tank
n.
!N.
9
0
0
IS
assen,
j, enz.
ren tijd door
ren
D
No. 11831 Kxtra.
Maandag 1 April 1012.
51 e Jaargang.
behalve Zon
en
s=i™ aS
le
aradijs
Goudsche Courant
XTietx“ws- exx -Z^.d.'vextexx'ti.e'bl^LcL vooi Q-oixd.se ezx Oxxxstxelzexx.
Verschynt dagelijks
Stok.
r. 222,
O
o
r, M
GOUDSCHE COURANT.
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
GOUDSCHE COURANT.
«■nrlIfiM, tn*. kuM.
van
nog
in ilu-n geest, lu t
dus geen wonder dat de
stliet aan
van niet-
ndachool T’
Teekeningen
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
UirrirllirbU
ttaslrdn
Genoegen” 8
>y**rd«, J*8
lor, den Heer
ID
isa>. 1 APRIL. l«lg
GOUDSCHE COURANT.
I Genoegen”,
Club. Openb.
A. Rood-
eth. spreken
ichikbaar om
i. Nadere in-
id adres.
Het eerste nummer der thans loopende
reeks, gedateerd 3 April 186*2.
IM’ hefcrfcg. 3 Mr* W I.
Mem n Uiertrnlieblad
iht Gouda tl Oaslrtki.
-e- -■» -» 1-eoal >-»■—
"Lïr.tl
ysr.r«v.yx
Op den dag van heden herdenkt
de Goudsche Courant haar vijftig
jarig bestaan.
Gedurende een halve eeuw heeft
thans dit blad onafgebroken aan de
ingezetenen dezer gemeente en der
talrijke gemeenten in den omtrek in
beknopten vorm medegedeeld datgene
wat er in het binnen- en buitenland
voorvalt, liet heeft zijn lezers steeds
op de hoogte gehouden van de
nieuwstijdingen van allerlei aard,
welke in den loop der jaren, door
de vergemakkeling van het verkeer
en door de snelle ontwikkeling van
de post, de telegraaf en de telefoon,
aanmerkelijk zijn toegenomen. Maar
bovendien is dit blad door al de
jaren heen gebleven het orgaan, dat
onomwonden uiting geeft aan de door
gegeid tydig
ntvangeuvan
vennakelijk-
dan in onw
door Bisschoppen wilde tyrannisee-
ren, zoo heeft deze aan een broeisel,
hetwelk zich v r ij zinnig e n noemt,
de gelegenheid geopend den staf
over het zachtmoedig, zwijgend, ar
beidend. rustig, Godvruchtig, stil en
zich nederig gedragend deel der Natie
te voeren.
„De Maatschappij, daaraan door
eene der slechtste Wetten van zijn
maaksel overgeleverd, moet zich zelve
daarvan verlossen. Evenals het Volk
is opgestaan tegen het verraad,
’t welk in naam der v r ij z i n n i g-
h e i d gepleegd (Petitionnement tegen
de bisschoppen en het Ministerie (de
Aprilbeweging van’53) Red. G. Crt.),
en waardoor het aan de magt eener
Autocratie van een wereldbeheer-
schend Kerkelijk Opperhoofd (de Paus
Red. G. Crt) werd overgeleverd, die
zich door zijn gezag op eene God
delijke Constitutie beroepteven zoo
zal het Volk zich gaan verklaren
tegen eene Wet op de verkiezingen,
die de magt van het landsbestuur
in handen deed vallen van het minst
geoefend, minst bezadigd, meest
trouwloos, dubbelzinnig, eigertbaat-
zoekend,
.waanwijs
Natie.”
Het was
Goudsche Courant weer in het aan
zijn werd teruggeroepen. Het eerste
nummer van 1862 bevatte een in
leidend artikel, waaraan in het hierna
volgend historisch overzicht onder den
titel „Een Terugblik” een en ander is
ontleend, waaruit duidelijk spreekt
dat het blad de liberale beginselen
zal voorstaan.
De uitgave geschiedde in klein
formaat tweemaal ’s weeks, des Don
derdags en des Zondags, tot aan
1 Juli 1869. Toen met ingang van
dien datum het dagbladzegel werd
afgeschaft, is het formaat vergroot
en werd ook de uitgave driemaal
overtreffenden Granvelle ge-I’s weeks bezorgd. Van af dat oogen
zegd werd, dat hij de Nederlanden blik kon de courant zich ontplooien.
f 1 25
a 1 50
Met Geïllustreerd Zondagsblad w 150
Idem franco per posti W
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendeweg 64, by onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer.0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames t 0 25 per regel
Groote letters en randen naar plaatsruimte
-- ---
ASr fe.1
jningtoesicht
rst&nds-Com-
hoogmoedig. verwaten,
en rammelend deel der
l&g tëSff
ast
DE EERSTE NUMMERS DER GOUDSCHE COURANT.
Donderdag 24 April met Hoofdart.
„Bescherming, vrije handel.”
tM». ftnMM U Qrt. r
Nieiws n
mr G«oda ei
van den jongsten
jaargang hebben bewezen dat wat
de redactie van 1869 schreef, ook
door de redactie van heden
wordt gehuldigd.
Voort gaan we i
nieuwe tijdperk in. getrouw aan het
vrijzinnig beginsel, dat oik den weg
zal wijzen, vooruit
Aan het eind van deze periode
brengen wij onzen dank aan on/.q
geestverwanten en vrienden die door
hunnen moreelen steun ons kracht
dadig hebben terzijde gestaan aan
de vele ihedewerkers en correspon
denten. die door hunne bijdragen en
berichten hunne krachten aan dit
blad hebben gegeven aan de abonné’s
en adverteerders, die door hun abon
nement en hunne publiciteit den
uitgevers de exploitatie hebben mo
gelijk gemaakt.
De eischen, die aan een dagblad,
al behoort het nog niet tot de groote
bladen, worden gesteld, worden steeds
hooger en kostbaarder. Daarom
roepen wij bij den aan vang’van onze
tweede vijftiger jaren de medewer
king en steun iir van allen, die er
Het eerste nummer, uitgegeven door
Nicolaas Brinkman, dd. 2 Aug. 1799
QtimtW PKTtitlD
OU DASCH E COURANT.
haar gepropageerde beginselen der
liberale partij.
Ter andere plaatse in dit blad
wordt er op gewezen dat de oor
sprong van de Goudsche Courant
dateert van 26 October 1791 en
dat na een verschijning van slechts
enkele jaren, op den len Augustus
1799. de uitgave en exploitatie daar
van in handen is gekomen van het
geslacht Brinkman, de tegenwoordige
uitgevers. De woelige tijden zijn
waarschijnlijk oorzaak geweest dat
de uitgaaf van de Goudasche Courant
in 1806 is gestaakt.
Na een rust van 56 jaren is de
Goudsche Courant herrezen en ver
scheen op den 3en April 1862 het
eerste nummer van de thans nog
loopende reeks.
Deze nieuwe uitgave werd geboren
uit de omstandigheden. In de jaren
na de grondwetsherziening van 1848
is er op het politieke staatstooneel
heel wat roering geweest. Van 1
Nov. 1848 tot 1 Februari 1862
hebben zeven Ministeries het bewind
gevoerd in 1853 was het de be
kende April-beweging, die het eerste
Ministerie-Thorbecke tot heengaan
dwong; het volgend Ministerie van
HallDonker Curtius diende 1 Juli
1856 zijn ontslag in wegens de
ondervonden moeilijkheden «met de
oplossing van h4 onderwijsvraag
stuk.
Het hier ter stede in die jaren
verschijnende Goudsch Kronykske
Voerde een bitteren strijd tegen het
geen door de liberale regeeringen
werd voorgesteld en tot stand ge
bracht. Dit antirevolutionair or7
gaan ving haar nummer van Zondag
24 April 1853 aldus aan:
„Het Ministerie-Thorbecke is
door den geuiten volkswil gevallen
Andermaal heeft Oranje, naast God,
Nederland gered en d£Ar, waar
nog onlangs zorg en vrees en angst
op aller aangezicht te lezen stond,
wordt nu alom de blijde Mare ver
kondigd „Nederland is zijn’s
nog waardig”, Nederland is nog
niet ontaard van de deugden zijner
vaderen, maar, als een eenig man
staat het op, dAAr waar ’s lands
regten worden verkort en het dierbaar
Het zegel had de aboniiements-
prijs op f 2.per kwartaal doen
bonden en was oorzaak dat elke
F advertentie met 35 cents voor zegel
rechten werd verhoogd hetgeen een
i groote belemmering was in de ont
wikkeling vAii het advertentiewezen.
Hoewel de. zakendoenden toen ter
tijde nog niet^zott overtuigd waren
van het groote nut der reclame als
tegenwoordig, begon daar toen toch
reeds teekening in te komen en
geleidelijk is dit toegonomen. De
prijs van het abonnement werd toen
ook verlaagd.
In den loop der jaren hebben
verschillende redacteuren hunne
krachten aan dit blad gewijd. De
talrijke artikelen die vaak dag Aan
dag de bladen sierden, hebben naast
het persoonlijk stempel dat elke
redactie op hare stukken drukt, steeds
het kenmerk gedragen van de
grootste liberaliteit.
In een politieke gelooft belijdenis
schreefn de redacteur van 1869
„De weg ligt vooruitwij trachten
naar het volmaakte. Volmaking is
het doel. Twee wegen geleiden naar
dit doel, de een is die van dwang
en geweld, dat is de weg van den
zinnelijke» onc.ntwikkelden mensch,
die tot heden meest algemeen is
gevolgdde tweede is die van. den
tot rede ontwikkelden mensch, de
weg der vrije overtuiging, van eigen
inzien en vreedzame hervorming. Op
dezen weg ligt stilstand noch terug
gang, het is een gedurig naderen
tot een nimmer te bereiken ideaal.
Van het gebrekkige tot het betere,
voortdurend streven naar waarheid
en kennis, naar reiniging «les gevoels
en heiliging des harten.
„Geen vastklemmen aan bekrom
pen vooroordeelen noch in het stof
felijke, noch op het gebied der weten
schap, geen onveranderd vasthouden
aan verouderd leerbegrip, geen eer
biediging van tijdelijke opvattingen
voor den ook in het zedelijke voor-
vaderland aan eene vreemde heer
schappij zou zijn overgegeven.
„Gevoel o volk van Nederland!
den magtigen arm, die u, in deze
moeitevolle, dagen, heeft geschraagd
Peil, zoo ge kunt, den diepen afgrond
aan wiens rand gij reeds waart ge-
bragt. Sla de geschiedrollen van uw
Vaderland na en vraag u zei ven af,
wat er van uw volksbestaan, wat
van uw dierbaarste regten, wat van
uw vrijheid van geweten, met zoo
veel goed en bloed in de bange jaren
van een “Philips de II en zijne
huurlingen Granvelle en Alva gekocht,
zou geworden zijn,bijaldien ook nu
niet een telg uit het doorluchtig
Stamhuis van Oranje had gesproken:
„tot hiertop en niet verder”
en zich van bewindsmannen had ont
slagen, door wier handelingen gij
welras, met vertreding van geschie
denis en volkskarakter, tot even
bange tijden zoudt zijn teruggevoerd.
Arm Vaderland! maar dat zich te
laat, zou hebben misleid, bedrogen
gevonden
In een ander nummer van dit
Goudsch Kronykske, Mei 1853
vonden we het volgende, dat mede
een scherp licht werpt op de vijan
dige verhoudingen tusschen Calvi-
nisten en Roomsch-Katholieken in
die dagen
„De Maatschappij is tegenwoordig
aan haar zelve overgelaten. Een man
die de magt des Konings op zich
zelven overbragt, en zich met repu-
blikeinsche instellingen en personen
omgaf, om tijdelijk het onontbeerlijk
Staatsgezag in handen te hebben,
stelde zijn Vaderland bloot om door
onverlaten geregeerd te worden, die
zoo als van zelf spreekt, den genen
huldigen, die hen daartoe den v r ij-
en den k o o p-brief gaf.
„Dit kwaad hoeft hij over zijn
land uitgestort en gelijk eenmaal
van een hem in staatkundig verstand
verre
n“, &[a uur.
>nd, Gewest
d. Eere-Com.
ssie.
akbord?’
Vrye.Studie-
uitstrevenden mensch.
„B e g r i p p e n wijzigen zich in den
tijd; de voorstellingen van kerk en
staat, opvoeding, regten, plichten,
verwachtingen en uitzichten zijn be
grepen in een gedurig proces van
nimmer eindigende ontwikkeling. Be
ginselen zijn onveranderlijk en
eeuwig, niet zooals wij die voorstel
len en opvatten door het telkens
veranderend gezond verstand, maar
zooals die in het eeuwig wezen der
dingen gegrond zijn en als idealen
in ons leven.
De groote belangstelling, die de
Goudsche Courant na 1869 onder
vond, zeker mede door de span
nende berichten van den Fransch
Duitsche.n oorlog en de talrijke over
zichten, daaraan gewijd werd oorzaak
dat in 1889 weder een verandering
plaats greep in het leven van dit
blad. De verschijning driemaal
‘s weeks bleek niet voldoende te zijn
en zoo werd het blad den len Januari
1889 een dagblad. Tevens werd liet
formaat nog wat vergroot, waardoor
de gelegenheid werd geboden ook
dagelijks een feuilleton op te nemen.
In 1893 is het formaat nog ecus
gewijzigd en de laatste uitbreiding
heeft de Goudsche Courant onder
gaan op 1 Jan. 1911. toen met
vermeerdering van het aantal kolom
men druks ook een Zondagsblad aan
de uitgave werd toegevoegd.
In dien vorm verschijnt de Goud
sche Courant nog heden. Al hebben
verschillende malen uiterlijke ge
daanteverwisselingen plaats gegrepen,
het blad is gebleven het orgaan, dat
steeds voor de vrijzinnige beginselen
is opgekomen en dat in verkiezings
tijden steeds met warmte de liberale
candidate!) heeft gesteund. Evenals
zoovele ondernemingen heeft ook
de Goudsche Courant een Stuini-
und Drangperiode doorgemaakt, die
zij thans echter te boven is. Nieuwe
krachten hebben haar nieuw leven
geschonken
De nummers