Groote Ezpositie
m
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
Laatste Heizichten.
D. SAMSÖM.
Telegrafisch Weerbericht
Officieels Prijscourant
-
-
-
-
eenige woorden van dank en erkente
lijkheid jegens dr. Berns, die zijn beate
jaren aan het Burgerziokonhuis, waar
van apr. thans directeur is heeft gewijd.
De instelling ia onder leiding van den
ontslapene de nuttige inrichting ge
worden, welke zij thans is. Mr R. Van
Roos uit Amsterdam, een neof van
don overledeno dankte voor de be
toonde belangstelling
Grens- en Kustwacht.
Do heer A. E. Dudok van Heel te
Amsterdam heeft zich/met een adres
tot de loden der Tweede Kamer ge
wond, waarin hij uitvoerig betoogt,
dat de toestand onzer militaire orga
nisatie, zooals die thans is, geen waar
borgen geeft „dat Nederland bij een
oorlog tuschen zijn machtigo buren,
in staat zal zijn, zijn neutraliteit te
doen eerbiedigen, wanneer één of beide
oorlogvoerende partijen om strategi
sche of andere redenen zouden beslui
ten tot een tijdelijke occupatie van
ons land bij overrompeling."
Spr. betoogt voorts, dat het thans
in behandeling zijnde ontwerp militie-
wet bij de overigens velo voorgestelde
verbeteringen wat het legor zelf be
treft, don door schr. geschetaten ha-
chelijkon toestand geheel ongowijzigd
laat.
„Hot lijkt ondergeteokende zeer wel
mogelijk om, zonder eenigon afbreuk
te doetl aan de hangondo voorstellon
en zonder eonigeprincipioele wijziging
in het tegenwoordig stolstol, een grens-
on kustwacht in het loven te roepon,
die aan do te stellen oischen zal voldoen.
„Wannneer men hot aantal thans
voorgestelde lichtingen van leger en
landweer, ieder mot oen vermeerdert,
dan zou dit oono vormoerdoring van
hot aantal dienstplichtigen betookonen
met by na 40.0(X) man.
„Zonder dus iets to veranderen aan
de thans voorgestelde sterkte en orga-
nisatio van het legor en de landweer,
zouden er ongoveer 40.000 man vrij
komen voor oen grens- en kustwacht.
„Op zichzelf brengt do verlenging
van den dionsttijd, met twee lichtin
gen natuurlijk, geen meerdere geldelijke
noch persoonlijke lasten mede. Wel
zullen er echter eenigo oprichtingskos
ten aan grens- en kustwacht verbon
den zijn. Deze zijn och tor goring,
vooral in verhouding tot de grooto
waarborg, die wij er door zullen vor-
krijgon, dat wij onzo mobilisatie, ook
bij ovorrompoling, zullen kunnen dok
ken."
„In deze richting, zegt schr. ten
slotte, ligt ook de oplossing van hot
vraagstuk van hot blijvend gedeelte,
want in de plaats van do onkelo dui
zenden mannen, die thans "het blijvend
gedeelte vormen en die ons geheel
ton onrechte in den waan moeton bren-
gon, dat do mobilisatie van ons veld
leger gedekt wordt, kunnen nu de
40.000 man kust- on grenswacht ko
men, waaraan men tevens zou kun
nen geven, ten gobruike by rivier
overgangen, in stellingen enz.het
kleine 3.7 c.M. snelvuurgeschnt der
Marine, dat toch ongebruikt staat
ook kunnen hier en daar op de ge
vaarlijkste punten, enkele mitrailleurs
gebruikt worden.
„Zoo boroikt men zonder vorhooging
van persoonlijke lasten on zonder ver-
lioogmg van beteekonis van gelde
lijke lasten, dat wii tegen aanranding
onzor neutraliteit, ook bij overrompe
ling, goed gewaarborgd zijn.
Neil. Protestantenbond.
Gisterochtend is do algemeene ver-
gatlering voortgezot. Na opening werd
meegedeeld, dat van hot, pas versche
nen geschrift „Het work van den Nod
Protestantenbond" reeds 4800 ex. zijn
verkocht.
Besproken werden deze vraagpunten:
le. Wolko verschillen in levensbe
schouwing en riohting tusschen modor-
nismo en orthodoxie mooten worden
in 'toog gehouden nevens do ovor-
oonkomst in wereldbeschouwing en
loer, door prof. Eerdmans in zijn boekje
tusschen beide groepen aangewezen
Dit punt word ingeleid door dr. H.
P. Schim van der Looff G.Lzn., van
Boskoop,
Spr. wonschte zicli te plaatsen aan
do uiterste linkerzijdo der modernen
en deed uitkomen, dat het in dezou
t ijd uiterst lastig is om te vinden het
criterium van hen, die zich scharen
onder linkscho en onder rechtsche
vaan.
Noch de quaestio van het wonder,
noch die der sohriftcritiek, noch die
dor christologie, maken een volledige
scheiding.
Toch zullen aangaande éène vraag
de modernen en de orthodoxen oen
verschillond antwoord geven en wel
aangaande dezeGelooft gy aan een
bijzondere openbaring
Dienaangaande weidde spr. in bij
zonderheden uit, doende daarby op
merken, dat de links-orthodoxen als
prof. Van Nes en anderen, feitelijk
wat aangaat hun levensbeschouwing
in velerlei opzicht aan do zijde der
modernen staan, maar hoe zij noch
tans meer naar rechts-orthodox af
drijven.
Bij do modernen gaat het meer om
de vrachten van hol Evangelie, dan
om de Belijdenis, betoogde spreker
weder. Zij willen zich niet in één
richting laten drijven, maar zichzelf
blijven. Met allerlei mannen kunnen
zij samen werken.
De Christus der orthodoxon is een
andore dan de Christus-figuur der
modernen. Met nader over de beséhou-
wingen van het modernisme uit te
weiden, eindigde spr.
Zeven der aanwezigen namen aan
hot debat deel.
Do hoer Eldoring, van Rotterdam,
deed naar aanleiding van hot referaat
van dr. Schim van der Looff opmer
ken, d$t het z.i. den modornon niet
te doen moot zijn om de macht in
Kerk en Staat, maar dat zy moot vor
men oen strijdende partij.
Ds. Huizinga voerde oen pleidooi
voor do zg. „eenheidsbeweging" en
voor oen trachten naar opneming van
de links-orthodoxon onder de moder
nen.
Prof. Eerdmans deed opmerken, dat
men als modernen do leer en hot leven
moot onderscheiden eu dat z. i. van
de z.g. Eenheidsbeweging niet voel
practisch resultaat is te vorwachten.
Ds. Moltzor ging niet met don inlei
der mode wat aangaat diens criterium
van het al dan niet gelooven aan de
bijzondere openbaring.
Dr. H. T. do Graaff, van Veenhui-
zon, verzocht don inleider eenige op
helderingen.
Ds. D. Boers merkte op, dat het
eigenaardig is, dat moderne voorgan-
fers veelal moer steun vinden bij lio-
en, die oigonlyk orthodox zijn.
Menigmaal heeft men vim hen wel
stoun in de kerk en van de modernen
niet.
Spr. zag verder gaarne nog iets op
gehelderd aangaande het verschil tus
schen modornon en orthodoxen.
Ds. Bax, van Santpoort, vond, dat
de modernen niet zoo zeer strijdende
moeton zijn. Dan zullon de orthodoxen
nimmor geneigd zijn hun in eenig
collogo oen plaatsje te geven en zal
men de orthodoxie afstuiten.
Spr. voor zich vond meermalen
troost en steun in preokenbundel van
iemand als prof. Jonker on kracht in
Hem, van Wien in Johannes 3lö
sprako is.
Daarna diende do inleider van ant
woord.
Te 12l/a uur word gepauzeerd.
De middagvergadering begon mot
een woord van dank en afscheid van
don voorzitter aan don hoer B. P.
Plantenen, die is afgetreden als be
stuurslid on in wiens plaats in de och-
tendvorgadoring nog is aangewezen
de heer A. II. van Droogo.
Aan de ordo kwam vervolgens
„De waarde en do beteekonis van do
kerk voor het persoonlijk godsdienstig
leven met hot oog op Noderlandscho
toestanden", ingeleid door ds. H. G.
Brink, Herv. predik, te Ruinerwold.
Inleider begint met do opmerking,
dat hij meent naar do bodoeling van
het hoofdbestuur te handelen, indien
hij zich beperkt door met zijne be
sprekingen niet slechts binnen do gren
zen van ons land te blijven, maar
ook buiten beschouwing te laten het
tegonwoordig Roomsch-Katholieke en
hot Goreformoerdo kerkelijk leven in
Nederland. Hij zal het alleen hebben
over wat het kerkverband voor in
vloed heeft in kringen van die Pro
testanten, onder wie de Protestanten
bond wol bijna al zyn loden telt.
Zijn ondorwerp voert hem niet tot
herhaling van wat op voorgaande jaar
vergaderingen werd besproken met
botrokking tot het werk van don Pro
testantenbond en d?n arbeid van de
liefdo voor den vrijzinnigon godsdienst,
en betoogt, dat men met het oog op
de invloedssfeer der vrijz. godsd. be
ginselen by ons volk diende belang te
stellen in don strijd der Vrijz. Her-
vormdon in hun grooto kerkgenoot
schap. Het uitgangspunt was toon
niet de ingenomenheid met do kerk
als aanbevelonswaardigon gemeen
schapsvorm voor godsdionstigen, noch
liefde vqor een bepaald kerkgenoot
schap.
Nu zal wel zeer bepaald een en
ander worden gezegd dat bedoelt op
te wekken tot gehechtheid aan de
kerk waartoe men door geboorte en
opvoeding behoort. En dit wel hierom,
omdat het recht-opgevatte kerkelijk
leven veel goeds werken zal voor ons
pereoonlyk godsdienstig leven. Dit
laatste is en blyft hoofdzaakVoor
onze oudere moderne voorgangers zoo
goed ais voor ons jongeren. Doch
velen van de jongeren wijken af van
de opvatting, die door menigeen in
do eerste periode der Moderne Richting
werd gekoesterd ten opzichte van kerk
en traditie.
In den heeten strijd van vroeger
werd geijverd tegen de traditie als
een gevaarlijke macht en tegen do
kerk als een versloten instelling, die
ton doode stond opgeschreven.
Spreker herinnert aan wat in dezen
werd voorgestaan door prof. Rouwon-
hof en dr. Ph. R. Hugenholtz, e.a.
Zij vonden veler instemming, hoewel
niet van allen."
Volkomen terecht acht hij door van
Bell aangewezen oen fout in de be
schouwing over het Protestantsche
kerkbegrip bij mennen als Rouwonhoff
en Hugenholtz, die meenden dat de
geschiedenis leerde, hoe de kerk alleen
bestaanbaar was met supranaturalis-
tischo dogmatiek.
I)at wij nu in de bestaande gemeen
schapsvormen van godsdienstig leven
iets anders zien nl. zedelijke licha
men tot verzorging en aankwoeking
van het religieuso leven zonder pre
tentie van goddelijkheid on het ver
meende bezit van onontbeerlijke gena
demiddelen dat feit is mede een
resultaat van geschiedenis on goeu
willekeur. De stroom der gedachten
bewoog ons alzoo ons kerkbegrip te
zuiveren naar rrotesfcantsch beginsel.
Doch wij willen do voordeelen van het
kerkverband, die zijn geledon in sta
stabiliteit en wen steun der traditio,
welke geloofswaarheden overdraagt
van geslacht op gcslpcht, niet ruilen
tegon „vrije gemeenten", losse krin
getjes. die altijd kanB geven op ver
vloeiing.
De modornelt hebben zich bezonnen
en zijn in zich gewaar geworden méér
liefdo voor de kerk en grooto gehecht
heid aan de traditio, dan zc vroeger
ooit gemeend haddon te bezitten. Dit
komt uit bij alle kerken en broeder
schappen, waartoe vrijzinnige Pro
testanten maar bohooron. Mon voelt,
dat wat het meeste stoun on kracht
on bezieling bijbrengt, niet is datgene
wat pas gegrépen werd, maar wat wij
geërfd hebben van onze vaderen en
mede gekregen hebben aan vroomheid
van de voorgeslachten. Wij zeggen de
dingen wat anders, en kregen beter
inzicht en meer waarheidsbesef in som
mige opzichten, maar in de grondbe
wegingen van ons zieloleven blijven
wij verwant mui wie ons voorgingen.
Sproker betoogdewij, modernen,
zullen moeten blijven wakon, dat uit
do traditie worde uitgezuiverd al wat
gestorven is, en wij hebben te arbeiden
aan de verdere ontwikkeling onzer
kerken.
In de lijn dezer ontwikkeling ligt.
het, dat do kerk zich al moer bepale
op wat uitsluitend haar taak is.
Haar work ligt op het terrein van
den godsdienst en daar alleen. Zij
wekke en vevaterke bij do monschon
het besef van leven in God en des
Geostes werkingen in ons.
Do kerk worde nooit vereenzelvigd
met het Godsrijk, maar zij heeft wel
degelijk nog tot taak, om mede te
werken tot den groei van Gods Ko
ninkrijk in de menschonwereld.
Ds. van Loenen Martinet, stelde de
vraag of men ton slotte toch niet tot
vrije gomoenten wol zal moeten komen,
waar het ideaal van een kerk, dat de
inleider zich stelde, door velen in do
Ned. Herv. Kerk niet zal worden aan
vaard.
Prof. Eerdmans nam hot op voor
het blijven in de kerk, achtende de
kerk van veel nut voor des menschen
godsdienstig leven.
Mr. W. de Kanter, van Den Haag,
betoogde, dat mon ton slotte toch zijn
eigen kerkgenootschap blijft liefhebben
al vindt men dan in de plaats zijnor
inwoning in de kerk geen bevrediging
voor het gemoed.
Spr. wil in de kerk gesticht en ge
sterkt in het geloof worden. Daar heeft
hij behoefte aan. Opgewekt wil hij
worden naar omhoog en verder dat
mon hem opwekt tot liefde voor de
kerk, waartoo hij in zijn jeugd be
hoorde.
Ds. Boers meende, dat het christen
dom aan de kerk hot meest is ver
schuldigd daar door haar het christen
dom is bewaard. Het conservoerend
karakter van do kerk dient mon z.i.
op den voorgrond te stellen. De kerk
dient men te eeren als bewaarster van
het evangelio.
Prof. Lake deed uitkomen veel
waarde te hechten aan persoonlijke
hulp aan hen, die verzorging hunner
ziel van noode hebben en niet aan
hulp en bloc.
De inleider, de sprekers van ant
woord dienende, hield vast aan zijn
in eersten termijn geleverd betoog.
Evenals aan den inleider van het
oerete vraagpunt bracht de voorzitter
ook dank aan dien van het twee Ie.
Aangewezen werd als plaats der
volgende alg. verg. Leeuwarden.
Daarna bracht den heer Planten ga
nog dank aan den voorzitter voor het
tot hem gericht woord van afscheid
en voor diens leiding der vergadering,
waarna .de vergadering werd gesloten.
Vad.
8 taten-Genera al
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Woensdag 25 Oct.
De behandeling der
M i l i t i e w e t
wordt voortgezet.
De heer Hugenholtz licht een amen
dement toe om het contingent zeemi
litie niet op 1000 per lichting, doch op
600 'te- stellen.
Sproker meent dat door het voorstel
om het contingent op 1000 te brengen,
voornitgoloopen wordt op het ontwerp
betreffende de kustdefensie, gelijk
reeds ook door eenige andore door de
Rogoering voorgestelde maatregelen is
geschied.
De heer Helsdingen licht een amen -
dement toe om het instituut der mili
taire werkers, thans genoemd „admini
stratietroepen" uit de wet te lichten.
Nog betoogde spreker dat de dienst
tijd van 14 '/2 maand dezer werkers veel
te lang is in vergelijking met de andere
miliciens.
Alsnu zou het woord zijn aan den
heer Thomson tot toelichting van oen
amendement, dat precies dezelfde
strekking hoeft als dat van den heer
Helsdingen.
Na een verward en eenigszins scherp
debat, naar aanleiding van oen wenk
des voorzitters aan den heoi Thomson
om zijn amendement in te trekken,
waartegen do hoer Thomson o. a. be
zwaar maakte uit vrees voor sluiting
der debatten, welke blijkons persbe
richten in de lucht schoen te zitten,
verklaarde de heer van Veon, namens
de Öhr.-Hist. partij, dat deze nooit het
voornemen hhd, noch heeft, sluiting
van debatten voor te stellen. Hetgeon
in „do Nederlander" daaromtrent voor
kwam, betrof buitendien alleen 't alge
meen debat.
Na verdere gedachten wisseling hier
over .vorklaardo de hoor Thomson
tenslotte toch zijn amendement in to
trekken en wel naar aanleiding eenor
mededeeiing, welke hij zoooven van
den minister van Oorlog had ontvangen.
De minister van Marino den heer
Hugenholtz boantwoordende, zoide dat
de principioelo beslissing omtrent de
bezetting der kustforten aan de Kamer
blijft, zoowel bij de marinebegrooting
als bij het kustdefensie-ontwerp.
Do heer van Veen gevoelt veel voor
het amendement-ter Laan om, bij vrij
stelling van den dienst van studenten,
geen andere personen in hun plaats in
te lijven,' doch hij heeft bezwaar tegen
den vorm, en om dat weg te nemen,
stelde hij sub-amendement hierop voor.
Voorts bestrijdt spreker de militaire
werkers. Hij stelt voor in do wet te
lezen dat uit elke lichting ten-hoogste
1500 man voor speciale diensten buiten
de militaire oofeningen kunnen worden
aangowezen.
De heer Thomson verdedigt het
amendement-ter Laan omtrent de zee
militie. Spreker sloot zich verder aan
bij hot sociaal-demokratische amendo-
ment, beoogende de verdwijning van
de militaire werkers.
Spreker zal zich geen oordeel aan
matigen of de portefeuille-kwestie hier
noodzakelijk door don minister had
moeten gesteld worden, maar hy zou
't volk wel eens een oordeel hebben
willen zien vellen over dit instituut
der militaire werkers, waardoor do
arbeidersgezinnen zoo zwaar zullen
worden getroffen, waar jongens uit de
arbeidende klassen verplicht zullen
worden niet twee a vier maanden,
zooals thans bij het blijvend gedeelte,
maar 6 maanden langer een verblijf
in de kazerne te ondergaan teneinde
de oefening van de gewone militie
mogelijk te maken.
Spreker zal zijn stem geven aan het
sociaal-demokratische amendement om
geen contingents-verhooging toe te
staan. Spr. bestrijdt het amendement
van Veen, dat heden-ochtend werd
ingediend.
De minister van Marine verklaart
het amendement der sociaal-domo
kraton betreffende de zeemilitie over
te nemen, daar het geen hoofdbeginsel
dec wet raakt.
De heer van Vlymen stemt in met
contingentsverhooging tot 23.000 man.
De heer Duymaer van Twist betreurt
dat door het institnnt der militaire
werkers weder zoovelen onttrokken
sollen worden aan de legersterkte.
Als equivalent beveelt spreker aan bij
de militaire werkers in te deelen lote-
lingen niet 141/, maand, doch Slj2
maand te laten dienen. Hierdoor wordt
bespaard f 131.430, en voor dat geld
kunnen 300 burgers corveeërs in dienst
worden genomen.
De heer Eland verklaart, dat hij vóór
de militaire werkers is.
Spreker verklaarde voorts te zullen
stemmen tegen het amendement der
sociaal-demokraten, beoogende con-
•tigents vermindering.
De heer van Nispen (Rheden) ver
klaart zich tegen contingentsverhoo
ging. Spreker becijfert dat den minis
ter bij een contingent van 18.600 man,
bij een diensttijd van lO'/'j maand,
hetzelfde bereikt dat hij thans wil
bereiken.
De heer Ti oelstra voelt een pressie,
uitgeoefend door den voorzitter en
door don minister van Oorlog. De
voorzitter wil meordoro amendementen
keoren, waarvan de indiening naar
spr's meening moet worden bevorderd.
Aan do zijde der Regooring tracht
men op oen deel dor Kamer politieken
invloed uit to oefenon, door de ver
klaring dat dit ontwerp staat of valt
met het instituut der militaire werkers.
Spr. acht het Bodenkel ijk dat do
Minister daartoe zijn toevlucht moet
nemen.
Krachtig komt spr. or tegen op dat
men loOO man wil bestemmen voor
minderwaardig werk en voor langeren
dienst. De militaire specialiteiten ach
ten dit ook niet noodig en er zijn
ook bezwaren van socialen, militairen
en tochniachon aard.
Tot den lieer Arts zegt spr. dat
deze zoo gaarnb anders mocht doen
indachtig het vroegere Katholieke
program, maar nu de Minister zich
zoo heeft uitgesproken, zegt spr. mag
do hoer Arts straks stemmen tegen
zijn geweton, togen zijn overtuiging in.
I)o voorzitter komt hier tegen op,
waarop de heer Troolstra onder hila
riteit verklaart niet te hebben gezegd
dnt do hoor Arts hot z a 1 doen, doch
wel dat hij het in a g doen.
Spr. verklaart dat de volle verant
woordelijkheid van dit debat blijft
aan do rechterzijde.
De heer van Doorn geeft zijn stem
niet aan hot amendement beoogende
vermindering van het contingent.
Spr. betoogt dat tegonovor de plicht
om dienst to doen, het rocht staat
om geoefend te worden en dat zooveel
mogelijk geoefend moeten worden.
De heer Tydeman beschouwt het
na do verklaring des Ministers nufc-
teloo over do militaire werkers nog
te spreken, or kan thans alleen sprako
zijn van de toepassing van dit insti
tuut Nauwkeurig moet worden afge
bakend wat tut de militie hoort en
wat do taak zal zijn dor militaire
werkers.
Do heer ter Laan zot zijn bezwaren
uiteen en noemt wat do Regeering
doet, oneerlijke politiek. De vergado-
ring wordt verdaagd tot Donderdag
half elf.
Zitting van Donderdag 26 October.
Minister Colijn betoogt dat de por
tefeuille-quaestie niet gesteld is om
oen zaak van weinig gewicht. De
1500 man administratietroopen houden
verband met de oofeningen dor ge-
hoole infanterie. De Minister handhaaft
zijn eiseh van 1500 man gedurende
14V2 maand, doch herhaalt zyn too-
zegging dat zooveel mogelijk naar
verhelping van het euvel van langeren
dienst zal worden gestreefd. Het amen
dement-van Veen om de Administratie-
troepen een anderen naam te geven
wordt ingetrokken.
De zittifig duurt voort.
Brandstichting.
Hedenmorgen werd ter beschikking
der Justitie te Almelo gestold J. Geu-
vers uit Hengelo, verdacht van brand
stichting op Zondagavond jl. te Hen
gelo.
Gisternacht is er ingebroken bij de
familie Van Heutsz te Heelsum. Al
het zilverwerk is gestolen. Papieren
zijn verscheurd, kasten opengebroken
enz. Het testament van mevrouw lag
geopend. De inbrekers zijn door de
serre binnengekomen.
Vrij zeker door het gebruik van be-
smette melk is het 2-jarig dochtertje
van ds. Reijer, predikant te Rottevalle
(Fr.) door tongblaar aangétast.
Omstreeks 3 uur brak gisternacht
te Rotterdam brand uit in de woning
van den stoker der gemeentegasfabriek
J. Blij. De man was afwezig. De vrouw
ontwaakte door den rook en slaagde
er in met haar vijf kinderen te vluch
ten. Een voorkamer en alcoof zijn uit
gebrand. De achterkamer bleef ge
spaard. De brand werd in een nor
tijds met 2 stralen gebluscht.
Assurantie dekt de schade.
Krachtens bevelschrift van deRot-
terdamsche rechtbank is door de re
cherche in zijn woning in de Tollen-
straat aldaar aangehouden de commis
sionair J. B., lid van de firma S. en
B., in staat van faillissement. B. wordt
verdacht van frauduleus bankroet en
is in het Huis van bewaring in pre
ventieve hechtenis gesteld.
Naar aanleiding van het bezoek,
door twee vertegenwoordigers van
de Zuid-Hollandsche Redding-Maat
schappij aan Westkapel le en Domburg
gebracht, zal vanwege genoemde Mij.
op den Zeedijk te Westkapelle een
vuurpijltoestel worden geplaatst.
Gisternacht is te Utrecht aan de
Jutfaasche weg de machinekamer be
nevens een schuur waarin een panoven
van de pannenbakkerij „De Zonne
bloem" door onbekende oorzaak afge
brand.
Naar uit 's-Gravendeel aan de
„Dordr. Ct." wordt gemeld, is Maan
dag met de hooge getijden de Krab-
Inpolder wederom volgeloopen. Aan
de werkzaamheden aan don biet-oogst
is nu voor goed een einde gomaakt.
Op de Beogdensche heide kwam
Dinsdag een wachtmeester der cava
lerie met zijn paard to vallen, zoodat
het dier op hem terecht kwam. In
zeer ernstigon toestand werd hij naar
Roermond gebracht en in het gesticht
der Paters Camilianen opgenomen.
Op het strand te Westor-Schouwen
is aangespoeld het lijk van een onbe
kend manspersoon, vermoedelijk Van
eon stoker van een stoomschip.
Op het Stationsplein te Rotterdam,
geraakte Dinsdagnamiddag een beugel
defect van een eloctrische tram.
De electricien M. H., die dezen wilde
ropareoren, kwam daarbij in aanra
king met den stroomdraad.
Door den schok werd hij van den
wagen op straat geslingerd, waardoor
hy ernstig aan het linkerbeen werd
verwond. Hij is eerst naar hot zie
kenhuis en later per brancard naar
zijn woning vervoerd.
„Do Liefde" in Duitschland ver
boden. De strijd tegen de onzedo»
lijkhoid of liever tegen datgene, wat
de magistraatspersonen daaronder
verstaan, wordt in Duitschland met
do grootst mogelijke energie gevoerd.
Zoo heeft men er nu weer voor een
tijdvak van twee jaar „de Liefdo"
verboden. Gelukkig niet do liefde in
het algemeen, maar hot in Frankrijk
uitgegeven tijdschrift „l'Aniour"schrijft
het „Berliner Tageblatt".
GOUDA, 26 October 1911.
Aan de Raadsleden zijn de volgende
ingekomen stukkon toegezonden
Gouda, don 24 October 1911
De Commissie van bijstand in het
beheer der gemeente-werken heeft het
in verband met haar eventueel voor
nemen voorstellen te doen tot verbete
ring dor brandbluschmiddelen, wen-
schelijk geacht met den Opper-Brand-
meester een bezoek to brengen aan de
gemeenten Gorinchem, Schiedam en
Zaandam, ten einde de aldaar in ge
bruik zijnde door mechanische beweeg
kracht gedreven brandspuiten te be
zichtigen.
De voor dit doel gedane uitgaven
aan reiskosten enz. hebben bedragen
f 64.10.
Aangezien deze uitgaaf niet ten
laste van eenigen anderen begrootings-
post gebracht kan worden hebben wij
de eer uwe Vergadering in overwe-
ging te geven te bepalen, dat zij zal
worden gekweten nit den post voor
„Onvoorziene Uitgaven", volgnummer
208, der Begrooting voor het dienst
jaar 1911.
Gouda, 24 October 1911.
Zooals aan de leden Uwer Vergade
ring uit dagblad berichten bekend zal
zyn hebben verschillende Gemeente
raden het besluit genomen of zullen
zij eene beslissing hebben te nemen
over vooratellen om aan gemeente
werklieden, wier loon beneden zeker
bedrag blyft, voor den aanstaanden
winter een toeslag te geven boven
dat loon met het oog op de door den
drogen zomer veroorzaakte aanzien
lijke verhooging der prijzen van de
noodzakelijkste levensmiddelen.
"WH hebben de vraag overwogen of
aan de lager bezoldigde werklieden en
beambten ook van onze gemeente
onder de te verwachten omstandig
heden eenige tegemoetkoming behoort
te worden verleend.
Die vraag bevestigend beantwoor
dende meenen wij dat voor dien steun
in aanmerking moeten komen de werk
lieden bij de fabricage, de brugwach
ters, (d. w. z. zy die eene brug niet
als bijbetrekking bedienen), de sluis-
knechten, de politie-agenten, de be
diende ter Stads-Apotheek en de werk
lieden bij de gemeente-lichtfabrieken,
die gehuwd of kostwinner voor een
gezin zijn, minder dan f 12.50's weeks
verdienen en hetzij vast zijn aange
steld hetzij als los werkman reeds larig
of op proef in dienst zijn.
In dit geval verkeoren:
brugwachters en sluisknechts
werklieden bij de fabricage
en tuinlieden
diende ter Stads-Apotheek
12
totaal uit de gemeente-kas
bezoldigden48
werklieden bij de gemeente-
lichtfabrieken 26
Boven een tijdolijke wokelijksche
verhooging van het loon gedurende
bijvoorbeeld drie maanden, zooals elders
is toegekend, zouden wij de voorkeur
geven aan eene tegemoetkoming in
eens, bij hot begin van den winter
uit te betalen, waardoor de belangheb
benden in de gelegenheid worden
gesteld eenigen voorraad van enkele
levensmiddelen op het gunstige oogen-
blik aan te koopon. Het komt ons
voor dat het bedrag van den te ver-
leenen stenn mag gesteld worden op
f 15.voor ieder, gelijkstaande met
f 1.— per week gedurendo ruim drie
maanden.
Wij hebben mitsdien de eer den
Raad voor te stollen te besluiten dat,
mits zij gehuwd of kostwinner en voor
vast of reeds langdurig in gemeente
dienst zijn en minder dan f 12.50
verdienon volgens don voor do winter
maanden vastgostelden werktijd, aan
de worklieden bij de fabricage ^n
de plantsoenen, aan de wyphtora der
Kleiwogs-, Jan Katten- on Gouwo-
bruggen on de sluisknochten, aan don
bediende ter Stads-Apotheek en aan
de politieagenten uit de gemeentekas,
en aan de werklieden der gomoento-
lichtfabrieken uit de kas dier bodrij
ven, als tegemoetkoming in do thans
geldendo hooge prijzen van levens
middelen zal worden toegokond oen
bodrag in eens van f 15.voor ieder.
In verband hiermede govon wij de
volgende wijziging der gemeento-be-
grooting voor 1911 in overweging:
in Hoofdstuk XII dor Uitgaven
wordt een nieuw artikel 3a gebracht
(Volgnummer 198a). „Tegemoetkoming
aan werklieden onz. der gemeente in
verband met den hoogen prijs dor
levensmiddelen" f 720.
van Volgnummer 208, „Onvoorziene
Uitgaven" wordt afgoschroven gelijk
bedrag van f 720.
Soiree Musicale Duo-Rotowsky.
Wij herinneren onze lezers en lozo-
rossen er nog even aan dat de Soiree
Musicale van het Duo-Rotowsky in
do Sociëteit de Róunie hedenavond te
8 uur precies aanvangt, waarom
wij de bezoekers en bezoeksters ver
zoeken tijdig aanwezig te zyn.
Ter aanvulling van ons bericht in
het nummer van gisteren diene, dat
hot aantal te verkiezen gemachtigden
in het Kies-college der Ned. Herv.
Gemeente 40 bedraagt.
Gisteren slaagde te Rotterdam Mej.
A. II. G. Gabry alhier voor het
examen vrije- en orde oefeningen
gymnastiek.
De heer P. J. den Breeje, toeken-
leeraar aan de Ambachtsschool alhier
komt voor als No. 1 op de voordracht
voor teekenleeraar aan de Burger
avondschool te Utrecht.
In verband met een Kon. beslnit
van 11 dezer heeft de minister van
oorlog bepaald, dat de militaire hos
pitalen te Middelburg en te Gouda
met ingang van 31 dezer worden op
geheven.
Te Leiden en te Middelburg wordt
oen ziekenzaal gevestigd, en te Gonda
een ziekenkamer.
De zieke militairen, voor zoover
hnn toestand vervoer toelaat, zullen,
van 31 dezer af, uit Leiden en Delft
naar het mil. hospitaal te 's-Graven-
hage, nit Schoonhovem en Gonda naar
het mil. hospitaal te Bergen op Zoom
worden geëvacueerd.
Oud-Gouda.
In de October aflevering van het
Hnis Ond en Nienw is een opstel
gewijd aan Oud-Gouda.
De schrijver hiervan, die zich D.
teekent geeft hierin een historisch over
zicht van de ontwikkeling der oude
stad, aanvankelijk genaamd „tot der
Gouwe", later „ter Gouwe" en ten
laatste dragende den tegenwoordlgen
naam Gonda.
Na eeu kort overzicht van handel
en industrie van de 14° tot de 18e
eeuw is dit opstel hoofdzakelijk gewijd
aan do monumentale gebouwen, ge
sticht in de 14* en 15" eeuw en wordt
een groot gedeelte in beslag genomen
door de Groote of St.-Janskerk en hare
beroemde kerkglazen van de Gebrs.
C'rabeth, welke elk afzonderlijk worden
genoemd. Ook van de restauratie van
het pas herplaatste zevende glas wordt
melding gemaakt.
Het opstel besluit met de in 1898
aangevangen restauratie der Groote
Kerk en de vermelding dat het zooge
naamde „Lazaruspoortje" waarschijn
lijk door uitbreiding van de Gemeen
telijke Lichtfabrieken eerlang zal ver
dwijnen.
Mooie foto's van het Stadhuis, het
Waaggebouw, het Lazaruspoortje, een
kyk op de Groote Kerk, interieurs
dier kerk, en een drietal kerkglazen
vereieren dit opstel.
Deze aflevering bovat verder een
beschrijving van het merkwaardige
kerkgebouw te Loon-op-Zand met
mooie foto's on eon toelichting bo-
hoorende bij do platen betreffende het
in do Maart afl. van dit maandblad
behandoldo R. K. Sanatorium te
Groesboek.
De heer Ohr. van Abkoude hoeft
gisterenavond voor hot „Dagblad van
Gouda" oon vertelavond voor do jeugd
gehouden in do Sociëteit „Ons Ge
noegen".
De zaal Kunstmin was door de
kleinen geheel gevuld.
Zoowel do vertellingen als do vor-
tooning van do Poppenkast vonden
do kinderen aardig, maar mot do Pop
penkast vormaakten zy zich toch hot
moest.
Bij do gistoron op, Woudenstoijn te
Rotterdam gehouden najaare-rijks-
hongstonkouringen werden goedge
keurd van do warmbloedhengslcn o.a.
„Claus" 4l/j jmw, ©igonaar J. H. van
dor Torren Kzn., alhier„Xerxes"
19 jaar, eigenaar C. J. J'laizior te Ze
venhuizen „Modus" 1 jaar, oigo-
naaf, D. van der Spektemoorcapelle;
„Admiraal" 7Va jaar, eigenares Wed.
Jb. van der Spek te Moorcapollo van
do Koudbloodhongsten, o,a. „Pompon"
13 jaar, oigonaars W. Verbui g en C. J.
Plaizier to Zevenhuizen.
AMERIKA AN80H E
STOOMVAARTLIJNEN.'
Het stoomschip Rotterdam, van Now-
York naar Rotterdam, passeerdo 25
Oct. nam. 12 u. 25 min. Prawlepoint.
Hot stoomschip Rotterdamvan New-
York naar Rotterdam, passeordo 25
Oct. v.m. Lizard.
MARKTBERICHTE Ai.
Gouda, 36 October 1911.
GRANENKalm gestemd.
TarweZeeuwsche 10. k 10.35,
mindere dito ƒ9,35 A ƒ9 75. Afwijkende
8.75 A 9. -. Polder 8.35 A g.35.
Rogge Zeeuwsche ƒ7 35 kf 7.50. Polder
6.75 7 ~"- Buitenlandsche |>cr 70
kilo 6.25 a 6.50 GeritWinter 635
a 6 50. Zomer A/6.— A 6.35, Che
valier 7.35 A 7.50, Bttitenl. voergerit
per 65 kilo 5 35 A 5.50. Haver per
H.L. 4 50 k 4.75 Per 100 kilo 9.—
A 9 50. HennepzaadBuitenlandsche
per 50 Kilo 8 50 k 8.75. Kanarie
zaad ia.k f 13.—. Kar wijzaad per
50 Kilo k 13.50. Koolzaad
ia 50!* 13.— per Hectoliter. Erwten
Kookerwten 17.50 A 18.50. Buiten
landsche voererwten per 80 Kilo 7 50
A 7.75 Boonenbruine boonen 19.—
A 30.—. witte boonen 35.— A 37,
Paarden boonen 8.— 8.50. Duiven
boonen 10 75 A 11.-—. Mais per 100
KiloAmorikaansche Mixed /8.3s A
8.50. Kleine ronde 8.50 A 8.75.
Vkkmarkt. Melkvee, goede aanvoer
handel en prijzen hoog.
Vette varkens, goede aanvoer, handel
vrgwel, 33 A a6 ct. per half K.G.
Biggen voor Engeland, red!, aanvoer,
handel vryweL, 30 A 31 ct. per half K.Gr
Magere Biggen, goede aanroer, handel
matig, f 1.45 A 1.65 per week.
Vette Schapen,aanvoer, handel
/_.-*/
Lammeren goede aanvoer, handel vlag,
16.— A to.
Nuchtere Kalveren,goede aanvoer, han
del vrnwel, 9.— A la.
Graskalveren goede aanvoer, handel vrijw.
50.— A f 80.—.
Pokkalveren 8— k f 17.—.
Kaas, aangevoerd 73 partijen, handel
stug
ie kwal. 44.— kf 47.-—. ade kwal.
40.— k f 43
Zwaardere 4$.— k '48.—
Noordho llandsche a
Boter 748 stukken van K.G. Handel
vlag.
Goeboter 1.65 A 1 75.
Weiboter 1.45 k 1.55»
Moordaanslag op don Czaar.
Berlijn, 26 Oct. (Part Hbld.) Uit
Woenen wordt aan de Berliner Lokal
Anzeiger geseind
De geheele stad is vol van hetgo-
rncht dat op den Czaar van Rus
land een aanslag zou zyn gepleegd.
De Czaar zou door oen revolverschot
ernstig gewond, zelfs gedood zijn.
De aanslag zou hebben plaats ge
had tijdens een auto-rit.
Of dezegoruchton waarheid bevatten
kon men te Berlijn niot te weten
komen. In goed ingelichte kringen
is geen tijding ontvangen, die dit ge
rucht bevestigen.
Men vermoedt met een beursma-
noeuvre te doen te hebben.
Konstantinopel 25 Oct. Bevestigd
wordt dat met Rusland onderhande
lingen worden govoord over het vor
men van oen Bal kan federatie Rusland
heeft daarbij do quaestie van de vrye
doorvaart door de Dardanellen gesteld.
Parijs 25 Oct. In een brief uit Londen
aan do Figaro wordt medogedeeld, dat
er onderhandelingen worden gevoerd,
die wellicht binnen zeer korten tijd
zullen leiden tot hot sluiten van oon
Engelsch-Turksche overeenkomst.
Mocht deze overeenkomst tot stand
komen, dan zal Turkije daarby afstand
doon van zijn nominale rechten op
Egypte.
Gisefravond ontstond te 's-Graven-
land brand in do bleekerij van Van
Doorn op de Kade. Aangewakkerd
door een tellon wind lagon droogschuur
on machinogobouw spoedig togen den
grond. Van do aanwezige wasschon
werd oon dool gerod. Hot woonhuis
bloof behoudon. Vermoodolijko oorzaak
hot aanglooien van in do nabijheid der
mochino opgestapelde turf. Verzeke
ring dokt do schade.
Hot Oranje-kruis.
Amsterdam, E. K. H. de Prins dor
Nederlanden leidde hedenmiddag in
hot Koninklijk pnlois Iiot Loo als voor
zitter oono vergadering, van den raad
van bestuur van don Koninklijken
Bond voor Redding wezen en Eerste
Hulp hij Ongelukken „Het Oranje
Kruis."
De beraadslagingen waron voorna
melijk gowijd aan do stormramp van
30 Hopt. j.l. mot name nog te nomen
maatregelen om in samenwerking met
do ook bij den Bond aangosloten cor-
poratiën: „De Algemoeno Voroenigdo
Commissie tot loniging van ramnon
door watersnood" on „het Provinciaal
Watersnood-Comité in Zooiand" het
lyden van do slachtoffers dier ramp
in do provincie Zeeland, Noord-Bra
bant on Zuid-Holland zoovool moge
lijk to verzachten.
De Tilburgsche Industrioële Han
delsbank is hedenmorgen om 9 uur
fesloten. De directeur Bidez is ver
wonen. Ook is de boekhouder Bertons
afwezig. Deskundigen zijn bozig met
onderzoek der administratie.
Nadore byzonderheden ontbroken.
Beloediging van een kapitein.
Do 4o Kamer dor Amsterd. recht
bank hoeft tot f 25.-— booto, subs. 25
dagen hechtenis veroordeeld (geeischt
was een maand gevangenisstraf), den
opzichter der Gemeente Stoomponton
C. Broereo wegons beleediging van
den kapitein P. J. Bleeker.
der nieuwste modellen
Wintermantels, - Costumes,
Blousen.Jupes, Jupons, Robes
en Japonstofïen
alsmede eone groote keuze
PBLTKRIIE1I
van do goedkoopste tot do beste
soorten en scherp concurreernndo
prijzen.
Aanbevelend,
MARKT 26, OOUDA.
van het Koninklijk Metoriologisch-
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 768.3 te
Horta, laagste stand 728.1 te Her-
nösand.
Verwachting tot den volgondon dag:
Moost matige tot krachtige zuidelijke
tot zuidwestelykc wind zwaarbewolkt
tot betrokken, woarechijnlyk regen
buien, zachter.
BURGERLIJKE STAND.
OOUDA.
GEBOREN25 October. Johannes
ouders F. v. d. Kemp en J. Gundel.
25. Aaltje, ouders H. Boerin a en
G. Geukes. Christianas Joannes Pe
trus, ouders P. J. C. Dessing on G.
R. M. de Bie. 26. Maria Hophia,
oudere C. J. van Straaten en J. L.
v. d. Valk.
OVERLEDEN25 October. J. C.
Muller, 85 j.
GEHUWD25 October. C. Verhart
en C. E. van der Kaa. J. Verwaal
en M. G. van Esseveldt.
VAN DRN
El reet«Bli«M del te A mstnrdani
SUaliIcMiiaccp
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oc8tenr. Belast ingvrijo
Kronen rente 4 pot.
Port. Obl. 3de Serie
Amort. Schuld 3 pot.
Russische Obl. 1906
5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.my.) 1898 4 pet.
ld. Obl. (NieohiiSpoor-
wog) 1867-69 4 pet.
ld Obligatie 60 Emis
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico All. Binnenland
Obl. 5pct. I
Brazilië. Funding Loo
ning 6 pet.
d. 01)1. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 3 pet.
lUnk- en ('redlef IhsIcl-
llngen.
Ned. Bankaandeelen
Industr. Oadcrnf mingeii
American Car A Foun
dry Comp. O. v. A.
Id.Hmelting& Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. 8. Steel Corp. Cert.
v. Oew. Aand.
Kol ('rrdici limtell. en
Cultuur Ondcrnc minfrii
Handelsvor. „Amster
dam" Aand. I
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Nod. Ilandel-My. C.v.A
Mijnbouw Myeu
Ketahoon" Mijnbouw
Mij. Gow, Aand. I
Redjang Ijohong, Mijn
bouw Mij. Aand.
[Great Cobar Aand.
Pctrolrum-Ondcrn.
Dorische Petroleum In-1
dustrie Mij. Gow. A.
Kon. Nod. Mij.totExpl.
v. Potr. Bronn. O.v. A
Shell" The Transp. A
Trad Cy. C. v. G. A
.Scheepvaart I yen.
Nod.-Am. Stoomvaart-
HMij. Aand.
Htoomvaart-"My. „Zoo-
land" Proferente A.
Int. Mercantile Marine
^Cy. afgest. 'Prof. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bindjoy Tabak Mij. A.
Niouwe Asahan Tabak
My. Aand.
Silau" Asahan Tabak
Mij. Aand.
01 verten
Maxwel I^and Gpant
□Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
□Lira. Cert. v. Aand.
Mponrwegen.
Holl. IJzeren Spoor-
□wegray. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau-W eenon
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. do Jouiss.
Amerika. Atehiaon Alg.
Ilypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Qow. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
Premleleenlnfen.
Amsterdam Aand. 3 pet
Hongarije. TheLs-Re-
gmirangs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 31/» pCt.
Holl. fondsen ook heden in flauwe
stemming, met aanbod en totaal geen
kooplust. Vreemde fondsen vast èn
zonder handel, speculatiefondsen w. o.
Peruanen andermaal hooger op Lon
den, met geanimeerde zaken. Amer.
beter op N.-York met iets meer handeL
Vorig*
Koer»
Koer* vs*
bed»
82>/i
82'/,.
91'/,
oi'/T.
65
*04'/,
100'/,
100"/,.
91'/,
91'/,
92'/,
89
90
88'/,
48J/,
48
101'/,
88'/,
5B'/„
58%
203
908
48'/,
48»/,
07",
20
26'/,,
«O1/,
00'/,
228
389
185',,
228
186'/,
81'/,
■81»/,
u82
00»/,
582
00'/,
lGB'/j
157»/,
462'/,
449",
418
IflÖ»/,
170'/,
116
16
15%.
113
113%
18'/,
18
42
10"/,.
11
80'/,
80'/,
93';,
06»/,
05»/,
190»/.
1186.50
195
f 120.--
99'/,
99»/,.
80'/,
31%.
103
163»,
12%
101'/»
101%
162'/,
