nmg.
:p-A
I
I
UIS
maagd
inning.
QHT
tbussen,
les, enz.
te geven tijd door
I;
i
H|
Maandag 6 November 1911.
50e Jaargang.
No. MW7.
Paradijs
Verschijnt dagelijks
f
ZEixxtexi land.
FEUILLETON.
Bijna Bezweken.
nagazijn,
O -
ülOlIll
Telefoon Interc. 82.
ISri.e’vx-TTrs- ezx «^.cL’vextexx'tï.e'blsucL voor Q-ou-cLa. ezx Oxaa-stxeniEearu
t>eh.alve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A, BRINKMAN EN ZOON.Telefoon Interc. 82.
I
I
^OaaRt en strijèt.
Li'
(Naar het Duitsch.)
34)
1’
(Wordt vervolgd.)
illandia, 8 uur,
srl. Vereen, tot
Dranken afd.
van prip enz.
iet Bureau van
li
in de helft 9
voor de helft
aan groene
B.
ct> dat Uw
Uw handen
sn Uw leven
I verheid van
haar alleen
oor het
<an kostbaar
fijne kant.
Bij de algemeene beschouwingen
over de Gemeentebegrooting 1912
is door ’t a.r. lid van den raad, den
heer Kolijn oa. gezegd
„dat de R.-K medeburgers door
hun zielenaantal een zedelijk
recht hebben op meer dan één
enkelen vertegenwoordiger in dezen
Raad.
„Waar de gemeentelijke fiscus
over hunne draagkracht beschikt,
is het niet recht, minst genomen
zeer onbillijk een belangrijk deel
der burgerij onmondig te verklaren
en feitelijk is de toestand niet
anders te constateerenhet ware
verblijdend te noemen als eerlang
hierin verandering zou komen.
„Men kan mij toevoegen dat
dan ook anderen aanspraak kunnen
doen gelden, dit wordt door mij
dan ook allerminst ontkend, zelfs
aanvaard, zijnde het logisch ge
volg van mijn standpunt aangaande
de evenredige vertegenwoordiging.
De tijd zal ook leeren dat deze
toestand met het beheer van Gouda
niet te bestendigen is.
„Thans rest mij persoonlijk niets
anders dan een protest tegen de
samenstelling van dezen Raad.”
PrachtigAls voorstander van
evenredige vertegenwoordiging pro
testeert dit geachte raadslid tegen
de samenstelling van den Raad, zooals
dif thans is.
Blijkbaar is hetgeen door den heer
Kolijn in den raad irf het midden
is gebracht door geen der leden
au sérieux genomen, daar niemand
zich bij het gesprokene aansloot of
wel het heeft bestreden.
Over deze quaestie is i n den
Raad ook niet te debatteeren.
Nu echter het gesprokene is ge
publiceerd, is het wel gewenscht een
andere meening tegenover dat „pro
test” te doen hooren.
)ns Genoegen u,
jart- en Kaart-
De Chineesche opstand.
De Chineesche opstand heeft voor
de regeering een zeer ernstig verloop.
Een groot gedeelte van China is in
opstand en dreigt de dynastie te zul
len verdrijven. Maar nog erger is, dat
een groot deel der troepen de zijde
van de opstandelingen hebben geko
zen, ja zelfs de Nationale Vergadering
is op de hand (der oproerlingen. De
toestand is zoo ernstig, dat zelfs de
regeering blijkbaar geen uitweg meer
ziet. Zij heeft de door haar gehate
IJo.ean-Sji-Kai teruggeroepen, nadat
zij hem drie jaar heeft verbannen.
Hij was in de oogen van het toen-
maligen bestuur een te gevaarlijk man.
Voorstander van hervormingen op so
ciaal gebied stond hij de regeering in
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal f 1.25
Idem franco per post1 >50
Met Geïllustreerd Zondagsblad .1.50
Idem franco per post 1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
GOUDSCHE (IIHU\T.
PRIJS DER ADVERTËNTIÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel m§er0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel.
,Groote letters en randen haar plaatsruimte.
ns Genoegen”,
t- en Operette-
in van Laar.
otterd. dijk, 2 u.
)Iympia—RVC,
oegenu, 8l/2 uur
Ijart-Club „Ter
f geregeld tijdig
bntvangeh van
»n, Vermakeltjk-
danin ortëfe
nie“, 8 u. Ver-
;eraad“. Open-
H. Schutjes.
8 uur, Openb.
bh.-vereeniging.
Liefdadigheids-
>ven door het
Ensemble.
s Genoegen” 8
testend, Cyrano
onbekend, het is door hem althans
wel eens uitgesproken dat de leden
van den raad zijn de vertegenwoor
digers der geheele burgerij, niet van
bepaalde groepen daarvankrachtens
^un eed moeten door hen de alge
meene belangen worden behartigd.
Wat is dan de oorzaak dat in
Gouda’s raad slechts één zetel door
een R.-K. wordt bezel?
Wij willen .thans niet aanhalen de
jongste verkiezing waarbij het tweede
R.-K. raadslid het veld heeft, moeten
ruimen voor den candidaat der anti
revolutionairen. Wij noemen deze
verkiezing alleen, ten bewijze, dat
tusschen woorden en daden inzake
evenredige vertegenwoordiging nog
al verschil bestaat.
De oorzaak van dien enkelen
zetel heeft een diepen grond.
Vooral aan R.-K. zijde doet meft
het vaak voorkomen dat er door
de niet-Roomschen een haat wordt
gekoesterd tegen al wat Roomsch is,
dat er bestaat een anti-papistisch
ageeren.
Herhaaldelijk hebbeft wij het tegen
deel daarvan bewe§j$. Er bestaat
bij de vrijzinnigen geen antipapisme
tegen de R.-K. kerk als zoodanig.
Elk kerkgenootschap heeft rec^t van
bestaan en elk vrijzinnige eischt vrij
heid van geweten voor ieder, ook
Roomsch-Katholieken.
Het is door de R.-K. ook erkend
dat het rechtvaardigheidsbeginsel van
het liberalisme ook hen ten goede
voor is gekomen.
Maar de R.-K. Kerk, niet tevre
den met haar terrein, waar zij vol
komen vrijheid geniet evenals elk
ander kerkgenootschap, heeft zich
gedrongen op het gebied van dén
staat en de maatschappij, waar zij haar
macht wil doen gelden. En teneinde
meerderen invloed te krijgen heeft
de R.-K. staatspartij zich gecoaliseerd
met groepen, die krachtens hun be
ginsel lijnrecht tegenover haar moes
ten staan, doch die in het partijver
band meeloopen op hope van winst.
In de allereerste plaats dan willen
wij 'er op wijzen dat het standpunt
van evenredige .vertegenwoordiging
niet specifiek antirevolutionair is.
Voorstanders daarvan bevinden zich
zoowel bij <je rechter- als bij de'
linkerpartijen.
.Vergissen wij ons niet dan is het
nog maar kort geleden dat in de
naburige gemeente Ouderkerk a/d
Llssel bij de verkiezing van drie
leden voor den gemeenteraad, noodig
geworden ter uitbreiding van het
aantal raadsleden door verroeerde-
ting van bevolking, dat de anti
revolutionaire meerderheid zich be
ijverd heeft om nog meerdere zetels
door antirevolutionairen te. doen be
zetten. Staat deze verkiezing in het
teeken van evenredige vertegen
woordiging
Merkwaardig is ook het feit dat
in de Provinciale Staten voor het
district Gouda zes rechtsche
leden zitting hebben. Wanneer nu
in 1913 door aftreding van 3 leden
een nieuwe verkiezing moet plaats
Jiebben, dan zal de consequentie van
den heer Kolijn moeten meebrengen
dat deze zal moeten protesteeren
tegen een nieuwe afvaardiging dier
leden voor dit district. De vrijzinni
gen moeten alzoo steun ontvangen
om die zetels door afgevaardigden
der linkerzijde te doen bezetten. Of
is de heer Kolijn van meening dat
voor het district Gouda in het Staten-
College geeh man van links krachtens
evenredige vertegenwoordiging be
hoort
Wij zullen zien wat 1913 brengen
zal in het Staten-bestuur
Er is door den heer Kolijn ge
wezen op het zedelijk recht der
R.-K. medeburgers op meer dan
één vertegenwoordiger in den Raad.
Daarmede is dus gezegd dat de
andere raadsleden vertegenwoordi
gers zijn van andere groepen der
burgerij dan van de Roomsch-Katho
lieken.
Het is den heer Kolijn toch niet
De deur werd geopend eu Lftmm-
chen trad binnen.
„Dag heer Professor, dag Felix,”
riep hij, en keek met verbazing naar
den rommel, die over den vloer ver
spreid lag. „Wat voer je uit?”
„Hij is van plan, op reis gaan,” ant
woordde Werner, zijn broeder een
wenk gevend. „Hij denkt, dat het in
’t vrije, arbeidzame Amerika ook hèm
zal gelukken, de oude sleur vaarwel te
zeggen, en een degelijker mensch te
worden. De lucht hier deugt niet meer
voor hem.”
„Is dat waar?” vroeg Lamrachen
verbluft, zijn hoed ia de hand rond
draaiend. „Ga je weg
„Ja! Morgen ga ik naar Hamburg,
en daar aan boord.”
„Wanneer denk je terug te komen
„Zoo mogelijk over een jaar. Maar
eerst zal mijn naam over de Oceaan
tot hier klinken, en niet onbekend,
doch met roem beladen, wil ik naar
naar ’t vaderland terugkeereu. Tot nu
toe gevoelde ik de kracht daartoe wel
in mij, maar de ware ernstige wil
onbrak nog, en die is thans ontwaakt
„Mensch, jij wilt werkelijk en waar
achtig heengaan riep Liimmchen
getroffen, en legde zijn beide handen
op de schouders van .den vriend ter
wijl hij hem lang in de ooflfen keek.
„Over wie heb je ’t, lieve vroeg
de Professor nieuwsgierig.
„Over wie anders, dan Luitgart
Helmbrecht Hare oogen gloeiden in
haar hoofd, hare wangen waren vuur
rood, en ze wipte als ’n eekhoorntje
heen en weer, ’t Geheele huis was m
rep en roer. Mijnheer de Professor was
echter nergens te zien, en zijn kamer
was als uitgestorven.”
„Ik gun ’t hem van harte,” zei
Kurzmichel nijdig. „Hij heeft me nog
pas door zijn brochure mijn geheele
dissertatie bedorven, en toch had ik
gelyk. Wanneer ’tgeld zijner vrouw
hem niet meer tot piëdestal dient, zal
hij ook wel niet meer zoo tot in de
wolken verheven worden, waarop hij
zich altijd zooveel liet voorstaan.”
^„Luitgart waa blijkbaar niet erg met
mijn visite in haar schik, maar eer had
een romynsch gladiator het strijdperk
verlaten, dan dat ik niet op haar ver*
den weg. Een regeering als de Mant-
sjoes in China hebben gevestigd kan
geen hervorming willen. Wel scheen
de laatste jaren Prins Tsjoen de vader
van den tegenwqordigen vijf-jarigen
keizer iets voor hervormingen te voe
len, maar dat was slechts iets en dan
nog alleen noodgedwongen. Hij voelde
het incorrecte van de Mantsjoeregee-
ring. Hij wist de uitzuigingen van het
volk door de ambtenaren, (maar hij
miste den moedj met dit stelsel open
lijk te breken en een IJoean-Sji-Kai
was hem te revolutionair en nog meer
te machtig. Diens aanhang vooral in
Noord-China nam^lmet den dag toe.
En thans is de Chineesche regeering
genoodzaakt diezelfde IJoean-Sji-Kai
terug terug te roepen en hem bij
voorbaat al te benoemen tot elke be
trekking, die hij maar hebben wil.
zelfs al wilde hij een geheele nieuwe
scheppen.J’rEersl heeft hij naar Chi-
neesch gebruik geweigerd, maar thans
is hij besloten zijn diensten het rijk
aan te bieden. Het moet een vleiende
gedachten voor dezen „schuldig-ge-
noomde” zyn, thans te weten, dat het
lot der Mantsjoe-dynastie in zijn han
den ligt. Waren de omstandigheden
minder ernstig geweest, waarschijnlijk
zou hij nog wel gewacht hebben, een
benoeming te aanvaarden, maarlJoean-
Sji-Kai begreep, dat de zaken ditmaal
anders stonden. Hij wist zeer goed aan
welke intriges hij in Poking was bloot
gesteld, die zouden in elke omstan
digheid hem ongunstig hebben kun
nen worden, n.l. dan wanneer do kei
zerlijke familie zich had laten bepraten
)m den almachtige weer te verwijde
ren en dat juist durft zij dezen koor
niet. Zonder hem is er voor haar geen
uitweg meer.
Toch heeft hij gemeend, voor mo
gelijke valstrikken zich te moeten be
hoeden. Allereerst hebben de vrienden
van IJoean-Sii-Kai in de Nationale
Vergadering den minister van Spoor
wegen ten val gebracht. Zij eischten
zijn direct aftreden en binnen eeib
dag was hij van zyn ambt ontheven.
Dat zijn leven is gespaard gebleven,
heeft hö slechts te dankeq, aan dc
tuBschenkomst van de Europeesche
gezanten. Verder heeft IJooan-Sji-
Kai het minister-presidenschap aan
zich getrokken, daarmee prins Sjing
verdringend. En ten slotte fieeft hij
zich een persoonlijke lyfwacht bezorgd
van 12000 man.
Thans zal hij onderhandelen met den
reeds uitgeroepen president van de
Daarop greep hij den Professor bij den
arm, voerde hem naar een afgelegen
hoek der kamer, en fluisterde:
„Hij vertrekt dus, heer profesaojr.
Wat dunkt u ervan, als iemand met
hem mééging, die ’t van ganseber harte
goed met hem meent, die, om zoo to
zeggen, zyn geweten is. U weet, Felix
is een weinig nalatig. Wanneer hij
echter uit deze omgeving zal zijn, dan
kan er nog eens iets goeds van hem
komen, vooral wanneer hij een onver
moeibare vermaner bij zich heeft, on
als welnu ja, heer Professor als
ik die vermaner zou zijn.”
„Hoe U zoudt om zijnentwille meë
naar de Nieuwe wereld gaan, mijn
heer Fischer?” vroeg Werner verbaasd,
„alles willen opgoven, wat gij u hier
vqrworven hebt? Dat kunt u geen ernst
zijn.”
„Zeker, zeker, heer Professor. U
weet, dat ik schapen schilder, en scha
pen zijn er overaldat is een motief,
dat in de heele wereld geldig is. Of
ik echter Duitscho of Amerikaansche
schapen schilder, blijft, denk ik. het
zelfde, en sedert mijn oude vrouw in
’t Schwarzwald er niet rqeer is,” „kftn
ik gaan waar ik wil. Dus Professor
trek gewacht had. Leonhard kreeg
een erg koel kusje op ’t voorhoofd
’t arme kind zag er angstig en schuch
ter uitdaarna kwam de onafscheide
lijke jonker óók in reiscostuum en ge
leidde zijn nichtje de trappen af. „Hij
wil mij naar ’t staton brengen,” zei
ze tot mij, en zeurde nog iets van een
plotseling ziek geworden tante. Na
tuurlijk geloofde ik haar geen woord,
en ’t is een feit, dat ze alleen wegreden,
zonder dat de Professor naar huis
kwam, en je moogt zeggen wat je wilt,
ze komt niet terug, en er is zeker een
schandaal voorgevallen.”
„Ik zeg niets anders, dan dat aan
dat trotsene volk recht geschiedtze
hebben in den laatsen tijd bijna niet
met ons opgehouden.”
„Nuzij had den vlasharigen hof
jonker, die eiken dag andere hand
schoenen droeg, en de Professor waar
schijnlijk die blondine. Je weet immers,
hoe dat gaat. De kruik gaat overal
zoolang te water tot ze breekt, en je
kunt me g’loven Kurzmicheldaar is
ze gebroken.”
Deze keer had Mevrouw Eufeumia
goed gezien. Luitgart was er voor
goed van door. En terwijl zij
hare echtelijke woning ontvluchtte,
zat Werner met zijn broeder in het
atelier, en was hem bij ’t inpakken be
hulpzaam.
„De Ariadne blijft jouw eigendom,”
zei Felix, keerde de tegen den muur
staande schilderij om, en liet het volle
licht erop vallen.
„Als ik teruggekeerd ben, en je ge
lukkig aan hare zijde vind, dan zal
ik myn schuld als ten volle geboet be
schouwen.”
Een zalige lach gleed over Werner’s
gelaattoen keek hij den jongere ern
stig in de oogen, en zeide
„Maar jij?”
„Ik heb haar hartstochtelijk bemind,
met al het vuur van myn kunstenaars
hart. Maar, na deze ontzettende laat-
sten tyd, is dat gebluscht en vergeten.
Een troostend gevoel van vreugde, be
zielt me, als ik mij u, die elkander zoo
waardig zijt, vereenigd voorstel. Zeg
aan Lonar dat ik thans slechts het
kalm gevoel eens broeders voor haar
koester, en dat zij me eens als liefde
volle zuster zal begroeten. Waarlijk,
Werner, ik ben niet zoo karakterloos,
als je na de laatst opgedane ervaring
zoudt mogen denken de oude, eeuwig
onwankelbare liefde is weêr in mij
ontwaakt, en deze keer zal ik haar
behouden, en harer waardig blijven.
Weet je, hoe mijn oude geliefde
heet De Kunst, de Muze En trouw
aan htór, is van nu af aan mijn leus.”
Tegen dat streven naar macht,
tegen de heerschappij van de R.-K.
Staatsmacht gaat het verzet van
ieder die vrijzinnig denkt.
Waar ook in deze gemeente de
coalitie werkt tot het verkrijgen van
gemeenschappelijke macht allereerst,
daar wordt der vrijzinnigen strijd
om de zetels in den gemeenteraad
niet gevoerd om macht, maar daar
gaat de strijd om paal, en perk te
stellen aan het opdringend clerica-
lisme, dat tot doel heeft overal de
alleenheerschappij in handen te
krijgen.
Thans bestaat in den gemeente
raad daarvoor nog geer, gevaar.
Maar daarom is het te meer ge
boden het gevaar te voorkomen
en pal te staan voor datgene wat het
vrijzinnig .beginsel eischt.
Op grond daarvan zal van vrij
zinnige zijde geen steun kunnen
worden verleend voor meerdere
R.-K. raadsleden, daar deze, hoe
achtenswaardige personen vaak ook,
toch een deel vormen van de R.-K.
partij, van de coalitie, waartegen
de vrijzinnige den strijd Voert.
Het protest vau den heer Kolijn
weerklinke den vrijzinnigen in de
ooren als een „waakt en strijdt!”
Bouw- en Wo-
Spieriligstraat
ir Vergadering
ran Armenzorg.
Réunie”, 2-^b
azaar van de
idelt”.
8 uur Propa-
Jhr E. von
i weerbaarheid”
