Groote Expositie
Bixir3.enla.xi.c3..
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
SPOET.
Laatste Berichten
D. SAMSOM.
Telegrafisch Weerbericht
Officieele Prijscourant
-
-
-
-
173'/I
11
Als gevolgtrekking zijner waarne
mingen besluit de Prins, dat de uitslag
van vele veldslagen gansch anders zou
geweest zijn, indien de Japanners zich
tegenover een vijand hadden bevonden
die meer aanvallend ojpgetreden ware.
De Japansche aanvoerders waren steeds
onbekwaam dadelijk een krachtdadig
besluit te nemen, zoodat zij niet veel
voordeelen uit hun overwinningen
als bijv. bij Mookden, konden trekken.
Het boek van den prins is opgedra
gen aan zijn vader, prins Luitpold
von Ilohenzollern, die gestorven is
tijdens de acht maanden dat zijn zoon
zich op het oorlogstooneel bevond.
China..
De opstand.
De vermoording van Europeanen
in Sjenri aldus luidt een telegram
uit Peking van Donderdag blijft
voortduren. Ook 20,000 Mantsjoes zijn
afgemaakt.
De tweedaagsche bloedige slag bij
Hankou heeft voor geen der beide
strijdende partijen een overwinning
opgeleverd. 5000 dooden liggen op
het slagveld van Hankou onbegraven.
De mogendheden beraadslagen met
Joeansjikai, aldus luidt hetzelfde tele
gram, over wat te doen staat en heb
ben zich bereid verklaard tot het bie
den van steun bij het herstel van het
monarchale gezag.
De Agence d'Extréme Orient meldt
uit Peking dd. Woensdag Tweemaal
is er sedert het uitbreken van den
opstand te Peking alarm gemaakt. De
eerste maal, toen 200 ruiters der 20ste
divisie van Lantsjou aan kwamen ruk
ken. om voor den marsch van de di
visie naar het Zuiden de 12 eischen
van het leger te stellen. Men geloofdo
aan oen overval van Peking en gaf
bevel don trein met de ruiterij aan
te houden en hen aan te vallen. Er
bleek toen, dat zij slechts het ultima
tum wilden overbrengen.
Dan ontstond een onrust, toen de
brigade der 24ste divisie in Sjansi aan
het muiten sloeg. Zij rukte op tegen
Poking en de alleen uit Mantsjoes be
staande keizerlijke lijfwacht (de 1ste
Pekingsche divisie) ging haar tege
moet, waarop de troepen uit Sjansi
hun plannen veranderden. Zij zwenk
ten naar Woetsjang af, om zich brj
de opstandelingen aan te sluiten
oen heelen afstand anders. Red.
doch aan de Zuidgrens van Sjansi be
sloten zij hun provincie tegen de kei
zerlijken te beschermen. Gedurende de
onderhandelingen met dezen zou ge
neraal Woeloetsjing door de Mantsjoes
vermoord zijn.
Voor dergelijke mogelijkheden wil
Joeansjikai door zijn lijfwacht en an
dere troepen Peking behoeden.
Frankrijk.
De spoorwegramp.
Parijs. Men zegt dat oen twintig
personen verdronken zijn b(j het on
geluk te Montreuil. 10 lyken zijn ge
borgen, 2 machines, 2 tenders, 3 wa
gens en 2 goederenwagens zijn inde
rivier gevallen. Het water bedekt alles,
behalve een wagon, waar een tiental
reizigers op hulp wachten. De redding
is zeer moeilijk, tengevolge van het
wassen van de rivier.
Dg „Temps" meldt, clat 22 lijken
zijn geborgen bij de spoorwegramp.
Een dertigtal slachtoffers zijn nog
opgesloten in de wagons, welke onder
water liggen.
In den Senaat verklaarde Augagn-
eur, dat bij de spoorwegramp 30 slacht
offers waren van wie men er 11 hoopte
te redden.
In aansluiting met hetgeen de tele
grammen omtrent het gebeurde bij
Montreuil melden, diene nog het vol
gende Gisterenmorgen om half 8
kwam dfc trein uit Angers, met be-
stomming naar Poitiers, bij Montreuil
Bellay. Op het oogenblik dat de
trein over do brug van 54 meters
lengte reed, werd deze door het ge-
zwollon water weggesleept. De geheele
trein, met locomotief en tender, stortte
op 3 rijtuigen na,' in de rivier.
Montreuii-Bellay, waar deze ramp
is voorgevallen, zooals de annalen der
spoorwegongelukken er zelden een
aan te teekonon hadden, iB een groot
dorp in het departement Maine et
Loire. Do spoorwoglijn van Angers
naar Poitiers doorsnijdt hier de ge-
meonto on loopt over de rivier Le
Thouet, welke bij St. Hilaire in de
Loire uitloopt. In den zomer kan men
er te voet doorwaden, maar in den
winter is de rivier dikwyls zeer ge
zwollen en wordt dan een snelvlie
tende stroom, die vaak buiten zijne
overs treedt.
Men wist tot nu toe niet dat in dit
deel van Frankrijk de rivieren zoo
gezwollen waren, dat zij de bruggen
konden meesleepen en een dergelijk
ongeluk veroorzaken.
Een telegram uit Poitiers meldt,
dat ten gevolge van het wassen van
het water ook de Boivre buiten hare
overs getreden is, en dat het station
van Poitiers onder water geloopenis.
Er staat 10 centimeter water op de
spoorweglijnen en de treinen loopen
slechts met groote moeite.
De uitbarsting 'Jan den Smeroe.
Bij het departement van Koloniën
is ontvangen het volgende telegram
van den Gouverneur-Generaal van
Nederl.-Indië, d.d. 23 dezer
„Vijftien dezer vond een uitbarsting
van den Smeroe plaats, waardoor een
vrij hevige zand- en aschregen vooral
in de afd. Loemadjang nederviol. In
een paar onderdistricten dier afd. zijn
inlandsche woningen ingestort door
het gewicht van het daarop gevallen
zand en is de bevolking gedeeltelijk
gevlucht. Geen persoonlijke ongeluk
ken vonden plaats. Het veldgewas is
gedeeltelijk vernield door de aschlaag.
De rivieren hebben niet gehand jirdï
Bijzontlere maatregelen zijn onnooaig."
Staten-Generaal.
TWEEDE KAMER.
Zitting van Donderdag 23 November.
Indische begrooting.
(Uitgaven in Indië).
De Kamer hervatte de behandeling
der Indische begrooting en begon met
de „Uitgaven in Indië".
De heer üuys (s. d.) zou ditmaal
geen stemming vragen over de bezol
diging van den Gouverneur-generaal
waarover al zoo dikwijls in de Kamer
gesproken is. Hij zou zich bepalen
tot een protest en het uitspreken van
verbazing dat niet andere leden, zooals
b. v. de heer Bogaardt de soc. demo
craten niet bijvallen. Die heeft im
mers naar men zegt indertijd oen ar
tikel geschreven in de Echo dat als
hij wat in de melk te brokkelen had,
hij het tractement voor den Gouv.-
generaal op f 8000.'s maands zou
bepalen. Dat zou dan nog f 4000.
's jaars minder zijn dan do soc. demo
craten wilden.
Spr. had vorder bezwaar tegen
eenige andere artikelen van dit hoofd
stuk o. m. tegen de hooge kosten van
den „staf" van den landvoogd en van
de kosten van het aanleggen van een
„stamboek" der civiele ambtenaren
de reiskosten van den Gouv.-generaal;
die waren vroeger veel lager. Men
zegt: die reisden niet, maar dat kan
Spr. niet aannemen, waar aan vroe
gere landvoogden steeds zooveel lof
de heer Bogaardt sprak zelfs van
laurierbladen is gebracht. De tafel
gelden voor den grooten toean-besaar
zijn erg hoog.
De heer van Vlijmen. Grooten
toean-besaar is een pleonasme.
De heer Duys. Ik ben geen latinisten
ik "spreek geen Maleisch. Maar men
mag toch niet aannemen dat de toean-
besaar zooveel meer eet dan andere
menschen zelfs al was hij oud-lid van
een Rotterdamsch stembureau. Die
post tafelgelden'moet verdwijnen.
Al die tafel- en receptiegelden lei
den tot opdrijven van de recepties wat
verkeerd is. Die recepties zijn een
gedwongen fraaiigheid.
Daarom recepties afschaffen, apen-
kool. Receptiegeld is oud-tostamën-
tische toelage.
De heer Bogaardt (r.-k.) gaf toe dat
hy jareulang correspondent geweest
is van De Echo. Wat hij indertijd
heeft geschreven over de ambtenaars-
tractementen was oude plunje. Maar
toch was hij nog steeds een voorstan
der van vermindering der tractementen.
De Minister van Koloniën de heer
De Waal Malefijt beantwoordde den
heer Duys. Die had zijn vragen moe
ten doen opnemen in het Voorloopig
Verslag. Spreker verdedigde de tafel
en receptiegelden.
Do hoer Duys repliceerde en bleef
de receptiegelden bestrijden.
pe heer van Hamel (u. 1.) besprak
het rechtswezen in verband met het
ontwerpen van een nieuw Strafwet
boek voor Indië. Spr. zou gaarne zien
dat dat ontwerp werd gepubliceerd,
opdat de deskundigen er hun oordeel
over zouden kunnen uitspreken.
De regeering wil dit echter niet doen
omdat zij eerst art. 75 van het Regeo-
ring8reglement wil wijzigen. Spr. zou
gaarne willen weten of deze wijziging
wel in zoo hooge mate noodzakelijk
is. Spr. hoopte dat de minister dit
in de Memerie van Toelichting op hei
te wachten wetsontwerp duidelijk zou
maken.
Spreker had met genoegen gezien
wat het karakter was van de hervorm
ming van de politie-rechtspraak.
Verder behandelde spr. een geval
van een berechting voor don landraad
te Soerabaja waarbij een niede-bekl.
Chinees van vervolging was ontslagen,
ten einde hem als getuige tegen een
ar.deren beklaagde in dezelfde zaak
te hooren. Dit werd door spr. afge
keurd en zal door ieder jurist afge
keurd moeten worden.
De heer van Idsinga bestrijdt het
nieuwe element, dat de Regeering in
art. 75 van het Regeeringsreglement
wil brengen, nl. het onderwerpen van
den inlander aan een afzonderlijk recht
gegrond op de behoefte van den
christen inlander.
De heer Duys komt op tegen de
belemmering van de drukpersvrijheid
in Indië. Spreker komt er ook tegen
op, dat de Indische pers lager staat
dan de Nederlandsche. Het tegendeel
is waar, op elVkele uitzonderingen na.
De heer de Stuers komt aan het
woord. Er ontstaat groot rumoer,
omdat verschillende leden beweren,
dat hij de presentielijst niet geteekend
heeft, naar gezegd wordt omdal hij
niet wil deelnemen aan de stemming,
welke na de pauze over de Militiewet
zal worden gehouden.
De heer Duys roeptDe heer do
Stuers is niet aanwezig.
De Voorzitter hamert, en verleent
den spreker het woord.
Spreker komt op tegen den langen
duur van de provontieve hechtenis in
Indie. (Men ziet thans den heer de
Stuers de presentielijst teekenen).
De heer Schaper bespreekt de rech
terlijke macht in Indië, en betoogt,
door den voorzitter bij herhaling tot
do orde geroepen, dat men kieskeurig
op haar samenstelling moet zijn, en
zorgen dat er geen „vuil" bijkomt.
Spreker houdt een pleidooi voor
verbetering van de koelietoostanden,
die nog steeds veel te wonschen over
laten.
De heer Bogaardt betoogt o.a., dat
een vergelijking van de Indische en
de Nederlandsche Pers niet opgaat.
Hij heeft geen bezwaar tegen druk
pers-vrijheid, omdat dy Indische pers
toch reeds bezig is zichzelf t$ corri-
geeren.
De minister van Koloniën verklaart,
dat het de bedoeling is de herziening
van de politie-rechtspraak bij afzon
derlijke aanvallende begrooting te
regelen. Als het wetsontwerp tot
wijziging van art. 75 van het Regee
ringsreglement zal zijn ingediend, zal
blijken dat elk misverstand ten aanzien
van het door den heer van Idsinga
gevreesde scheppen van nieuw recht,
afgesneden zal worden.
De minister erkent, dat de preven
tieve hechtenis van te langen duur is,
maar herinnert dat de Indische regee
ring reeds een stap tot verbetering
heeft gedaan.
Omtrent het plaatsen van ambte
naren bij de rechterlij ko macht zegt
de minister, dat alvorens de menschen
uitgezonden worden om in rechterlijke
betrekkingen te worden geplaatst,
natuurlijk informaties worden inge
wonnen. Dat daarbij vergissingen niet
zijn uitgesloten is te betreuren, maar
alleszins mogelijk. Wat betreft den
persoon, meer speciaal aangewezen als
in Holland voor den strafrechter te
zijn geweest, deze was eerst voor uit
zonding aangewezen, daarna is die
beschikking ingetrokken, en medege
deeld dat zijn uitzending afhankelijk
werd gesteld van de uitspraak der
rechters. Toen vrijspraak volgde is
de uitzending gehandhaafd, en is hij
geplaatst als bureau-ambtenaar, als
hoedanig hij goed voldoet.
Wat de drukpersvrijheid betreft, de
Indische pers wordt op dit oogenblik
door de daaromtrent bestaande bepa
lingen niet gehinderd. Bij de aan
staande herziening van het Indisch
strafrecht kan verder op de zaak gelet
worden.
De minister kan zich niet uitlaten
over de plannen met de koelie-ordon
nantie.
Do overige artikelen van de afdee-
ling Justitie worden verder zonder
debat goedgekeurd.
Bij hët verder debat betoogt de mi
nister dat de Nederlandsche afgevaar
digden ter Opiumconferentie in op
dracht hebben te doen blijken van de
overtuiging der Nederlandsche.Regee
ring, dat het wenschelijk is het opium
gebruik zooveel mogelijk te beperken,
en dat middelen daartoe nimmer mo
gen achterwege gelaten worden uit
nnancieele overwegingen.
De vergadering wordt verdaagd tot
heden-avond 8 uur, als wanneer de Jus-
titie-begrooting in behandeling komt.
Eindstemming Militiewet.
Bij de eindstemming over de Militie-
wetwijziging werd deze zooals reeds
gemeld aangenomen met 53 tegen 34
stemmen. (Vóór fae geheele rechter
zijde, behalve de heer de Stuerstegen
de linkerzijde, behalve de heeren Tyde-
man, van Karnebeek en de Beaufort.)
Justitie.
In de avondvergadering kwam men
door de algemeene beraadslaging over
Hoofdstuk IV der Staatsbegrooting
heen. Als 't een beetje wil, zal dit
jaar een hoofdstuk van het Budget
zijn aangenomen voordat de algemeene
politieke beschouwingen over de be-
begrooting in haar geheel zullen zijn
begonnen.
Aan do Kinderwetten werd een
discussie gewijd, door de heeren Jan-
nink, Van Vuuren, Ankerman en
Snoeck Ilenkenans over een beschik
king van de rechtbank van Alkmaar,
volgens welke aan een (dubieus) katho
liek kind een protestantsche voogd
werd toegewezen, daaraan bijzondere
actualiteit verleend had. Uit de uit
legging van den heer Snoeck Henke-
mans bleek, dat men hier werkelijk
met een zeer bijzonder geval te doen
had (een geval van betwiste echtheid
van een kind eener overleden pro
testantsche moeder door een katholie
ken vader). Van meer belang was dan
ook de door minister Regout nog eens
met grooten nadruk herhaalde ver
klaring, dat zoodra de Kinderwetten
door aanhangers van welke geloofs
of ongeloofs-gezindheid ook, zouden
worden gebruikt voor proselieten
makerij, de ondergang dezer heilzame
regeling zou aanbreken. Verleden jaar
had hij dit gezegd voor het bekende
geval De Rijk, thans zeide hij het naar
aanleiding van do Alkmaarsclie quaestie
men moest dergelijke zaken geheel
overlaten aan de rechterlijke macht
en er in de Kamer zelfs niet van ge
wagen.
Over de Zedelijkheids wetten zeide
de heer Regout, dat haar goede wer
king in vele opzichten reeds duidelijk
was gebleken (hij noemde spel, soute
neurs, afdrijving), maar dat van de
voorspelde schadelijke gevolgen nog
niets zich had voorgedaan. Men kan
dit aannemen. Die gevolgen werken
natuurlijk slechts langzaam door
maar het zwaard dor justitie slaat
(vooral de souteneurs) onmiddellijk.
Omtrent de heffing der griffierech
ten onder het oude regime werd door
den heer Duys een debat opgezet, dat
aanvankelijk zeer ernstige feiten van
knevelarij, in een brochure van den
heer Schellens aan met name ge
noemde griffiers ten laste gelegd, tot
grondslag seheen te hebben. Maar de
Minister toonde aan, dat de griffiers
tarieven over het geheele land steeds
met een dergelijke onregelmatigheid
zijn toegepast (deels tengevolge van
hun gebrekkige inrichting), dat een
strafvervolging tegen enkele hunner
niet rechtvaardig zou mogen heeten.
Het stelsel is nu afgeschaft en de
griffiers hebben bij de heffing van
rechten geen persoonlijk belang meer.
Dat is maar goed ook voor de jus
titiabelen, waarvan er menigeen, in
dien niet strafrechtelijk, door sommi
gen dier heeren feitelijk leelijk „ge
kneveld" is.
In het Arbeidscontract brengt de
Minister voorloopig geen wijziging.
En zijn antwoord op het verslag der
secties nopens de administratieve recht-
spraakt komt aanstaanden Maandag
bij de Commissie van Voorbereiding
in. Er schijnt thans werkelijk eenige
vaart gezet te worden achter dit be
langrijke onderwerp.
Door de politie is te t& Hoek van
Holland aangehouden een verpleegde
uit het krankzinnigen gesticht „Oud
Rozenburg" te Loosduinen, die uit
deze inrichting was ontvlucht.
Sedert gisteren wordt te 's Graven-
zande vermist de winkelier G. v. S.
Men vreest dat de man zich heeft
verdronken, 'daar de politiehonden die
men bij de opsporing gebruikt, telkens
den weg naar het stand inslaan.
De te Delft aangehouden rijwieldief
is heden ter beschikking gesteld van
den Officier van Justitie te 's-Graven-
hage en in het huis van bewaring
aldaar opgesloten.
Men meldt uit Hoek van Holland
Volgens rapport van het binnenge
komen Italiaansche stoomschip Trento
is nabij den Hinder voor het Noorder
gat een verlaten bom drijvende (num
mer niet te onderscheiden). De sleep
boot Wodan is ter opsporing van hier
vertrokken.
Men meldt uit Enschede
Naar aanleiding van geruchten als
zou aan het overlijden van een onge
huwde moeder aan de Beekstraat
alhier, op 18 dezer, niet vreemd zijn
een vermoedelijke poging tot abortus,
is gisteravond door den commissaris
van politie het lijk in beslag genomen
en is dit op last der justitie inwendig
geschouwd.
Droevig. De rechtbank veroordeelde
heden den docter in de letteren K.
S. L. v. H. S., wegens diefstal van
een taartschep in een kamer van de
woning van dr. v. P. aan de Prinse
gracht alhier, tot 2 maanden gevan
genisstraf.
Gistermorgen zijn te Amsterdam
eenige geredden van het stoomschip
„Ixion" met oen der booten van de
Stoomvaartmaatschappft „Oceaan aan
gekomen. Onder hen bevindt zich o.a.
de eerste stuurman en een der machi
nisten. Naar wij vernemen zal de ka
pitein van de Ixion 27 dezer arriveerde
met de „Glaucus" terwijl later nog
eenige geredden zullen aankomen.
Men weet dat de Indische bladen
uitvoerige verhalen van de ramp, het
stoomschip „Ixion" overkomen, heb
ben gegeven.
Gistermorgen is te Zwolle aan de
kunstmestfabriek van Krol en Co. aan
het Zwartewater een zeer ernstig on
geluk gebeurd. De arbeider G. Strem-
melaar, 42 jaar oud, zou oen vat vullen
en hield de lamp er te dicht bij, waar
door een ontploffing ontstond. Beide
bodems sloegen uit het vat. Den ar
beider werden beide beenen verbrijzeld.
De ongelukkige werd verbonden on
per brancard naar het Sophiazioken-
huis overgebracht. Tengevolge van de
ontploffing werden een 30-tal ruiten
verbrijzeld.
Omstreeks 12 uur gisterenavond
werden de bewoners van het Water-
looplein te Arasterdam en omliggende
straten opgeschrikt door het angstige
gegil van een meisje. Van allo kanten
kwamen nieuwsgierigen toeloopen. Uit
de ramen kwamen slaperige gezichten
te voorschijn, alles om te zien wat
hun nachtrust gestoord had. En wat
bleek Een bowoner Van een dier
straten had zijn dochter weggehaald
uit de woning van een jongmensch
waarmede zij tegen zijn zin „verkee
ring" had. Op weg naar huis zou het
meisje zich onwillig hebben getoond,
met haar vader meo te gaan,jwaarna
deze haar eenigzins hardhandig moet
hebben aangepakt. Dit nu kon do ver
liefde jongeling, die het tweetal was
gevolgd, niet aanzien en verontwaar
digd wierp hij zich op den man, wiens
woede hij zich op den hals had gehaald
door de liefde welke hij voor diens
dochter koesterde.
De vechtenden werden echter spoe
dig van elkaar gescheiden. Het duurde
echter nog {geruimen tijd eer de het
geval besprekende groepjes menschen
huiswaarts keerden.
Gisterochtend is ontdekt, dat den
vorigén nacht is ingebroken in het
goederenbureau van de S.S., gelegen
tegenover den Stationssingel te Rotter
dam. Een aantal pakketten, die ter
verzending gereed lagen, zijn geopend
en doorzocht. Wat er vermist wordt
kon nog niet opgegeven worden.
(„N.R.Ct.")
Te Tilburg is gisterenmiddag do
vlokkenmaalderij van Van Riol afge
brand een groote voorraad wolvlok
ken ging verloren. Oorzaak onbekend.
Assurantie dekt de schade.
Den 5den December zal voor de
Amsterdamsche rechtbank de zaak
worden behandeld van den heer C.
Batelt, den oud-hoofdinspecteur der
recherche te Amsterdam, tegen de Te
legraaf en de Courant, wegens onge-
oorloofden nadruk uit zijn bij Allert
de Lange verschenen gedenkschriften,
onder den titel Donker Amsterdam.
Ook tegen de Haagsqhe Courant
heeft de heer Batelt een actie inge
steld wegens het nadrukken van de
geschiedenis van mevrouw Van der
Kouwen. Zijn raadsheer is mr. H. J.
Biederlack.
De heer H. v. d. C., reiziger in
kruidenierswaren te Doorn, keerde
Woensdagavond per rijwiel van Amers
foort over Zeist huiswaarts. Nog niet
ver van Amersfoort verwijderd, reed
hij tegen prikkeldraad, dat over den
straatweg was gespannen, waardoor
hij kwam te vallen. Twee kerels scho
ten toe- en gaven hem een slag op het
hoofd, waardoor hij bewusteloos werd.
Drie uren later, ongeveer 9 uur, kwam
hij bij en bemerkte, dat hij snijwonden
had gekregenzijn geld, ongeveer
f 1000, en zijn horloge waren hem
ontvreemd, en de banden van zijn fiets
waren stukgesneden. Hij ging toen
terug naar Amersfoort om aangifte
van deze brutale berooving te doen.
De politie heeft tot diep in den naoht
het onderzoek tot nabij Soesterberg
voortgezet, doch zonder succes.
GOUDA, 24 November 1911.
Op de voordracht van leeraar in de
wiskunde aan het Erasmiaansch gym
nasium te Rotterdam is als no. 1 ge
plaatst de heer I. H. Nort, alhier.
Do heer Dr. F. H. G. van Iterson zal
8 December a.s. den dag herdenken,
waarop hij voor 40 jaar tot med.
doctor gepromoveerd werd.
Onze stadgenoot, de heer H. W.
0 verbosch, promoveerde heden te
Bern tot doctor in do Veeartsenij
kunde op het proefschriftStatistische
tierzüchterische Studiën.
Bij onderhandsche aanbesteding is
door de Maatschappij tot Exploitatie
der Staatsspoorwegen to Utrecht aan
den heer H. J. Noderhorst Jr., alhier
opgedragen de uitvoering wegens het
verbeteren van den los- en laadweg,
benevens het maken van een losweg
langs de kolenopslagplaats en het ver-
Slaatsen van het privaatgebouwtje op
et voorplein van het station Veenon-
daal-De Klomp voor de som van
f 5143.—
In de op 17 dezer gehouden ver
gadering van de onderafdeoling Gouda
en omstreken van den Nederl. Bond
van Gemeente-Ambtenaren werden tot
bestuursleden herkozen de heeren Th.
H. Klinkhamer en P. van Tiggolen,
eerstgenoemde als voorzitter en laatst
genoemde als plaatsvervangend secre
taris, terwijl in de plaats van den
heer S. Olman (overleden) werd be
noemd den heer J. E. W. Harmsma,
met de functie van secretaris.
Bij gehouden aanbesteding op Dins
dag 21 November is door den heer
II. J. Nederhorst Jr. alhier, voor de
Maatschappij tot exploitatie vaiv
Staatsspoorwegen te Utrecht het minst
ingeschreven voor het, maken eener
uitbreiding d er tractie-inrichtingen op
het station Amsterdam W. P. voor de
som van f 5998.
Boskoop. De Haagscho rechtbank
veroordeelde gisteren J. v. d. W. te
Boskoop, wegens diefstal van pioen
rozen, tot één maand gevangenisstraf.
Het kweekerijland dat niet voorde
oprichting der gasfabriek benoodigd
is, zal door burgemeester en wethou
ders publiek wordén verhuurd in 5
perceelen voor den tijd varr 10 jaar.
Aan J. Stolker Jz. alhier, is ver
gunning verleend voor den verkoop
van sterken drank in het klein in zijn
perceel Reijerskoop n° 1.
Gouderak. Naar men verneemt is
de heer A. Berman, hoofd der open
bare lagere school alhier, voornemens
eerlang pensionneering aan te vragen.
TOON"EH3Xj.
De Volkstribuun, drama
in 3 bedrijven van Paul Bourget
Kon. Vereen. „Het Nederlandsch
Tooneel".
Hoe buitengewoon moeilijk het is,
ja, welhaast onmogelijk, een leer tot
in de uiterste consequentie door te
voeren, heeft Bourget ons op waar
lijk geniale wijze in bovengenoemd
drama aangetoond.
Portal, de minister-president, het
eminente hoofd der regeeringspartij,
die zijn socialistische denkbeelden ver
kondigt niet alleen, ma»r ze ook als
eerlijk man in praktijk tracht te bren
gen, de man, die niets of niemand
ontziet, wanneer het geldt oneerlijke
handelingen aan de kaak te stellen
misdadige praktijken op staatkundig
gebied met wortel en tak uit te roeien,
die man komt op een gegeven oogen
blik te staan voor de keuze: zijn
plicht te doen als staatsburger, het
toepassen dus zijner theorieën, of de
liefde voor zijn kind. En ziet, de
laatste blijkt sterker te zijn dan de
eerste. "Wat toch is het het geval
Zijn zoon, zijn kabinetschef, Georges,
heeft een liaison met de echtgenoote
van den vriend en partijgenoot zijns
vaders, den juwelier Claudel. Deze,
die door een oplichter wordt geruï
neerd, dreigt bankroet te gaan, en zal
dan gedwongen zyn met vrouw en
kind zijn vaderland te verlaten. Georges
zal dan zyn beminde nooit meer zien
en, om dit te voorkomen, helpt hij
als onbekende, Claudel uit de verle
genheid door hem een som van 100.000
minos te zenden. Hij heeft dit geld
ontvangen van een grj&ot-industriëel,
leverancier bij Marine,ivoor het terug
geven van compromitterende stukken.
Als de vader dit te v/feten komt, kent
zijn woede schier geen grenzen, be
sluit hij zijn zoon aan het gerecht over
te leveren, roept den Procureur-Ge
neraal zelfs per telefoon naar zijn
woning, doch op het laatste oogenblik
deinst hij terug voor de stjjenge door
voering zijner beginselen, en redt hij
zijn zoon uit de handen der justitie.
Als eerlijk man gevoelt hij, dat tyij
zijn leerstellingen niet langer kan ver
dedigen, zonder in eigen oogon een
huichelaar te zijn. Hij is als een ge
broken man, en eindigt met zijn ont
slag te nemen als minister-president.
Ziehier in het kort de hoofdgedachte
weergegeven van het drama, dat gis
teren-avond als 3e Abonnements
voorstelling werd gegeven door de
Koninkl. Vereeniging „Het Neder
landsch Tooneel." Heeft dit gezelschap
met hetzelfde stuk in andere gemeen
ten een buitengewoon succes gehad,
wij kunnen niet anders dan ten volle
instemmen met de woorden van lof
den vertolkers van dit drama toege
zwaaid.
Wij denkon in de eerste plaats aan
den hoofdpersoon, den minister Portal,
door den heer Jan C. de Vos op schit
terende wijze vertolkt. We brengen
slechts in horinnering do scènes in het
2e en ook in het 3e Bedrijf, ten be
wijze, dat het „Nederlandsch" in De
Vos een acteur bezit van buitengewone
begaafdheid. Maar niet alleen hij, ook
de overige leden van dit gezolschap
hebben, zonder uitzondering, prachtig
werk geleverd. Donken wij slechts aan
Mevr- MannBouwmeester als de moe
der en Mej. Rika Hopper als de min
nares van Georges, en het zeldzaam
schoone tafereel tusschen die twee in
het 3e Bedrijf, 't Was oen tooneeltje,
buitengewoon moeilijk, maar zoo keurig
weergegeven, dat velen der aanwezigen
geheel onder den indruk gerarkten.
De herren L. H. Crispijn als de zoon
en Louis Oimberg als Bourdelet, een
vriend van Portal, willen wij samen
noemen, om hun een^jvoord van op
rechte hulde te broi%en voor het
supérieure spel, waarmede zij den
hoofdpersoon ter zijdo stonden. Maar
waar zouden wij eindigen, indien wij
al het schoone wilden opsommen, waar
van wij hebben genoten. Immers, allo
medespelenden hebben zich uitmnn-
tend van hun taak gekweten', hetzij de
rollen meer of minder ingrijpend
waren. De heer Meunierals Claudel,
de heeren Van Schoonhoven als de
groot-industrieel Moreau-Janville en
Marcel Mijin als zijn confrère Mayence,
Mevr. LohoBraakensiek als de be
ambte der posterijen en Mevr. Lena
Kley als Anna, zij hebben met de an
deren niet weinig bijgedragen tot het
schitterend succes dezer welverzorgde
uitvoering.
Mevr. MannBouwmeester, die na
haar jubilé voor het eerst hier optrad
en bij haar optreden met applaus word
begroet, had, evenals Mej. Hopper,
een fraai bloemstuk in ontvangst te
nemen.
Met een hartelijk en dankbaar ap
plaus beloonde het zeer talrijke publiek
de spelers voor het kunstgenot, dat
het Goudsche publiek heeft gesmaakt.
Voetbal.
Voor Zondag is hot programma van
den N.V.B. als volgt vastgesteld
VoorwaartsHermes
ZeistOlympia
SportmanR. V. C.;
V. F. C.—D. O. S.
En. van den G. V.B.
D.V.S.W.F.C. te Alfen, Huibregtse
VoorwaartsExcelsior te Schoonho
ven, W. Sanders
Olympia IIT.O.P., J. M. Hardeman;
HaastrechtMoordrecht, Groeneveld;
Excelsior IIVoorVv. II, Hoogendijk.
Olympia I gaat dus Zondag naar
Zeist om daar te winnen 't is te
hopen. D.O.S., n°. 1 in de competitie
trekt naar het Vlaardingsche V.F.C.,
die misschien de Utrechtenaren met
een nederlaag naar huis zullen sturen
Voor Gouda zal de belangrijkste
-wedstrijd gespeeld worden op het
Sportterrein, nl. Olympia II—T. O. P.,
waarmee het kampioenschap voor TOP
gemoeid is. Excelsior I, oud-kampioen
der 2e klasse speelt tegen de kam
pioenen der le klasse, en zullen uit
Schoonhoven wel een overwinning
mede brengen. Het 2e elftal van Ex
celsior ontvangt het 2e elftal der
Schoonhovenaars in de IJssellaan, en
zal eveneens wel zegevieren.
De wedstrijden Voorw,Olympia II,
Moordrecht—Voorw. II, en TOP II—
Voorw. II, zijn ongeldig verklaard en
opnieuw vastgesteld.
TWEEDE KAMER.
Zitting vap heden, 24 Nov.
Indiscn^ begrooting.
De vergadering werd hedenmorgen
te 10.45 geopend, maar aangezien toen
nog niet genoog leden aanwezig wa
ren, verdaagd tot 11 uur 10 min.
Persoonlijk feit.
De heer Lobman (c.-h.) vroeg het
woord voor een persoonlijk feit. Hij
herinnerde aan hetgeen de heer Scha
per gisteren gozegd had om een als
Indisch ambtenaar uitgezonden per
soon die in familie relatie stond tot
een Kamerlid van rechts. Hot was
duidelijk dat de heer Schaper sprekers
schoonzoon heeft bedoeld.
Spr. stelt er prijs op do feiten
mede te deelen zooals zij zich hebben
voorgedaan.
Zijn schoonzoon was directeur der
Centrale Bank fee 's-Hage. Toon deze
failleerde had er juist een oproeping
gestaan voor gegadigden voor de
rechterlijke macht in Indië. Spreker's
schoonzoon, die als gepromoveerde
benoembaar was, meldde zich aan, en
kreeg toezegging benoemd te zullon
worden. Toen werd een aechtsver-
volging tegen hem ingesteld, waarbij
echter na een wekenlang onderzoek
do reehter-commissaris geen schuld
had kunnen ontdekken. Toch werd hij
in preventieve" hechtenis genomen.
Vrijspraak volgde. Spr. had persoon
lijk alle strafzittingen bijgewoond,
omdat hij niet begreep waarvoor hij
vervolgd werd. Andere dingen werden
hem later verteld, die hij persoonlijk
heeft onderzocht. Maar nooit vond
hij iets dat in -strijd was met do ge
wone begrippen van eerlijkheid. Het-
eenige verkeerde was, dat hij te opti
mistisch was.
Zijn schoonzoon had niet gespecu
leerd met het geld van anderen ten
eigen batede cliënten zelf zouden
er groot voordeel van hebben gehad.
Toen dit mis liep heeft hij zijn niet
onbelangrijk vermogen opgeofferd om
aan zijn verplichtingen te voldoen.
De man is thans geplaatst ter alge
meene secretarien te Buitenzorg en
moet van een klein tractement zijn
vrouw en twee kinderen onderhouden.
Is dat een bewijs van bijzondere pro
tectie
De hoer Schaper had gezegd dat
spr. den minister had moeten waar
schuwen. Maar waarvoor En boven
dien is dat speciaal do taak van oen
schoonvader
Voor zoover spr. weet durft hij als
man van eer verklaren, dat zijn schoon
zoon niet onwaardig is om als amb
tenaar by de rechterlijke macht te
dienen. Er kannen dingen zijn, die
hij niet wist. Weet de heer Schaper
die dan kan hij zich wenden tot de
justitie. Maar hij mag niet een man
verguizen die hem niets gedaan heeft,
alleen om den politieken tegenstander
te treffen. Spr. kan zich dit alleen
verklaren uit de Marxistische begin
selen, die den grondslag vormen der
soc.-democratie.
Spr. gelooft niet dat een lid van
een andere partij zóó iets laags zou
hebben gedaan.
Spr. gaf deze verklaring aan de
Tweede Kamer, niet aan den heer
Schapqr, met wien hij over deze zaak
niet verder zou debatteeren.
De heer Schaper antwoordde hierop
dat bij den heer Lohman zelf de
politiek om den hoek kwam kijken
wat hij Spr. verweet. Spr. heeft echter
jaren lang genoeg van de mooie voor
stellingen van den heer Lohman.
Het bleek dat deze veel liefde ge
voelt voor zijn schoonzoon. Spr. zou
zoo zeggen die man moest dadelijk
een mooie betrekking gekregen heb
ben bij de rechtelijke macht.
Wat de feiten betreft de vrijspraak
was gemotivoord dat gaf Spr. toe.
Maar er zijn affdere zaken. De man
heeft als curator in faillissementen
leelijke streken uitgohaald.
Spr. protesteerde echter dat de heer
Lohman hem verweten had opzettelijk
de feiten verkeerd te hebben voorge
steld. Die insinuatie raakte zyn koude
kleeren.
Wil men echter deze zaak uitvechten
laat men dan een commissie van on
derzoek benoemen. En als dan blijkt
dat Spr. den man onschuldig verdacht
heeft, dan zal Spr. ten aanhooren van
de heele Kamer en het gansche volk
zijn beschuldigingen intrekken. Maar
tot zoolang houdt hij ze in stand.
(Tijdens de rede van den lieer
Schaper waren alle leden der rechter
zijde heengegaan.)
Het incident was hiermee gesloten.
De zitting duurt voordt.
Konstantinopel 23 Nov. De Deut
sche Levant Linie heeft na ontvangst
van het bericht dat Italië aan de Rus
sische regeering officieel zyn besluit
had medegedeeld om over te gahn tot
blokkade in de Egeïsche zee en dat
Turkije nieuwe maatregelen voorbe
reidt om den toegang tot de Darda
nellen to versperren, onmiddellijk harer
vertegenwoordiger bij do Potte laten
informeeren in hoeverre do neutraio
scheepvaart daardoor belemmering zou
ondervinden. Daarop is te Hamburg
bericht ontvangen dat het leggen van
mijnen en dergelijke geen nieuwe ge
varen voor do neutrale scheepvaart
zouden veroorzaken.
Staatsmonopoli.
Montendeo 28 Nov. I)o rogoering zal
morgen bij het parlement een wets
ontwerp indienen omtrent een staats
monopolie voor de voortbrenging en
levering van electricitoit voor alle
dooleinden zelfs voor verlichting.
In de Egeïsche Zee.
Constantinopel 23 Nov. Om gereed
te zijn bij een mogelijken inval van do
Italiaansche vloot, zijn allo bewoners
van Ohio opgecommandeerd om dage
lijks zich te oefenon in het hanteeren
der wapens ton einde het eiland tegon
de Italiaansche vloot te kunnen ver
dedigen.
Saloniki, 28 Nov. De bladen mee-
nen dat het vooral Oostenrijk-IIofiga-
rijo is dat tegenhoudt het optieden
van Italië in de Egeïsche Zeo. Ze
achten het den plicht der mogend
heden oon dergelijk optreden te voor
komen in hot belang van do talrijke
en gewichtige belangen van de vreem
delingen die op het spel staan.
De „Solo".
Gisteren is hot laatste gedeelte dor
lading van het gestrande s.s. Solo (by
Ter Heyde) gelost.
Aanvaring.
De Schoveningsoho bom 198 is door
het s.s. Trento aangevaren in de na
bijheid van de Goeroe ondor den Hoek
van Holland. Een poging om per
sleepboot Wodan do bom op sleep
touw te nemen, is nog niet gelukt
tengevolge van het ruwe weer.
Het Noderlandsche Pantserschip
„Tromp" zal 4 Doo. van Batavia naar
Faïga in Indo-China vertrekken voor
vlagvertoon der Nederlandsche natie.
Het ongeluk te Saumar.
In den Fransohon Senaat hoeft, de
heer Augagneur medegedeeld, dat er
op hot oogenblik 30 slachtoffers zijn
gevallen bij dezen spoorwegramp. Een
enquête-commissie zal naar de oorzaak
en de aansprakelijkheid van hot onge
luk onderzoek doen.
Van andere zyde wordt aan de
Temps gemold dat reeds 22 slachtof
fers zijn gevonden, maar dat nog wel
30 in don trein zitten opgesloten.
Do oorzaak zou to zoeken zijn in
het foit dat hot water do pijlers noqft
ondermijnd.
Van de slachtoffers zijn herkend do
heer Ferne, chef van den spoorweg
dienst, mej. Mari Boroau, oen onder
wijzeres en de heer Boullet.
Als merkwaardigheid wordt meege
deeld dat de machiriSst van don ver
ongelukten trein ziclKheeft weten te
redden door zich vast tfr houden aan
den staart van een varken, dat
hem al zwemmende op het drooge
bracht.
Berlijn, 24 Nov Volgons een tele
gram uit New-York heeft daar in do
72e straat een dynamietontploffing
plaats gehad._ Een persoon word go-
dood, velenifgewond en een groot
aantal huizen werd beschadigd.
GUOENTEN- VEI LI N G.
Vrijdag 24 November.
Bloemkool 1° soort van f 12 tot
f 16 p. 100 Idem 2° soort van f 7 tot
f9 p. 100. Wortelen f5.00 tot f6.00
p. 100. Kropsla f 3.00 p. 100. Postelein
f 0.60 p. mand. Prinsesseboonen f 2.50
p. 1000. Snijboonen f 6.50 per duizend.
Uien f 5.50 per H.L. Sav. kool 13 ets.
per stuk. Roodekool 15 ets. por stuk.
Groenekool 3'/3 ets. per stuk. Kroten
f 4.00 por Andijvie f 2.60 tot
f 4.00 per 100 bos.
der nieuwste modellen
Wintel-mantels, - Costumes,
Hlousen, J upes, .Inpons, Holies
en Japonstofïen
alsmede eene groote keuze
PKLTbH IIILl
van de goedkoopste tot de boste
soorten en scherp concurreerende
prijzen.
Aanbevelend,
MARKT 26, GOUDA.
van het Koninklijk Meteriologisch-
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 767.5 te
Skagen, laagste stand 748.0 te Hedaux.
Verwachting tot den volgenden dag:
Krachtige later afnemende tot ma
tige oostelijke tot noordoostelijke wind,
half tot jicht bewolkt, droog weer,
'8 nachts lichte vorst zelfde tempora
tuur overdag.
VAN DEN
lil ïec ten han (I el le A nis ter dam
24 NOV 1911.
SlaatEleonliieeii
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrije
Krononrente 4 pet.
Port. Obl. 3do Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.mij.) 1898 4 pet.
ld. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
Id Obligatie 6o Emis
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico All. Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilië. Funding Loo
ning 5 pet.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 - 3 pet.
Bank- en Predict-Iustel-
llUffCU.
Nod. Bankaandeelen
Imlustr. Ondernemingen
American Car «Sc Foun
dry Comp. C. v. A.
Id .Smolting «Sc Refi ni ng
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. S. Steel Corp. Cert.
v. Gow. Aand.
Kol. Credlet Instell. eu
Cultuur Ondernemingen
Ilandelsver. „Amster
dam"' Aand.
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Ned. Handel-Mij.C.v.A
Mijnbouw Nye.li.
Ketahoen". Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
lledjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Groat Cobar Aand.
I'etroleum-Oiiüeru.
Dortscho Pet roloum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Ned. Mij.totExpl.
v. Petr. Bronn. C.v.A
„Shell" The Trans». Sl
Trad Cy. C. v. G. A
•Scheepvaart liyeu.
Ned.-Am. Stoomvaart-
Mij. Aand.
Stooinvaart-My. „Zeo-
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen.
Bindjey Tabak Mij. A.
Nieuwe A Bah an Tabak
Mij. Aand.
„Silau" Asahan Tabak
Mij. Aand.
Oltersen
Maxwol Land Gpant
Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lira. Cert. v. Aand.
ftpoorwegeu.
Holl. IJzeren Spoor
wegmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-Il Obl. 3 pet.
W arsch au* W eene n
Spoorwogmij. Aand.
dito dito Act.de Jouiss. 1
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
PremieSeeniiigeu
Amsterdam Aand.3 pet
Hongarije. Thei s-Re-
gulirungs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 33/* pCt.
Amerikanen vast, Petroleum minder,
Perlak vast, Tabakken kalm, Culturen
prijshoudend, Rubber iets minder,
Staatsfondsen Nationale vast, Buitoni.
kalm. Van de Mijnen waren Palome
j prijsh., Ketahoen en Cobar vast Tram-
I waarden kalm.
Vorige
koers.
Koers vsa
heden
81%
81%
92%
64%
64%
101
01*'
60
88'/»
94%
88%,
105
87
104'%,
87
59%
M'/„
202
55%,
66
76%
74%,
25%
25
03
64,/j.
224%
290
187
224
186,/,,
70
70
555
55
557
52%
158
158
447
440
438
170
178
115
16%
15%
112
UB'/,
18"/.,
42
4%
11
82%
82
93
«3
66%,
05%
185
1106.—
184
f -
98%
L
82 m
101%,
101*/,,
154'/.