ST. \IC0L\AS-
Groote Expositie
3Binn.eia.laxi.ca..
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
Rechtzaken.
Laatste Berichten.
D. SAMSOM.
Nuttig en fraai
CU^E-A/CT.
SINGER Maatschappij,
Telegrafisch Weerbericht
Officieele Prijscourant
kon hobbon op de kracht van zijn
leger.
Amerika.
Uit New-York wordt aan het „Berl.
Tagebl." geseind, dat. Roosevelt een
verklaring gepubliceerd heeft, dat hij
goen candidatuur wenseht to aanvaar
den en ook voor goen andoren ean-
didaat zal opkomen. Hij heeft Taft
nooit steun beloofd. De Lafolette-
groep begint in Ohio met de agitatie.
Daar zou ook Roosevelt's intieme
vriend Pinchot sproken. Do moge
lijkhoid, dat er oen nieuwe republi-
keinscho candidaat opduikt, is niet
buitengesloten. Pinchot heeft in New-
York reeds verklaard, dat J^afolette
na Roosevelt's bodanken de aange
wezen candidaat is.
China.
De opstand.
Peking, 28 Nov. Volgens consulaire
berichten uit ilankou wonsehen de
opstandelingen oen wapenstilstand van
3 dagen te sluiten, ten einde zich de
instemming van do andere provincies
te verzekeren by do aanneming der
regeorings voorwaard en, vooral mot be
trekking tot het behoud van do tegen
woordige dynastie.'
l)e overgavo van Woetsiang was
slechts voorloopig en geschioddo om
de stad voor verwoesting te vrijwaren.
Nederlanders te Peking.
Rij het departement van Marino is
telegrafisch bericht ontvangen, dat van
Hr. Ms. Holland, te Shanghai liggend,
oen detachement ter sterkte van 3
officieren en 45 man naar Poking ge
zonden' is ter beschorming van do Ne-
derlandscho belangen.
Een kalonderquaestio.
Do Nieuwe Ort. meldt
Dp Kamer was gisterochtend haar tijd
vooruit 1 Wat zij te danken had aan
den Kamerbewaarder Byleveld, dio
ondanks zijn jaren on zijn grijze haren
dus toch nog vooruitstrevend blyft.
Of hierin eonigerloi uitwerking van de
Kamer-atmosfeer te bespeuren is, 'of
wol eenigo rogeoringsinvloed Terwijl
toch nog by velen deze regeering con
servatief heetwat dan ten onrechte
geschiedt.
Hoe 't zij, (lo Kamer was haar tijd
vooruit,één dag. Want, en zie hier
dan do quintessence van de zaak, de
beide scheurkalenders waarvan er
één aan elko zijde van den Troonhe
mel hangt, waaronder de voorzitter
gezeten is wezen beido29 No
vember, een eenstemmigheid welke
dus oenigorlei vergissing ten oonon-
raalo uitsloot.
Men onderschatte do be teekenis van
het geval toch nietWat is de Kamer
zonder kalender Vooral by den woor
denstroom, welken in dozen bogroo-
tingsdagen zoo menig Kamerlid los
laat? Dan niet te weten van dag nooh
tyd. Maar dat kon tengevolge hebben
dat men ten laatste oen avondverga
dering voor een dagvergadering ging
houden we zitten iminors ook over
dag mot 't elootrische licht op. Wacht
oonH, daarin zal de oorzaak zitten van
Rylevalds vergissing. Vooral echter
dient men te weten hoe nauwgezet en
plichtgetrouw deze in den dienstver-
grijsde Kaïnerbewaarder zijn dan ook
inderdaad gewichtige functie vervult,
van telken dag den kalender af to
scheuren. Geen minuut*langer dan
noodig is laat hy andera den dag du
ren ids op oen avondvergadering de
klokkonwijzors naar middernacht loo-
pon, posteert Byleveld zich by een
der kalenders de bevoorrechte dien
avond, wat elk van het twoetal om
beurten 'is. En klinkt dan de eerste
slag van twaalf uur, dan scheurt hij
't kalenderblaadje er af en nog vóór
dat oen tweede slag geklonken hoeft,
verdwijnt ook van "den tweedon ka-
londor hot blaadje.
Zoo moot Byleveld gisternacht woei'
gedaan hebben doch als je met lieht-
op do Kamer verlaat on met licht-op
er terugkomt, dan raak je don tel
kwijten zijn ook niet alle begroo-
tingsvergaderingen elkaar gelijk
En zoo moet 't dan gebeurd zijn,
dat de Kamer-kalender den tijd oeu
dag vooruit was
Maar 't snood bedrijf kan natuur
lijk niet lang onopgemerkt blyven.
Reeds begon men hot geval als een
ernstig precedent te bespreken. Kon
't niet opn listig-oveijegd plan zijn
om do Kamer een dag te ontnomen
van haar bogrootingsroes en om hot
Land óón dag Kamerigelsprekendheid
to onthouden? Byleveld zou dan 't
slachtoffer geworden zyn van niots
minder dan oen complot! f
yorwijl men aldus, naar wy verna
men, discussieerde, verdwenen de beide
kalenders van den wand Byleveld,
had zo eigenhandig weggenomen.
En tien minuten later kwam hij er
triomfantelijk mede terugde blaad
jes van 28 November zaten er weder
op. Toen constateerden we met vol
doening dat de inwendige dienst van
de Kamer zóó uitnemend in orde is,
dat zelfs de kalenderblaadjes niet de
prullemand ingaan, maar als stukken
van overtuiging dat de dag om is
nog eenigen tijd bewaard worden.
Intusschen we» het kalenderlooze
tijdperk voor de Kamer hiermede ge
ëindigd en was onze Volksvertegen
woordiging weder in staat met haar
tijd mee te leven.
8 ta ten-G eneraal
TWEEf>i KAMER.
Zitting van Dinsdag 28 November.
Indische begrooting.
(Vervolg).
Bij de voortgezette behandeling van
de afdeeling Onderwijs dor Indische
begrooting, wijst do hoor do Vissor,
tegenover den heer Iiugenholtz, op
do groote beteekonis van het werk
der Rij nucha zonding in Indië.
Ten aanzien der onderwijskwestie
in do Minahassa zet spreker uiteen,
dat hot hom verwon dorde dat ook
hier do antitheseopenbare school of
bijzondere school zoo op den voor
grond gebracht wordt ten nadoele van
ue zending, waar immers de geheele
zaak, waar 't hier om gaat, wel door
do Regoering, maar nooit door eenig
zendinggenootschap is opgeworpen.
Spreker heeft dan ook die conversie
nooit anders bepleit, en doet dat thans
weer uitvoerig op deze zakelijke gron
den 1°. dat do Minahassa-scholen,
zooals zij thans zijn, zich niet aan
passen aan do behoeften der inlanders;
2". om financioele redenen.
Sprekor wijst er op dat er zich in
derdaad moeilijkheden kunnen voor
doen ten aanzien van de instelling
van een bijzondere school-inspectour,
en Spr. aarzelt niet te vorklaren, dat
als mocht blijken dat door dio bijzon
dere inspectie nadeel wordt toegebracht
aan de gouvornoments-lnspectie, hij de
eerste zal zijn om in het belang van
goed onderwijs in de Minahassa, het
welk hij van harte voorstaat, zich er
tegen te verklaren.
De heer Scheurpr beveelt verbete
ring aan in de opleiding van inland-
scho artsen, in verband met betere
organisatie van de dokter-djawah
■Qttooi.
De hoer Polloma sluit zich niet aan
bij den aandrang naar uitbreiding van
het aantal Hoogore Burger Scholen
in Indië, en bevoelt daarentegen meer
m. u. I. o. scholen daar te lande aan.
De heer Bogaard t weerspreekt dat
naar Indië onderwijzers wordon uit
gezonden van niet voreiachte be
kwaamheid.
De Minister van Koloniën de heer
do Waal Maletijt) protesteert tegon do
eritiek op de Rynsche.zending in de
Bataklandon. liet oordeel van don
hoer van Kol kan do minister geens
zins onderschrijven. Do gechristiani-
soorde Batakkers verschillen zeer van
hun andere Undgenooten. Inderdaad
mankeert er wat «an het zondingson-
derwijs, doch ook aan het' gouverne-
mentsonderwiis.
Inderdaad is het Europeosch ondor-
wijs zeer dor. De minister zal den
G G. om verandoriftg Verzoeken. De
wenseh van den hoer Scheuror betref-
fendo een universiteit stuit nog af op
hot ontbreken van een basis, n.l. de
ontwikkeling van do maatschappij.
Wat hot gehalte betreft van de uit
gezonden onderwijskrachten, de mi
nister kan verzekeren, dat nauwlettend
de keuze wordt gedaan. Steeds wordt
hot schooltoezicht gehoord en gevraagd
om een gemotiveerde buoordceling van
do Bchoolautoritoiten.
Er is ook aangodrongen op salaris-
verbotering van do onderwijzers. De
minister moet daarop antwoorden dat
hot niet kan-
De gelijkstelling van de salarissen
van onderwijzers en onderwijzeressen
goeft do minister aanleiding op te
morkpn, dat een onderwijzer moor uit
gaven in Indië heeft. Intusschen is
en stap in de richting van de gelijk
stelling reeds gedaan. Daarvan moe
ten de resultaten worden afgewacht,
alvorens een tweede stap kan worden
gedaan.
Het gezamenlijk aantal leerlingen
op do 3 H. B. Scholen steeg van
1902—1906 maar zeer weinig. In
1806 werd de toelating verruimd en
sedert trad er een sneue stijging in;
in den cursus 1910/11 waren er 811
jongens en 27$ meisjes. Na de ope
ning van de M. U. L. S.-scholen daal
den die getallen resp. tot 704 en 227.
Daaruit blykt, dat die M. U. L. O.-
scholen voldoen. De minister kan das
op dit oogenblik niet denken aan de
oprichting van een H. B. 8. te Ban
doeng.
De minister acht het ook onbillijk,
dat men aan inland|efae kinderen wél,
aan Eurogpoiche kinderen niet den
eiscb stelt van Nedérlandsch te ken
nen om te worden toegelaten tot de
gewone latere school.
Maar nu* dringt de heer Ketelaar
aan op oprichting van Staatsfröbel-
scholen. Dat moet men ecKter aan
het particulier initiatief overlaten.
Do heer Ketelaar (v.-d.): Er zijn
er slechts 68 op geheel Java.
De MinisterDe fröbelscholen zijn
slechts noodig voor zinderen, die later
naar Hollandsche scholen gaan. Zóó
komt dit cijfer in een ander licht
Het afschaffen van het onderwijs
in do Franscbe taal op de gewone
scholen zou nog zoo Biecht niet zijn.
Maar de zaak houdt verband met den
overgang van jongens van de Indische
naar de Hollandsche II. B.-scholen.
Don heer Scheurer antwoordt de
minister, dat het bezoek van inlandsche
meisjes aan de scholen op Java en
Madoera zeer gering is. Als er be
hoefte blijkt aan M. IT. L. O.-scholen
voor meisjes on het particulier initia
tief sticht zo, dan zal de minister deze
steunen.
De Minister: Wij hebben thans een
intensief bestuur op de Buitenbezit
tingen. Daarvoor was noodig, dat er
ovenwicht zou komen tusschen de ont
vangsten en uitgaven in de verschil
lende streken-
Do hoor Colijn werd met een onder
zoek belast en bezocht ook de Mina
hassa en bevond, dat do gewestelijk^*
uitgaven dë inkomsten met 3 ton over
troffen, terwijl nog niets werd bijgo-
dragen in de algemeens kosten. Dat
tekort werd veroorzaakt door de bui
ten verhouding opgevoerde onderwijs
kosten.
Het is beslist en absoluut onjuist,
dat de heer Colijn een rapport uit
bracht, dat niet steunde op do toiten.
Die beschuldiging wijst spr. mot kracht
af. Toen, na dit rapport, heeft men
gezegd het onderwijs moet gegeven
worden aan de zending. Dat was geen
gedachte van den hoer Colijn, doch
een gedachte, die reeds vrooger was
opgekomen en die d« heer Colijn heeft
uitgewerkt. Toen dit plan bekend
werd, kwam de agitatie, geleid door
den hoer Vierssen. Er is toen oen
ambtenaar heengezonden, die een
volksbeweging tegen do conversie
coÜÉit eerde, oen volksbeweging, deels
kunstmatig, doels spontaan. Nadat dit
gebleken wai, is de G. G. gekomen
met het thanti verdedigde voorstel om
de neutrale school te laten bestaan
on de zendingsscholen daarnaast te
behouden.
Steeds heeft men hiei in Nederland
gewenscht, dat de bijzondere school
met de openbare school zou kunnen
concurreeren. I)at beoogt men ook
voor Indië. Nu is er beweerd, dat
het aantal vakken zal worden ver
minderd en daardoor het onderwijspeil
zal dalen. Maar het komt niet aan
op hot aantal vakken doch op de uit
komsten. En wat is liet resultaat ge
weest l)at -in 1909 5361 leerlingen
de gouv.-scholen verlieten zonder en
458 met certificaat. Daarom moet
men zyn kraéhten concentreeren op:
lézen, rekenen en schrijven. De mi
nister wil mot de'Indische regeering
overleggen om de kinderen, die van
de eenvoudige scholen komen, gratis
toe te laten tot de 2d# klasse-scholen.
De districtshoofden hebben voor
niets meer te zorgen dan bij den be-
staanden toestand. I)e regoering blijft
de onderwijzers en de sohoolbehoeften
betalen. De gou vernemen ts-school
blyft met volle kracht gehandhaafd.
Do regeering beoógt met de uitzen-.
ding van een commissie niet een nader
onderzoek. Als de Kamer de f 10.000
toestaat, dsn is dit voor een commissie
voor de uitvoering van do plannen.
De zending heeft toezicht op haar
eigen scholen noodig; speciaal contröle
over de onderwijzers. liet is eigenlijk
een ambulant hoofd. Het gouverne
ment handhaaft echter zyn toezicht,
en de .adjunct-inspecteur zal in do
Minahassa blijven. Het amendement-
Ter Laan is dus ongowenscht.
Do heeron Hugennoltz ,(s. d. a'. p.),
Roessingh (u. 1.), Ketelaar (v. d.) en
Terlaan (s. d. a. p.) repliceeren.
Na dupliek van den Minister wordt
het algemeen debat over de G*1" af-
deeling gesloten, en de vergadering
verdaagd tot Woensdagochtend 10%
Maandagavond omstreoks 6 uur is
op de 2e verdieping van perceel no.
147 in de Niquwe Kerkstraat te Am
sterdam, bewoond dóór den makelaar
Roodenburg, een felle bryd uitge
broken. Hot vuur sloeg door de ramen
naar buiten en tastte ook de derde
verdieping aan, waar een naaisters-
atelier gevestigd wa? Alle bewoners,
ook de meisjes, werkzaam op het ate
lier, konden zich bijtijds in veiligheid
stellen. De twee verdiepingen brand
den geheel uit.
Omtrent de oorzaak van den brand
verkeert men in het onzekere. De echt-
gen oote van den heer Roodenburg
schrijft het ontstaan van den branc
hieraan toe, dat de slang van de gas
lamp is losgeraakt. Hijzelf meent echter
dat hii de lamp heeft uitgedraaid toen
hij de kumer verliet.
I)o politie stelt een onderzoek in.
De werkman G. Stremmelaar, die
op de fabriek van de firma Krol en
Co. te Zwolle dezer dagen door een
ontploffing van een vat met loog zoo
deerlijk word getroffen, is in het
Sophia-ziekenhuis te Zwolle overleden.
Hy laat oen vrouw met 7 kinderen na,
Gisterenmiddag is op den Parallel
weg te Rotterdam aangehouden een
bekenden landlooper, te Charlois thuis-
behoorende. In zijn bezit zijn in ver
schillende zakken gevonden 127 rijks
daalders. De man wilde de herkomst
daarvan niet opgeven, zoodat ver
moed wordt, dat het geld door mis
drijf is verkregen. Hij is voorloopig
in bewaring gesteld.
Te Purmer, bij Edam, is o verloden
ds. J. J. Bange, sinds 1891 predikant
bij do Ned. Herv. gemeente aldaar.
De overledene stond voordien te Ilooge
Zwaluwe, Klaaswaal, Zevenhuizen en
Drachten.
De Winkelsluiting te Amsterdam.
Vanaf 29 Nov., mogen de winkels
tot en mot 6 Dec. a.s. tot 's avonds
11 uur geopend blyven. Men weet,
dat deze regeling met het oog op het
St. Nicolaasfoest in de verordening is
opgenomen. Een andere afwijking van
de negen-uursluiting is bepaald voor
het Kerstfeerst. Met het oog daarop
mag van 17 tot en met 24 Dec. tot
J.1 u. 's avonds opengehouden worden.
Zaterdagnamiddag geraakte H. do
Jong te Zuidlaren door instorting van
een nieuwen zandput bekneld tegen
don steilen rand van eon put, waar
door hij inwendig zware knouzingen
bekwam, waaraan hij spoedig daarop
overleden is.
Bij den verkoop van olmen in
Zeeuwsch-Vlaanderen werden hooge
•rijzen besteed, van f.90 tot f 130.
ielfs werd voor een boom f 160 be
taald. De boomen werden vooral door
Belgen gekocht.
Te Eeclo, bij de Belgisch-Zeouw-
sche grens, vierde Zondag J. A. Van
Doorsselaar onder groote belangstel
ling zyn lOOsten geboortedag. Do ja
rige werd officieel ten stadhuize ont
vangen en toegesproken; hem word
een soren#Bo gebracht 'en des avonds
werd eén vuurwerk Ontstoken.
Onder de gemeente Diver (Z.-W.
Drente) is, zoo vertelt de Tel., eenigo
weken geleden een jongeling spoorloos
verdwenen, dat was na de Diever
markt. De familie, radeloos van smart,
ging naar een waarzegster, die de ver
zekering gaf, dat de verdwenene in
Holland op een flinke boerderij werkte,
en na pen paar dagen bericht zou zen
den. Nu. was de familie gerust en
bleef wachten op een brief. Doch deze
week werd haar vertrouwon in de
orakelspreuk "van de waarzegster op
droeve wijze beschaamd, daar een
schipper het lyk van den vermiste bij
de Witselterbi ug uit het kanaal visohte.
Diefstal van gobelins.
Men schrijft ons:
In den nacht van 24 op 25 Nov.
i.l. zyn door inbraak uit ijen Dom te
Xanten twee geweven wandtapijten
t»-g- gobeling) gestolen en waarschijn
lijk over de Nederlandsehe grens ge
bracht: De tapijten zyn ieder 2.60 X
1.75 M.het eene stelt voorAhas-
verus en Esther, het andere: l)avid
en Abigaël. In de randen zijn bij ieder
8 wapens aangebracht en het opschrift
-Dit tappita gheeft heer Adolf van
Wielick. 1574.
Nu de diefstallen van kunstvoor
werpen in kerken en musea dagelijks
toenemen, wordt het van een waarfyk
dringend belang, dat eindelijk eens een
der dieven gegrepen wordt.
Mocht ietnand de gestolen stokken
onder de oogen krijgen, dan wende
hij zich onverwijld tot het naastbij-
zijnde politiebureau. Kennisgeving aan
prof. Renard zal natuurlijk op hoo
ge n prys worden gesteld, doen vóór
alles waarschuwe men de politie.
Gisternacht te halfeen ontstond er
te Leiden een vrij hevig uitslaande
brand in het perkeel Lange Mare no.
22 waarin een handel in papier en
kantoorbehoeften wordt uitgeoefend.
Door de spoedige hulp van de brand
weer kon men de vlammen tamelijk
spoedig bedwingen, zoodat alleen de
benedenverdieping het moest ontgel
den, die dan ook bijna geheel werd
vernield. De bovenverdieping bleef
gespaard maar bekwam veel water
schade. De oorzaak van den brand
is tot dusver nog onbekend. Het per
ceel was tegen brandschade verzekerd
evenals de inboedel enz.
Geheimschrift der kellners.
Kellners en hotelbedienden in het
algemjen, zijn gewoonlijk een uitge
slapen volkje. Zij hebben oen buiten
gewone handigheid in bet juist beoor-
deelen van «le gasten en weten in een
minimum van tijd wat voor de vloesch
ze in de kuip hebben. Toch bedienen
ze zich om elkaar en zoodoende weer
zich zelf hierbij nog een beetje te hel
pen, van hulpmiddelen. Zij hebben n.l.
oen geheimschrift uitgevonden.
Mag men oen Amerikaansch blad
de „World gelooven, dan bestaat het
niuwe geheimschrift der hotelbedien
den daarin dat zij mot krijt of met een
scherp voorwerp, toekenb maken op
verschillende plaatsen op de koffers.
Eén cirkelkwartier aan den linker-
bovenkant van den koffer duidt den
onervaren nieuweling aan, die gemak
kelijk geplukt kan worden, terwijl oen
loodrechte streep rechts boven in den
hoek den slechten gast en krenterigen
fooigever branmerkt. Een loodrechte
streep vlak naast het slot duidt den
vrijgovigen, een kruis in den rechter
benedenhoek den vrijgevigen maar
zoor voel eischen stellenden gast aan.
De brompot, die overal wat vindt aan
to merken, wordt door een dwarsloo-
ponde streep in de opmerkzaamheid
aanbevolen.
Mot deze vijf teekens wordt alles
uitgedrukt wat voor de hotelbedienden
van belang is en de hotelkootaier kan
bij aankomst van den reiziger, nog
vóór deze den voet over den drem
pel van het hotel gezet heeft, door
een handbeweging don ijverig toe
schietenden portier reeds te verstaan
geven, met wat voor soort gast men
te doen heeft.
Naar aanleiding van dit Ameri-
kaansche bericht deelt de „Köln. Zfcg."
mee dat ook al in vroeger tijd de
hotelbedienden een geheimschrift had
den, doch van anderen aard. Toen
plakten zij tot reclame dienende hotel
plakkaten op verschillende, voor do
ingewijden bekende wijzen op de kof
fers der gasten. Er kwam echter oen
tijd dat een slimme zakenman op het
idee kwam zulke hotelmerken in den
handel te brengen en menigeen die
nooit in het buitenland was geweest,
liet op zijn koffers dergelijke papier
tjes plakken. Zyn argelooze medebur
gers dachten dan dat hij minstens
den winter in Egypte, de lento aan
het meer van Genève en den zomer
deels in een voorname zeebadplaats
deels in een schitterend hotel in Zwit-5
seriand had doorgebracht. Op die
manier ging de boteekenis van de
hotelmerken voor de hotelbedienden
verloren.
Te Grave heeft Maandag een hevige
brand gewoed in de Ned. Herv. Kerk.
Vooral het orgel heeft veel geleden.
De kerk wordt des Zondags verwarmd,
en men vermoedt, dat het vuur is
ontstaan door een uit de schoorsteen
pijp ontsnapte vonk.
Gistermorgen is te Utrecht de dienst
bode van den concierge aan 's Rijks-
munt uit het zolderraam op straat ge
vallen, terwyl zij kleedjes uitklopte.
Zij was onmiddellijk dood.
Een goederentrein heeft gisteren
tusschen Coevorden en Stadskanaal
een 82-jarige vrouw overreden. Zij
was terstond dood.
In het Westelijk stadsdeel van Rot
terdam loopt in de laatste dagen een
juffrouw met rood haar rond, die zich
voor modiste uitgeeft. Bij gegoede in
gezetenen tracht zy van de dienstboden
kleeding in handqn te krijgen, die
die versteld moet worden. Dit is haar,
zooals bekend is geworden, gelukt in
de Henegouwerlaan en op den Heem
raadssingel. De personen, die haar
kleeding hebben meegegeven, hebben
haar tót nog toe niet terug gezien.
Te Venlo is Maandagavond afge
brand de bergruimte met stalling van
den heer Hulzen, gelegen Achter-de-
Kazerne. Oorzaak onbekend.
In „De Waard" (N.-H.) is gisteren
het huis van Korver afgebrand. Eenig
huisraad werd gered. De bewoners
waren afwezig.
Te Koog aan de Zaan brak gister
avond ongeveer 6 uur door onbekende
oorzaak brand uit in de timmerschnur
van de wed. Jacob de Vries aan de
Htatiousstraat. Met drie slangen >p de
waterleiding kon hpt vnur bedwongen
worden. Do werkplaats brandde groo-
tendeelB uit.
Roodvonk.
De Roomsch-Katholieke scholen
voor jongens en meisjes te Purraerend
zijn, wegens 't heerschen van roodvonk
gesloten. Een onderwijzeres, mej. Mirck
werkzaam op de jongensschool is in
zoo hevige mate aangetast, dat ze
binnen eenige dagen is o verloden. Ook
een onderwijzer van dezelfde school
heeft roodvonk.
Dinsdagavond is te Koog aan de
Zaan brand uitgebroken in de timmer
werkplaats van de firma Wed. Jb. de
Vries. De brandweer wist niet alleen
het vuur tot dit perceel te beperken,
maar slaagde er ook in nog een deel
daarvan te sparen. Do orzaak is on
bekend.
Donderdag 30 November zal de
Nederlandsehe Glas vei zekering-Maat
schappij, do oudste van dien aard in
Nederland, directeur do heer W. P.
van der Held, gevestigd te Rotterdam,
den dag hordenken waarop zij vóór
50 jaren werd opgericht.
Gisterenavond reed oen 12-iarige
jongen op de Leuvehaven te Rotterdam
mot zijn fiets te dicht langs don water
kant. Hij viel van den kant en kwam
terecht op het dek van een daar liggend
schip. Do fiets viel in hat water.
In bewustoloozon toestand is hij por
brancard van de verooniging E. II. B.
O. naar het ziekenhuis gebracht.
De kerkbrand te Vlissingen.
Men schrijft ons uit Vlissingon
Naar wij vernemen, zal de 62-jarige
loodgieter A. J. V. alhior in hoogei
beroep gaan van het vonnis van do
rechtbank te Middelburg van 17 No
vember jl., waarby hij wegens het
veroorzaken van brand dooi' schuld,
waardoor gemoed gevaar door schuld
ontstond, veroordeeld werd tot-L4 da
gen hechtenis.
Evenals in eorste instantie zal ook
voor hot gerechtshot mr. J. Adriaanse,
advocaat te Middelburg, voor V. als
verdediger optreden.
GOUDA, 29 November 1911.
VSBOADEBINO VAN DEN RaaD DKft
GEM RENTE GOUDA.
Op Vrijdag 1 December 1911, des
avonds 7®/| uur.
Aan de orde
1De benoeming van
a. een Gemeente-arts, ter voorzie
ning in de periodieke aftreding
van den heer P. de Boer.
b. een Onderwijzer aan de school
v. g. 1. o. No. 4.
c. een tweede Leerares voor de
afdeeling A der Stads-Muziek-
school.
d. een lid en een plaatsvervangend
lid van het Scheidsgerecht.
2. De voorziening in periodieke vaca
turen in Commission en Besturen
van plaatselijke instellingen.
3. De voorstellen tot onbewoonbaar
verklaring van de woningen aan
de Lombardsteeg No. 4 en aan de
Nieuwe Haven No. 188.
4. Het voorstel tot wyziging derGe-
meente-begrooting voor 1911.
5. Het voorstel tot onderhandsche
verpachting van het overzetveer
in de Kattensingelgracht.
6. Het voorstel tot intrektóng van
artikel 4 der Verordening als be
doeld in de Artt. 6, 7 en 11 der
Drankwet.
7. De motie van den heer A. J. IJs-
selstijn om de benoeming van tijde-
lyke opzichters bij buitengewone
werken te doen geschieden door
den Raad.-
Bij Kon. besluit-van 22 Nov. 1911
ia met ingang van dien datum herbe
noemd tot Voorzitter der plaatselijke
Commissie voor de Ongevallenverze-
ring te Gouda, de heer Dr. A. C. A.
Hoffman, alhier.
De a. 8. uitvoering van de dames-
zangvereeniging „Arnold Spoel", is
naar wij vernemen, Vastgesteld op
Maandag 18 December a.s. Uitgevoerd
zal worden, het oratorium „Paulus"
van Mendelssohn. Als solisten zullen
optreden de damee, Mevr. J. E. Fruyt
van Hertog—Pasveer (sopraan), Mej.
C. van Reedt Dortland (mezzo-sopraan
Mej. A. Scholten (alt), allen alhier en
de heeren Chabot (tenor), en C. Bac
kers Jr. (bas), beiden van Rotterdam.
Do afd. Gouda van den Bond van
„Vrouwenkiesrecht" zal Maandag 11
Dec. a.s. 's avonds 8'^ uur een open
bare vergadering houden in de Soc.
„de Réunie." Als spreekster zal op
treden Mej. Mr. E. C. van Dorp, met
het onderwerpOver den arbeid der
gehuwde vrouw.
G ASCONTROLE.
29 Nov. 1911, 2 uur namiddag.
Druk 44 m.M.
Lichtkracht 13.76 Kaarsen.
Warmtegevend
Vermogen 52o° (-aJor,ën-
Maandagavond hield do heer L.
Hoejenbos, lid van don Haagschen
Gemeenteraad voor de leden der Goud-
sche Coöperatieve Voreeniging voor
genees- heel- en verloskundige hulp
een voordracht over het onderworp
Is de oprichting van een begrafenis
fonds gewenscht?
In den breede zette de spreker de be
zwaren uiteen, die aan do oprichting
en instandhouding van een dergelijk
fonds zijn vei bonden en concludeordo
dat het voor een verooniging als die
voor welko hij optrad, niet wonsche-
lijk zou zijn ora een begrafenisfonds
in eigen beheer te stichten.
De penningmeester der voreeniging
bracht in deze vergadering verslag uit
van zijn gevoerd geldelijk beheer, waar
uit bleok dat het ziekenfonds een na-
deeiig saldo had te boeken van
f369.64, do apotheek daarentegen een
voordoolig saldo van f380.42, zoodat
or totaal gedurende het eerste halfjaar
1911 een winst is gemaakt van f 110.78.
Rkruwijk. Donderdagavond om
streeks 11 uur brak er een uitslaande
brand uit in een schuur by het stoom
gemaal van den polder „Middelburg".
De Bchuur brandde tot don grond af.
Toegeschoten hulp wist met emmers
water het belendende stoomgemaalgo-
bouw te behouden.
Oorzaak onbekend. Assurantio dekt
dé schade.
RECHTBANK TE ROTTERDAM
Strafzitting.
De 19-jarige boomkwoeker N. S. te
Boskoop, gedotineord bekende op 29
Oct. uit een café te Gouda oen rijwiel
te hebben 'ontvreemd.
Eisch wegens diefstal twee maanden
gevangenisstraf; bekl. is nog nooit
veroordeeld.
Mr. v. Kossem sloot zich bij het oor
deel der rechtbank "aan.
I)e rechtbank heeft gisteren ver
oordeeld
T. D., 48 jaar, bode te Bergambacht,
wegens bedriogelijke bankbreuk, tot
drie maanden gevangenisstraf.
D. van den H. te Capelle a'd IJsel,
wegens mishandeling, tot f5.— boete
subs. 10 dagen hechtenis.
Vliegen.
De aviateur Heinrich van der Burg
behaalde gistermorgen op het vlieg
terrein „De Molenheide" nabij Breda
op een Sommertweedekker op schitte
rende wijze zyn brevet als vlieger.
Te 9 uur 20 min. steeg hii op voor
de eerste vlucht en beschreef de vijf
achten in 13 minutente 9 uur 47
min. steeg hij voor de tweede vlucht
op en volbracht deze in 11 minuten.
Beide keeren vloog hij op een hoogte
'van ruim 30 meter en landde hij keurig.
Te 10 uur 10 min. volbracht hjj een
hoogtevlucht, waarbij hij een hoogte
wn ongeveer 100 meter bereikte.
TWEEDE KMtR.
Zilttiug van heden 29 November.
Indische begrooting.
In de eerste plaats werd hedenmor
gen gestemd over het amendement-
Ter Laan om de begrooting met f 1.
te verminderen. Het werd verworpen
met 36 tegen 21 stemmen.
Daarna kwam het artikel betref
fende de reorganisatie van het onder
wijs in de Minahassa en op de Sangir-
en Talaud-eilanden in stemming welk
artikel werd aangenomen met 35 tegen
23 «temmen (rechts tegen links.)
De heer Middelberg verkl&rde by
vergi&ing twen gestemd (e hebben.
De heer Ter Laan besprak het
dessa-onderwys, waarin vooruitgang
valt te constateeren. De ambtenaren,
die met de regeling daarvan belast
zyn, hebben een damebare taak. De
positie der onderwijzers moet men zoo
goed mogelijk maken. Hot landbouw
onderwijs moet niet vergeten worden.
Spr. kwam vervolgens tot de in
landsche scholen. De bezoldiging van
het personeel bij die scholen is be
neden peil.
Spr. kwam er tegen op dat het
gouvernement subsidies geeft voor
onderwijzers aan particuliere kweek
scholen, die in het geheel geen be
voegdheid hebben zelfs niet de een
voudige huipact e. Met name zijn dat
katholieke missionarissen. Wat voor
ondorwijzors worden op die manier
opgeleid Men kweekt eenvoudig
propagandisten, die op de bevolking
worden losgelaten. Maar daardoor lokt
men het optreden van andere propa
gandisten uit.
Spr. kwam vervolgens tot de gere
organiseerde scholen 1ste klassedie
opleverde voor het klein-ambtenaars
examen en voor de hoofdenschool. I»
men daarmee wel op den goeden weg
Is het niet heter de inlanders die daar
voor in aanmorking komen toelaat tot
de Europeesche school dan deze half
slachtige school te bezigen Spr. gaf
dat ter ernstige bestndeering ter over-
woging.
De heer Verhoy (u.l.) besprak het
huisvlijtonderwys waarvoor z. i. meer
gedaan moet worden.
De minister van Koloniën antwoord
de dat de oprichting van de dessa-
scholen niet afhankelijk is van do
meerdere of mindere sympathie dor
ambtenaren maar dat 'hot do vaste wil
is der regoering om do oprichting van
dio scholen to bevorderen.
Het landbonw-ondorwijs op die
scholen moet heel eenvoudig zijn en
hoofdzakelijk bestaan in het goede
voorbeeld.
Met tractementsverhoogingen moet
men voorzichtig z(jn.
Spreker kwam op tegen do wijze,
waarop de heer Ter laan sprak over
do inlandsche kweekscholen. Van „los
laten van propagandisten" is goen
sprake. Het ligt niet in de bedoe
ling om de kweekschool te Ambon
aan de zending over te dragon.
De regeering wil zooveel mogelijk
bevorderen dat ook op do inlands, hu
scholen het Hollandsen als oertaal te
bezigen.
Het aantal loerlingen op de huis-
vlytschool te Ngawi gaat gestadig
achteruit.
De Voorzitter deelde mode dat do
chefs van allo politieke fracties in
stemming hebbem betuigd mot zijn
voorstel om voor de replieken mot
langer dan 10 minuten het woord
te geven.
De heer Ter Laan repliceerde en
de Minister dupliceerde.
BK onderaf cl. 106 (armwezen) be
sprak de heer Bogaardt (r. k.) het
katholieke weeshuis te Samarang. Hij
wil de subsidie daarvan verhoogd zien.
De minister zal overwegen. Bijvolgn.
107 (Geneeskundige dienst) merkte
de heer Schreurer (a.r.) op dat men
met de reorganisatie van den burgerl.
geneesk. dienst op den goeden weg is.
Men leidt na ook verpleeger» en ver
pleegsters op maar neemt geen leer*
lingon aan die ouder zyn dan 18iaar.
De leeftijdsgrens is te laag. Spr. heeft
zelf ook opgeleid zyn eerste leerling
was een weduwvrouw van 26 jaar, en
die werd een uitstekende verpleegsters
De Javanep zijn»voor deze taak zeer
geschikt. Spr. vroeg salarieering der
leerlingen gedurende hun studietijd.
De heer Ter Laan (s.d.) bepleit een
betere regeling van de opleiding der
dokter-dyawa's
De minister zei weigering toe.
Bij de afd. VI (Landbouw, Nijver
heid en Handel) hesprak de hoor Bo-
gaardt den boschbouw en de djeloe-
loeng (rubber) concessios. Groote con-
cesssies zyn niet in het belang der
inl. bevolking'.
Concessie.
Konstantinopel, 28 Nov. De Benaat
had zijn goedkeuring gehecht aan de
concessie, verleend aan de Bagdad-
spoorwegmaatschappij, voor den aan
leg van een spoorweg van Adabasar
naar Boaion en de verlenging van die
lyn.
Konstantinopel, 28 Nov. Volgens de
meeningen in al de officieele kringen
in de Porte kan de blokkade van do
Dardanellen voorgoed van hot pro
gram geschrapt geacht worden naar
alle vrees voor een optreden van Italë
ter zee of een aanval op de forte bij
de Dardanellen is nog niet geheel ver
dwenen.
De zelfde kringen meenen dat Tur-
kijo zich tot het uiterste zal verzetten.
Aardbeving.
Lissabon 28 Nov. Een aardschok
deed IJssabon opschrikken. Onheil
werd niet verwekt.
Taxi-chaffeurs-staking.
Parijs 29 Nov. Bij wyze van pro
test tegen de verhoogde rechten op
benzine zouden de taxi-chauffeurs
staken. Het ziin er echter slechts 210
van de 2300 die aan de staking deel
nemen.
Een zware straf.
Het hof van gezworenen te Bamberg
heeft een journalist die oen portomon-
naie met 45 Centimes stol, veroordeeld
tot zes jaar dwangarbeid.
De staf muziekkorpsen.
Van welingelichte ande vernemen
wij dat het voornemen bestaat mot de
hervorming vau do stnfinuziokkorpsen
der regimenten infanterie in-fanfare
korpsen vooralsnog niot voort te
gaan.
Prov. Staten van Utreoht.
De Provincial Staten van Utrecht
benoemden heden tot griffier dier
Staten do heer Mr. Dr. A. van Door-
ninck, Hoofdcommies ter Secretarie t«
Utrecht, die als No. 1 op de voor
dracht was geplaatst.
Studentenstaking in 8panje.
Madrid, 28 Nov. I)e Studenten, die
over de houding welke de regoering
na de gelnmrtenissen te Barcelona in
neemt, ontevreden zyn, hehben de
algemeeno staking in Spanje uitge
sproken. (Dé jongelui willen, als zoo
vaak, onder dit voorwendsel don aan
vang der kerstvacantie vervroegen).
Azië.
Teheran, 28 November. Do Russische
gezant blijft voorloopig Teheran. Het
is echter niot zekor of do Russche
troepen teruggeroepen zullen worden.
Het nieuwe Kabinet zal pas konnis
maken met het parlement, als de on
derhandelingen met. Rusland zoover
gevorderd zijn, dat zo aan het Porie-
ment tor goedkeuring én ter neming
van oeu besluit kunnen worden voor-
gelogd.
Italiaanseh—Tnrksche oorlog.
Tripoli, 29 Nov. De Italianen lo-
don in het gevecht van 26 Nov. do
volgende verliezen
2 officieren gedoód, 3 gewond14
soldaten gedood en 105 gewond.
Opstand in China.
Nanking, 29 Nov. De revoluti
onairen zyn hedenmorgen door de
vier poorten binnengekomen.
Vechtpartijen in don Oostonrijkschon
llyksraad.
Ween cm 29 Nov. In do Rijksraad-
zitting van hodon is het tot Hevige
vechtpartijen gekomen, waardoor de
«itting moest worden opgeheven.
De Duitschers beginnon ergerlijke
handtastelijkheden tegoftwer deTsje-
ohen tenoindo hen te verjagèh.
der nieuwste modellen
Wintermantels, - Costumes,
Blousen, J upes, J upons, Holies
en Japonstoffen
alsmede eene groote keuze
PRLTI.RIIKII
van de goedkoopste tot de beste
soorten en scherp concurreerende
prijzen.
Aanbevelend,
MARKT 96, OOÜDA.
GOUDA, Kleiweg li.
Onderricht gratis niet slechts
in het machinenaaien, maar
ook in het borduren en atoppen op
de naaimaohine.
▼an het Koninklyk Metefriologiach-
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 776.9 te
Riga, laagste stand 748.1 te Seij-
diafjord.
Verwachting tot den volgenden dag:
Zwakke wind, uit zuidelijke richtin
gen, meest bewolkt, weinig of goen
regen, zelfde temperatuur.
VAK DKK
Kirrclf iktnürI te Anstitrdim
99 NOV. 1911.
ÜIUlAlMSlwn lZÏ£
Ned. Gert. Werkelijke
Schuld 3 pet. 82l/| 82
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pet. 92 92
Port. Obl. 8de Serie
Araort. Schuld 3 pot. 0éV| 64
Russische Obl. 1906
6 pet. 106'/,
ld. Obl. (Gr. Russische
.Spw.mn.) 1888 4 pet. 907/» 90s/,
ld. Obl. (NieolaiSpoor-
reg) 1867-09 4 pet. 6Js/s
ld Obligatie 6e Emis
sie 4 pot SÖ'/t.
Japan. Obl. 1899 4 pet. ®M/u 89%
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 5 pet. /ti
Brazilië. Funding Lee-
ning 5 pejt.
Obl. 1889 4 pet. #7%
Venezuela Dipl. Schuld
1905 3 pet. M«/i
Baak- en freélet iMtal-
liiffen.
Nod. Bankoandcelen '-204
laduitr OnéernenilMcen
American Car A Foun
dry Comp. C. v. A. 56% 66
Id.Smelting A Retining
Co. Cert. v. Aand. 73% 73%
Anglo American Tele
graph Oy. Cert. v. A. H6,a/iJ 25'%,
U. 8. Steel Corp. Cert,
v. Gow. Aand.' 94% 64%
Kal. ('redlef Insfrll. en
Cnltnnr Ondernemingen
Handels ver. .Amster
dam" A ami. 224 224
Jav. Cultuur Mij. Aand. 289 288»/,
Ned. Handol-Mij. C.v.A 186% 186*/W
- l|)nbN« l(jen.
Ketahoen" Mijnbouw
Mij. Gow. Aand. 67'/, 07%
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand. 567 561
Great Cobar Aand. 50% 49%
Pelrolenm Ondern
Dorische Petroleum In
dustrie My. Oew. A. 158180
Kon. Ned. My.tot Expl.
v. Petr. Bronn. C.v.A 447 449
„Shell" The Transp. A
Trad Cy. 0. v. O. A 438
Mekeepvaart Myen
Ned.-Am. Stoomvaart-
Mij. Aand. 170%
Stoom vaart-My. „Zoo-
land" Preferente A. 116
Int. Mercantile Marino
Oy. afgost. Prof. A. 16% 16»/,
Tabak -Ondernemingen.
Bindjey Tabak My. A. 112% 111%
Nieuwe Asahnn Tabak
Mij! Aand. 18%
iSilau" Asahan Tabak
Mij. Aand. 42
Mrersen
Maxwel Land Gpant
Cert. v. Aand. 4%,
Peruvian Corporation
Ltm. Cert. v. Aand. 11 %J 11
ftpoorwegen.
Holl. IJzeren Spoor-
wegmij. Aand. 81%
My. t. Expl. Staats
spoorwegen Aand. 93
Zuid-Italiaan. Hpwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet. 66% 66%
Warschau-Weenen
Hpoorwogmij. Aand. 182% 186%
dito dito Act. de Jouias. f 105.|f
A merika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet. 98%
Fine Spoorweg- My.
Gew. Aand. 82% 3l"/w
Union Pacific Railroad
Cy. Cert v. gelr! A. 176% 176%
Wi&uh Gew. Aand. 11%, 10%
Premielecnlngen
Amsterdam Aand.3pct 101%
Hongarije. Thai *-Re-
gulirungs-Ges. 4pct. 156% 154%
GELDKOERS.
Prolongatie 44% pCt.
Amerikanen kalm en prijshoudend,
Amalgamated iets minder, Petroleum
vast, Tabakken kalm, Culturen weinig
verandering, Rubber iets vaster, Nat.
Staatsfondsen zeer weinig omzet, Bui?
tenlandsche kalm, Mijnen kalm.