1 w
’P’tMERKteleUen.
BLASEN,
rawing!
Frisia1
51e Jaargang.
Woensdag 19 Juni 1913.
No. 11895.
Verschijnt dagelijks
J
S-CLxtenlaxxd..
FEUILLETON.
Gon buistere StaaR.
TZD-^u.
I
WARENHUIS, Spuislr. Den Haag.
ar *n« Luxe- en Huish. Artikelen.
>UDE,
St. .lanskerk, der
tekeningen enz.
KBAMM,
nie van Beeldende
hilder, Architect en
ie van Bouwkunde
:ht.
Uitgevers, Gouda
De werking van
het M.U.L.O.-wetje.
it.
JANSKEHK
Telefoon. Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Nieuwe Abonné’s.
■veevoeders.
voor <3I-c>-clcL5l ©zi. OaM-streZsexu
behalve Zon- en Feestdagen.
PHUS DF.H aKvÏÏRTÏnTTËÏÏ:
Telefoon Interc. 82.
Buitenlaadsch/ Nieuws.
MAYZONEN
chem.
I
1
(Uit het Fransch.)
(Wordt vervolgd.)
an Zn., Gouda.
r Kanaries
13, en 7i liter
[oendermeel
er voederkosten
o 40 en 5 kilo
bevindt,
kasteel.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
:ns
BRIGHT DHR
UBETH,
CENT.
linadruppels I
,ar n f 0.70.
rij geregeld tijdig
n ontvangen van
ten, vennakelijk-
se dan in onse
Janskerk, 7l/t u.,
ilkscoricert in het
en, door het Ste
ps.
'willens, Terrein I
liegdemonstraties
assel.
ÖT^uur, Leden- T
Bond van Oud- f
Afd. Gouda.
en Woningtoe-
rstandscommissie I
verpakking onzer
veelvuldig wordt-
iiapraopnraten van
au don man te
er op, dat rootle 1
ml)r. II. Nanning,
hot woord »K.ina-
ins, MET uit onze
rijn. Men eisclio
In het verslag van den Inspecteur
in de tweede inspectie, wordt over
de werking van het M. U. L. 0.-wetje
van minister Heemskerk al even on
gunstig geoordeeld als in dat van zijn
katholieken ambtgenoot, uit wiens
verslag wij in een vorig nummer
citeerden.
Wij lezen in genoemd verslag
„De wet van 14 Juli 1910, Stbl.
no. 202, geeft meer dan een districts
schoolopziener aanleiding om uit te
weiden over den omvang van het
onderwijseen onderwerp waarover
anders gemeenlijk weinig valt mede
te deelen.
Een hunner merkt op, dat uitbrei
ding van het leerplan, aan eenige,
meest bijzondere scholen, twijfel over
liet, of steeds de bedoeling voorzat
werkelijk het onderwijsbelang te die
nen en de school flink voor het
nieuwe doel in te richtensoitfs gaf
de geringe uitbreiding den schijn,
alsof het in hoofdzaak om subsidie
te doen was.
Een ander meldt, dat in drie be
langrijke plattelands-gemeer.ten van
zijn district plannen gemaakt wer
den om de openbare school voor
gewoon Jagei onderwijs te reorgani-
seeren tot een instituut met twee
talen en wiskunde. Men wilde in
het 4de leerjaar met een vreemde
taal beginnen en de school met een
7de leerjaar uitbreiden. De school
opziener schrijft: „De vrees, dat
daardoor ’t volksonderwijs zou be
dorven worden, daar de gewone la
gere school een hybridisch karakter
ar beroemde
Kerkglazen
B
f 1.25
1
Met Geïllustreerd Zondagsblad„1.50
Idem franco per post1.90
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: Lange
Tiendeweg 64, by onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
sdermethode.
foerier fabriek
H8IA..
- Kakhuizen.
baar bij HH.:’
I, Wijdstraat.
eene kamer in de andere komen, zon
der over de gang te gaan. Het salon
en het zijkamertje alleen hadden een
deur, die op de gang uitkwam. De
gang ging recht door tot aan het wes
telijk einde van het gebouw, waar ze
licht kreeg door een hoog raam. Op
twee derde van haar lengte, stond de
gang, rechthoekig op een andere gang,
die in den rechtervleugel van het kas
teel liep.
Voor de duidelijkheid zullen we de
gang, die naar het raam gaat, de
rechtergang noemen, en die gang, die
hierop uitkomt, de dwarsgang. Waar
die twee gangen elkaar ontmoeten,
was de kamer van Rouletabille, grenzen
de aan die van Larsan. De deuren van
beide kamers kwamen op die rechter
dwarsgang uit, terwijl de deuren van
juffrouw Stangerson’s vertrekken op
de rechtergang uitkwamen.
Rouletabille deed de deur van zijn
kamer openliet mij binnengaan en
sloot de deur achter ons, terwijl hij er
den grendel voorschoof. Ik had nog
geen tijd gehad om er een blik in te
werpen, toen hij een kreet van ver
bazing liet hooren en mij op een lorgnet
wees op een guéridon.
„Wat beteekent dat?” vroeg hij.
„Hoe komt dat lorgnet op mijn gué
ridon
hiverseelvoer)
13 en Va kilo
zou verkrijgen, gaf inij aanleiding
met kracht tegen die plannen te
protesteeren. In de drie genoemde
gemeenten heeft men een gunstig
oor geleend aan mijne bezwaren.
Die bezeren werden voor mij van
nog grooter beteekenis, toen ik mij
zelf de vraag stelde, wat toch wel
het resultaat zou zijn als men de
dorpsscholen ging hervormen tot in
richtingen van twee talen en wis
kunde. Het gevolg zou zijn bena-
deeling van het onderwijs voor de
meeste leerlingen en een schijntje
van kennis.
Niemand zal toch met grond kun
nen beweren, dat eene school waar
twee talen en wiskunde worden on
derwezen, eene gewenschte inrichting
is, wanneer vaststaat, dat bij het
einde van het 7de leerjaar het on
derwijs is geëindigd.
„Kon ik dus in de drie genoemde
gemeenten het gevaar afwenden, niet
aldus, toen het bestuur eener bijzon
dere school tot mij kwam met een
rooster, waarop werd aangegeven
10 uren per week onderwijs in twee
talen en wiskunde, wat zich dan
moet afspelen in 6 leerjaren. De
bedoeling is later tot uitbreiding
over te gaan, maar men wilde nu
alvast klaar zijn, met het oog op
het bepaalde in art. 11 al. 4 der
wet van 14 Juli 1910, Staatsblad
no. 202. Toen door het schoolbe
stuur mijne meening over den getrof
fen maatregel werd gevraagd, heb
ik onomwonden te kennen gegeven,
dat ik, wat hier was geschied, moest
signaleeren, als eene bedenkelijke
beunhazerij. Dat klemt te meer, daar
de school, die het hier geldt, be
kend staat als de slechtste van heel
de stad. Dat zij nu nog slechter
zal worden ligt voor de hand. Hier
wordt gebruik, of liever misbruik,
gemaakt van eene milde bepaling,
die bij amendement in de wet is
Zij, die zich met ingang-
van 1 Juli a.s. op de Gouu-
hchk Courant, abonifeerén,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
merk
GOIIISIIIE COURANT.
Van 1i> gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames 1 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Algemeen kiesrecht in Engeland en
Duitschland.
I.
In verschillende landen op do wereld
bestaat het algemeen kiesrecht. Om er
slechts een paar van te noemen, in
Frankrijk, in Duitschland, in de Ver-
eenigde Staten van Noord-Amerika enz.
Thans zal ook Engeland weldra tot
de rij van die landen behooren, die
de meest democratische wijze van
kiesrechtregeling deelachtig zijn.
Door de regeering is Maandag in
het Lagerhuis de nieuwe kieswet in
gediend en daarmee hee/t zij een nieuw
stuk van haar programma voor zoo
veel het haar betreft, afgewerkt.
Allereerst de wet op scheiding van
Kerk en Staat in Wales, ten tweede
de Home Rulewet on thans heeft zij
deze wet ingediend. Wanneer zij nu
opgenomen. Gelukkig is deze treurige
ervaring in mijn district tot dit ééne
geval beperkt gebleven.”
Aan een derde verslag ontleen ik
de mededeeling, dat het bestuur der
belangrijkste gemeente van het dis
trict het leerplan der burgerschool,
eene school voorbereidende voor gym
nasiaal en middelbaar onderwijs,
zoolang wilde uitbreiden, dat in de
hoogste klasse voortaan ook 1 uur
Duitsch zou worden gegeven, ten
einde deze school te doen vallen
onder art. 48, le lid, lo.b. De
districtsschoolopziener heeft echter
geweigerd deze leerplanwijziging
goed te keuren, omdat ’t uur Duitsch
in de hoogste klasse deze school
toch niet van karakter zou veranderen
en deze uitbreiding voor het doel
der opleiding onnoodig, zelfs scha-
(lelijk zou zijn.
Weder een ander verslag vermeldt,
dat het bestuur eener aanzienlijke
gemeente, alleen om het beduidend
hooger subsidie, het onderwijs in de
wiskunde aan hare meisjesscholen
deed aanvangen in het 7de, in stede
van, gelijk tot dusverre, in het 8ste
leerjaar. Nu schijnt**mij deze grief
niet ernstig, omdat de meisjes op
deze scholen toch reeds wiskunde
leerdenmoer gevoel ik voor de vol
gende klacht van denzelfden school
opziener: „Het is toch werkelijk al
erg genoeg, dat een schijntje algebra,
gegeven aan eenige leerlingen der
school, voldoende is om er de aan
spraak op het verhoogd subsidie op
te grondvesten. Ik heb trouwens
nooit begrepen, waarom wiskunde,
of wat zoo genoemd wordt, wel
medewerkt, om eene school tot eene
voor U. L. O. of M. U. L. O. te
promoveeren, algemeene geschiedenis
daarentegen niet.”
Eindelijk valt nog te gewagen van
eene groote gemeente, welke aan
ééne school het onderwijs vermeer
derde met het vak p, zoodat daa*r
nu Fransch, Engelsch en wiskunde
worden gegeven, terwijl aan eene
andere school, waar alleen Fransch
39)
Op het oogenblik is hij verliefd op
de vrouw van vader Mathieu, den her
bergier maar vader Mathieu bewaakt
zijn vrouw goed, en ik geloof, dat de
onmogelijkheid, waarin de man zich
bevindt, om haar te naderen, hem nog
somberder en stiller maakt, Hij is een
mooie man, goed en elegant gekleed...
De vrouwen hier in den omtrek dwee-
pen met hem”.
Nadat we den toren waren omge
gaan, die zich aan den linkervleugel
igingen we achter langs het
Rouletabille wees op een
raam, dat zooals ik wist, tot de ver
trekken van juffrouw Stangerson be
hoorde en sprak:
„Als je twee nachten geleden om
één uur ’s morgens hier langs was ge
komen, had je je onderdanigen dienaar
op een ladder kunnen zien staan, ge
reed om in het kasteel door te dringen
door dit raam!”
Daar ik eenige verbazing toonde
Frankrijk.
Persdelict.
De „Humanité” maakt sedert eenigen
zorgvuldig had gesloten.
En hij sprak de volgende onbegrijpe
lijke woorden:
„Alshet wiskundig mogelijk is, waar
om zou het dan ook niet menschelijker-
wijze mogelijk zijn fMaar als dit zoo
is, dan is het geweldig I”
Ik viel hem in zijn alleenspraak in
de rede met de vraag
„Zijn de portier en zijn vrouw weer
in vrijheid gesteld
„Ja,” antwoordde Rouletabille. Daar
heb ik voor gezorgd.
„Ik heb menschen nooclig, op wie
ik kan vertrouwen. De vrouw houdt
van me, en de man zou zijn leven voor
me geven En daar het lorgnet gla
zen heeft voor verzienden, zal ik men-
schen noodig hebben, die hun leven
voor mij willen wagen
„Dat ziet er niet vroolijk uit”, merkte
ik op. „Wanneer zou je die noodig
hebben
„VanavondWant ik zal het je maar
zeggeïiIk wacht den moordenaar
van avond
„Ken ie den moordenaar dan?”
^Misschien.”
Ik kon hem moeilijk een antwoord
geven op die vraag.
„Misschien is dat lorgnet juist wat
ik zoek Misschien is ’t lorgnet voor
verzienden
Hij wierp zich letterlyk op het lorg
net zyn vingers streelden de bolle
glazen en toen keek hij me ver
schrikt aan.
„01...ol".
En hij ging voort met „O roepen,
alsof hij gek was geworden.
Hij stond op, legde zijn hand op mijn
schouder, lachte als een dwaze en
sprak
„Dat lorgnet zal me krankzinnig
maken I want het is, wiskundig ge
sproken mogelijk, maar menschel ij ker-
wijs gesproken, is het onmogolyk
ofofof
Er werd op de deur gekloptRou
letabille maakte de deur opener
kwam iemand binnen. Ik herkende de
vrouw van den portier, die ik langs
my had zien gaan, toen men haar naar
het paviljoen bracht voor het verhoor;
dit verbaasde mij, want ik dacht, dat
ze nog altijd opgesloten zat. Ze sprak
zachtjes
„In de reet van den vloer!”
Rouletabille antwoordde: „Dank u
en de vrouw verdween. Hij wendde
zich weer tot mij, nadat hij de deur
onderwezen werd, daarnevens nu
Duitsch en wiskunde werden inge
voerd. De districtsschoolopziener,
die deze laatste school uitsluitend
bestemd wenschte te doen blijven
als voorbereiding voor middelbare
school en gymnasium, kon hef ge
meentebestuur niet overreden tot het
versmaden van een zóó voor de hand
liggend middel om ook voor deze
school op de verhoogde Rijksbijdrage
aanspraak te kunnen maken. In dit
geval stond de schoolopziener tegen
over een raadsbesluit, waarbij de
om vang van het onderwijs was uit
gebreid, en moest hij dus wel berus
ten.”
Opmerking verdient, dat blijkens
het verslag van dezen inspecteur,
den heer Fabius, (zooals men weet
anti-revolutionair), de subsidiejacht
in hoofdzaak wordt aangetroffen bij
het bijzonder onderwijs, terwijl het
aan de betrokken schoolopzieners
meermalen gelukte, gemeentebestu
ren van hun verderfelijk plan terug
te houden.
Er zal zeker alle reden zijn, de
in het verslag der inspecteurs ge
noemde feiten ernstig ter sprake te
brengen in de Tweede Kamer.
GAZIJN VAN
THEEËN worden
erd in verzegelde
van vijf, twee en
f en een Ned. one
melding van Nom-
Prijs, voorzien van
taand Merk, vol
vet gedeponeerd,
tot de uitvoering
Beerde orders aan-
id
C. BIJL,
EEBAART Lz.
over deze nachtelijke gymnastiekoefe
ning, verzocht hij mij, goed op de in
richting van het kasteel te letten,
waarna wij er in terugkeerden.
„Nu moet je met mij naar den rech
tervleugel gaan,” zei mijn vriend.
„Daar woon ik.”
Rouletabille gaf mij een teeken om
hem te volgen op de breede trap, die
op de eerste verdieping op een portaal
uitkwam. Vanuit dit portaal kon men
door een gang in den linker- of rech
tervleugel komen. De hooge breede
gang liep over de geheele lengte van
het gebouw en kreeg het licht van
den voorkant van het kasteel, dat op
het noorden lag. Van de kamers met
ramen op het zuiden, komen de deuren
op den gang uit. Professor Stangerson
had den linkervleugel van het kasteel
in gebruik, juffrouw Stangerson be
woonde den rechtervleugel. We gin
gen de gang van den rechtervleugel
op. Een dikke looper op den gladge
wreven vloer, die blonk als een spiegel,
verdoofde het geluid onzer voetstap
pen. Rouletabille fluisterde mij in,
dat ik zachtjes moest loopen, omdat
we langs de kamer van juffrouw
Stangerson kwamen. Hij vertelde mij,
dat deze een zitkamer,, een zijkamer
tje, een badkamer, een boudoir en een
salon in gebruik had. Meh kon van de
nog de wet tot hervorming van het
Hoogerhuis afhandelt, dan heeft zij
daarmee een stuk wetgevenden arbeid
verricht, dat waarschijnlijk door geen
kabinet ooit is afgemaakt.
Volgons do nieuwe kieswet zal het
kiesrecht niet langer aan eenig bezit
zijn verbonden. Elk mannelijk burger,
die de leeftijd van 21 jaar heeft be
reikt, zal het kiesrecht verkrijgen.
Het vrouwenkiesrecht is op geenerlei
wijze besproken, omdat zooals onze
lezers weten, de regeering over dit
voorname punt zelf verdeeld is. De
premier, Mc. Kenna en nog enkele
andere ministers zijn tegenstanders,
Minister Lloyd George, Sir Edward
Grey met nog anderen zijn voorstan
ders. De regeering laat nu aan het
Lagerhuis over, de kwestie te regelen.
Besluit dit Huis in het ontwerp ook
het kiesrecht voor vrouwen, al was
het algemeen, op te nemen, dan zal
de regeering het geheele, dan gewij
zigde ontwerp in het Hoogerhuis ver
dedigen. De eenige voorwaarde die de
regeering voor het verkrijgen van het
kiesrecht stelt, is dat men ten minste
6 maanden op dezelfde plaats zijn
beroep heeft uitgeoefend. In dit ont
werp wordt tegelijk het meervoudig
kiesrecht afgeschaft en tevens het
kiesrecht van de gegradueerden, der
oude universiteiten. Daardoor verdwij
nen een 575.000 namen van de kie
zerslijst, doch daarvoor in de plaats
komen een 2*/2 millioen andere kiezers.
De minister van onderwijs Pease, die
de nieuwe kieswet indiende, zei in
zijn toelichting o.a., dat men voorde
verkrijging van het kiesrecht zoo wei
nig mogelijk hinderpalen in den weg
dienden te leggen.
Juist bij de tegenwoordige tijden
van onrust in de arbeiderswereld moest
men alles doen om het Lagerhuis te
doen zijn het juiste vertegenwoordi
gende lichaam. Er moest geen twijfel
kunnen bestaan, dat de eene belangen
te krachtig, noch dat andere belangen
te onvoldoende werden behartigd. Wat
betreft de opmerking van de oppo
sitie, dat de wet met partijbedoelingen
was ingediend, merkte de heer Pease
op, dat de vorige wet de meest erger
lijke bevoordeeling van een partij
toeliet.
