N(K 11770.
Zaterdag 20 «Januari 1912.
50e Jaargang.
1
behalve Zon
en
Het/„cartel" links.
IDufX.
EEULLE'IOA.
^erneóeróe carols.
jn's Inkt
k de BESTt:
J C HADELIJ KI
10LLAND.
WARENHUIS, Spuislr. Den Haag.
Balans-Verkoop.
>UDt,
Si. .lanskerk, ilrr
eekeningen ent.
Il A BETH,
JANSkERk
Eeiste Blad.
KRAMM,
Uitgevers, Gouda
©an. u^-d-^rextexxtielolsucL voor O-ovló-sl ©zx Oxxxstr©Js:ezx.
Verschij nt dagelij ks
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
5TTE
paraat.
IAUS
n
5TE.
RNHEM.
Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
i
f 1.25
12)
Gecostumeerd
1 Zn., Gouda.
(Wordt vervolgd.)
I
fONG, Coiffew.
n 31.
;ns
BRIGHT DBR
ar beroemde
Kerkglazen
E 9
71/, u., Nat.
Zereen.. Groote
ng-
rood”, vm. 10 u.
Dageraad”,
chaakbord” 8’/a
Kiesvereeniging
fadering,
iw- en Woning-
adering Onder-
Dit Nummer beslaat uit twee
bladen.
nie van Beeldende
\ilder. Architect en
ie van Bouwkunde
ht.
CENT.
i Réunie” 8 uur.
Nijverheid dep.
it van den heer
r Pottebakkers-
ns Genoegen”,
lap. Dir. Jan-
imeisje.u
ns Genoegen”.
Is-Tooneelvoor-
G.
ihaakbord” 8%
Zereen. „Volks-
Réunie, 8 n.,
uwcomité Chr.
j geregeld tijdig
ontvangen van
>n, vermakelijk-
dan in onze
G0UD8CHE COURANT.
PRIJS VANHETABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad 1.50
Idem franco per postn 1 90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange
Tiende wèg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
wezen. Het Bestuur maakte er zelfs
een portefeuillequaestie van en met
groote meerderheid viel het voorstel.
Slechts weinigen stemden er vóór,
vijf leden, terwijl het voorstel nog
door veertien was ingediend.
Ware het niet veel beter geweest
deze vertooning niet op te zetten?
Een kind toch in de’ politiek wist,
dat er geen quaestie van is, dat
vrijzinnig-democraten en vrij-libe
ralen thans openlijk zouden willen
samengaan. De Unie-liberalen kun
nen er gemakkelijk vóór zijn zoo
lang de beide uiterste vrijzinnige
groepen zóó weinig één lijn trekken,
komt er toch niets van. Zelfs in
1905, toen het tegen Kuyper ging,
wisten vrijzinnig-democraten en vrij
liberalen elkaar niet te vinden.
Het is bekend, dat wij gaarne
Unie en V. D. Bond één lijn zouden
zien trekkenzelfs lacht ons een
hereeniging, in welke vorm dan ook,
wel toe. Maar alweer, forceer niets
Wij kunnen gerust vertrouwen, dat
de vrijzinnige leiders hun plicht zul
len begrijpen en de stemming in den
lande verstaan. Komen er degelijke
voorstellen van boven af. plannen
tot een coalitie op bepaald program,
wij zullen ons hartelijk er over ver
heugen. En wij zijn vol vertrouwen,
dat het daarheen gaat, indien het
moet, en helaas, het laat zich niet
anders aanzien dan dat het zM
moeten.
Dan zal er een behoorlijk samen
gaan komen, een vast accoord, uit
noodweer, uit zelfbehoud geboren,
waar niemand iets tegen kan heb
ben en waar ieder vrijzinnige zich
warm voor zal gevoelen, dewijl dit
ons tot resultaten zal voeren, die
nimmer bereikt kunnen, worden met
concentratiepogingen als nu onlangs
uit de lucht kwamen vallen, pogin
gen nóg eens uitstekend be
doeld, maar die de goede zaak eer
achteruit dan vooruit brengen en
die Rechts aanleiding geven tot ge
schrijf en gepraat over een „cartel”,
n practised kastje.
lesjes 24 snij-
Elisabeth door behendige manoeuvres
gelukt den jonker tot geleider to krij
gen, en terwijl Delgen» met freule Van
Reuth in zeer belangwekkend onder
houd waS gewikkeld, den afstand tus-
schen de beide paren té vergrooten.
Het viel haar in de boschpaden niet
moeielijk hun weg zoodanig te kiezen,
dat ze de beide anderen uit het oog
verloren deze, door het gesprok in
geestdrift ontvonkt, liepen onwille
keurig zachter en letten niet op hunne
tochtgenooten, zoodat de wandeling,
aanvankelijk met hun vieren begon
nen, weldra overging in een tête-é-tëte.
Dit was het juist, wat freule Van
Rensburg wenschto, daar zo vagt be
sloten was alle hulpmiddelen in het
vuur te brengen om haar weerspan-
nigen aanbidder te nopen eene be
slissende verklaring te doen.
Zoodra ze zich dan ook behoedzaam
overtuigd had, dat George eu Héléne
niet alleen buiten het gezicht maar
ook buiten het bereik hunner stem
waren, begon ze den aanval, dien ze
mleidde en voortzette met al die kunst
grepen, welke eene volleci de coquette
in haar arsenaal heeft, vooral als ze
jong en schoon is.
Niet minder gaarne dan wie ook,
zouden ook w ij een hereeniging der
vrijzinnigen willen zien tot stand
komen, indien dit en ziehier de
onmisbare „mits” mogelijk ware.
Zulke vergroeiingen laten zich echter
allerminst forceeren. Hoe voorzich
tiger en beleidvoller aangepakt, hoe
beter ruw doorzetten, alleen met
enthousiasme als basis van optreden,
kan daarentegen veel bederven.
Nu dunkt het ons principieel ver
keerd, dat een aantal leden van
verschillende partijen op een goeden
dag bijeenkomen, plannen ineenzet
ten, publiceeren en trachten door te
zetten. In de residentie, waar vele
der politieke leiders wonen, is zulk
een poging, zeker met de beste be
doelingen, gedaan en hoe deerlijk
heeft men zijn vingers gebrand
Eisch van gezonde politiek- is, dat
die leden, die zulk een plan hadden,
allereerst met eigen leiding, met
eigen bestuur zouden confereeren.
Mocht dit tot niets leiden, dan kan
men ondershands met partijleiders
trachten voeling te krijgen. Dan
hoort men hoe de leiding over zulk
een plan denkt, hoort men vaak
overwegingen, die men niet kende.
Vanzelf toch is een leider beter op
de hoogte van allerlei politieke om
standigheden dan de eerste de beste
partijgenoot zijn kan. Ten slotte
kan men altijd trachten in eigen
milieu zijn meening te propageeren,
het Bestuur ten slotte naar eigen
meening om te zetten en zoo doende
zijn doel bereiken, als het niet
anders kan. Maar nooit trede men
als partijgenoot als zoodanig naar
buiten op, zoodanig, dat dit de be
langen van Uw partij kan schaden
en zeker is het afkeurenswaardig
dit te doen wanneer men niet van
tevoren alles gedaan heeft om de
zaak op normale wijze aan de orde
te stellen.
In de residentie heeft de vrij-
zinnig-democrstische kiesvereeniging
de concentratiepogingen reeds afge-
P. DE MINK,
Telefoon 274.
zoo niet ontleden, ten slotte een heftig
verlangen, een gevoel van gemis, als
hij afwezig, een soort van gelukzalige
voldaanheid, als hij bij mij waseen
aandrang om mij hem waardig te
toonen, te behagen, tot ik eindelijk
op zekeren dag ontwaarde, dat mijn
hart niet meer vrij was, doch hem
toebehoorde, kortom de liefde er haar
tempel had opgeslagen en de god in
dien tempel was „hij,” eindigde ze
blozend, haar schaamrood gelaat aan
den boezem harer bejaarde vriendin
verbergende.
Zacht streek deze over de rijke,
blonde lokken.
„Ge hebt goed geraden, Gertrude,”
lispelde ze, Frans bemint u de levens
vraag voor u beiden zal door hem
worden gedaan. Wat zal uw antwoord
zijn, Gertrude?”
„Ja 1” klonk het uit volle- borst, en
toen, als verschrikt van het geluid
harer eigen stem, vlood Gertrude naar
hare kamer. Het jubelde en juichte in
haar binnenstede zon, die eenige
©ogenblikken achter de wolken was
schuil gegaan, kwam nog even weer
tevoorschijn alsom haar den heilwensch
aan te bieden, en scheen helderder
dan ooithet landschap vertoonde
zich in een tooverachtig waas gehuld,
de geheele natuur scheen met haar te
krijgen als gewenscht ware, dan is
dit waarlijk niet der vrijzinnigen
schuld. Wij beweren niet, zooals
de mannen van Rechts, dat héél
Links, van Troelstra tot van Karne-
beek, bijeen h o o ren, gebonden
door al dan niet mystieke banden.
Bij ons niets van zulke fraseologie.
Al wat vrijzinnig is, voert allereerst
nuchtere politiek, die voor een ieder
te begrijpen is, zondér dat hij zich
blindelings heeft neer te leggen bij
orders van bovenaf. Een uiting als
in een christelijk bfad werd verno
men, dat uren Kuyper zou volgen,
„al voert hij ons naar de hei” is
bij ons ondenkbaar; wij kennen
geen volgen „door dik en dun”,
zijn afkeerig van zulke kudde-ge-
woonten. Vandaar dat wat de reali
teit eischt, bij de onzen vanzelf
algemeen wordt beseft, allzou men
ook willen trachten dat beteef door
bedwelmende voorstellingen weg te
werken. Dit kan lukken bij de
heteronomen, die zelfs het woord
waarmee hun leider hen typeert,
niet begrijpen r zoo ver zijn
onze kiezers geTfflWig nog niet
gekomen.
Maar dit alles verplicht ons ook
tot voorzichtigheid. Niets is natuur
lijker dan dat vele vrijzinnigen tel
kens het gevoel krijgeiu laat ons
alles op zijde zetten, alles vergeten
en vergeven, mits we de „clericalen”
er maar uit krijgen. Als reactie op
de voor ons zoo hatelijke actie der
kerkelijke partijen is zulk een stem
ming alleszins begrijpelijk, wellicht
zelfs onvermijdelijk. Men vergete
daarbij echter niet de eischen van
practische politiek. Politiek wordt
niet in een oogenblik van geraakt
heid, evenmin in een opwelling van
ijver gemaakt. Dat zou later slechts
tot berouw aanleiding geven.
Wij willen ons duidelijk uitdruk
ken. De pogingen den laatsten tijd
door leden van kipsvereenigingen
van diverse vrijzinnige kleur aan
gewend, heeft onze sympathie niet.
leider, Mr. Tydeman, het „tafel
laken doorsneden”, toen het blanco-
artikel werd aangekondigd.
Na 1907, onder het bewind van
Rechts, ging natuurlijk iedere partij
zijns weegs. Van eenig overleg zelfs
bleek niets. Integendeel. In Kamer
en pers leek het eer, of de vrij
zinnigen niets beter te doen hadden,
dan elkaar te bestoken. Keur dit
af, keur dit goed, naar Uw over
tuiging, maar vast staat, dat de
vrijzinnigen reeds sinds jaren en
jaren gesplitst zijn en daardoor de
mogelijkheid openden voor een andere
groepeering der partijen, waarbij het
niet zou gaan clericalen tegen anti-
clericalen, maar conservatieven tegen
vooruitstrevenden. Men kan zelfs
zeggen, dat heel de linkerzijde, nie
mand uitgezonderd, zich voorstander
van. zulk een optrekken verklaarde.
Maar Rechts bleef weigeren, zag
meer heil en voordeel van de coalitie
d'*r door een unio mystica verbon
den, heteronomen, ondanks- alle na
righeid daaraan verbonden. Daarom
is het zoo leelijk. wanneer de heeren
van Hechts ’t telkens weer voor
stellen alsof wij het anti-clericalisme
op den voorgrond stellen en Rechts,
onschuldig als men daar is, dan wel
verplicht is samen te gaan. Precies
het omgekeerde is immers het geval.
Wanneer, ondanks alle pogingen om
tot een meer gezonden toestand te
komen, Rechts blijft samenhokken
en iedere samenwerking met „auto
nomen” van de hand wijst met een
beroep op de eere Gods, of de
ordinantiën Gods, wat rest ons dan
anders, dan noodgedrongen op één
hoop te loopen en ons saam te ver-
eenigen in één phalanx tegenover
dit voos gedoe?
Mocht het gevolg daarvan zijn
dat wij, indien wij ons doel aan de
stembus bereiken, daarnè. niet d i e
éénheid van optrekken kunnen ver-
nJuist lieveIk zie dat ge hem
met meer belangstelling hebt gade
geslagen dan men een oppervlakkigen
bekende doet. Hebt ge eenig vermoe
den, op wie hij zijne keus heeft ge
vestigd
Gertrude antwoordde niet, ze boog
het hoofd en bewaarde eenige oogen-
blikken het stilzwijgen eindelijk hief
ze het hoofd op.
„Mevrouw sprak ze met een kleine
lichte trilling in hare stem, „ik ben
wel is waar, nog een jong en oner
varen meisje, maar ik ben vrouw.
Reeds lang heb ik aan die duizend
kleinigheden, die men gevoelt, doch
niet beschrijven kan, bemerkt, dat
ik uw zoon niet onverschillig ben.
Nu als jong meisje heeft men zijne
illusien en weeft zich, als men zoo
iets bemerkt, van stukje tot beetje
een veelvervig kleed van hoop en ten
laatste, toen ik hem nader leerde
kennen, kwam van vriendschap ach
ting en, och ik kan mijne gevoelens
juichen, ze zag alles door het veelkleu
rig prisma der hoop.
Eensklaps werd haar gezichtje ern
stig een lief en vroom meisje als ze
was, boog ze de knieën tot een innig
gabed.
Lang duurde echter die ernstige
stemming nietze rees op, haar geluk,
hare blijde verwachting moest zich
uiten en vroolijk en opgewekt klonk
haar gezang door de kamer, die ze
tijdelijk bewoonde en een blik in den
spiegel werpende, knikte ze haar stra
lend gezichtje toe, terwijl ze met een
ondeugend glimlachje fluisterde
„Dag, mevrouw Van Spankeren 1”
Plotseling verbleekte zij in één oog
wenk was de geheele natuur om haar
hoen veranderd. De wolken, die de
lucht reeds eenigen tijd hadden bedekt,
hadden zich vast aanéén gesloten, uit
’t Zuiden kwam met pijlsnelle vaart
een donderbui aanzetten, terwijl zij een
hevige windvlaag als bode vooruit
zond, die de bladeren deed opstuiven,
de boomen deed sidderen en buigen
en hoog in hunne toppen zijn zege
lied aanhief.
Daarna bladstilte een zwoele, druk
kende benauwde atmosveer, een geel
groene tint over alles en eindelijk een
felle bliksemstraal, gevolgd door een
ratelenden donderslag, die de ramen
deed dreunen en door de echo’s der
heuvelen werd weerkaatst. Gertrude
stond een oogenblik als van schrik
verbijsterd door die plotselinge ontzag
wekkende verandering in de natuur.
„Een voorteeken”, mompelde ze.
Doch onmiddellijk ook verdween de
zorgvolle uitdrukking weer op haar
"gelaat; slechts één oogwenk was die
er overheen gegleden „Kinderachtig!
een gewoon natuurverschijnsel jaagt
me schrik aan, omdat het toevallig
samenvalt met een keerpunt in mijn
leven. Zou het geluk angstig maken
Dwaasheid Ik mag aan zulke over
spannen gedachten niet toegevenwat
zou Frans wel zeggen, als hij wist,
hoe zenuwachtig en gejaagd ik mij
op dit oogenblik gevoel. Ik vrees, dat
hij mij hartelijk zou uitlachen en te
recht.”
Dat d© jonker met haar angst zou
geschertst hebben, valt niet te be
twijfelen, doch op dat oogenblik zeker
niet, daar hij zich op datzelfde mo
ment in eene allesbehalve benrjdens-
waardige positie bevond.
Zooals hiervoor is vermeld, waren
hij, zijn vriend, Héléne en Elisabeth
naar Meerwijk gewandeld hun plan
was een flinke tocht te maken door
de bosschen en daardoor naar villa
„Johanna” terug te keeren. Het was
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 bij vooruit*
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regeL
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Er is links geen coalitie, geen
concentratie zelfs. Alle praat in
De Standaard over het „cartel”,
dat er reeds zou zijn, is er naast,
is zelfs opzettelijk kweeken van
misverstand. Reeds bij een vorig
begrootingsdebat meende dr. Kuyper,
met de virtuositeit hem eigen, te
kunnen constateeren, dat mr. Goe
man Borgesius zélf van een coalitie
had gesproken, maar ook hier „af
schuwelijk misverstand” bij den
Ommer afgevaardigde de heer Bor
gesius had met geen woord daarvan
gerept en toonde dit met de steno
grafische Handelingen der Kamer in
de hand aan.
Er is dan ook geen sprake van
Links heeft men 4 groepen, van
rechts naar links de vrij-liberalen,
de Unie-Liberalen, de vrijzinnig-
democraten en de S. D. A. P. Deze
juier partijen staan thans absoluut
los van elkaar. Alleen sloten Unie
en V. D. Bond in Januari 1905
een ste in b usverbond met het
blanco-artikel voorop om tot een
oplossing te geraken van de aloude
kiesrechtquaestie. Daarmee hadden
S. D. A. T. en vrij-liberalen niets uit
te staan. De socialisten zegden het
liberale ministerie-de Meester nooit
steun toe en deden zelfs er aan mee
om het te doen tuimelen, zij het
natuurlijk uit andere overwegingen
als de heeren van Rechts, die het
land in gevaar meenden (of zegden)
te zien en de daad bij het woord
voegden, door vol vier ja ar te
regeeren alvorens de wijziging der
Militiewet zal kunnen aangenomen
zijn door de Staten-Generaal. Doch
dit slechts in het voorbijgaan! En
wat de vrij-liberalen betreft, men
weet hoe die bij monde van hun