Kindernumroer „Ons
Prinsesje” en het vervolg van don
nieuwen roman, getiteld„Zijn Eed
Getrouw” door Beatrice Walsh.
AMERIKA ANSCHE
STOOMVAARTLIJNEN.
Het stoomschip Zeelandia, van Bne-
nos-Ayres naar Amsterdam, vertrok
27 Juli van Vigo.
Het stoomschip Rijnland, van Am-,
sterdam naar Bneos-Ayres, vertrok
27 Juli van Santos.'
Het stoomschip Nieuw-Amsterdam
arriveerde 28 Juli v.m. van New-York
te Rotterdam.
Het stoomschip 'Zijldijk arriveerde
28 Juli van Boston en Philadelphia
te Rotterdam.
7 Aug. Gebouw van Bouw- en Wo
ningtoezicht aan de Spieringstraat
’s namiddags 2 uur vergadering
van de Commissie van Armenzorg.
20 Augustus, Terrein Boelekade,
Openlucht meeting voor Algemeen
Kiesrecht vanwege de S. D. A. P.
Beleefd verzoeken wij geregeld tijdig!
mededeeling te mogen ontvangen van
vergaderingen, concerten, vermakelijk
heden enz., om deze dan in onze
agenda te vermelden.
Vliegen.
De Engelsche rondvlucht.
Men heeft in Engeland veel sym
pathie voor Védrines, die zooveel pech
had bij zijn tocht door Engeland Nu
heeft Graham White aangeboden,
In tegenwoordigheid van een klein
aantal genoodigden werd hedenmiddag
te 2 uur in do Groote of St. Janskerk
alhier door den heer J. W. Schouten
te Delft toelichtingenverstrekt bij het
na goheele restauratie thans geplaatste
Zevende Kerkglas voorstellendedo
Inwijding van den Tempel te Jeruza
lem door koning Salomo, wolk glas
in 1857 door koning Philips II van
Spanje aan do kerk werd geschonken.
Wij geven hiervan de volgende be
schrijving HET ZEVENDE KERK
GLAS. Do Inwijding van den Tempel
te Jeruzalem door Koning Salomo.
1 Kon 7 en 8. Hoog 19.70 M. Brood
4.60 M.
Dit prachtige Kerkglas is oen der
twee grootste in de kerk in hot Noor-
dorkruispand, hetwelk door Koning
Philips II van Spanje, twee jaron vóór
hg dit land verliet on naar Spanje
vertrok, aan de kerk word geschon
ken, ifi den jure 1557.
De wereldberoemde Tempel, welke
le Jeruzalem door don wijzen Verst
Salomo was gebouwd on voltooid,
w erd met do meest mogelijke plugt ig-
heid door hem ingewijd het gowig-
iigste oogenblik der plegtigheid is
voor dit tafereel gokozen, daar Salo
mo geknield ligt voor het brandoffer
altaar, en verrukt door den Goddelijkon
glans, uitroopt, „maar waarlijk, zon
God op de aarde wonen de Hemelen,
ja de „Hemel der Hemelen zouden u
„niet begrijpen,, hoeveel te min dit
.huis, dat ik gebouwd heb1 Kon.
VIII vs. 27. Verder zijn daarby
afgebeeld de bekende gereedschappen
zit den Tempel des lleeren, als het
wijding door den Heer tot Salomo
zijn gezegd:
Ik heb uw gebet! gehoord en in
dien gij voor myn oangezigt zult ge
wandeld hebben, gelijk ah uw vader
gewandeld heeft, zoo zal ik den troon
uwes Koningryks bevestigen in eeuwig
heid. 1 Kon. IX vs. 3, 4 en 5. Nu
gullen myn oogen open zyn en myne
ooren opmerkende op het gebed dezer
plaatse. II Kron. VII vs. 15.
Looft den Heere. want hij ts goed*;
want zijne barmhartigheid duurt tot in
eeuwigheid Ps. ’XX XVI vs. 1.
Ziehier is Salomo. Ziehier is meer
dan Salomo.
Het eerste gezegde slaat op den
Koning Philips en het laatste op Jezus
en het heilige Avondmaal, volgens
Matth. XXVI vs. 20, hetwelk in het
opderste vak wordt verbeeld, alwaar
Joannes do Evangelist voor Jezus ligt,
en voor Petrus de beroemde waskaars
staat, welker liehtafschitterin^ door
kregen, ---
l’liilippus de Apostel, do naain-
lieilige van den Koning, wordt daar
sprekende ingevoerd, zeggende:
Heere, toon ons don Vader, en het
is ons genoeg.
En de Heer Jezus zegt daarop weder;
Philip pus, die mij ziet, ziet ook den
Vador.
Nog staan by het weggaan van den
verrader Judas, ook op eene rollo «00-
nii het vorigeExit aula proditor.
dat is: De verrader gaat uit de zaal.
OokDominus mihi adjutor, en
varitns Temporis filia. dat is Do Heere
is myn helper, onDe waarheid is de
dochter des Tijds.
Waar Jezus het laatste Avondmaal
De Print bevat in zijn nr. van 29
Juli als voorplaat het portret van Mr.
T. P. Baron Mackay. Verder zijn
opgenomen verschillende foto’s en
artikelen o. a. het seizoen in Scheve-
ningen, het Paleis van den Mensch
op de Hygiêne-tentoonstelling te Dres
den, het congres voor Vrouwenkies
recht te Stockholm, hot Kon. Paleis
te Brussel, de Kon. familie naar Soest-
dtjk, een hevige brand te Franeker,
het grafmonument van Clément van
Waasdijk, spoorwegongeluk bij Mühl
heim, de eerste A’damsche beun» 300
jaar geleden in gebruik genomen, l»o-
zoek van den Otidheidk. Bond aan
het kasteel Njjonlmok, groote gym-
nastiek-nitvoering iy de openlucht te
Wormerveer, bijennmrkt bij Veenen
daal, personalia, kroniek, schetsen,
vervolgroman en romanbijvoegsel.
eveneens niet voorkomt; dit was ook
trouwens zijn gewoonte niet om tedoen.
Van den kop van koning Salomo von
den wij een stuk oor, voor ons even
wel aanduiding genoog hoe de gelaats
kleur en de tint van het haar was
geweest.
Verder vonden wij nog verscheidene
gedeelten van de architectuur, van de
wolken, van de linten en van den
vloer, die allen weder nauwgezet in
het glas zijn opgenomen en ons overal
tot leiddraad hebben gediend.
De verschillende koppen der Cheru
bijnen, boven in het glas, waren nog
in het bezit van het Kerkbestuur, en
brachten ons door hunne buitenge
wone schoonheid in verrukking. Heer
lijk van uitdrukking, tintelend vah
leven, verrukken zij het oog door
zuiverheid van lijn en zwierige tee-
koning.
Nimmer hebben wij zulk stout werk
aanschouwd, als in dit glas is te aan
schouwen gegeven.
En mochten enkele schrijvers al do
voorkeur geven aan Wouter Crabeth
wat techniek en zuiver modeló en
diepte der schaduwen aangaat, is hij
niet te vergelijken bij dezen reus op
het gebied der glasschilderkunst.
Wars van alle schoolsheid, wat bij
Woctrh nog vaak het geval was,
vliegt hij met zijn penseel over het
glas on laat allo anderen ver achter
zich.
Wonderbaar zijn de koppen dor
twee vrouwenfiguren in do groep toe
schouwers prachtig gekanteld, geven
zij het zuiverste vlèósch weer wat men
zich denken kanongekend is de
hoogte die hierin bereikt is; hoe
jammer dat er zooveel van al dit
so.hoone door de enorme hoogte ver
loren gaat.
De restauratie van hot benedenge
deelte was niet minder omvangrijk.
Van de figuren, uitgezonderd de
koppen op twee na, was nog heel wat
orgineol en wat er aan llleur ontbrak
kon met goed gevolg aangevuld wor
den aangezien er van elke kleur vol
doende gegevens waren, zooals op de
toekening van originèele stukken dui
delijk is te zien.
Do twee engolenfiguron waren ook
nog tamelijk goed behouden. Even
wel, koppen on handen on stukken
kleed ontbraken ook hier weder,
evenals veel bij de Cartouches. Van
do naamplaat zelve was één ruit in
oorspronkelijken staat, dus voldoende
gegevens om het karakter der letters
en de tint van de fond aan te geven.
Aldus zal men bij nauwkeurige
bezichtiging van de bijgaande teek fi
ning ontwaren, dat wij over meer
dan voldoende gegevens konden be
schikken, vooral aan de hand der
teekening van Lepelaor en der oor-
spronkelyke Cartons van den kunstigen
maker van dit glas.
Ten slotte bracht de heer Schouten
zijn dank aan de milde schenkster,
wier naam niet mocht worden ge
noemd, die gedreven door zuivere
liefde tot de kunst door een belang
rijke gift de herstelling van Crabeth’s
grootste kunstwerk heeft mogclijk ge
maakt.
Spreker bracht daarvoor een eere-
saluut.
De naam die echter wel mag wor
den genoemd, zei spr. is <lie van den
voorzitter der Commissie van de Re
stauratie dezer kerk, den heer R. L.
Martens, die door onvermoeid pogen
weet te bezielen tot schenken.
Dank hoeft spr. vorder aan allen,
die in meerdere of mindere mate tot
de tot stand koming dezer restauratie
hebben medegewerkt, en in verband
hiermede noemde de namen H. Veld
huis en Knoll, beide te Delft, die de
schilderingen op het glas hebben uit
gevoerd.
Voor de ontwikkeling van hen die
daaraan hebben medegewerkt is deze
herstelling ook van do grootste be-
teekenis geweest er* heeft nen met het
meest voortreffelijke werk dat in het
midden der 15® eeuw is gemaakt, in
onmiddelyke aanraking gebracht.
Daarna werd het doek neergelaten
dat het glas voor de oogen had ver
borgen, en werd het kunstwerk
zichtbaar.
Het staat niet aan ons als leek té
beoordeelen het technische dezer res
tauratie.
Maar ook mogen wij gerust onze
bewondering uitspreken voor de kun
stenaars die oen restauratie als deze
hebben uitgevoerd, met allerlei kleine
stukken glas, die door ouderdom vaak
hadden geleden en deze hebben aan
gevuld met eigen werk op een wnze,
die den beschouwer in verrukking
Brengt.
Tal van teekoningen en foto’s deden
zien dat deze restauratie een arbeid
is geweest, waarvoor wij alle respect
hebben.
Wij wenschen den heer Schouten
geluk met zyn geslaagden arbeid en
houdt, zijn vooraan Inj het onderste
geknield, Koning Phifips», met zijne
Gemalin Maria, Koningin van Enge
land, in koninklijk gewaad, met scep
ter, zwaard, helm on wapenen, alles
met vorstelijke pracht.
Daaronder staat een latijnsch ge
schrift hetwelk l>eteckent
De allerdoorl achtigste Philippas,
zoon van den onoverwinnelijken Kei
zer en vermeerderaar des rijks, Karei
(de vijfde), doo$ *lc genade des besten
en grootsten Gods, Koning van Spanje,
Engeland, Frankrijk, van beide de
Siemens Aartshertog van Oostenrijk,
Hertog van Bourgondiö, Brabant,
Gelderland, Graaf van Vlaanderen,
Henegouwen, Holland, Zeeland en
heer van Vriesland enz. V. d. V. (of
vader des vaderlands) de allerzacht-
moedigste en godvruchtigste vorst,
hooft dit tot versiering dezer kerk
gegeven, wiens troon, gelijk de heel
de wereld vervullende zon. altoosdu-
rond moge blijven staan. In ’tjaar
des Zaligmakers Jezus Christus 1557.
Aan weilortzyde van dit bijschrift
staat een Engel, die aan de regterzijde
houdt een zwaard met eene rolle daar
aan, waarop de woorden staan Junta
impero, dat is
Ik gebied rechtvaardige zakenen
die aan de linkerzijde houdt eene
drinkschaal mot eene rolle om don
arm, waarop do woorden Tempora
Tompero, dat raIk matig de tijden,
staan en verder op don voorgrond
liggen maten, winkelhaken, passer onz.
Do hoer J. W. Schonton te Delft
in wiens atelier do restauratie heeft
plaats gehad, gaf hierbij do volgende
toelichting:
Dat het herstel van dit glas, een
der uitmuntondsto van Gouda’s be
roemde glazen, dringend noodig was,
behoeft geen betoog.
Aan het einde der 18® eeuw toch
26 Mei Ï790 was door nood
weer het gehcele bovengedeelte, de
offerande van koning Salomo (of
Salomo’» tampolwijding) vernietigd,
evenals do architectuur tot aan de
groep in hot benedengedeelte (het
laatste Avondmaal) benevens nog vor-
scheide stukken uit dit tafereel on do
Cartouche.
Do ramp scheen niet moer te her
stellen, althans men bracht blanke
ruiten aan tot waar hot raam or totaal
uitgeslagen was en wat or in het
tafereel in het bonedengedeolto ver
woest werd, vulde mon met nieuw
aan. Edoch in dien tijd werd er al
zoor weinig, bf liever in het geheel
niet aan glosschilderon gedaan, zoodat
dit bijwerkon al hooi onbeholpen en
primitief geschiedde.
Behalve do heerlijke figuren van tien
schenker on de schenkster van dit
raam, Koning Philips II en Mahia
van Engeland, die byna geheel intact
waren gebleven, ontbraken aan alle
Uigaren uit hot Avondmaal, benevens
aan do engelenfiguron ter weerszijden
van de C’artouche, de koppen, op twee
uitzonderingen na.
En wat er van het bovenraam over
bleef?
Enkolo voorname stukken, uit de
groep worden bij olkaar geraapt on
bewaard als herinnering aan het oons
zoo machtige kunstwerk.
Toen nu tot herstel van hot gohoolo
raam besloten word, deed oen gelukkig
toeval ons een partij glas vindon, dio
sedert' jaren op de zolders der kork
had gelogen.
1 1* itvn mwwi deze party, bestaande uit dut
ten in eeuwig- *®nden stukken en scherfjes glas, ver
moedden wij, dat ook nog wel oen
en ander te vinden zou zijn uit hot
bovengedeelte van dit glas.
En ons vermoeden bleek waarheid
te bevatten.
Toen wij deze party glas in ons
'atelier kregen begonnen wij zeer nauw
keurig stukje voor stukje voor stukje
na te kijken en te schiften. Het was
voor ons niet, moeilijk werk van Dirk
Crabeth te onderscheiden moeilijker
was het, elk stukj0 °P *ön vroegere
plaats te brengen. Eindelyk was alles
uitgezocht on gerangschikt na einde
loos geduld en ingespannen zoeken en
veel tyd; doch nu waren wij dan ook
weurer „,K uuui h«< van prachtige geyeyen»,
het uitslijpen van het glas 1» ver- wij hjxid™ voor elk onderdeel een
kregen, en een betoovorencLeffect doet, "P vraag, hoe awaar de
sehaduw en de tinten oangebracht
moesten worden.
Van de kleuren, op één na in vak
F 8, waren nog stukken origineel glas
aanwezig. Van de groep kwam weder
een groot gedeelte terecht en, hoewel
erg gehavend, brengen zij ons nog in
verrukking door hunne fijne kleur-
schakeering en weergalooze pracht.
Ja zelfs al dié fijne loodbandfes, die
de breuken samenhochten, geven een
nog grootere bekoring aan het geheel.
Van Salomo’» gouden kleed konden
wy wederom hot patroon ontdekken,
dat op de teekening Lepelyer slechts
met wat krabbeltjes is aangeduid on
op de detoilteekeningen van Crabeth
(Strafzitting.)
De rechtbank te Rotterdam hooft
gisteren veroordeeld
A. F., 30 jaar, timmerman te Gouda,
wegens eenvoudige beleediging, tot
f 10 boete, subsidiair tiert dagen hech
tenis.
H. J. J., 24 jaar, stoelenmaker te
Waddinxveen, wegens mishandeling,
tot f 25 .boete, subsidiair tien dagen
hechtenis.
I). H., orgeldraaier te Schoonhoven,
wegens diefstal van oen paar kousen,
tot f 7 boete, subsidiair tien dagon
hechtenis.
Vrijgesproken werd
O. Z., 43 jaar, vrachtryïfar te Ca-
pelle aan den IJssei, beklaagd van
dierenmishandeling.
Het drama aan do Nic. WitsenkAde
te Amsterdam.
De Hoogo Raad deed gisteren uit- groote watervat of do koperen zee enz.,
spraak in de zaak van Imkje Boetema, ^aarbü een groote menigte volks, dat
dienstbode te Amsterdam en Pieter daarbij tegenwoordig was. Daarboven
Ronner, los werkman aldaar door het tijn (je woorden gestold, die na de in-
gerechtshof te Amsterdam veroordeeld
tot resp. 15 en 12 jaar gevangenis
straf wegens poging tot diefstal, voor
afgegaan door geweld geploegd op
mevr. Winia in haar woning aan do
Nic. Witsonkade te Amsterdam, ten
gevolge van welk geweld (ovwgieting
met zeer warm water) genoemde dame
is overleden in welke zaak, behalve
door de beide veroordeelden ook cas
satie was aan ge teek end door den pro-
cureur-generaal te Amsterdam, die
meende dat het feit had moeten zyn
gequalificeerd als zware mishandeling,
gepleegd met voorbedachten rade, den
dood tengevolge hebbende.
Zoowel de cassatieberoepen vap de
beide veroordeelden als dat van den
procureur-generaal werden verworpen.
Hoogste barometerstand 779.4 te
Stockholm, laagste stand 758.7 te
Seilly.
Verwachting tot den avond van 30
Juli
Zwakke tot matige oostelijke wind,
licht bewolkt, droog weer, liehoudens
kans op onweeij|^elfde temperatuur.
GOUDA.
GEBOREN27 Juli. Christianus
Martinus Jacobus, ouders J. P. Des
si ng en G. Peeters. Gerardus
Johannes, ouders J. Epping en M.
Steenbergen. Roelfiena Nicolette
Alijda, ouders T. Sap en N. H. Diemer.
ONDERTROUWD: 27 Juli. H.
Laker veld en W. Dazler. A. G.
de Jong en J. C. de Bruijn. T. J.
Gravenstein en W. van der Wolff te
Rotterdam. H. Frank te Keilen
(Pruisen) en G. Mogendorff. G. W.
Aberson te Steenwnk en C. L. Rond.
OVERLEDEN28 Juli. A. C. Pee
ters, 20 j.
REEUWUK.
GEBORENJohannes Jacobus,
ouders W. Schriek en M. Heü.
OVERLEDEN: L. Breedyk, 54 j.
G. Heij, wed. van H. ,J. van Rijs-
dam, 85 j.
