r tzètësrr IfeS?
Groote Ezpositie
IBixi:n.erLla,m.<a..
lïomnn^de B?riebteo.
Staten-( «enermtl.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van Dinsdag 14 Nov.
K iesreoht voorstel-Troelstra.
(Vervolg).
Rocht.sEmken
Stadsnieuws.
h
Laatste Rerichteix
Telegrafisch Weerbericht
Wirrta-rmanteU. - «.'oHtuiwii,
Ulmmcli, J li jHft,ii|m>iin, UmIh'N
en .la|M,iiHtod<'ii
D. SAMSOM.
Officieels Prijscourant
Ë7fecl«t»*idei liiastoriaii
15 NOV. 191L_
StUtlllHMiacCR
•m
•li
In eon der drukste straten van Ber
lijn schijnt een café met damesbedie
ning to zijn, dat den naam draagt van
„Nonnenkluis" en op welks ruiten met
groote letters te lezen staat „bediening
in monnikspij". Bediend wordt er door
kellnerinnen in Franciscanerpij, en vol
gons Poolsche bladen wordt dooreen
dool dozer kelnerinnen Poolsch gespro-
kon De Dzierinik Schlomski, een
Poolsch blad in opper-Hilozie vindt
hierin aanleiding tot d© volgende onb-
boozoming
Dit zijn nu de govolgen er van,
dat men aan Poolsche kinderen
Duitsch godsdienstonderwijs laat geven
Dat zulk oen godsdienstonderwijs in
het gunstigste geval in het hoofd
maar niet tot hot hart gaat, dat be
wijzen ten duidelijkst de meisjes in
de Frunciscanorpy. Meze monster
achtigheid hebben niet de Poolsche,
maar de Duitsch-Katholieke goestelij-
kon op hun geweten, die wereldlijke
overwegingen stellen boven hun plich
ten als zielverzorgers. Hot zijn de
verschrikkelijke gevolgon van het ver-
fltiitHchingssysteem, waaraan geen
Duitsch priester denkt, wanneer hij
dn z.g.n. schoolmis invoert, wanneer
hij dn kindoron van Poolsche ouders
iu do Duitscho taal voorbereidt tot de
eornmuniobiecht. Onze plicht is het
ons daar tegen te verweren 6n de
onsterfelijke zielen van ouze Poolsche
kinderen to boschermen. Wij bidden
en zweren do Poolsche ouders bij alles
wat hun heilig is, de kindoron niet
to laten ^ormanisooren, en ook hun
vorduitsehtng door priesters, spoelscho-
len enz. niet toe te laten. Wanneer
gij hier hier niet met do grootste
nauwgezetheid voor waakt, dan zullen
uw kindoron oven ongelukkig te gron
de gaan, als de meisjes welke thans
te Berlijn in monnikspij bodienen."
Dit Johannistha) werd gisteren aan
de N. R. Crt. geseind
Het luchtschip Hchwaben is voor
oen „tocht van drie uur in do richting
van Postdam opgestegen. Aan boord
waren 1H reizigers, onder wio de ryks-
kansnlior en zijne gemalin.
ËMOBLAMD.
Tu Birmingham heeft de rechter
eer» boksparty om geld, die er in Doe
zou worden gehouden, verboden. Do
winner zou 11500, do vorliozerfl 1040
krijgen. Er zouden 8000 toeschouwer*
zijn, met toegangspryzon van f3 tot
f 03 de plaats. Het zou gaan tusschen
Discroll, den vereld-karapioon van
vcudorgowicht, en zekpren Moron, twee
blanken ditmaal.
Maüoo-ko.
Do Kabylen, die oenige dagen ge
leden Alhucema hebben aangevallen,
blijken 5000 man stork en in hot be
zit van mitrailleuses leMyn. Do vyan-
dolijko har ka aan de Kertrivior is nog
10.000 man sterk.
Spanje bereidt oen nieuwe oorlogs-
operatie voor.
Adresbeweging togen do Tariefwet.
Onder leiding van mevr. Catz -
Bakker heeft zich' "to (Troningen oen
«lamos-comité gevormd tot steun der
in het land aangevangen adresbewo-
gj.ng van Nodorlandsche huisvrouwen
togen do tariefplannen dor regooring.
Dp uitnoodïging van dit comité
heeft prof dr. A. Verryn Stuart zich
bereid verklaard in een voor alle be
langstellende vrouwen toegankelijke
bijeenkomst op Donderdag 10 dezer
de betoekonis en hot belang der adres
beweging uiteen to zetten.
Naar wy vornomon, zal hot bestuur
»lor Voreoniging van Voorzittors en
Secretarissen van Kamers van Arbeid
in Nedorland op Zaterdag 18 Ntfv.
des middags te 2 uur door den Mi-
imttfv van Landbouw, Nijverheid en
Handel**!# particuliere audiëntie wor
den ontvangen ter aanbieding van bet
rapport dor organisatie-oommissie
Met de St.-Ot. van 15 Nov. is ver*
zonden het verslag omtrent het exa
men in den postdienst voor commies,
van adspirant-commiozen en surnume
rairs der posteryen en tolographiw,
tevens geldende voor ambtenaren, die
met goed gevolg hot eommjus-oxuiipm
der telegraphie hebben aigelegd en
het p05ttradica.il wenschen to verwer
ven, opgenomen onder n°. 87 in het
afzonderlijk byvoegsel Verslagen en
Rapporten.
Een nieuw reclame-middel.
Do firma J. H. de Bussy te A'dam
hoeft het agentschap verkregen van
een zeer aardig en handig eleefcrisoh
reclame-apparaat. Het is een vierkant
kastje, van voren een spiegel vertoo-
nend. Het kastje is met electrische
draden verbondén aan een uurwerk,
en daar vandaan loopen draden, ein
digend in een stop, die men op de
eerste de beste electrische brander
plaatsen kan in plaats van het lampje.
Even op een knopje gedrukt en dan
verschijnt met regelmatige tosschen-
poozen in gloeiende, gekleurde letters
de reclame op het spiegelglas. Heel
mysterieus, maar de oplossing is, dat
het spiegelglas door een bijzonder pro-
paroeren volkomen doorzichtig is. Er
achter zet men donker papier, waarin
de woorden uitgesneden en overdekt
inet gekleurd vloei, de electrische
lampjes in het kastjo gloeien en de
spiegel laat de woorden in vlammende
lettors lezen.
Een goedkoop reclamemiddel is het
dat van practise!» nut kan zijn, als na
negenen in de étalages het licht uit
is, ofk voor café's om een bijzondoren
schotel te annonceeren. Daarbij komt,
dat dit reclamemiddel gunstig afsteekt
bij vele andere door het smaakvolle.
Doodelyk ongeluk.
Te Grootebroek is Zondag do dienst
bode van den pastoor, die eerst sedert
een paar dagen van Heinkenszand
naar die plaats was verhuisd, in den
kelder gevallen en bewusteloos opge
nomen.
Thans is zij aan de gevolgen van
den val overleden.
VaUch gold.
Te Delft is door de politie in be-
slag genomen oen valseh# guldon,
dragende de beeltenis van Koningin
Wilholmina on het jaartal 1308. Het
randschrift ontbrak er aan.
Zakkenrollers.
Te (iorineham zijn gisteren op do
Ht. Maarten-paardenmatkt onderschei
dene personen hun portefeuille met
bankpapier kwijtgeraakt.
De voorman (Ir, die aan den Klei
nen Koppel te Amersfoort van zijn,
door den trein aangereden wagon word
goslingerd, is kort na zijn aankomst in
het St. Klisaboths-gasthuis to Amors-
foort overleden.
De Tel. meldt, dat oen zekore Hag-
huis te Almelo, toon hij Zondagavond
ongeveer 11 uur van zijn meisje huis
waarts keerde, onverhoeds, zonder
oenige aanleiding, door oen persoon
Aangerand en mot oen zwaar voorwerp
zoodanig op hot hoofd geslagen is,
dat hy nog steeds in bowusteioozeu
toestand verkeert. De politie stolt eon
onderzoek in.
Do laatste dagen werd door ons
het aanspoelen aan Tèxols kust van
verschillende goederen, zooals vaten,
luiken, trommels, kisten, benevens van
een Bloep gemerkt Carrara Hamburg,
gemeld. Thans zijn door oen vertegen
woordiger uit Hamburg oener reoderij
de goederen herkend als to zijn afkom
stig van het a.s. Carrara. In den storm
nacht van 6 op tl Nov. moet genoeihd
stoomschip in do Noordzoe tor hoogte
van Texel zyn vergaan» Het schip,
dat ongeveer 10 jaar oud was en ruim
3000 ton mat, was bemand met 2(1
koppen, die in do golven omkwamen.
Te Oostburg (Zeeland) hoeft zekere
L. Wage by een opstootje van een
brigadier dor maréchaussee een zoo-
danigen slag mot.diens sabel op zijn
hoofd gekregen dat de man niet buiten
gevaar verkeert. VV. is gehuwd." Een
ander petsóon die in kenneiyken slaat
van dronkenschap gearresteerd «ford
en geboeid is weggeleid, wist te ont
snappen, maar is den volgenden dag
weer gevat. Hij werd aangehouden
wegens zich verzetten tegen de politie
en aanranding van een vrouw.
Te Dordrecht zijn aangehouden
twee jongens die aldaar fietsen tracht
ten te verkoopon, welke zij bij een
fietsenhandelaar in de PupUlenslraat
te Oud Dolfshaven gehuurd hidden.
Zij zijn gevankelyk naar Rotterdam
teruggebfacht.
Te Tilburg is gisterenavond de
schuur van den landbouwer Soberdere
afgebrand, de daarin geborgen oogst
ging gohoel verloren. Oorzaak onbe
kend do schuur, was verzekerd, do
oogst niet.
Na de pauze houdt spreker een kritiek
op het tegenwoordige kiesrechtstolaeJ,
waartegen hy uitvoerig vijf bezwaren
out wikkelde, nl. 1°. uitsluiting van de
vrouw van het kiesrecht2". het wil
lekeurige en te hooge van den kies
rechtleeftijd 3". het feit dat op 13
vijf-en-twintig-jarige mannen nog
steeds 5 zijn uitgesloten van het
kiesrecht4®. bevoorrechting van het
platttcland 5° onredelijke verdeeling
vaf» het land in kiesdistrikten.
Tn verbad daarmee constateert hij
dat de agitatie tegen dat verkeerde
kiesrechtstelsel volkomen gerechtvaar
digd is. En daarom kenschetst hij de
houding van de verschillende politieke
partijen, van wie men nu verwachten
kan een zekeren drang en activiteit
om tot botefiB toestanden te komen,
doch dio jiriat het tegenovergestelde
doen, als zoo teleurstellend.
Van een liberale concentratie ver
wacht spreker geen heil, omdat de
inzet daarvan niet is het algemeen
kiesrecht, maar het veroveren van het
ltogeeringskaste<»l op de rechterzijde.
In dit verband brengt spr. hulde aan
de vrij-liberale partij, aio, zooals ze
trouwens altijd doet, duidelijk en klaar
vöor haar mooning is uitgekomen, en
eveneens van zulk een concentratie
gunstige verwachtingen had. Beter
acht hy het dat de demokreten ter
linkerzijde, toenadering zoeken tot de
mokreten ter rechterzijde, ten-einde
ter zake van h"t kiesrecht tot een
vergelyk. te komen. Dit is niet onmo
gelijk, waar men immers bv. in ka
tholieke kringen een «enigszins toe-
naderonder standpunt tegenover het
algemeen kiesrecht blijkt in te nemen.
Alleen ducht men in die kringen be
handeling van het vraagstuk uit vrees
van ruzio van do coalitie.^ Maar ove
rigens wordt hij alle partijen nog te
veel kracht eu eenheid gemist te dezer
zako, dan do sociaal-doraokraten de
parlementaire ontwikkeling van 't
vraagstuk zouden kunnen afwachten.
Spreker ontwikkelt venier de stel
ling dat wij, wat hot algemeen kies
recht betreft, met do thans ondernomen
Grondwetsherziening niet veel verder
zullen komen dan inet die van 1885.
Wat do politieke gevolgen van de
kiesrechtboweging aangaat, die zullen
moeten afgewacht worden in concrete
voorstellen omtrent hot kiesrecht De
8. I). A. P. heeft op het oogonblik
niets anders tfl doen dan de kracht
in ons volk te versterken, opdat men
ga inzien dat algemeen kiesrecht is
een politieke noodzakelijkheid. De Ka
mer spreke zich thans duidelijk uit.
Na de rede van den heer Troelstra
werd van de gereserveerde tribune
luid geapplaudisseerd, waarna de voor
zitter de ontruiming van die tribune
gelastte.
Het verdere gedeelte van den mid-
dag ging do Kamer afdoelings-arheid
verrichten, on werd do vergadering
omstreeks 3 uur verdaagd tot Woens
dag 11 uijr.
RECHTBANK TE ROTTERDAM.
(Strafzltti n,g).
De 32-jarige losse werkman konder
vaste woonplaats C. v. d. S. bevond
zitfh op een dag'in Sopt. to Reeuw ijk
on had daar aan juffrouw Hoogendijk
,een dronk gevraagd. De juffrouw zei
hem, dat hy maar binnen moest komen,
dan zou zij hem een kop koffie geven.
Hij vertelde, dat hjj op zoek was naar
werk en do juffrouw bood hem aan
to blyven eten. Dfcfc wilde hij maar
liever niet, want dan werd het te
laat. Hy wandelde dan ook naar Aals
meer, vond ook daar geen werk en
kwam dos Zaterdags by do juffrouw
te Reeawyk terug. Op voorstel van
haar bleef hij.daar tot Maandag met
goedvinden van haar man. Hij ver
telde den ruenschen toen, dat hij op
Woensdag d. ft. v. in dienst zou treden
van A. Niewerf,t wiens kaartje hij
toonde. Bij dezen zou hy tien gulden
per week verdienen thans had hij
echter geen geld en hy had het noodig
om zijne kleederen terug to halen by
zijn koatjuffrouw to Delft. Zijn gast
vrouw gaf hem daarop 8 50 gulden
en aou aan haar man en zoon vragen
hem ook iete voor te schieten. Toen
later de zoon met een kameraad thuis
kwam, leenden deze jongelieden hem»
ieder een rijksdaalder. Dit geld zou
hy terug betalen, maar dat zou wel
een veertien dagen aanloopen. Het
ontvangen geld had hij opgemaakt en
hij bekende, dat niets waar was van
het door hera opgedischte verhaal. De
Haarlemsche rechtbank veroordeelde
dezen man bij vonnis van 2 Febr. *an
dit iaar eveneerts wegens oplichting
tot drie maanden gevangenisstraf.
De juffrouw en haar zoon en ook
diens kameraad verklaarden o.m., dat
zij bekl. geen geld zouden gegeven
hebben, wanneer zii hadden geweten,
dat van zyno verhalen niets waar was.
Het O. M. waargenomen door mr.
Steen berghe eiachte, ter zake van op
lichting zes maanden gevangenisstraf.
Mr. A. v. d. Spek achtte de geëischte
straf te hoog en praktischer, den bekl.
een zoodanige straf op te leggen, dat
hij in het voorjaar vrij komt.
De 20-jarige polderwerker P. van
den B. te Berg-ambacht had op 17
Sept. aldaar gekheid gemaakt met de
dienstbode Neeltje Lans. Deze was
van zijn aardigheden echter niet ge
diend, en schold hem uit. Dat beviel
den bekl. v. d. B. nu weer niethij
ha<l het meisje bij een harer schouders
gepakt en gezegd „dat mag jij niet
zeggen". Voor het overige was er
niets gebeurd, want hij was naar huis
gegaan.
Neeltje verklaarde, flat zij er niets
van wist, bekl. te hebben uitgeschol
den hij was haar nageloopen en had
haar bij de keel gegrepen. Dit was
hem ook ten laste gelegd. Neeltjes
vriendin had gezien, dat bekl. het
meisje eerst bij een arm beetpakte
of hij haar do tweede keer bij een
schouder dan wel bij de keel had ge
grepen, kon zij niet zeggen. Do dorde
getnige, een vriend var» bekl., had
van de tweede maal door de duisternis
niets gezien, evenals de laatste gotuige.
Vrijspraak werd geëischt.
De 21-jarige wever A. D. te Moor
drecht, verklaarde in den avond van
13 Aug. aldaar juffrouw Dekker te
hebben uitgescholden. Hij bevond zich
bij die gelegenheid voor de deur der
woning van de juffrouw, die zich in
haar woning ophield. Mishandeld had
hij haar niet, zooals hem ten laste
was gelegd.
Getuige Dekker verklaarde dat bekl.
in den nacht van 13 op 14 Aug. voor
haar woning zoo'n lawaai maakte, dat
zij was gaan kijken en de deur had
open gemaakt. Daarop was bekl. in
de woning gekomen on had haar go-
schopt en met een bajonet geslagen.
De man van de mishandelde beves
tigde dit.
Geëischt werd f 10 boefco sub». 20
dagen hechtenis.
De niet-vorschenen be'kf. \V. N. K.r
was op 8 Oct. te Gouda door den
kastelein uit een café gezet en had-
daarna, do ruit van do deur stukgo-
slagon.
Eisch tor zak»» van vernieling zeven
dagen gevangenisstraf.
De rechtbank veroordeelde verder
C. II., 27 jaar, los werkman alhier,
wogons diefstal van eon paard uit
een weide onder Capelle a/d IJssel,
tot twee jaar en zes maanden gevan
genisstraf.
J. T., wegens diefstal van een ko
peren melkkan te- Nieuwerkerk a'd
l.Jssol, tot veertien dagen gevangenis-
straf.
Bekrachtigd werd een vonnis van
den kantonrechter te Gouda dd. 20
Sept., waarbij do 64-jarige losse werk
man F. v. d. H. te Gouda, werd ver
oordeeld tor zake van openbare dron
kenschap.
„De Echo" togen „De Courant."
De Amst. Maatschappij tot exploi-
tatio van het dagblad „De Echo" heeft
„De Courant" een proces aangedaan,
ten einde schadevergoeding te vorde
ren op grond van de publicatie, onlangs
op ruime schaal door „De Courant"
te Amsterdam verspreid, waarin, onder
het opschrift„Eenige cijfers ter ver
gelijking", het aantal abonnés vaa „De
Courant" word opgegeven naast hot
aantal abonnés van het ^Handelsblad",
„De Telegraaf', „Het Nieuwsblad voor
Nederland", en „De Echo".
l)e grief van „De Echo" is, dat in
die publicatie het jiantal harer te Am-
steraam wonende abonnés is opgege
ven als 10,000, terwijl dit moest zijn
14,097.
De zaak diende heden voor de
Rechtbank (te Kamer) te Amsterdam.
Mr. Bekker, optredende voor „De
Echo" nam terstond conclusion welke
strekten lo dat de Rechtbank de on
juiste vermelding in de abonnés zou
verklaren voor onrechtmatig, en „De
Courant" zou worden veroordeeld de
nader op temaken schade,
daardoor geleden, aan „De Echo" te
vergoeden, en 2o dat de Rechtbank
„De Courant" zou bevelen zich voor
taart van handelingen als die publicatie
te onthouden op verbeurte eener boete
van een gulden per exemplaar van
het door haar uitgegeven blad of ander
drukwerk, waarin de publicatie mocht
worden opgenomen.
Door mr. Gilt&y Veth werd naojens
de gedaugde naaml. venn. „De Courant
goeoncludeerd, dat „De Echo" op
grond der bestaande jurisprudentie
niet-ontvankelijk zou worden verklaard
in hare vordering om de bedoelde
publicatie te hooren bestempelen als
een onrechtmatige daad welke tot
schadevergoeding verplicht, terwijl hij
tevens ontkende, dat inderdaad schade
aan „De Echo" kon zijn toegebracht,
omdat het verschil tusschen het totaal
cijfer van de abonnés van „De Courant
zijnde 110,000, en dat van die van
„De Echo", zijnde 30,000, daartoe te
groot is.
Hij betwistte voorts, dat een rech
terlijk bevel tot staking der publicatie
door de Rechtbank zou kunnen wor
den verleend, alsook, dat do gedaagde,
bij overtreding van zoodanig bevel,
tot betaling eener boete zou kun mm
worden verwezen, omdat die boete
geen steun zou vinden in de wet.
OÓUDA, lp November 1911.
Gistermiddag is aan het Centraal-
bureau van de Maatschappij tot Exploi
tatie van Staatsspoorwegen te Utrecht
aanbesteed hot afbreken en opmiinen
van de oude Jannabrug, het njaken
van een waterkeerenr]e kade en het
plaatselijk verbroeden en uitdiepen van
het Gouwebod, het bouwen van een
dubbele brugwachterswoning, en het
verrichten van bijkomende werken,
een en ander verband hohdehde met
de opruiming van de oude ên de in
dienstneming van de nieuwe Gouwe-
brug, nabij Gouda in de lijn Gouda—
Rotterdam. Begrooting f 51,200.
Ingekomen 7 biljetten laagste in
schrijver J. C. Schotel, te Dordrecht,
voor f54,418.
Onder verwijzing naar hot artikel
aan het hoofd van dit blad doelen wij
mede dat Woensdag 22 November,
des avonds 8 uur in de bovenzaal van
het Cafó „Het Schaakbord een bijeen
komst. van vrijzinnigen zal worden ge
houden, met het doel over to gaan tot
de oprichting van een Voroeniging
van vooruitstrevend vrijzinnigen, wier
taak het zal zijn meer belangstelling
te wekken in hot vrijzinnig staatkun
dig leven, dat te bevorderen met de
middelen, die daartoe noodig worden
geacht en tot steun der bestaande vrij
zinnige kiesvereenigingen.
Het daartoe samengesteld voorloopig
comité bestaat uit do heoron Mr. Sf. M.
Schim van der Looff, I. van der Want,
P. Bokhoven, F. Tieter.
Hedenmiddag werd ton bureele van
den Garnizoons-Commandant aanbe
steed do levoring van vleesch eu vet
voor hot Garnizoen alhier.
Ingeschreven werd,floor:
Vleesch
P. M. Horniftfe
J. Schinkel
C. Teokena
van Vliet
W. van dor Steen
van Vliet
H. Verhoef
J. W. Brakel
J. Dongelmans
G. C. Bruijnel
0,78
0,78
0,78
0,70
0,76
0,74
0,74
0.73
0.71
0.70
Vet.
0,7,8
0,78
0,78
0,70
0,76
0,74
0,74
0.74
0.71
0.70
Op de op Maandag 27 Nov. a.s. in
„Concordia" te houden algemeene ver
gadering van de Goudsqho Coöpera
tieve Veroeniging voor Genees- Heel-
en Verloskundige Hulp zal de heer
L. Hoejenbos lid van den gemeente
raad te 's Gravbnhage een lezing hou
den over het onderwerp„Is de op
richting van oen eigen Begrafenis
fonds gewenscht".
Voor de afd Gouda van „Volks
weerbaarheid" hield gisteravond de
hoer Jhr. E. von Bobo, propagandist
van Volksweerbaarheid, te Nijmegen,
eene Tezing op de bovenzaal van „Het
Schaakbord".
Voor een geheel gevulde zaal opende
de heer 'van der Maaden, wnd.-voorz.
der afdeeljng, de vergadering met een
woord van welkom o.a. «aan den heer
Gamizoens-jCommandant en de afd.
Boskoop en Rotterdam, waarvan af
gevaardigden op deze vergadering
aanwezig waren. De afd. Gouda heeft
gemeend ter meerdere bekendheid met
het idee „Allen Weerbaar" een pro
paganda-lezing te organiseeren, temeer
waar nit den oorlog ItaliëTurkije
ook nu we>er het recht van den sterkste
blykt en men zich niet meer houdt
aan tractaten en overeenkomsten.
Daarna kwam de hee^ Jhr. von
Bose aan het woord. Alvorens over
te gaan tot hot eigenlijke onderwerp:
Weerbaarheid en Volksweerbaarheid,
gaf spr. allereerst een stnkje geschie
denis. Toen een 50-tal jaren terug
de vervoermiddelen nog zoo weinig in
kantal en zoo slecht geregeld waren,
bestond er in het familieleven een
vasten, hechten band, die met den
vooruitgang van het werken minder
werd. Kon men eerst niet zich van
het familie-leven terugtrekken, allengs
werd dit minder erg en in verband
hiermede verdween ook langzamerhand
^enigszins het idee „gezellig tehuis",
waarin zoovéél opgesloten ligt. Het
cnamopolitisehe idee, zich meer ont
trekkend van al wat het woord w Va
derland" in zich sluit, een laat-maar-
waaien-systeem deed ingang. Een op
flikkering scheen er nog te zijn, toen
de Boerenoorlog uitbrak, doch ook dit
aou geheel verdwenen zijn. indien niet
opgericht was de vereen. „Volksweer
baarheid", die terecht inzag, dat het
met ons land precies zoo zon gaan.
indien niet opgepast werd. Het Ne-
derlandsche volk zou „Volksweerbaar
heid" teruggeven wat het dreigde te
verliezen, de wil.
Volksweerbaarheid zag terecht in,
dat indien het Ned. volk wilde, het
ook kon. Zoo zijn wij, vervolgde spr.,
dan thans een eind verder. Reeds
r.cbenkt men van verschillende zijden,
moer aandacht aan V. W.denkt
maar eens aan de debatten in de
Tweed© Kamer, waur allen zich onge
veer in den zin van oen volksleger,
gooal* V. W. dat wil, uitspraken Ook
de N. .Rott. Crt. sprak zich in een
hoofdartikel geheel uit voor Volks
weerbaarheid. Weerbaarheid on Volks
weerbaarheid zijn zeer nauw aan el
kaar verbonden, on dat legde spr. in
don breede uit. Heeft V. W. eenmaal
dèn stempel op het Nederlandscho
volk gedrukt, dan znl er ook een goede
weerkracht van leger en' vloot zijn.
Aanmoediging eu aanwerving voor
V. W., oefeningen in den wapenhan
del, openluchtspelen, moedigde V. W.
aan, doch dit werd immers altijd go-
wantrouwd, vervolgde spr. door de
onvewchilligrtn, do lamlendigen, de
laat-maar-waaiers.. W W. blijft echter
doorgaan, om te waken togen verlies
van fut, geringschatting van eigen
kracht door het Ned. volk. De zede
lijke strekking van V. W., hetgeiodf
in bns zelf, werd door spr. uitvoerig
verklaard." V. W. treedt op togen do
kwalen, dio ons volk beroeren, ziek
makon ea doen sterven.
Daarna behandelde Jhr. vo»i Bose
het onderwerp: Woerhaarhoid en Volks
weerbaarheid.
Spr. meende dat het ideaal moest
zjjn de vrijheid ongerept te bewaren
zoolang het volk niet is overtuigd
Vvan zijn kunnen door weerbaar to zijn
door zich to kunnen verdedigen, is
het in groot gevaar. Eon leger van
huurlirigen, ligt ^1 ver in hot verle-
don, evenals dat door do inscriptie op
da l»eeu gebracht. Een leger, door do
militie bijeengeroepen, kan ook niet
meer voldoen, hoewel hot oenigszin
ver!»etering bracht'l/3 van het volk
wordt slechts door hot lot aangowe
zen, is dit niet onbillijk en onrecht
vaardig? Spr.'s vaste overtuiging was
dat wy tot algoineonen dienstplicht
moeten komen, dan kan men zooals
V. W. dat wil, door oen kort verblijf
in de kazerne, doch een verplichte
vooruitoefening, tot een goede weer
macht en weerkracht komen. Wil men
daartoe medewerken, dan moet mon
do veroeniging V. W. helpen door
goldelijken en zedelijken steun, opdat
nog meerdere duizenden op V. W.'i
doel, hat „Allen Weerbaar", aandrin
gen. Het hoofdbestuur bracht dan ook
door Jhr. von Bose dahk aan het
afdeelingsbestnur Gouda, dat zij ook
dotee zaak eveneens goed inzag door
het houden dezer propaganda-lezing.
Dat het goede vruchten moge afwer
pen, was spr.'s welgemeende wensch.
Herinneren wij ons den Japansch-
Russischen oorlog, vervolgde Jhr. von
Bose, dan vinden wij dat oen volk
van slechts 46 millioen op één vart
350 overwon. Voor Nederland beteo-
kent dit veel, evenals het verloop van
den Boerenoorlog. Den Japanner wou
door zijn gelbof in zich zelf, de op
geruimdheid, die hem kenmerkt, zijn
eigen kracht, de Boer verloor door
zijn eigen geringschatting, zijn gebrek
aan discipline.
Thans sprak Jhr. von Bose voor
namelijk tot de aanwezige opvoeders
en opvoedsters. Het streven zijn
vrijheid ongerept te bewaren, moeten
wij niet krijgen door oorlog»- maar
door vredeswerk. Het volk moet zich
zelf bewust zyn, dan dreigt geen ge
vaar, en het zoo op te voeden, dat
is juist de taak die V. W. wil opge
legd zien. Spr. behandelde daarna de
padvindersorganisatie, als een vereen,
die heel goed kon werken, indien
ernstig opgevat, doch verklaarde zich
tegen den eed of belofte, afgelegd
voor de jongelui de theorie genoeg
aan de practyk getoetst konden "heb
ben. De organisatie stolt de hoogste
eischen aan de opvoeders, en opvoed
eters. Zij, de padvinders, zullen Later
de gelederen van V. W. komen ver
sterken, meende spr. De spreuk van
Koning WUtem lde natiën ver
dwijnen van het wereldtooneel niet
door oorlogvoeren, doch door zelf
moord, werd door Jhr. von Bose in
den breede uiteengezet en behandeld
Spr. wees op het Portugeesche volk,
wat door de revolutie mbséhien
eeuwenlange «diende over zich ge
bracht had. Ook de "Tochtende, een
goed werkende bond, haalde spr. nog
aan, evenals de vooruitgaande vrou
wenbeweging in het Noorden.
Spr. merkte op, hoe het nationali
teitsgevoel in Engeland en Duitadhland
vooruitgegaan was, d/t daardoor bij
«•en botsing NederlandJiet stootkussen,
de buffers zouden rijn Wij zonden
steeds neutraal moeien blijven, doch
om onze neutral it oi£je kunnen bewa
ken moet Het volk goed weerbaar zijn
en kan men daartoe niet genoeg aan
sporen. 4
Spr. stond vervolgens stil bij de
vrouwenbeweging in de verschillende
landen, o. a. Eygelapd, waar mevr.
Sinclair Stobbe een vrouwonverple-
gingscorps had opgericht oin in tijd
van oorlog haar plichten al» verpleeg-
ter te kunnen vervullen Ook in on«
laad heeft dit weerklank gevonden.
Tn Naarden hebben zich reeds eenige
dames bij het Roode Kruis verbondon
om in tijd van gevaar met het R. K.
mede te trekken. Ook iu Gouda, aldus
Jhr. von Bose, is men thans »tf de
weer om hier «jen verbandeursns voor
dames op te richten. Volksweerbaar
heid kan nu eenmaal niet missen den
steiTn der vrouw.
Na do pauze droeg spr. voor de
welbekende „Werkstaking" van Fran
cois JÜpppée.
De hoer von Bose oogstte hiermede
een welverdiend succes
Na oen woord van dank aan Jhr.
von Bose voor zijn keurige lezingen
de talrijke aanwezigen voor hun op
komst, sloot de voorzitter daarna
bijeenkomst.
wprd de minister van verschillende
zijden aan den tand gevoeld, hoe hij
over grondwetsherziening dacht. Mi-
lijster Heemskerk liet toen doorsche
meren, dat wellicht van hem een
gedeeltelijke grondwetsherziening te
wachten wa», ook al gaf hij or de
voorkeur aan de sociale wetgeving
eprst af te doen.
In welke phase bevinden .wij °ns
xans Nog anderhalf jaar scheiden
ons van de verkiezingen en de vierde
erjnardag van het Kabinet »s nabij.
Haar [er »s nog geen voorstel, alleen
eon commissie voor grondwetsherzie-
r mg Deze heeft nog geen rapport
i igediend, doch men zegt dat dit
goedig gereed zal ziju. Zal dan echter
«Jok de regeering spoedig met voor
stellen komen
Spr. herinnerde «an de grondwets
herziening van 1887, toen nog aan den
nsus word vastgehouden. Reeds toon
erd gevraagd om in do grondwet
>n artikel op te neuien waarin aan
n gewonen wetgever bijna alles werd
ojvergol.iton wat het kiesrecht betreft.
>eh de toenmalige regooring wees
t al» onaauneinelyk af on er werd
n brug gevonden om het kiesrecht
binden aan geschiktheid en lalor
veranderd in of- maatschap pel ij kon
volstand.
Op die vagQ formeel» moest toen
n nieuwe kieswet Worden gemaakt
iiK'h het heeft nog 8 jaar geduurd
«4>r bet zoover was en "men herinnert
I» do moeilijkheden dio ziel» «laar
bij hebben voorgodaafU
Spr. herinnerd© vervolgens aan de*
onrstell«>n tot gron«lwctsherzioning
he» ministerie De Meester die
Bazaar „Arbeid Adelt".
Gisterenmiddag is de bazaar, welke
tolken jare «loor do voreoniging „Ar
beid Adelt" wordt gehouden in <l<
Sociëteit de „Rénnie" geopend.
Wat deze show te zien geeft is niet
zoo in oen paar woorden te zeggen,
maar geven wij oen totaal indruk wo«»r
dan kunnen wij gerust verklaren dat
daar in do gezellig ingerichte zaal is
samengebracht oen collectie voorwer
pen van handenarhoid, die naast waar
deering voor het geduld, «lat do ver
vaardiging hooft veroiseht vraagt oen
uiting van bewondering voor het vote
stehoone, dat daar in smaakvolle schik
king is geëxposeerd.
Zijn het die talrijke fijne kleertjes
in zachte tinton, die mooie aan ge
kleedo poppon, «lie aardige toeken in
gen en dat kunstige houtsny en brand-
schilderwerk of zijn het die leuke
snuisterijen, die vele voorwerpen van
practisch nut, die Wij allo te samen
zullen vatten, die dezo tentoonstelling
zoo aantrekkelijk makon Wij wagen
het niet te zeggen, doch zeker is het
dat het 'geheel het kenmerk draagt
van smaak on voel besteede zorg,
waardoor de zaal een gezellige inti
miteit heeft verkregen.
Zooals met ejkef show wordt ook
hier het nuttige mer het aangename
afgewisseld, of liever gezegd het aan
gename doet dienst om het nuttige
naar voren te brengen.
Zoo wordt dan ook hedenavond door
eenige jongedames «jen menuet en een
gavotte gedanst, welke^door den heer
Sternfeld zijn ingestudeerd. Zang ort
muziek zullen ook dan woerklinken
waardoor hot voor de bezoekers nog
aangonamor wordt in do zaal te ver
blijven.
Wekken wij nog gaarne op heden
avond nog te gaan naar de groote
zaal van de Sociëteit „de Réunie,
daar doen wij dat omdat wij gaarne
wenschen dat de uitkomsten de ver
wachtingen va« dezen bazaar zeer
overtreffen.
Het streven van „Arbeid Adelt" sta
daarbij voorop
Gisteren halfzes zou de vrouw van
H. V. te Zevenhuizen naar haar doch
tor in Zoetermeer gaan om haar be
hulpzaam te zijn. Haar schoonzoon
haalde haar pe;r rijtuig van den trein.
Eenige oogenblikken later bleek zij
overleden te zijn, terwijl zij nog in
't rijtuig was.
TWEEDE KAMER.
Zitting van heden, 15 Nov.
Het kiesrecht voorstel-Troelstra.
De behandeling'van het voorstel
Troelstra werd hedgnmoVgen voort
gezet,
De heer Goeman Borgesius (U.L.)
achtte het goed gezien om deze kwes
tie nu eens afzonderiyk te behande
len en niet bij
r xxta in het tweede jaar wer«lon gedaan
Dat kibinct viel op «le militaire kwestie
varna de voorstellen tot grondwets
herziening aangenomen dan was lodl*
m» mogelijk hot algemeen-kiesrecht bij
«le g«*\voju» wet te regoim».
Men kan ook het, algemeen kios-
■echt in «te Grcgid'wot sehrijvon. De
mannen «Ier liberate Unie zullen zich
Vereenigen met ieder voorstel «lat hot
algemeen kio«ro»'ht kan brengen. Het
s maar de vraag Langs welken weg
nen liet kan krijgen.
l)o beweging voor het algeraeon
kiesrecht is wassende. Twintig jaar
geleden hield spr. een pleidooi in do
Kamer voor het algemeen kiesrecht
Hstond toen nog vrijwel alleen.
Toon apr. minister van burnetii, zaken
en tegelijk Kamerlid whs hoeft hy ge
stemd .voor de aig. kiosreelitmotio van
den lieer Troelstra Toen waren er
nog vele van zijn vrienden die or an
ders over dachten. Maar thans zou
spr. namons al zijn politieke vrienden
spreken.
In 1910 hooft de minister van bin-
nenlandscho zaken do hoer Heemskerk
verklaard «lat do linkerzijde hopeloos
verdeeld is behalve ten apnzien van
het kiesrecht maar dat zij van het
algemeen kiesrecht een machine do
guerre wilde maken tegen ryn kabinet.
Dat nu wil de linkerzydo geenszins.
Het verwjjt van den heer Troelstra
jegens do vrijzinnigen, «lat zij beyeid
zijn het Alg. kiesrecht op te offeren
aan een concentratie om een rogee-
ringsllasteel te veroveren alsof hot om
Tripolis ging 1
Dat kan een kleine partij als de
Soc.-Democratische gemakkelijk zeg
gen omdat zij nooit in de gelegenheid
is geweest om allien of met andere
partijen geroepen te worden rege
ringspartij te zyn «n de regeering tor
hand to nemen.
Als een party voor het land goede
hervormingen wil tot stand brengen,
moet zij wel zorgen <l« macht in han
den te krijgen. Dat hot spr. en zyn
vrienden alleen maar om de macht
to doen was, i» voldoendo gebleken
in 1897 toen het ^Cabinet zeer veel
zaken tot stand hoeft gebracht, die
op sociaal gebied aan de kiezers be
loofd waren, hoewel toert in de ver-
kiezingscompagne de socialisten tel-
kens hadden gezegd vertrouw Bor
gesius niet, hij zon mjsschien zelf wel
willen, maar er zij» zooveel conser
vatieve elementen in zijn omgeving.
Een nieuwe party-groep«jering waar
op ook de heer Trooist» a gister «loeide,
zal wel niet spoedig totstandkomen,
als hij daarin den dageraa«l van het
Alg. Kiesrecht meent to zien, zou men
bijna zeggen dat hy de urgentie van
bet Alg. Kiesrecht niet gist.
Spr. wil Afwachten ojndat hij niet,
gelijk de heer Troelstra, die een alge
meen kiesrecht met een kerkelyk tintje,
van rechts verwachtte, achter de
schennen kan kijken
In de politiek moet men op ver
rassingen voorbereid zijn. Maar hoe
het ook zij, het algetgeen kiesrecht is
op komst, het is niet tegen te houden.
En men zou verstandig doen de ba
kens te VBrsettten, als het gety ver
loopt. De lessen der historie zyn in
groote bezitters, de bourgeoisie en de
werkende stond aandeel in do regie
ring, Doch dat laatste ges«*hieddo in
de kieswet -van Houten, waartegen
spr. heeft «gestemd en die een gebrek-
on een onbillijk kiesrecht heeft
gegeven, eu willekeur gaf, maargeest
recht, gelyk spr. nader uiteenzette.
IV uitsluiting van kiezers mag
alleen rusten op gronden van staats
belang.
De zitting duurt voort.
Italië. i
Parijs 14 Nov. De gezant Tittoni
open«V luxVn het congres der Itoli-
aanscho Kamer» van Koophandel iu
hot* buitenland. Hij beteogae, dat, als
Itolie Tripolis geciviliseerd hoeft, ieder
een do rechtvaardigheid daarvan zal
billijken. Tittoni prww de ltoliaauscho
soldaten^ die by iedere gelegenheid
een voorbeeld van edelmoedigheid
zelfverloochening waren geweest
Oonstantinopel OeTurkwh© bladen
berichten, «lat volgen* «lo laatste be
richten uit Tripolis, do Turksoh-ara-
bi»cho troepen e«>n aanvul hebben be
proefd op do Itohaansch stolling te
Bon-Meliano.' Wat'het. resultaat was
is nog niet bekend. Ook berichten die
bladen, «lat volgens oen bericht aan
het ministerie, een Italiaanse!» lucht
schip, «lat verkenningstochten deed in
«le omtrek van Tripoli», vernield is
door Turkscho kanonnen.
Spionne».
Syracuse, ,14 Nov. Aan boord van
het van Tr»p«il»» kooiende stoomschip
„Kgadi" vertoonde ilrio personen van
Turkwhe nationaliteit vofrioohte nei
gingen die" op spiommgo duidden.
Eerst gaven z« voor kooplieden te
zyn, later bleken ze te zijn een divisie»
generaal, een doktor en pen infantorie-
kapitein.
Ae verklaarden uit Kyrcnajtka uit
geweken te zyn omdat z* ltd van het
oude régime waren Daar ze geen passen
hadden, werden zo in hochtenis ge
nomen.
Contra-revolutie in -Portugal.
Porto 14 Nov. Het gerucht gaat
Int een poging tot <x?ntr»-re volutin
i# gedaan in den afgeloopen nacht
Garnizoen en een bataljon vrijwilliger*
van Carbonari zijn opgeroepen. Do
telegraafdraden worden door gewa
pende macht beschermd.
Een auto-ongeluk.
l'«f Sohégwui Steinfobi wordt d«'
14 Nov. gemold, dat do automobiel,
waarin zaten do hertogin van Parma
prinses Francois van Partna en twee
hofdames te Ountramsdorf, in botsing
is gekomen met een lok aal-spoor, die
zonder licht rood. Alle «lamos worden
meer of min gewond, zy het niet
levonsgevaiylyk.,
Beriyn 15 Nov. Uit Parijs woijcH
vernomen
Van verschillende zijden worden
gelijktijdig gezam«<nlijk dipl«»matiek«i
stappen ondernomen öuj tot een wa
penstilstand to komen.
Hot schijnt dat Italië nog oenige
dagen wil wachten tot het een paar
eilanden «in den Aqgoischou archipel
bezet hoeft.
In de Belgische Kamer.
Brussel 16 Nov. Ee storm der oppo
sitie in het Belgische parlement i« be
gonnen door de interpol latin van den
af ge vaardig'lo Montville die 58 vragen
hoeft go*tobI aan den minister van
Oorlog waarin «Ie gehoelo defensie van
België behandeld wordl.
Het Oödsja-sehandaal. Do „Echo
do Paris" beweert, «lat de "te Oo«lsja
vermoorde Fransche tolbeambte Meyer,
sedert geruime» tijd bekend was niet.
do hand«dwyze der beambten en deze
streng afkeurde. Bij «Lo moordenaars
van Meyer, die op in betoog vollende
wijze op bevel- van den toenmalige»
commissaris Kammorer. san do mili
taire rechtspraak onttrokken werden,
heeft mon stukken gevonden, welke
als bewijs «honden voof de phiats ge
had hybbentle «duike-rijen. De thans
te Parijs vertoevende generaal To«téo
zal al hot m >golyko doen, om ook dit
punt, tot klaarheid te brengen.
niet bij het algemeen debat
Bq de 8 Ua te begrooting voor 1910, do
van het Koninklijk Moteriohrguuph-
Institnut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 769.9 t««
Bresluu, laagste stond 742.9 te Bodo.
Verwachting tot den volgenden dag:
Matig»' tot krachtige zuidelijke tot
zuidwestelijke of westolyke wind, meest
zwaar bewolkt, waarschijnlijk regen
buien, zelfde temperatuur.
der nieuwste modellen
alsmedo oene groote keuze
PKLTI.HU Kit
van "de goedkoopste tot de boste
soorten en scherp concurreeremie
prijzen.
Aanbevelend,
MARKT 28, UOtJDA.
VAK DKM
Ned. Cert. Werkelijke j
■Schuld 3 pet.
Oostenr. Bchwtmgvrye
Kronenrente 4 pet.
Port. Ohl. 3de Serie
Arnort. Schuld 3 pet.
Russische OW. 1906
pet.
Id. Dol. (Gr. Russische
Spw.mii.) 1898 4 p i
|d. Ohl. (Nieolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
i«l Obligatie 6e !£mi*-
«ie 4 pet
Japan.Ohl. 1899 4 pet.
Mexico AH. Binnenland
Obl. 5 pot,
Brazilië. Funding In
ning 5' pet.j
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1906 t 3 pet.
Bank- ru ('rctlirl Instel
Ned. Ban kaam hielen
Industr. Ondernemingen
Ameriean Car A Fouu-
dry Comp. C. v. A.
f M.Smolt ingè. Refining
Do. Cert. v. Aatia.
Anglo American Tole-
graph Cv. (k«rt. v. A.
U. 8. Stool Corp. (3ert,
v. Oef. Aan«l.
kol 4'redlef lustell. en
Cnltuur Underlie niluKCM
llamlelsver, „AWteW-
dam" Aand.
Jav.'Cultuur Mij. A»n«l.
Nod. Han«fel-My.C«v.A j
N(jnboun Uijm
Kotoboen" Mijn nou «f
Mjj. (low. Anml.
ltodjang Isdmiig, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Conor Aand.
Petroleum Oudrrii
Dortacho Petroleum In
dustrie Mij. G«w. A.
Kon. Nad. Mij.tot Expl.
v. Petr. Ureun. O.v.A
„Shell" Tho Transp. A
Trad Cy. C. v. (J, A
Meheepvairt ff yen
Nnd.-Am. Bloomvaart^-
Mij. Aand.
Stoom vaart-Mij. „Zool
land" Preferente Al
Int.. Mercantile Marine
Cy. afgost. Pref. A
Tabak-Ondernemingen
Bindjoy Tabak Mij. A.
Nieuwe A*ab»n Tabak
Mij. Aand. M
„Hilaii" AiUkhan Tabak i
Mij. -Aand.
Dtrerseo
Max wel Land O pant
Cert. v. Aand. j
Peruvian Corporation
Urn. Cert. v. Aand. j
xponr wegen.
Holl. IJzeren Spoor-1
wegmij. Aand. J
Mij. t. Expl. v. Staats-1
spoorwegen Ajtad.
Zuid-ftoliaan. Hpwmij. I
Sarin A-H Obl. 3 pet. j
W arschau- W enne n
Spoorwogmy. Aand. I
dito dito Act. «le Jonis*.,
A merika. Atohiaon Alg.
Hypb. Obl. 4 pot.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. g«»w. A.
Wabash (low. Aand.
Preinleieeniufen
Amsterdam Aand.3 pet
Hongarije Thai ««-Re-
gx3irung»-Oe». 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 4 pCt.
Amerikanen iet» beter. Voor Fteel»
nog al Imlangstelling. In Petroleum
ging weinig om. Tabakken kalm.
Culturen iet» minder. (Rubl er» prijs
houdend. Mijnen Hanwer. f!onlang
Lebong stil. KetahtHin prijshoudend
V»tiK»
KmTV
kom ran
hwte»
8i«;,
81
91'j,
9i%
84';,
-
91*/,
«V,
'■Kt'/,
t»V„
48'/,
48'/,,
104»/,
87*/,
104»/,
r.u'*/„
202
S
52'/,
52'/,
ft",
70'/,
W'h
20'/,
82'/,
025/u
222
2HH
i ion»;.
292
i
1 IJM
08'/,
575
45'/,
575
40'/,
101",
15if'?,
404'/,
400'/,
4ÜH
1 170
115
15'
16'/,
1 109»/
112*/,
18%
42
11
82%
18%
11%
01'/,
01'/,
188',,
98%
08
82'/,,
170'/.
11'/,
109'/.,
1
Wl"/..
101»/,,
150
