I
I
i
I
1
No. 11664.
Zaterdag 16 September 1911.
50e Jaargang.
Vrij-
8
B-iiltexi laxxd.
E
R
T
De “Ganzenclokter.
I
Eerste Iliad.
II
ij
I
I
<s
•1
Verschijnt dagelijks
Telefoon latere. 82.
I
I
De Vrijzinnigen onderling,
n.
Vooruitatre ventten en
1 Liberalen.
FEU1LLETOX
ezx -^b.d.-vertesi.tieT31©-d. ■voor O-ó-cucLsu ezx OsxxstxeHcezi
behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers k. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
iKisna*'
o s i t i e f pro-
*1H
zullen stellen.
enlhk .program in 't
Dit Nummer beslaat uit twee
bladen.
lip
flM
PRIJS VAN HET ABONNEMENT/
Per kwartaal
Idem franco per post
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan om Bure
Tiesdeweu 64, by onze Agenten, den Boekhandel en (Ie Postkantoren
Xiedsmet den
„Be Vaderlander"
zullen wij ons vemengen over een
gemeenschappelijk
gram voor 1913.
Zonder dit laatste risqueeren wij
j
f 1.25
1 50
150
1 90
BureauLange
6 „Harmonie”
van de Kon.
Jud-Onderoffi-
iouw- en Wo-
Spieringstraat
ir vergadering
anAnnensqrg.
onie”, 3 uur,
sring voor de
■ensorg”.
„Het Schaak-
no Algemeene
van de Ver-
jding der Tn-
69)
Bij deze woorden l.-gde Mimi heur
hobfdje op, den schouder harer moeder
en weende.bitterde moeder weende
mee en de oogen van alle aAderen
warden vochtig.
„Maar Mimi,” zeide Emma gerust
stellend, „je kunt immers eiken dag
têrugkeeren, als het je te'benauwd
om het hart wordtje gaat immers
niet in militairen dienst.”
„Wel, dat geloof ik ook,” sprak
Kienhout. „Een mooie historie, als
men Iemand ziet huilen, die voor zijn
pleizier heengaat. Schaam je een beetje I
Hoe zou het dan wel wezen, als je
soldaat moest Worden Die moet ook
zjjn vader en moeder veriaën en heeft
geen tante, die hem liefkoost, die hem
meeneemt naar een bal of naar den
schouwburg en hem als een sdiker-
poppetje behandelt. Zou het niet veef
beter zijn,1 als je een beetje meer moed
toonde en Mama het hart- niet be
zwaarde? Tante, zal er ook waarachtig
niet ever gesticht zijn, dat je een
gezicht set als iemand, die in de ge-
gegaan en alles nieuw is geworden;
de drang naar sociale hervorming
heeft aan iedere partij de keuze ge
steld tusschen coBservatisme en demo
cratie, ook aan de liberalen en aan
die keuze kan niemand zich op den
duur onttrekken. En even terecht
zegt „De Vad.” dat ar nog'-zoo
velen zijn die zich liberaal noemen
en die toch ultra-eonservatief zijn.
Men zou zeggen wie zóó schrijft
is het al een goed eind met ons
eens, het overige is slechts een vraag
van tactiek. Juist echter op dit
gebied heeft de Unie-secretaris een
erg geprononceerde' meening. waar
tegenover hij geen andere duldt. En
wie, zooals wij deden, ’twaagt van
„zijn” taktiek af te wijken, krijgt
alle dikke woorden naar het hoofd,
die de heer Roodhujzen te dikwijls
niet weet in te houden. Ons deert
dit allerminstwij weten te goed,
dat de volijverige Unie-secretaris 't
niet zoo kwaad meent, maar het
vergemakkelijkt niet een gedachten
wisseling, die soms niet vermeden
kak worden,. Eu^met alle respect
voor de politieke erVmqng voor den
zoo veel sprekenden en kchrijvenden
heer Roodhujzen vragen, wij ons
toch af, of ook hem niet een min
der hooghartige houding past, wan
neer een geestverwant die 't even
goed meent als hij, een advjes ten
beste geeft, waarvoor toch waarlijk
te veel is aan te voeren, dan dat
men zich met breed gebaar of ander
weinigzeggende argumenten daarvan
zou kunnen afmaken.
Ook merken wij den heer Rood
huizen op, dat hij ons bij een be
schouwing over beginselen en de
wijze, waarop men die kan doen
zegevieren, niet te veel met cijfer-
berekeningen aan boord moet komen.
Een bewering bijv, dat „met de
cijfers in de hand” kan worden aan
getoond, dat de anti-clericale con
servatieven reeds in 1909 rechts
hebben gestemd, mist voor on^te
eenenmale overtuigende kracht. L art
de grouper les chiffres is ons daar
voor te goed bekendMaar dit i
daargelaten.
„De Vaderlander” noemt de re-
geling, die wij t. a. v. de vrij-Iibera- I
len voorsteldenterroristische
maatregelen en vertelt dan, dat een i
houding, als die wij aanbevolen heb
ben, de conservatief clericale coalitie i
in de kaart zou spelen. Het blad
noemt dit zelfs een zekerheid. Wij I
betwisten dit eens en voorgoed. i
In de kaart der tegenstanders i
speidt men veeleer indien men zon
der degelijk accoord samengaat en
bij een eventueele overwinning daar
mee eigenlijk verlegen zit. Wij stem- i
men geheel toe, dat links mag te
hoop loopen tegen de rechtsche
coalitie, zelfs dat dit de plicht der
vrijzinnigen is, maar de heer Rood
hujzen vergete niet dat het geschil
slechts loopt over de beate wijze
waarop men dit doet. Ons dunkt,
dat men niet alleen moet willen
leeren uit dó geschiedenis van lang
vervlogen tijden, maar eveneens uit
de jongste. Een overwinning en een
oplossing daaraan gegeven als' in
1909 dunkt ons nn 'jiilst geen gHF"
lokkelijk voorbeeld. Het ministerie-
De Meester effende zijns ondanks
dfcn weg naar een rechtsche meer
derheid eén volgend Kabinet van
links dient steviger grond onder de
voeten te hebben of dient weg te
blijven.
„De Vaderlander”, die ons „naïef”
noetpt, het zij zoo zegt dat
wij de vrij-liberalen een contract
voorlegden, dat voor hen met poli-
tieken zelfmoord zou gelijk staanf
Natuurlijk is dit onjuist. Alleen wil
len wij dit: de vrij-liberalen
gaan mee initf ons op de hoofdzaken,
óf zij zijn /nze tegenstanders. Dit
dunkt ons Aenvoudig de eerste regel
van alle politieke eerlijkheid en
eveneens van alle vruchtbare
tactiek. „De Vad.” dreigt, dat de
vrij-liberalen als maatregel van te
genweer met candidaten tegenovdV
de [vooruitstrAend-vrijzinnigcn zon
den komen. Volkomen juist. Als wij
ik oen uur met mijn penceelvvor de
■kleur moet strijken, voordat er wat
afkomt.”
Fritsje had do woemoodige gevoe
lens gelukkig op de vlucht gejaagd
en Gustaaf liet het niet meer zoo ver
kornenmet do helderste kleuren
schilderde hijhet leven te Weenoii.,
Aldus brak de dag van het vertrek
aan op den avond te voren vierde
men nog een klein huiselijk feestje
en don volgenden morgen was er nog
zooveel te doen, dat er geen tijd over
bleef voor gevoelsuitingen tante Em
ma had dat alles zoo ingericht en
bovendien draagt het vertrek geduren
de den morgen een veel frisseher en
vroolijker karakter dan avonds. Er
stroomden in het station nog tranen
in overvloed, maar over het algemeen
liep het nog al goed af; de morgen
was zoo schoon, de zon scheen zoo
vriendelijk en verleende den geheelen
omtrek oen opgewekt aanziendat
gevoelden de torugkeerende zoowel
als de vertrekkende reizigers. Haar
afscheidsgevoelens.drukte Mimi tijdens
de lange spoorreis in een reeks aan-
zichtkaarten uit, die op ieder groot
station gekochf,en afgezonden werden.
Spoedig bverwon zij haar verdriet
On gaf zich ower „ui da indrakken
der reisde afwisselende tafereelen
gesmgeldty'dig
ontvangen van
n, verrnakalyk-
dan H onze
^it Zn., Gouda
ie „Ambachts-
n Omstreken”,
lering in de
P/j nnr.
is Genoegen”,
lententoonstel-
van hot landw-hap, hetwelk zij door
reden, het vroolijke gepraat van Uns'
taaf en zijne moeder on de spanning,
waarmede zij al het nieuwe en vreemde
tegemoet zag, dat de toekomst in haast
schoot verborg, vervulden haar ge-
heelo ziel.
Hoe hoog deze verwachtingen ook
gespannen waren, do werkelijkheid
overtrof haar nog; zoo heerlijk, als
hot workoljjk was, had zij zigh. hot
leven in het huis harer tante niet,
voorgbsteld. Het was volkomen ónmo
gelijk van heimwee last te krijgen
zoo lief, zoo vriéndelijk, zoo zonnig
was alles in huis, de wonitTg en do
monschen. Daarom gevoelde Mimi ook'
volstrekt geen neerslachtigheid gedu
rende don dagalleen wanneer zij bij
het naar-liod-gaan zich in haar kamer
terugtrok, maakte zich het heimwee
van haar moester, maar dan verdreef
zij dit door brieven te si hrijven. Zij
schreef naar huis allesalles wat zij
beleefd en gezien had on dat was
lamelijk veel, als men alles zoo nauw
keurig beschreef als zij.
De familie thuis wist precies, hoe
het er in tante s woning uitzag, vooral
in het -kamertje van Mimi, hoe do
Mflienden waren en tgnto'a bekepden,
onder wie zei weldra lievelingsperso-
neW bezat Het minst bevielen haar
niet samengaan en hen bestrijden
zullen zij ook o n s bestrijden dit
zal een ieder begrijpen. Alleen stel
len wij ons niet zulke onheilen voor
van zulk een strijd bij eerste stem
ming.
Wij behoeven liet geschil gelukkig
niet zoo heel ernstig op te nemen.
Verklwt ten slotte niet ,,De Vader
lander” zelf, dat haar houding tegen
over de vrij-liberalen zoo verge
makkelijkt wordt doof de wijze
waarop deze in hun laatste bijeen
zijn eigen houding voor 1913 heb
ben bepaald, waar zij de verzekering
gaven, zich niet tegen de invoering
van algemeen kiesrecht te zullen
verzetten, zelfs al gaat dit niet
vergezeld van uitbreiding van de
bevoegdheid der Eerste Kamer
En dan vraagt „De Vad.” aan ons
adres met een triomfantelijk air
Is zulk een offer geen legenoffer
waard, vooral waar dat kan ge
bracht worden der democratie ten
goede, zonder iets va# eigen be
ginsel op tc offeren
Precies ons idee I
„f* VWUHanftr”’ argumenteert
alleen wel eens wat wild en zoo
kwam het blad er toe, ons „naïef
te noemen ett te spreken van on
beraden, lichtvaardig en onverant
woordelijke politiek, alles qualitica-
ties, die wij, althans in de oogen
der „Vaderlander"-redactie, niet ver
dienen.
Ook ons is niets liever dan een
gezamenlijk optrekken met de vrij
liberalen, alleen onder dezen mits,
dat zij ’t ons rn o g e I ij k maken.
En daarvoor is noodig te weten,
dat haar Kamercandidaten zich, na
zitting te hebban genomen, niet op
hoofdpunten fan politiek beleid vlak
tegenover ore
Een gezal
negatieve is er
redacteur van
Wij waren in ons vorig artikel
genaderd tot de verhouding van de
vooriiitstrevend-vrijzinnigen tut de
vrij-liberalen en besloten toen met
de opmerking, dat „De Vaderlander”,
die ons zoo hard viel over hetgeen
wij hierover schreven, misschien nog
zou bemerken, ,dat wij niet eens zoo
ver van elkaar afstaan als haar
redacteur scheen te denken.
Wat wij betoogen k,wam hierop
neer („Goudsche Courant” van 2
September)De vrijzinnig-democra-
ten zullen alleen dón met de vrij
liberalen kunnen samenwerken, in
dien dezen bereid zijn mee te wer
ken aan de totstandkoming van de
.hoofdpunten Van het program, waar
mee in zee wordt gegaan. Weigeren
zij dit, dan stelle men te.gen-candi-
daten en steune men bij herstem
ming dengene die het dichtst bij
eigen partij staat. En wij spraken
hierbij de hoop uit, dat zulks niet
noodig zou zijn, ook met het oog op de
mogelijkheid van een regeerkrachtige
vnjziimige meerderheid in 1913.
Wat heeft „De Vaderlander” nu
hiertegen aan te merken?
Het Unie-liberale weekblad begint
met voorop te stellen, dat „herstel
van een krachtige en eensgezinde
liberale partij”, in dien zin, „dat
alles wat zich vrijzinnig noemt, on
der een dak zou moeten worden
ondergebracht” voor zijn redactie
beslivt onaannemelijk is. flk-t blad
wijst dengenen, die hierop aandrin
gen, terecht óp de lessen die de
politieke geschiedenis ons geeft en
noemt het struisvogelpolitiek, niet
te willen .zien, dat ook in den po-
litieken strijd het oude is voorbij-
GOUDSCHE COURANT.
PRIJSDER AI) VER TEN TI ÉN?
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer ,0.19
Bjj drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van I5 regels f0 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets Reclames 1 0 25 per regel.
Groote letten en randen naar plaatsruimte
vangenis moet brommen.”
Mimi droogde haar tranen. „Wees
niet boos op mij, tante", smeekte zij,
weet immers wel, dat :.k gaarne
meegahet komt alleen maar omdat
Frits over Kerstmis gesproken heeft".
„Kom, kom, dat komt wel in orde,
kleine’’, zei tante, wij zijn nog ver
van Kerstmis verwyderd en kunnen
er dus nog lang genoeg over naden
ken, of je naar huis gaan of liever
een groote kist met mooie geschenken
oversturen .wiltpresenten, die wij
piet de grootste zorgvuldigheid uit
kiezen .‘'nadat wij wekenlang alle éta
lages te Weopen hebben bestudeerd.
Hf* dat uiteoeken, dat is ecu pret
van bejang!"
Minu zuchtte nog eenmaal zeer diep,
waarna zij weer glimlachte. Tante
Emma ging echter voort_Je moest
eehs weten, hoe aardig het w, zooveel
duizenden dingen te zien en bij het
beschouwen daarvan te denkenhe,
mocht ik dat maar voor Mama koopen
en hoe zou dat Papa bevallen en dat
zou rfan Waldemar en dat aan Frite
groote vreugde verschaffen...."
„Een verfdoo*^” /schreeuwde Frite
er tusschen. „Zeg, 'als je een verfdoos
ziét, een #ro°te, mooie^ denk dan aan
mijMaar echte verf moet erin zijn,
niet zulke, als in’ myn oude, waarin
De Marokkaansche quaeetie.
Een practisch resultaat is tot heden
nog niet te melden. De Duiteche llo'
geering doelt officieel niota nie<le aan
gaande de door haar gedane voorstel
ling en zoo verkeert men nog steeds
in <le grootste verwarring omtrent de
door Duitecbland gestolde eisehen en
het door Frankrijk daarop gegeven
antwoord.
De Dnitsohe bladen beweren nu op
eigen gezag dat waarborgen gevraagd
zijn voor de gelijke behandeling van
alle Mogendheden bjj aanbestedon van
openbare werken in Marokko en voor
de cxploiteüy VHA. miin- e» andere
onderneidngenr^^
Daartegenover melden de Fransche
bladen dat Duitechlatid besliste be
voorrechting heeft gevraagd, b.v. dat'
bij onenbare werken die aan Fransohen
worden toegowezen, 30% aan Duiteche
firma’s moet worden afgestaan, waar
tegenover Duitsqhland zich zou ver
plichten 30% af te staaa, aan Frank
rijk, zoo deze aan Duiteche firma’s
worden toegewozon. Naar do Matin
uiteenzet zou een dorgelyko bepaling
in strijd zijn met do bepaljng, dat de
aanbesteding, van Openbare werken
in Marokko v\ij zal zijn voor onder
nemers van elke nationaliteit.
Dat wordt door de „Kóln. Ztg.”
tegengesproken. Het Keulsche blad
ziet dajinn slechte waarborgen tegen
monbpoliseering van de openbare
werken, zonder dat de rechten viyi
derden by vrije concurrentie ook maar
in ’t minst worden geschaad. Zoo
Frankrijk echter andere waarborgen
tegen monopoliseer mg aanbiedt, kan
daarover verder onderhandeld worden.
Hot is dus niets dan een gewone
o ver v raging, met kans dat afgedongen-
wordt.
Zoo gaat het overal. Steeds worden
jenhjk de jonge meisjes, bij wie zij
■h overeenkomstig haar leeftijd zou
hebben moeten aansluitende ge
heimste grond van haar tegenzin
welken zy zich zelve nauwelijks wHde
bekennen, wasdal zii zich te goed
met Gustaaf onderhielden voor zich
zelve zocht zij echter naar andere
gronden. Ton eerste kwam zij zich
zelve een weinig bloede naast haar
voor en dat krenkte haar. Zij was mot
tante naar óen schouwburg gewe<»stgk
en had mot stille aandacht den loop^
van het stuk geVolgdvol geestdrift
was zij naar huis' t«rtiggokeerd on
had den geheelen volgenden dag tegen
haar huisgenooten gezegd, dat alles
op haar een diepen indruk had ge
maakt, hot stuk zoowel als het spel
dér kunstenaars, en de tante «v met
haar nog dieper ingegaan op alle
voortreftelykheden en schoonheden
van het werk en het spel.
Avonds waren er een naar jonge
meisjes gekomen en' zij héd hen mot
geestdrift over hot tooneelstuk in don
schouwburg verteld de meisjes trok- 5
ken evenwel haar neusje op en vonden
aan alles wat te laken, aan het stuk
zoowel ah aan de kunstenaars.
(Wordt vervolgd.)
liever een nederlaag, die dan ten
minste eervol is, dan dat wij
..dooreen geforceerd „vercint
marsrhïeren” een n ie t-een olie over
winning zouden behalen, die ons geen
stap verder zou brengen en ons
opnieuw de sympathie van velen
zou doen verliezen.
„De Vaderlaiider”-redacteur denke
hierover nog eens na, maar kalm,
vooral kalm