fl
SEL
il
Cacao
TS,
md el.
(Mffl
liteiten.
r
Nieuwe Abonné’s.
1
Van Houten s
S JONG,
haven 31.
1
No. 11880.
en
Eerste Blad.
Qroniaoetsfiarzianing.
Cm buistere Staaft.
11
WARENHUIS, Spuislr. Den Haag.
's InkY
i
Zaterdag 1 Juni 1013.
51e Jaargang.
Gouda.
Heeren
D-A.,
FGOED en GOEDKOOP’
is
itische
king?
7um
FEUILLETON.
ISTxe-LX-ws- exx -A-d.-vertexxtie'blsud. ttoox G-ouuclst ©zx Oxxxstr©2s:©xx-
Vefschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
den dag geldig.
óór 16 Juni
(Uit het Fransch.)
dstrijd Reeu-
(Wordt vervolgd
Zn., Gouda
vt en met 23
VHES houden
Woning toez.
retandscomm,
wijzigingen in
z$ö worden aan-
i^èllen te doen,
den
aan
MT Alle Luxe- en lluisli. Artikelen.
:1e BESTE:
ïhadelijk
.LAND.
soorten
rken.
4»
WATERVRU.
MMH1B
nUKOB
rtaktl
IN
10 u., Huish.
geregeld tijdig
mtvangen van
vermakelijk-
dan in onze
mzaal, Uitrei-
Huis vlijt-Ten-
De abonnementsprijs van de
„GOUDSCHE COURANT” bedraagt
fvoor hen, die zich thans abonneeren
46 ets., fr. p. p. 60 ets. met Geïll.
Zondagsblad 60 ets., fr. p. p. Tftcts.
wandeling voort.
Rouletabille en dk
aan. Zijn flikkerend#
vuisten en trill«®e
ons aan, -welke gevoelens hem be
zielden.
„Hij deed verstandig, met hier van
daag niet binnen te komen,” bromde hij.
„Wie is dat?” vroeg Rouletabille,
terwijl hij naar zijn omelet terugkeerde.
verloren, en de tuin ziet er nog even
vriendelijk uit.” Mijn vriend had blijk
baar de gave, zich door de menschen
te doen begrijpen met volkomen on
begrijpelijke zinnetjes. Ik zei, dat tot
hem en hij glimlachte maar eeps. Ik
had liever gehad, dat hij mij öfcnige
uitlegging had gegeven, maar hij had
een vinger op den mond gelegd, wat
niet alleen beteekende, hat hij niet zou
spreken, maar ook, dat hij mij het stil
zwijgen oplegde. Onderwijl had de man
geroepen, dat men hem een half dozijn
eieren zou brengen en-een stuk vleesch.
Het werd weldra gebracht door een
vriendelijke, jonge vrouw, met prach
tig blond haar, die ons met haar
mooie, groote oogen nieuwsgierig aan
keek.
De herbergier sprak op ruwen toon
„Ga heen, en laat ik je niet zien, als
de man in het groen komt.”
Ze verdween. Rouletabille nam de
eieren en het vleesch, zette ’t naast
zich. Hij bestelde nog twee flesschen
goeden appelwijn en scheen zich even
weinig om den waard te bekommeren
als deze veel op hem lette. De man
verslond hem met de oogen en keek
mij aan met een angst, dien hij ver
geefs trachtte te verbergen. Hij liet
ons voor ons eten zorgen en maakte
de tafel klaar.
Rona
in vierkante bussen
1 Kg. 1.50 |y4KB. 0.42{
-Q.8o|fo„ .Q.18j
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
sedert de laatste herziening der Grond
wet op den voorgrond zijn getreden
en gepoogd, de bezwaren en twist
punten uit den weg te ruimen, die de
praktijk dor Grondwet en de weten
schap in den loop der jaren aan het
licht hebben gebracht.
Bij de overwegingen der CoWuniyjft
werd uit den aard der zaak een voTr-
name plaats ingeruimd aan de bepa
lingen, die de samenstelling en de
bevoegdheid van de vertegenwoordi
gende lichamen regelen.
Thans is het verslag verschenen dat
na vaststelling op 15 Mei van dit jaar
aan H. M. de Koningin is uitgebracht.
Dit verslag bevat o.a. zeer belang
rijke voorstelle^frvan wijzigingen in
zake het kiesrecht, de verkiesbaar
heid voor en de bevoegdheden van
de Eerste Kamer, de Staat en
de Kerkgenootschappen, het
O n d e r w ij s, waarvoor wij de belang
stelling onzer lezers vragen. Bepalen
wij ons thans tot hetgeen inzake het
kiesrecht is opgemerkt en thans wordt
voorgesteld.
Het kiesrecht.
De critiek op het bestaande art. 80,
hetwelk beoogde, algemeen kiesrecht
voor de Tweede Kamer der Staten-
Generaal uit te sluiten en desondanks
den wetgever een groote mate van
vrijheid te verzekeren, vond ook in
de commissie weerklank. Slechts één
stem verklaarde zich voor behoud van
het tegenwoordig art. 80. Des te ster
ker valt te betreuren, dat geen enkel
wijzigings-voorstel erin geslaagd is,
een meerderheid op zich te vereenigen.
Te wijten is deze onbevredigende
uitkomst aan de sterk uiteenloopende
wenschen, welke tot uitdrukking kwa
men. Slechts op één enkel punt ont
moetten nagenoeg alle voorstellen
elkanderde Grondwet behoort zelve
de toekenning van het kiesrecht te
regelen. Een zoogenaamd blanco-ar-
tikel vond slechts verdediging bij één
lid der Commissie.
Hiermede hield echter de overeen
stemming op. Voorgestaan werd het
algemeen kiesrecht voor mannen en
vrouwen die door eigen aanmelding
toonen, op het bezit prijs te stellen,
het algemeen kiesrecht voor mannen
enAen attributief kiesrecht voor vrou
wen, waarbij het stellen van eischen,
aan maatschappelijken welstand ont-
beslissing over de stemplicht aan don
wetgever te blijven.
Wat de bedoeling aangaat, worden
eveneens verschillende standpunten
verdedigd. Maar ook hierover en
hetzelfde geldt van enkele andere tijde
lijke en blijvende uitsluitingen, welke
het tegenwoordig art. 80 behelst
is geen beslissing uitgelokt, omdat,
waar de al het andere beheerschende
vraag onopgelost bleef, het moeilijk
aanging bij-kwestiën tot oplossing te
brengen.
Nu het deze Commissie niet is ge
lukt voor het kiesrecht voor de Tweede
Kamer een oplossing te vinden, die
een meerderheid kon verwerven en zij
dionsvolgens ook ervan heeft moeten
afzien over het kiesrecht voor de Pro
vinciale Staten en den gemeenteraad
zich uit te spreken, drukt zij de hoop
uit, dat de Regeering erin moge sla
gen, voor het moeielijke vraagstuk de
aan ’s lands welzijn meest bevorder
lijke oplossing tot stand te brengen.
Voor het passieve vrouwenkiesrecht
zou de Commissie den weg niet ge
baand wenschen te zien. Zy heeft
ernstig overwogen óf niet wellicht,
bij wijze van proef, ten aanzien van
de gemeenteraden dit kiesrecht kon
worden aanbevolen. Maar de prinoi-
pieele bezwaren tegen de introductie
van de vrouw in de vertegenwoor
digende lichamen, bleken overwegend.
Aan de geschiktheid van onderschei
dene r vrouwen, om aan het publieke
leven deel te nemen, wordt niets te
mits zij voldoen aan daarbij te stellen
eischen, welke niet aan het bezit van
maatschappelijken welstand ontleend
zouden mogen worden. Die vraag is
ontkennend beantwoord.
Opneming in de Grondwet van het
gebiedend voorschrift van algemeen
kiesrecht voor vrouwen werd slechts
door één lid voorgestaan. In het al
gemeen bleken de aanhangers van
vrouwenkiesrecht van meening dat óf
alleen die vrouwen tot het kiesrecht
zijn te roepen, die daadwerkelijk blijk
geven, het stembiljet te begeereu, of
de invoering en uitbreiding van vrou
wenkiesrecht geleidelijk behoort te ge
schieden. Dit laatste denkbeeld kwam
in het stelsel van hen, die het gezins
hoofdenkiesrecht ook tot het vrouwe
lijk gezinshoofd uitstrekten, mede tot
uitdrukking in het voorstel, om aan
zoodanig hoofd de bevoegdheid te
verleenen, zich door een mannelijk lid
van het gezin te doen vertegenwoor
digen.
Leeftijd van den Kiezer.
Erenmin kon een beslissing vallen
over den leeftijd van den kiezer of
schoon de wenschelijkheid om dien in
de Grondwet op ten minste 25 jaren
te bepalen, van meer dan ééne zijde
werd bepleit noch ook over de
vraag, of wellicht aan kiezers boven
zomeren leeftijd meer dan één stem
ware te verleenen. Ook hier ontbrak
de grondslag voor de beantwoording,
nu niet was uitgemaakt, wie kiezers
zouden zijn. A
Stemplicht.
In mindere mate was de vruchte
loosheid van den arbeid der Commissie
ten aanzien van het hoofdpunt oor
zaak, dat ook over andere, daarmede
samenhangende vraagpunteh, geen
voorstel in stemming kwam. Met name
geldt dit van den stemplicht. Tot op
zekere hoogte wordt weliswaar dit
vraagstuk beheerscht door de vraag,
wie zullen stemmen on aan wie der
halve die plicht is op te leggen. Maar
meer nog dan door dit argument heeft
de Commissie zich tot onthouding
laten leiden door de overweging dat
de stemplicht eigenlijk slechts past in
een stelsel van evenredige vertegen
woordiging. Ten aanzien van dit
laatste stelsel behoort de Grondwet
geen partij te kiezen. Het is voldoen
de dat enkele moeilijkheden, welke
haar bepalingen thans aan de invoe
ring in den weg leggen, verwijderd
worden. Maar dan behoort ook de
lerheid in de
hen, konden
Flko zich om
a w zen, evenmin
tot oplossing wordewgebracht.
Vrouwenkiesrecht.
Dit geldt al aanstonds het actieve
vrouwenkiesrecht. t)e wijze waarop
in het algemeen bet kiesrecht wordt
verleend, beheerscht in niet geringe
mate den vormwaaronder de vrou
wen in dat recht zouden deelen. Een
stemming over de algemeene vraag
of de vrouw tot het kiesrecht behoort
te worden geroepen, zou mitsdien on
zuiver zijn geweest en is dan ook niet
gehouden. Slechts is in omvraag ge
bracht, of wellicht het voorstel om
het algemeen kiesrecht te beperken
tot de gezinshoofden aldus ware te
formuleeren, dat de wetgever bevoegd
zou worden verklaard om, nevens de
mannelijke gezinshoofden, het kies
recht toe te kennen aan vrouwen,
i’\8 uur, Al-
der^Societeit.
m” iy2 uur
iring der Ne-
mvereeniging
Eensklaps hoorde ik hem zeggen
„Daar is hij.”
En hij ging met een uitdrukking
van haat voor het raam staan, dat op
den weg uitzag. Ik hoefde Rouleta
bille niet te waarschuwen. Hij had zijn
omelet in den steek gelaten en stond
al naast den waard bij ’t raam. Ik stond
bij hen.
Er kwam een man aan, gekleed in
groen fluweel, met een pet van de
zelfde kleur, die kalm zijn pijp liep
te rooken. Hij droeg een geweer op
den schouder en bewoog zich met
merkwaardig veel gemak. De man
was ongeveer vijf en veertig jaar. Zijn
haar en knevel waren peper en zout
kleurig. Hij was opvallend mooi en
droeg een lorgnet. Toen hij langs de
herberg ging,scheen hij te aarzelen
er zich af te vragen, of hij binnen
zou gaan, keek ons eens aan, blies
eenige rookwolken uit en zette zijn
keken den waard
1 oogen, gesloten
mond toonden
leend, zou zijn uitgesloten. Eindelijk
waren er leden, die zich voorstanders
verklaarden van algemeen kiesrecht
voor manned, doch van vrouwenkies
recht niet 'wilden weten.
Ji Een sterke strooming viel waar te
momon ten gunste van een aan alle
igc zins hoofden toe te kennen kiesrecht,
’die echter onmiddellijk in twee bed
dingen zich deelde. Een deel der voor
standers meende dat het bezit van
de hoedanigheid van mannelijk ge
zinshoofd als voorwaarde voor de toe
kenning daaryan moest worden ge
steld, waarom zij bij voorkeur van
gezinshoofden- of huismanskiesrecht
spraken. Een ander deel schoof de
stelling voorop dat het kiesrecht aan
iedereen behoort te worden toegekend,
maar dat in één en hetzelfde gezin
de uitoefening slechts dient te geschie
den door hem, die, hetzij man of vrouw,
als hoofd van het gezin is aan te
merken.
In beide stelsels werd Voorts, zij
het dan ook uit verschillend oogpunt
en in ongelijkon omvang, ruimte ge
laten om individueele personen, die
geen gezinshoofd zijn, en al of niet
tot een gezin behooren, kiesbevoegd
te verklaren.
Nu tusschen de voorstanders van
het gezinshoofdenkiesrecht en die van
algemeen kiesrecht, met dien verstan
de dat het hoofd van het gezin dat
gezin vertegenwoordigt, een princi-
pieele scheidslijn bleek te bestaan welke
niet kon worden uitgewischt en dien
tengevolge ook voor het gezinshoof-
den-kiesrecht geen m$T
Commissie was te /,vi
andere vraagstukken,
het hoofdpunt grotóp
Bij Koninklijk Besluit van 24 Maart
1910 No. 16 werd ingesteld een Staats
commissie voor Grondwetsherziening,
welke tot opdracht had het onderzoek
van de vraag, we$'
de Grondwet behoef
gebracht en de v^>( x
welke de Commissie dienaangaande
noodig zou achten.
Den Staatscommissie bestond uit:
den minister van Binnenlandsche Za
ken, lid en voorzitterjhr. mr. J. Röell,
lid en ondervoorzitter; jhr. S. van
Citters, jhr. mr. W. Th. C. van Doorn,
mr. H. L. Drucker, mr. G. W. baron
van der Feltz, mr. J. W. H. M. van
Idsinga, dr. A. Kuyper, mr. P. W. A.
Cort van der Linden, mr. J. A. Loeff,
jhr. mr. A. F. de Savornin Lohman,
mr. F. A. C. graaf van Lynden van
Sandenburg, jhr. mr. O. F. A. M. van
Nispen tot Sevenaer, dr. W. H. Nolens,
mr. J. Oppenheim, mr. F. J. M. A.
Reekers, mr. P. J. Troelstra, mr. M.
Tydeman Jr., jhr. mr. H. M. J. van
Asch van Wijck, ledenmr. J. B. Kan,
secretaris-generaal van het departe
ment van Binnenlandsche Zaken jhr.
mr. W. D. de Jonge, adjunct-commies
aan het departement van Binnenland
sche Zaken en mr. J. R. Thorbecke,
advocaat en procureur, adjunct-secre-
tarissen. In de plaats van den heer
Van Asch van Wijck, die overleed
nog voordat de Commissie haar arbeid
had aangevangen, werd benoemd mr.
H. A. van de Velde.
De aan de Commissie verstrekte
opdracht was een onbeperkte. Zij heeft
tot kwijting daarvan dan ook vah
elke bepaling der Grondwet zich re
kenschap gegeven en, voortbouwende
op historischen grondslag, getracht
een oplossing te vinden voor de vraag
stukken van staatkundigen aard, die
„De man in ’t groen,” bromde de
herbergier. „Kent u hem niet? Des
te beter voor u. Het ia geen aange
name kennis. Hij is de boschwachter
van meneer Stangerson.
„U schijnt niet veel van hem te
houden vroeg de reporter.
„Niemand houdt hier van hem,
meneerhij is zoo trotsch, heeft vroe
ger zeker' geld gehaden vergeeft
niemand, dat hij ondergeschikte is
moeten worden. Want een boschwach
ter is een bediende als een ander, is
’t niet Men zou meenen, dat hij de
eigenaar was van le Glandier, dat
alle bosschen hem toebehoorden. Hij
zou een arme niet toe staan een stuk
brood te eten op het gras, op z ij n
gras I”
„Komt hij wel eens hier?”
„Veel te dikwijls. Maar ik zal hem
wel doen begrijpen, dat ik niet op
hem gesteld ben. Tot voor eOn maand
had ik geen last van hem, toen be
stond „l’Auberge du Donjon” niet
voor hom. Hij had geen tijd I Hij moest
zijn hof maken aan de waardin uit
de Trois Lys, te Saint Michel. Nu hij
onaangenaamheid met haar heeft ge
kregen, probeert hij zijn tijd-ergens
anders zoek te brengen. Hij loopt de
meisjes na en is een slechte vent
Geen enkel fatsoenlek man kan hem
uitstaan. Do portier van het kasteel
kan hem niet zien.”
„De portier is dus eon fatsoenlijk
man
„Zoo waar als ik vad?r Mathieu
heet, geloof ik, dat hij fatsoenlijk is.”
„Toch heeft men hom gevangen
genomen.”
„Wat bewijst datMaar ik wil mo
niet in een andermans zaken mengen.”
„Wat denkt u van dien moord
„Van den mootd op die arme juf
frouw Ze is eln best meisje, van
wie ieder houdt.rWat ik ervan donk?”
„Ja, wat u ervan denkt.”
„Niets en heel veelmaar dat
gaat niemand aan.”
„Zelfs mij niet? drongRouletabille
aan.”
De waard keek hem schuins aan,
bromde iets en sprak
„Zelfs u niet.”
De omelet was nu klaar; we gingen
aan tafel zitten en aten zwijgend, toen
de voordeur werd opengemaakt en
een oude vrouw zich op den drempel
vertoonde, armoedig gekleed en steu
nende op een stokje, haar hoofd beefde
en haar witte haren hingen neer op
’t vuile voorhoofd.
24)
Drie ramen keken op den weg uit.
Een gekleurde reclameplaat op'4'*”
muur diende om de verdienste^
te toonen van een nieüw soort Ver
mouth. Op de plank langs den hoogen
schoorsteen had de herbergier eenige
potten en kruiken van aardewerk neer
gezet.
„Dat is een mooie haard om een
kip op te braden,” merkte Rouleta
bille op.
„We hebben geen kip,” beweerde de
waard, „zelfs geen konijn.”
„Ik weet,” antwoordde mijn vriend
op een toon, die me verraste, „dat we
nu iets bloedigs zullen moeten eten.”
Ik begreep niets van die woorden
van Rouletabille. Waarom zei hij die
En waarom vloekte de herbergier, zoo-
dra hij ze gehoord had en was hij dade
lijk bereid om ons ter wille te zijn,
evenals Darzac, toenhij die zonderlinge
woorden had vernomen.
De villa heeft haar bekoring niet
GOUDSCHE (MRIM.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT: PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Per kwartaalf 1.25 X WIISwH 1 ^an gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Idem franco per post1 50 Elke regel meer«0.10
Met Geïllustreerd Zondagsblad„1.50 By drie aehtereenvolgendeplaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Idem franco per post „1 00 (f jj Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f 0 35 bij vooruit-
Abonnementen worden dagelijkslnangenomen aan ons BureauLange JA,betaling, elke regel meer fi ets. Reclames f 0.25 per regel.
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de PostkantorenGroote letters en randen naar plaatsruimte.
