Crroote Expositie
d. SAMSonr
BTJ-Iten laaa-d..
Buitenlandseh Nieuvs.
Italië- -Turkse.
Bio^.ii.exi.la,rxcL.
Geram^ds Bericht,™
Stadsnieuws.
Laatste Berichten
Telegrafisch Weerbericht
Officieels Prijscourant
-
-
-
-
-
-
andere st rooming hij ons nl. om deze
zaak wel te behandelen. Ik persoon
lijk, M. H. wil wel zeggen, dat ik daar
ernstige bewaren tegen had. Volgens
mijne meening is dit wetsontwerp wel
degelijk een politieke zaak.
Men mag daarover oordoelen, hoe men
wil, maar ik, als man van rechts,
meen daaraan niet te mogen mede
werken. Toen in 1905) wij, mannen
van rechts, fn het vmtr moesten gaan
voor het thans zittend ministerie, wis
ten wij, dat als rechts kwam te over
winnen, dit wetsontwerp aan de orde
gesteld zou worden. En vele man
nen van rechts, die het
minst gevoelden voor een
tariefwet in dezen zin, moes
ten zich om politieke rede
nen d a a r b ij neerleggen. Toen
wij toch in onze Bondsvergadering
het program van actie bespraken voor
den komenden strijd, bleek ons, dat
men geen kans zag, op andere wijze
gold te krijgon voor de uitvoering der
sociale wetten, daarom moesten
wij, mannen van rechts, dit
ontwerp slikken.
Nu ik er zoo-Yporsta, vraag ik II,
of het aangaat dat wij, wetende, dat
het ontwerp meest komen, er hier een
actie tegen gaan voeren. Wij in Gouda
zijn van moening geweekt, dat daardoor
een; schenring zon komen in onze ver-
eeingingen. Bet besluit van de Goud-
sche Winkeliersveroeniging is dan ook
geweest om deze zaak niet tebehan-
dolen. En ik besluit, dat geen
man van rechts kan deelne
men aan deze agitatie, zon
der verraad te plogenaan
eigen part ij.
De Voorzitter antwoordde hierop
Mijne hoerenlk wist absoluut niet
de politieke beginselen van don goach-
ten afgevaardigde uit Goudaik hob
hem "xpros met in de redo willen
vallen en hem niet hierop gewezen,
dat in deze vorgadering niet over
politiek gesproken mag worden, om
U een bewijs te geven, dat d i t
onderwerp en do politiek
absoluutnietvanelKaarzijn
te scheiden.
Ik wil niet voornitloopen op hetgeen
deze vergadering nog moer heeft to
zeggen, maar ik verzoek don hoeren,
di<^ verder het woord zullen gaan
vopron ,van het woord af te zien, als
zij het. woord niet kunnen voeren
zonder do politiek erin te halen. Laten
wij alstublieft niet behoeven te hooren
dat is een man van rechts, een ander
oen man van links (Bravogeroep).
Mijno hoeren Laten w(j hier zitten
als middenstanders, aan wie de orga
nisatie, die zij hebben gesticht, lief is
boven alles. En laten wij straks niet
rapt verhitte hoofden maar kalm en
bebaard als wijze middenstanders een
besluit nemen.
Daar het ons niet mogelijk is het
onjuiste te ontdekken in het door ons
op 28 Juli geciteerde verslag en het
door dik en dun in de politiek er
boven op ligt, herhalen wij wat toen
door ons is geschreven:
Tegen het op een dergelijke wijze
op den voorgrond plaatsen van de
politiek in oen zaak als de Tariefwet,
die zuiver economisch kan worden
beschouwd en als zoodanig zal blijken
te zijn een grooj nadeel voor het
algemeen, tegen bevoorrechting van
enkele groot-industrieën moeten wij
ten sterkste protesteeren.
Indien er bepaalde organisaties
zouden öioeten worden aangewezen
om over de Tariefwet een 'oordeel
uit te spreken, dan zou daarvoor
met de Kamers van Koophandel ze
ker de Nederlandfiche Middenstands
bond moeten worden aangewezen.
Prof. Dr. 0. A. Yerrijn Stuart,
hoogleeraar aan de Universiteit te
Groningen heeft het op de j.l. Vrij
dag gehouden \ergadering van liet
departement Groningen der Nederl.
Mij. ter bevordering der Nijverheid
zoo juist uitgesprokenTariefbe-
scbenning verdient bestrijding op
algemeen-economische grondenmet
bet oog op onze internationale po
sitie; wegens hare sociale onrecht
vaardigheid, en omdat zij een ele
ment van bedeif in de politiek
brengt.
(I)e spatieeringen zijn van ons
Keu.)
De Tripolitaansche kwestie.
Het is niet voor de eerste maal, dat
het woord kwestie met een bijbehoo-
reud attributief den naam van ons
overzicht aangeeft. Maar tot nog toe
was meer het woord Marokkaanse!»
dan Tripoiitaansch in gebruik, tot
plotseling de oorlog uitbrak. Hot was
toen eensklaps alsof er geen Marok-
kaansche kwestie ooit had bestaan,
want niemand toonde moer ©enige be
langstelling voor het onderhoud fcüs-
schen Von Kilerlen Wkchter en Cam
ion. De aandacht was van nu af
gevestigd op Tripolis en de landt n.
die daarom thans den strijd voeren.
Iedereen had den mond vol van de
Italiaansch-Turkschen oorlog. Zelfs
in ons land gaven enkele bladen
extra-editie's uit. De een nam den
toestand zoo, de ander zag bom weer
anders in. Kolommen vol worden ge
schreven over de gezindheid der an
dere groote mogendheden. Misschien
hebben daardoor velen nog gehoopt
dat een tusschenkomst niet al te lang
zou uitblijven, maar allo wachten was
tevergeefs. Wij hebben er direct op
gewezen, dat do Italiaansche bjaden
er de Engolscho, Fransehe en üuit-
scho pers die zoo schreeuwden over
het internationale scliam.aal op hebben
gewezen, dat zij goed hadden gedaan
de annalen van hun eigen geschiedenis
nog eens te bestudeeron. Zij zou daarin
gevonden hebben even groote schand
daden door hun eigen land bodreven.
Heel mooi hoeft do bekende teokenanr
Johan Braakensiek dit in „de Groene''
in beeld gebracht. Italië sluipt met
een grooten zak gestolen goed uit een
huis. Frankrijk, Engeland, Oostenrijk
en anderen betrappon don dief. Zij
schreeuwen luid over de slechte daa 1
van den inbreker, maarzij zijn
zelf gewhpond met breekijzers, val-
sche sleutels en dergelijke onschuldige
voorwerpen, terwijl zij groote zakkeq
gestolen waar onder rlon arm hebben.
(Marokko, Transvaal, Bosnië on Ilei-
zegowina, enz.).-
Behalve de „Groene" hebben na
tuurlijk ook andere bladen hun mee
ning over den oorlog gezegd. In het
bijzonder willen we do aandacht vra
gen voor oen zeer lezonswaardigo
opmerking in het V. D. Wookblad
„do Wereld". Dit blad zegt: „De
brutale roof, waaraan Italië zich tegen
over Turkije schuldig maakt, werpt
een schel licht op een raadselachtig
verschijnsel van onzen tijdhot enorme
verschil tusschen de moraliteit dor
individuen en de handelingen der na-
tien. Misdaden, welke niemand indi
vidueel op zijn geweten zou willon
nomen, worden door de colloctiviteit,
de natie, zonder schaamte begaan, on
do eenmaal opgowekto misdadige na
tionale hartstocht verstikt op het be
slissende oogonblik de individueele
neigingen tot oprechtheid, eerlijkheid
en goede trouw. Te Rome heeft op
den dag der oorlogsverklaring een
geestdriftige menigte, die pleinen en
straten vulde, gejuicht over oen poli
tiek schelmstuk."
Thans nog het een on ander van
het oorlogsterrein.
Een van de maatregelen, die zoowel
Turkije als Italië hadden genomen tot
bescherming van hun kuston, is ge
weest het doo ven der vuurtorens. Deze
maatregel beveiligt echter niet alleen
tegen een overval van vijandelijke sche-
pon, maar evenzeer wordt het aan
schepen van onzijdige mogendheden
onmogelijk gemaakt bij nacht de ha
vens binnen te komen. Uit maritieme
kringen van allo zeevarende Europee-
sche mogendheden zijn dan ook pro-
tosten opgegaan over dezen genomen
maatregel. De vrees voor ongelukkon
blijkt niet ongegrond te zijn geweest.
De groote Duitsche pakketboot His-
pania, is bij het binnenvaren van do
golf van Smyrna op de Turkscho kust
geloopen.
Een hooi rare houding noemt her
haaldelijk Italië aan. Hot verklaart
Jiet conflict tot Tripolis te zullen be
uerkon, maar toch bombardeert het
Preveza, op do Albaneoscho kust En
thans komt bericht, dat de stad San
Giovanni di Modua is gebombardeerd.
Toch verklaarde do Italiaansche re-
geering Vrijdag nog, dat aan alle
schepen het uitdrukkelijk bevel gege
ven was, geen militaire operaties te
ondernomen aan de Turksche kust
van de Adriatisoho en de Jonische
zee. Be Italianen beweren, dat hun
in de Adriatische zoe kruisende sche
pen tot een beschieting genoodzaakt
worden door een verraderlijk optreden
van do Turken, maar daarover spre
ken eenige Berlijftsehe bladen twijfel
uit. De VQSsische Zeitung is er van
overtuigd, dat do Oostenrijksche re-
geering in deze wel op groote voor-1
zichtigheid zal aandringen. De Ita
liaansche schijnt ook wel de wijste
partij te hebben gekozen, althanö het
eskader dat in de Jonische zee kruiste,
is teruggeroepen.
De aanval op Tripoli.
Rome, 8 October. Het .eerste eska
der is hedenmorgen oro 4 uur op de
reede van Tobroek (Barka) gekomen
en hooft het Turksche garnizoen gelast
zich over te geven.
Het garnizoen weigerde echter de
Ottomaansche vlag van flot fort neer
te halen, waarop het pantserschip
Vittorio Emmanuelo hot vuur opende,
de vlag wegsehoot en een bres in het
fort maakte.
Eenige compagniën mariniers gingen
aan land, overweldigden het kloino
garnizoen, bezetten het fort en hescTïën
de Italiaansche vlag.
Eenige Turken zijn govangon ge
nomen.
Konstaatinopel, 8 October. Do Italia
nen zullen Turkije binnen 3 dagen
moeten verlaten.
Het gerucht loopt, dat de minister
raad besloten heeft tot een tariefoorlog
en Turkije Italiaansche waren zal
treffon met rechten, dio tot 100 pro
cent opklimmen.
Men heeft allo reden om te gelooven
dat de geruehton betreffende een
spoedig te wachten oplossing van het
Tripolitaansche vraagstuk, allen grond
missen.
De rogeering is bosloten, elke tus
schenkomst, dio van oen afstand van
Tripoli uitgaat, af te wijzen.
V redesgoruchten.
Aan de Echo do Parjs wordt uit
Rome geseind, dat met de vredeson
derhandelingen binnenkort oen aan
vang zal worden gemaakt, en dat ipen
in rogoei ingskringen hoopt, dat zij voor
1 November a.s. zullen zijn afgeloopen.
Rusland.
Een zelfmoordenaarsclub.
Een Peterburgsoh telegram meldt,
dat de politie te Kursk een club van
zelfmoordenaars ontdekt heeft. De le
den dezer club zijn gymnasiasten, in
den loop der laatste maanden hebjion
niet minder dan 10 clubleden zich o-
vereenkomstig de statuten gedragen.
Het spreekt vanzelf, dat deontdokking,
welke de politie gedaan heeft, niet al
leen onder de ouders der gymnasiasten,
doch ook algemeen groote ontsteltenis
verwekt hneftv - -
Duitsohland.
De onverbeterlijke „hofdame."
Men zal zich het verleden jaar voor
gedane tragi-korai8che geval herinne
ren van een zekeren jongen Berlijner,
Frans Eichbaum, genaamd, die als
vrouw verkleed, zich uitgaf voor hof
dame van Keizerin Augusta. In deze
vermomming gelukte hot hem werke
lijk juweliers voor groote bedraden af
te zetten. Veroordeeld tot oen jaar
gevangenisstraf is Eichbaum dezer da
gen los gekomen. Hij heeft zijn vrij
heid misbruikt door dadelijk naar
Weonen te reizen en daar, maar nu
niet als dame, doch als Hongaarsch
edelman, hetzelfde bedrijf uit te oefe
nen als te Berlijn. Do Woensche po
litie legde evenwol spoediger dan de
Borlijnscho de hand op Eichbaum, die
bij zijn arrestatie ziohzelf trachtte om
het leven te brengen, wat hem even
wel mislukte.
Hofbericht.
De eerste groote Hofjachtpartijen
zullen dit jaar plaats hebben in het
laatst dezer maand. Het jachtterrein
van het Kroondomein Het Loo is
overvloedig van wild voorzienvooral
hazen en patrijzen schijnen een gunstig
jaar te hebben gehad.
De schade bij de Laaste storm te
Middelharnis wordt op meer dan
41000 gulden geraamd.
Gisteravond laat ontstond brand bij
den heer J. Kluft, Baanstraat te
Beverwijk. Diens huis brandde voor
een groot deel uit. Verzekering dekt
de schade.
Te Rotterdam is overleden op 59-
jarigen leeftijd, na een kortstondige
ziekte, de heer S. Soesman, directeur
van het Casino-Variété.
"S. S. Ixion.
Volgens een door de Stoomvaart
Mjj. Oceaan ontvangen telegram van
Batavia, behoort alleen Cornells van
der Bent tot de vermiste manschappen.
Het zoeken heeft nog plaats en de
booten zjjn nog niet teruggekeerd.
Het grootst* deel van de voor Ne
derland bestemde lading bestond uit:
2400 balen kinabast; 250 huiden; 325
balen -meel; 6500 pakken tabak en
7500 balen coprah alsmede 2250 kisten
thee voor Amsterdam en 1650 kisten
thee voor Londen.
Tevens werd bericht ontvangen, dat
de Ixion uitgebrand en nogrookende
gezien is; 32 mijlen Z.W. van Kloë.
Het gouvernement heeft een schip
uitgezonden om te trachten de Ixion
ergens binnen te brengen.
Zaterdagnacht pl.m. 2 uur brak nog
door onbekende oorzaak brand uit in
een der schuren van 't hotel Hagedoorn.
te Dodemsvaart. Drie schuren, alsmede
een gedeelte van het woonhuis ver
brandden. In het vuur kwamen 22
varkens en een koe om. De brand
sloeg over op een loods van der. heer
Sloods, dio ook weldra een prooijiei
vlammen was. Verzekering dekt de
schade.
Uit Londen wordt gemeld, dat de
Hoeger-aalaak Noordzee ter hoogte
van Souchond is aangekomen. (In
Friesland was men omtrent het lo.
van deze aak eonigzins ongerust.)
GOUDA, 9 October 1911.
De lo Luitonant W. J. M. Linden
wordt met ingang van 1 November a.s.
op zijn verzoek, overgeplaatst van het
garnizoen Gouda naar Delft,
Brutaio Diefstal.
In den afgeloopen nacht is inge
broken in een boerenwoning, staande
aan don Gouderakschen Dijk. Door
opschuiving van een raam heeft men
zich toegang verschaft en heeft men
uit een linnenkast, die zich in het
zelfde vertrek bevond als waar do
bewoners slapen, een bedrag aan geld
gestolen.
De politie stelt een4jvorig onder
zoek in.
Gisteravond is door do politie een
beschonken man zekere K. gearres
teerd, die o.a in het Maastrichts Bier
huis een ruit had stukgeslagen. Do
arrestatie van deze levenmaker bracht
heel wat nieuwsgierigen op de been.
Vermoedelijk door het achteloos
wogwerpen van een lucifer is gister
morgen brand ontstaan op een boven-
achterkamer van een der huizen aan
de Derde Kade.
Hoewel het zich aanvankelijk ernstig,
liet aanzien, mocht men er in slagen
met eigen middelen het vuur te blus-
schen
Er verbrandde eenig beddegoed en
ook aan de woning werd eenige
schade aangericht.
Louis Bouwmeester.
Gisteravond trad, na een paar jaar
in Indië te hebben doorgebracht, Louis
Bouwmeoster weer in Gouda op. Ecu
vrij talrijk publiek had zich naar „Ons
Genoegen" begeven*om den grooten
tooneelspeler eens weer te zien en te ge
nieten van zijn spel. Want hem te zien
spelen is een genot. Temeer beloofde
de avond veel te worden en is dat
ook geworden, doordat Bouwmeester
dezen keer een beter ensemble bezat
dan de vorige maal bij zijn aseheids-
vooratelling met „Se non e ve.o
Toch was ook ditmaal natuurlijk
d g aandacht gevestigd op Bouwmees
ter, die op de meest voortreffelijke
wijze de rol van Voerman Henschel
speelde. Voerman Henschel is een
beste kerel, goed voor iedereenalleen
eeu beetje ruw. Na den dood van zijn
vrouw volgt het eene ongeluk na het
andere. Daarbij huwt Henschel, tegen
een belofte aan zijn stervende vrouw
in, met zijn dienstmeid die hem nog
dieper in het ongelijk stort. Eindelijk
wanneer zijn zwager hem op het slechte
karakter van zijn tegenwoordige vrouw
wijst, komt de wroeging bij hem op.
Hij begint zich de zaken steeds zwaar
der voor te stellen en zijn geweten,
begint hom al minder met rust te laten.
In één van zijn buien van zwaarmoe
digheid in één van zjjn onrustige nach
ten wordt het leven hem te zwaar en
hij maakt er een einde aan. Prachtig,
diep ontroerend wist Bouwmeester
dien zwaren levensstrijd ons af te
beelden, heel goed bijgestaan door de
andere dames en heeren.
Daar er echter geen programma's
verkrijgbaar waren waar de namen der
spelenden op waren vermeld en waar de
tooneelnamen meest zoo onduidelijk
werden uitgesproken, dat ook daarvan
niet veel te verstaan was, moeten we
er van afzien het stuk op een geregelde
wijze te bespreken.
We hopen echter Bouwmeester nog
eens vlug weer te zien.
Arrondibseuieuts-Vergadering.
In aansluiting op het verslag van
Zaterdag vermelden wij thans het
volgende
De heer C. J. de Rnwe, alhier hield
een voordracht over
Draadlooze Telegrafie.
Ter verklaring van vele natuurver
schijnselen neemt men het bestaan
aan van een uiterst ijle stof, den aether,
die alle andeie stoffen opvult en
doordringt en de geheele wereldruimte
vult. Elk deeltje van deze hypothetische
stof is aan zijn plaats gebonden en
tracht onmiddellijk zijn vorige plaats
weer in te nemen, als het maar weinig
uit zijn stand wordt getrokken. Daarbij
vliegt het zelfs ziju plaats voorbij en
komt pas na eenige slingeringen tot
rust. De deeltjes zijn ook afhauke1-
lijk 'van elkaar. De beweging van het
eene heeft die van de omringende
tengevolge. Deze brengen weer t.udere
aan don gang en zoo ontstaan gol
vingen in den aether. Wanneer we
een steen in het water gooien nemen
we een analoog verschijnsel waar.
Als we een lucifer aansteken, bren
gen we den aether in trilling. Als
iemand anders dat waarneemt, dan
hebben we draadloos getelegrafeerd.
Ook bij de voortplanting van de warmte
doen de aetherdeoltjes dienst, maar
dan zijn de trillingen minder snel.
De lichttrillingen hebben gemiddeld
met een snelheid van 500 billioon per
seconde plaats. Warmte wordt door
minder snelle trillingen overgebracht
en de golven, die bij de draadlooze
telegrafie gebruikt worden, zijn nog
minder snel.
Ter waarneming van de lichttril
lingen dient ons oog. Nog snellere
trillingen oefenen haar jerking uit
op de fotografische plaat. De warmte
wordt waargenomen door het gevoel
of door thermometers. Voor de waar
neming van electriscne golven missen
we een zintuig; evenwel, zijn er een
groot aantal betrekkelijk .eenvou lige
toestelletjes, die uiterst gevoelig zijn
voor electrische golven. Deze instru
mentjes worden golf detectors genoemd.
De trillingen van licht, warmte en
electriciteit worden alle met een zelfde
snelheid voortgeplant n.l. 300.000 K.M.
per seconde, een bnelheid groot ge
noeg om ruim zeven maal per.seoonde
een reis om de aarde te doen of in
5 seconden heen en weer naar de
maan of in ongeveer acht minuten
naar de zon.
Toen gebleken was, dat al ^eze tril
lingen zich met dezelfde snelheid
voortplanten, trok men daaruit de
conclusie, dat ze bewegingsverschijn
selen waren van een zelfde stof, n.l.
den aether.
Om de electrische golven op te wek
ken zijn noodig
1° een electrische stroom van een
batterij of centrale. 2° een inductie
klos, Rühmkorff of transformator.
3° eenige Leidsche flesschen. 4° enkele
windingen koperdraad.
De oorzaak van den stroom is het
8pannings- of drukverschil. Deze span
ning bedraagt soms duizenden Volts.
De spoorweg RotterdamSchevenin-
gen werkt met een spanning van 10
duizend Volts. Een enorme spanning,
die sleohts bij een spoorweg in Zwit
serland nog grooter is, n.l. 15000
Volts.
De stroom heeft verschillende eigen
schappen. Wordt hij in eenige win
dingen om een staaf ijzer gevoerd, dan
wordt deze dadelijk magnetisch, ter-
het magnetisme onmiddellijk verdwijn*,
als de stroom wordt verbroken.
Een magneet, plotseling in een klos
draad geplaatst, wekt daarin tijdelijk
een stroom op.
Van deze eigenschappen trekt men
partij bij de vervaardiging van een
inductieklos. De Rühmkorff bestaat
uit een ijzeren kern met eenige win
dingen dik draad en daaromheen een
froote hoeveelheid dun draad. De
ikke draad wordt doorloopen door
een stroom, die men snel verbreekt
en weer sluit (zooals bij een electr.
schel). Nu ontstaat aan de einden
van den dunnen draad een hoog span
ningsverschil, dat telkens weer ver
dwijnt en opnieuw optreedt.
Aan de einden van den dunnen
draad wordt de zoogenaamde slin
gerketen vastgemaakt en bovendien
eenige Leidsche flesschen (glazen be
kers, van binnen en van buiten ge
deeltelijk met bladtin beplakt). De
slingerketen is een draad, die een
kleine onderbreking heeft, waar een
vonk overspringt (de vonkruimte) en
verder eenige windingen draad bevat.
De Leidsche flesschen en de win
dingen draad dienen om de snelheid
der stroomen van den inductieklos
uitgaande te wijzigen (afstemmen).
Aan den slingerketen wordt nu het
vangnet of de antenne gekoppeld, dat
is een gordijn van koperdraden aan
palen in de lucht opgehangen.
Het vangnet te Scheveningen is
45 a 50 M. hoogtoch zijn er veel
errootereer zijn er zelfs met een
oppervlakte van 60.000 M2.
De electriciteit, die in den slinger
keten snel heen en weer vliegt, brengt
den aether in de antenne aan het
medetrillen of resonneeren, een ver
schijnsel, dat bij het geluid ook wordt
waargenomen. De aether van de an-
thonne brengt dien in de ruimte aan
het trillen en zoodoende heeft men
golven uitgezonden, die aan een ander
station kunnen worden opgevangen.
Daartoe dient weer een vangdraad,
waaraan een golfdetector wordt ge
koppeld. ln.de ontvangleiding wordt
nu nog een paar telefonen en een
batterij geschakeld en men kan dan
de seihén Van het zendstation op
vangen en hooren in de telefonen.
Men bedient zich hierbij van dezelfde
teekons, die bij het'gewone telogra-
feeren gebruikt worden, n.l. het Morse-
alphabot, bestaande uit punten en
strepen. Men sluit aan het zendstation
den stroom langer en korter, over
eenkomende met de strepen en punten
Aan het ontvangstation kan mei:
dan deze teekens opvangen en laten
schrijven op bandpapier, maar meestal
worden de teekens „gesounderd" in
do telefonen gehoord. De beambten,
sounderisten, zijn soms zoo geoefend
dat ze twee telegrammen tegeluk
kunnen afhooren.
I)e golfdetectors zijn meestal zeer
eenvoudig. Een paar koolspitsen, waar
over een stalen naald ligt, een paai
platina-draadjes in een beker met ver
dund zwavelzuur zijn gevoelig genoeg,
om de teekens op duizenden kilometers
afstand op te vangen. De coherer was
't toestelletje, dat Marconi, de uitvinder
van de draadlooze telegrafie gebruikte.
Dat was eenvoudig een glazen buisje
met metaalspaantjes.
Het sprdfekt van zelf, dat de station;
ingericht zijn tot zenden cn tot dnt-l
vangerf. Dezelfde antenne kan hierbij
dienst doeïl. Men kan aa» een station
de toekenp van verschillende andere
stations opvangen. Do6r wijziging yan
de Leidsche flesch en het aantal win
dingen in den slingerketen kan mén
de teekens die men wil afluisteren
duidelijker maken.
Het onweer heeft veel invloed op
de teekens, die men in do telefonen
hoort. In de trdpsche 'g&vrestlfii'is do
radio-telegrafie nog niet zoo bruikbaar
De groote lièteekenis ligt in de mo
gelijkheid van verbinding tussqher
schepen en de kust.
De voordracht werd door interes
santé proeven en lichtbeelden verdu:
delijkt. f
Eep, ,daverend applaus beloondevden
spreker Voor zijn leorijke voordracht.
Zelfs voor hen, die van dit onderwerp
zeer weinig afwisten, waB de lening
voldoende geweest om hen een duid*
lijk beeld te doen krijgen van mis
schien de meest vernuftige uitvindin'
van onzen tijd.
Na de pauze zong allereerst het
gemengd dubbelkwartet, nog
drietal liedjes. De aanwezigen vonden
de liedjes zeer mooi en mot gevoel
gezongen en een daterend applaus
beloonde de dames en heeren voor
de moeite en zorgen, die zij aan de
instudeering hadden besteed.
Daarna was dc middaglezing aa
de beurt. Door den heer A. F. Moorel
werd ingeleid de studeerende Onder
wijzer en de Letterkunde.
In hoofdtrekken gaf de inleider
aan, wat, gezien de enorme hoeveel
heid vakken, die de studeerende on
derwijzer heeft door te worstelen, wat
voor het examen hoofdacte het meest
de aandacht vraagt. Hoe belangrijk
spreker de Middeleeuwen vindt, voor
den studeerenden onderwijzer kan er
geen sprake van zijn, zich veel aan
de litteratuur van die dagen te wijden
Hoe meer men onze dagen nadert
hoe meer recht de examinator heeft
te vragen bekendheid met wat er
die tijden is geschreven. Van Vondel.
Hoo't, Huygens moet het voornaamste
worden gelezen. De Gijsbrecht van
Amstel en Lucifer mag geen studee
rende ongelezen laten. Evenmin mag
op het programma ontbreken de
Warenar of Cats' Spaansch Heydin
netje.
De volgende eeuwen vragen meer
de aandacht, maar het meest moet de
aandacht worden gevestigd op onzen
eigen tijd. De hoofdwerken van Cou
perus, Verweij, Kloos, van Eeden, er
van nog vele andere moeten gekend
en vooral begrepen worden.
Men leert geen stijl uit Hasselbachs
stijlleer. Terwey geeft geen inzicht in
zinsbouw. Wie wil leeren stellen, wie
zijn taal wil leeren gebruiken, moet
te gast bij onze hedendaagsche schrij
vers. Geen stijlleerboek, geen gram
matica kan de verwaarloozing van
onze moderne litteratoren vervangen.
Spreker hoopte, dat velen meerbe
voegden zich geroepen zouden ge
voelen, den studeerenden onderwijzer
zijn studie te helpen.
De heer schoolopziene r gaf nu ge
legenheid tot liet stellen van vragen
aan beide sprekers van dezen dag.
Hiervan maakte niemand gebruik. den
Nu volgde nog enkel eenige muziek
nummers. Mej. Hey en de heer C. J.
van de Putte voerden een paar mooie
uatre-mains uit en tot besluit zong
de heer H. A. Westbroek Phil*. Loots'
Aan Koningin Emma, waarmee hij
zoo'n succes had, dat hij een toetje
moest geven.
Bij de rondvraag vroegen verschil
lende heeren het woord.
Allereerst werd hot woord verleend
aan den heer D. Boswijk, schoolop
ziener in het district Gouda. Zelden,
zoo zei hg, had hij een arrondisse
mentsvergadering met zooveel genoe
gen bijgewoond als heden.
Van vele zijden toch was al het mn-
gelijko gedaan om de vergadering t<
maken tot een nuttige en tevens aan
gename bijeenkomst. Tot het aange
name hadden zeker niet in het mins!
meegewerkt de verschillende dam»
en heeren, die de muzieknummers op
zich genomen hadden. Hoort men
zoovele raaien sproken, van een paar
mooie muzieknummers," luisterde Ijet
geheel op, spreker wenschte, dio uit
drukking voor vandaag niet te bezigen
De muziek was niet ter opluistering
maar vormde oen integreerend dei
van het programma. Hij hoopte dat
nog menige oven aantrekkelijke vei-
gadering onder voorzitterschap va>
den heer Postma zou worden gohouden
Daarna verkreeg het woord de he'
Iïoogwind. Ook hij was vol lof ov<
alles wat hij op dozen dag genote:
had en bij voorbaat boval hij zich aa
om zoo hij het volgend jaar nog i
het vaderland was, opnieuw een uit
noodiging te mogen ontvangen.
October 1911 zal hem lang in herii.
nering blijven.
Nu werd het woord verleend aa
Dr S. S. Hoogstra. Ook hij dankt
voor do uitnoodiging hom en zij
medeleden van de C. v. T. toog'
zonden. Het doed hun genoogen <>p
zo'ó'h aangename wijze kennis to kun
nen maken met allen die zich geroepc.
hebbefl gevoeld tot heil van het kin
werkzaam te zijn Ilefe verheugde spi
dat er onder de onderwijzers co
streven was om hot tekort in de oj'
leiding aan te vullen. Hij hoopte d.
het rijk dan ook weldra cursu sen voor
oen goede opleiding voor de hoofdacte
zou oprichten, maar in verband daal
mee meende hij toch te mooten op
merken, dat er aan de lezing van de
heer Moerel een tekort was dat nood
zakelijk had behooren te worden aan
gevuld.
De spr. had te veel gezegd w,
gelezen moest worden, maar te weinig,
waar daarbij op to letten. Uit dc
werken van een zekeren tgd mo«t
men leeren kennen het volk, do
mensch en het zieleleven van den
mensch. Wanneer hij daarmee de on
derwijzers van dienst kon zijn, wilde
hij op een volgende vergadering gaarne
hét oen of ander werk behandelen
of een inzicht geven in de geestelijk'
stroomingen van zekeren tijd.
Met een daverend applaus dankte
de vergadering dr. Hoogstra voor
zijn bereidwilligheid. Ook de voorzitter
nam onder dankzegging spr.'s toezeg
ging aan.
Daarna dankte de oudste aanwezige,
de heer v. d. Putte, den Voorzitter
voor zijn voortreffelijke leiding, do
fasten voor hun belangstelling, de
ames en heeren die iets ten beste
hadden gegeven voor hun bereidwil
lighèid.
Na een woord van dank aan alle
aanwezigen, in het bijzonder aan hen,
die zich verdienstelijk hadden gemaakt
om dezen dag te doen slagen werd
deze vergadering gesloten.
zich aanvankelijk leeljk liet aanzien,
was deze door de stoomspuit die vlug
plaatse was spoedig gebluscht.
l17j uur kon de spuit inrukken.
De fabriek is geheel gespaard gebleven,
schade is zeer gering. Dooir het
late uur was er weinig publiek. De
brandweer stond onder leiding van
397 ste Staats-lotorij.
5de Trekking v. Maandag 9 Oct
No. 9383, 11591, 14130, 12613,
18760 en 20983 ieder f 1000.
1999, 10961, 13979, 17573,
19671 en 20359 ieder f 400.
8579 en 19278 ieder f 200.
387, 2927, 3387, 3458, 4352,
4759, 8290,10355, 12842, 17067,
17480, 20109, 20431 en 20608
ieder f 100.
Prijzen van f 70.
ia 08 130 IS J01 B79 458 514 633 791 838 75 921
1033 51 1235 98 11KW 84 141» 1525 lt»l 188(1 85 1983
2036 78 96 2108 49 2213 2431 2510 86 80 2822 8874 87 9Ü
80HWaf87 31W 3231 3355 58 0682 3681 87 8830 «8 3906
4119 40 60 4300 4444 711 46?.» 4735 «SI 41187
5024 5138 61 52iU 30 50 77 MS0 5675 5834 71
«100 6857 8482 00 6500 12 84 86 'WOO 8720 85 6881 62
7278 7478 7570 7600 7727 7029 48
H038 8289 62 95 97 8351 98 98 4834 8615 8850 66 8017 6»
69
0026 9803 7 68 98
10120 10613 80 50 10063 10818 23 28 10074
U0B4 11172 11286 11575 11604 29 40 11799 11801 119
12012 52 12205 12840 12673 91 12729 12815 70
18014 13650 99 18463 60 90 13501 18849 13993
11010 26 42 14206 12 28 14890 14423 06 72 14508 14685
95 14732 14825 48 68
15 '81 74 15175 78 96 15210 15834 02 13501 15515 15727
15814.15980 81
16806 10431 11 62 (1584 55 16062 1001» 57 08 16077
7114 17848 76 81 17414 17845 17704 67 8(1 178(14 80 97
17919 39 55
18014 52 18277 18515 18517 18004 28
1ÏXJ01 19152 19257 19012 19424 07 78 19508 42 li
Oüoöé'Vau" ;T«07 34 89 20492 37 47 20502 20612 «8 05
20704 74
Afloop dku Openbare Verkoopjno van
ONROERENDE GOEDEREN,
gehouden door Notaris J. KOEMAN
te Haastrecht.
Hot Huis, Wosthaven nos. 9 en 10
voor f 8650.-—, kooper de heer W.
Brenkman te Gouua
Hot Huis, Westhaven no. 11 voor
f 3200.—koopster de Wijkverpleging
te Gouda
Het Huis, Dubbele Buurt No. 10
voor f 3810. -, kooper do heer G. P.
Santman te Schoonhoven;
Twee Huizen, Moordr. Verlaat Nos. 6
on 8 voor f 1000.-—, kooper de hoer
C. J. Bakker te Gouda
Twee Huizen, Moordr. Verlaat No,p.
10 en 12 voor f 1160.kooper de
heer H. van der Pool te Gouda.
Woerden. Aan de Vrije Universiteit
te Amsterdam slaagde voor het Pro
examen voor de Jur. Faculteit
heer H. Engel alhier.
Boskoop. In den nacht van Zater
dag Zondag j,l. is ten nadeele van den
landbouwer J. Goosen alhier door
openschuiving van een raam uit .een
kleerkast ontvreemd een partij lijfgoed,
terwijl uit de .schuur twee konijnen
en eenig gereedschap werden wegge
nomen.
Waddinxveen. Zaterdagavond kwart
voor twaalf brak er brand uit
eenige pakken oude lompen, papier
afval van kapok, in eigendom- toe-
behoorende van den Heer A. W. van
Lange, papierfabrikant alhier, welke
waren gelegen achter de papierfabriek
aan de Zuidkade. Ofschoon de brand
opperbrandmecster
Jongenburger.
den
tot f 4,50 per duizend. Spereieboonen
f 1.35 por duizend. Uien f 4.50 tot
f p. 100 p. Roodekool 13 cte.
per stuk. Sav. kool 11 ets. por stuk.
Groenekool 4Va ets. por stuk^Andijvie
f 3.— tot f 3.75 per f80 fesrNpinazie
f 0.45 tot f 0.per mand. Kroten
f 3.50 tot f 4.50 per 100 bos.
Voetbal.
Olympia—Zeist 31.
Na den opgooi verloren te hebben,
trapt Olympia met zon tegpn af.
Aanstonds vorrast Zeist de Goudsche
achterhoede met een bezoek, wat niet
lang mag duren. Zeist blijkt niet be
stand tegen de Goudsche backs en
wordt dan ook veelal op eigen helft
gehouden. Olympia's voorhoede valt
nu ook goed aan, combineert best,
doch het schot van den midden-voor
faalt nog al eens. Zoo duurt het vrij
lang dat de rechtsbinnen den bal in
het Zeitsche doel deponeert.
Na de rust is het weer een flinke
meerderheid van Olympia. Zoo nu en
dan echter weet Zeist gevaarlijk door
te breken en uit één van die aanvallen
volgt spoedig de gelijkmaker. Dan
zetten de Gouwenaars veer vurig op
en met een goed schot doelpunt de
middenvoor, geen 2 min. later gevolgd
door een goal, uit een doelworsteling
dopr den linksbinnen ingoloopen. Hot
spel blijft nu gelijk opgaan, tot do
scheidsrechter tijd fluit en Olympia
haar derde wedstrijd met 31
wonnen heeft.
Het Olympia elftal was niet zoo goed
als in Schiedam. De achterhoede weer
goed, doch het spel der voorhoede en
half-backs wilde niet vlotten, hoewel
zij hard werkten. A.s. Zondag tegen
Sportman te Leiden.
De verdoro uitslag' in de competitie
was
Ilerraes—Voorwaarts 0—1
R. V. 0.—Sportman 5—3
D. O. S.-V. F. C. 1—0.
In den G. V. B. waren de uitslagenI
K. F. C.—Olympia II 5—0, wegons
niet opkomen;
T. 0. P.—D. V. S. terrein afgek.
Excelsior (Moordr.)V. W. G. 51
T. O. P. II—Sparta 10-4.
Italiaansch—Turksche oorlog.
Londen 9 Oct. Uit Konstantinopel
wordt gemeld, dat de Porte een be
roep op do mogendheden heeft gedaan
om bemiddelend op te treden.
Konstantinopel 9 Oct. Het bericht
betreffende de nota van de Porte aan
de mogendheden moet in zooverre
gewijzigd) worden, dat de Turksche
regeering geen interventie aan de
mogendheden vraagt tot onmiddellijke
stakingjder vijandelijkheden. Zij droeg
de Turksche gezanten op aan de
mogendheden te vragen opwolke voor
waarden deze meenon, dat een staking
dier vijandelijkheden mogelijk zou zijn.
Een communiqué van het ministerie
van buitenlandscho zaken spreekt het
boricht tegen dat do Porto geneigd
zou zijn onder zekere voorwaardon
met Italië te onderhandden over een
erkenning van de occupatie van Tri
polis. In den ministerraad is in be
ginsel besloten tot uitzetting dei Ita
lianen.
Parijs, 9 Oct. De „Excelsior" ver
neemt uit Milaan Een telegram uit
Comncchio meldt, dat de bewoners
gisterenmiddag het geilud van eeu
kanonnade hoorden op de hooge zoo,
klaarblijkelijk een gevecht tusschen
Turksche en Italiaansche schepen. Het
kanongebulder duurde een uur.
Madrid 9 Oct. Offtoieol wordt uit
Malille gemeldIn het gevecht van
7 October vorloren de Spanjaarden
oen officier en 14 man re ge1 od,
13 officieren en 41 man die gowond
worden. De minister van oorlog is
to Melilla teruggekomen. Do Spaan-
scho troepen keerden gisteravond naai
den rechteroever van de Kert terug
Lissabon 9 Oct. De minister van
Oorlog is afgetreden. Do rogeering
besloot den president der Ropubliek
te verzoeken, hot congres voor oen
buitengewone zitting bijeen to roepon,
teneindo de middelen te doon goed-
keuron voor een snollo behandeling
dor saraonzweringszaak, on de schul
digen ty kunnen doen straffen wegens
opstand en opzetting tot den burger
oorlog.
Zondagavond ontstond aan do Peur-
ningerstraat te Enschede tjjdetis af
wezigheid van de bewoners, d°or on"
bekende oorzaak brand ton huize van
E. Mensink, toebehoorende aan J.
Venderich. Huis en inboedel die waren
verzekerd, verbrando geheel. Tijdens
den brtfhd werd bij den eigenaar, den
naasten buur een bedrag van f9.
|uit een kast ontvreemd.
Het departement van Koloniën deelt
het volgende weekbericht mede, vanaf
27 September tot 3 October werden
geconstateerd
Afdeeling Malang 9 pestgevallen,
9 dooden. Kediri 1 pestgeval.
Bloedige vechtpartij te Rotterdam.
Hedennacht omstreeks 2 uur'heeft
in de Sumatrastraat (Forjenoord) een
ernstige vechtpartij plaats gehad,
waarbij zwaar gewonden zijn gevallon.
De bootwerker2*Hoogendijk zocht
twist met den roeier Kleiweg en diens
meisje bij zijn woning. Nadat Klei
weg getart was, kwam hij ton slotte
uit zijn woning en*!gingrhij|Hoogen-
dijk te lijf. Een stuurman en een
stoker van een in de haven liggend
Engelsch stoomschip wilden tusschen-
beiden komen, Rwaarop Hoogondijk
zijn mes den stuurman in de borst
stak. De stoker {kreeg daarbij ook
verschillende verwondingen. Ook
Kleiweg kreeg oen messteek in de
buik en zijn meisje werd eveneens
ernstig verwond.
De dader wist te ontkomen, doch
werd later door de politie in zijn
woning gearresteerd.
van het Koninklijk Meteriologisch-
Instituut te DE BILDT.
Hoogste baromoterstand 774.9 te
Storno way, laagste stand 748,8 te
Haparanda.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke tot matige noord-oostelyko
later toenemende noordelijke tot
noord-westelijke wind, meest zwaarbe
wolkt, waarschijnlijk regenbuien, iets
koeler.
GHOENTEN-VEILING.
Maandag 9 OctoberN
Bloemkool 1» soort van^ 0.15 tot
f o.— p. st.Idem 2" soort van f 0.07
tot f 0.0 p. st. Wortelen 16.50 tot
f 0.— p. 100 bos. Kropsla f 2.50 tot
f 4— p. 100. Postelein f 0.50 tot f 0.—
per mand. Prinsesseboonen 0.85
tot f 1.26 p. 1000. Komkommers (gele)
f 4.— tot f 7.—, idem (groene) f 4.—
tot f 8.— per 100. Snijboonon f 2.50
der nieuwste modellen
Wintermantels, - Costumes,
I tlousen,,1 upes, J upons, Robes
en Japonstoffën
alsmede eene groote keuze
PEI.T1IIIIKII
van de
soorten
VAJi DEN
1(1 Oct en ha ii il el lc A in ster da ii
9 OCT. 1911.
suutslrnilntni
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pefc.
Oostenr. Belastingvrye
Kronenrento 4 pet.
Port. Obl. 3d o Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
6 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.mij.) 1898 4 pet.
ld. Obl. (Nieolai Spoor
weg) 1867-(*9 4 pet.
Id Obligatie OovJhnis-
sie 4 pet A
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilio. Funding Lee-
ning 5 pet.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 3 pet
Ka uk «n Crediet-liiRtcl
llnffen.
Nod. Bankaandoelen
Industr. Omlcriieminccii
American Car A Foun
dry Comp. C. v. A.
Id.SmeltingA Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Telo-
graph Cv. Cert. v. A.
U. S. Stoel Corp. Gert.
v. Gew. Aand.
Kol Creillet Instell cn
Cultuur flndernenilnireii
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mij. A^nd.
Ned. Handel-Mij. O.v.A
Wijnbouw MUeii
Kottthoen" Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
Redjang U05ong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Cobar Aand.
Petroleum-Ondcrii.
Dortsche Petroleumin
dustrie Mij. Gew. A.
Kon.$fed. Mij.totExpl.
v. Potr. Bronn. C.v. A
.Shell" The Transp.
Trad Cy. C. v. G. A
Sch«cpfa«rt MUf»
Ned.-Ara. Stoomvaart-
Mij. Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zoo-
lana" Preferente
Int. Mercantile Marino
Cy. afgest. Prof. A
Talmk-OiNlcriieiiilnirc
Bindjoy Tabak Mij. A.
Nieuwe Asiihan Tabok
Mij. Aand.
Silau" As^ftan Tab.ik
Mij. Aand.
IMvmtu
Max wel Land Gpant,
Gert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Cert. v. Aand.
Hpoorwfffen.
Holl. IJzeren Spoor-
wegmq. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
SorieA-H Obl. 3 pet.
Warschau-Weenen
dito dito Act. do Jouiss.
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
goedkoopste tot de beste
en scherp concurreerende
prijzen.
Aanbevelend,
MARKT 26, GOUDA.
horige
Koers.
oer» van
heden
88'Vis
83%,
91'/,
64%
64
99»/,
99%,
89i
92
86%
90
48%,
104
86
86%
58
58
209'
I«%B
BC/,8
64"/,,
24%,
24'%,
60'/,
60"/,,
224
949
185
226»/,
186%
80'/,
82'/.
582'/,
61%
577
02
158',,
159»/„
448
452
420
426
165
115
14'',
14%
112%
113%
17'/,
17'/,
42
l'/ie
4'/,
9'/
9'%,
83»/
80'/,
93'/
66'%
195'/
1120.-
196
99'/
99
29'%
30
162'/,
11 <1
162'/,
11%
101"/,
s
Cy. Cert. v. gew. A.
WaDash Gew. Aand,
Premieleeniureii.
Hongarije. Thei
guïirungB-Ges. 4 pet. 1521/*
GELDKOERS.
Prolongatie 2 pCt.
Holl. fondsen flauwer ondanlft rui
mer geld. Voor de Obl. N.
W. S. was evenwel goede kooplust.
Locale fondsen handel zeer levendig.
Tabakken, Olie en Rubber» zeer vaHt,
Culturen mede williger. Amerikanen
vast en met kooplust.