ISEL
I
=i
ITS,
tand el.
res:
1
s
51e Jaargang.
Zaterdag 22 Juni 1912.
No. 11898.
a
JianRroit.
FEUILLETON.
Can ^Duistere ZaaH.
tl
I
Eerste Blad.
WARENHUIS, Spuistr. Den Haag.
risiaw
veevoeders.
Gouda
ft Heeren
De werking van
het M. U. L. O.-wetje.
ni.
Nieuwe Abonné’s.
behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
WA.
ezx ertexxtïe’bleucL voor CS-chjlcLsl exx Ozxxstr eHsezx.
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
f 1.25
•i
i
r
i
(Uit het Fransch.)
ibh Zn., Goud*,
-QUELLE
ONWATER
i'
lende rmeel
irvoederkosten
40 en 5 kilo
D.
ez.
Kanaries
13, en liter
Het is een bijzonder verblijdend
feit, dat de drie fracties van de vrij
zinnigen unaniem de ééne uitzon-
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
Alle Luxe- en Hulsh. Artikelen.
t s
kNDANTZIG,
merk
r. DIEST.
g-
aflevering.
BIT IN
Geconstateerd kan dus worden,
dat het geheels land door scIimö
en gemeentebesturen werden gevjJF
den, die er niet tegen opzagen, hun
lagere school om te zetten in een
caricatunr van een M. L. O.-jnt
richting, louter en alleen om da
hoogere subsidie te verwerven.
Het wetje van minister Heems
kerk biedt tegen die misbruiken geen
waarborgendit werd van vrijzinnige
zijde reeds bij de behandeling van
het wetsontwerp in de Kamer ge
constateerd.
En daarop zal ongetwijfeld bij de
onderwijsdebatten in het najaar de
aandacht gevestigd moeten worden I
iy|eriaansche
edlg ervaren
rxn>ai ''laaixfnn
:N OP REKENING
AUGGAAF VERGOED
A 15 CT.
Daar in den avondcursus reeds
twee talen werden onderwezen, be
hoefde het onderwijs slechts te wor
den uitgebreid met vak p, waartoe
echter nóch het Gemeentebestuur
nóch Gedeputeerde Staten hunne
medewerking wilden verleeneii.
Werd in het laatste geval getracht
om de bepalingen der wet van 1910
ten goede te doen komen aan het
gewoon 1. o., zoo wordt elders de
vrees uitgesproken, dat de uitbrei
ding van den omvang van het onder
wijs van nadeelingen invloed zal zijn
op de gewone lagere school”.
Zoo schrijft de schoolopziener in
het district Winschoten:
„Voor het schooltoezicht betee-
kent deze uitbreiding, dat het met
meer dan gewone zorg heeft te waken
voor het eigenlijke volksonderwijs.
Zoo licht worden de lagere klassen
opgeofferd ter wille van de hoogere.
Reeds nu vond ik een school, waar
de leerlingen van het zesde leerjaar
volstrekt geen werk op papier- maak
ten, omdat het hoofd der school het
toch niet kon nazien, daar hij zijn
handen meer dan vol had met de
correctie van de Fransche en Duit-
sche thema’s.”
En de schoolopziener in het dis
trict Groningen:
„Men verhoogde het salaris van
het hoofd der school een weinig
voor het gebruik dat men van zijne
bijakten maakte en de zaak met de
wet was gevonden. De gemeente
gaat voordeelig, of, voor het minst,
zonder veel schade uit, de gemeen
tenaren hebben een school gekregen,
waar hunne kinderen voor hoogere
burgerscholen en gymnasia, enz. enz.,
ook voor hoogere betrekkingen in
het dagelijksch leven kunnen voor
bereid worden. Het hoofd ziet wel
wat tegen de onmogelijke taak van
de toekomst op, maar de niet ta
versmaden verhooging van salaris
brengt wat licht in het donker ver
schiet. Maar de lagere school, die
nooit veel van „de beste leerkracht”
heeft geprofiteerd, kan nu niets geen
voordeel van hem trekkenzelfs de
tijd tot leiding der onderwijzers ont
breekt hem, de lagere school, die
ook ter wille van het voortzettings-
en voorbereidings-onttyrwijs, de hoog
ste rechten moest Jezitten, gaat,
mede in overdraclitélijken zin, als
kind van de rekening heen.”
gemaakt.
En terwijl vader Jacques onder aan
de ladder blijft staan, loop ik er heel
zachtjes op naar boven, met mijn
knuppel. Ik houd mijn adem inik til
de voeten op en zet ze neer met de
grootste voorzog. Opeens komt er een
donkere wolk en een nieuwe regenbui.
Dat is een geluk. Maar plotseling doet
de kreet van het lieveheersbeest me
stil staan. Het is me alsof die kreet
eenige meters achter mij wordt uitge-
stooten. Als dat eens een sein was I
Als een medeplichtige van den man
mij eens op de ladder had gezien Die
kreet waarschuwt den man misschien
om bij het raam te komenMis
schien De man is werkelijk reeds
bij het raam. Ik voel zijn hoofd boven
mij ik hoor zijn ademhaling. En ik
kon hem niet aankijkende kleinste
beweging van mijn hoofd en ik ben
verloren Zal hij me zien Zal hij het
hoofd voorover buigen Neen hij
gaat heen Hij heeft niets gezien.
Ik voel meer dan ik hoor, hoe hij
zachtjes in de kamer loopt, en ik ga
nog eenige treden hooger. Mijn hoofd
is nu al op de hoogte van de steenen
onder het raam mijn voorhoofd komt
er komt bovenuitmijn oogen kunnen
tusichen de 'gordijnen zien.
De man zit daar aan de schrijf tafel
In het verslag van den inspecteur
der 3e inspectie wordt van die mis
bruiken, waarover de andere inspec
teurs schrijven, eveneens melding
gemaakt.
„Scholen voor gewoon 1. o. waar,”
aldus deze inspecteur, „ten behoeve
van enkele leerlingen geheel buiten
het gewone schoolverband, door een
hoofd of andere onderwijzer les in
een vreemde taal (in den regel in
het Fransch) werd gegeven, werden
gemetamorphoseerd in scholen voor
u. 1. o. of, zoo mogelijk voor ra. u. 1.37
waardoor het mogelijk werd het
aantal onderwijzers uit te breiden,
zonder dat zulks finantieele offers
van beteekenis eischte.
Zoo wordt melding gemaakt van
eene bijzondere school, waar het
ra. u. 1. o. op 20 December 1910
een aanvang nam met één leerling
de bedoeling was blijkbaar om de
aanspraak niet verloren te doen gaan
voor eene school voor gewoon en
meer uitgebreid lager onderwijs, die
in 1911 naast de bestaande zou
verrijzen.
Elders werden pogingen gedaan,
om in een avondcursus 3 der vakken
sub 1, m, n en p te doen onderwijzen,
met geen andere bedoeling, dan om,
zonder kosten voor de gemeente,
nog een paar onderwijzers te kunnen
.aanstellen aan de dagschool (gewoon
1. o.) en aldus aan elke onderwijzer
kleinere klassen te kunnen geven.
dermethode.
oederfabrlek
ISIA.
Enkhuizen.
aar bij HH.
Wijdstraat.
iD^^erstab^g
van bovenaf wilde zijn, en gaan de-
creteeren, hoe het eigenlijk zijn moest.
Een decreteeren, waarbij enkel met
eigen einddoel werd rekening ge
houden, en waarbij de bevelgever
niet alleen halsstarrig weigerde zich
aan te passen aan de realiteit, maar
integendeel die realiteit bitter kwalijk
nam, dat ze vloekte tegen zijn stelsel.
En zoo kregen wy bij de Bakkers
wet van een zoogenaamd anti-revo-
lutionair minister het verbod van
arbeid voor den zelfwerkenden pa
troon alsmede een aanslag op dien
vorm van het bedrijf, waarin de
beste arbeidsvoorwaarden werden ge
boden, of waaraan, indien de arbeids
voorwaarden daarvan niet aan ge
rechte wenschen voldeden, de hoogste
eischen konden worden gesteld. Door
het laatste werd deze wet, zooals
de heer De Geer het zoo juist heeft
uitgedrukt, er eene, waarvan het
doel was arbeidsbescher
ming en het effect bevoor
rechting van achterlyke in-
dustrievormen, een inner
lijke mislukking,een spannen
van de paarden achter dea
wagen, eene anti-socialewet.
En daarnaast kregen wij die Raden
van Arbeid, die Copy van de Ge
meentewet, maar niet zooals Thor-
becke’s meesterstuk, eene wettelijke
regeling in overeenstemming met
’s volks wensch en 's volks nood,
maar een product om in Heems-
kerkiaanschen stijl te spreken van
de geachte verbeelding van minister
Talma, een fantas magorie op wet
gevend gebied, die aan de beden
kelijkste capriolen der Fransche re
volutie herinnert, en voor welker
verwezenlijking het vele, het zeer
vele, dat het particulier initiatief op
het gebied van ziekteverzekering en
ziektezorg tot stand heeft gebracht,
onverbiddelijk ter dood moest worden
verwezen.
42)
Vader Jacques verdwijnt in de groot
ste ontroering en komt zonder ladder
terughij geeft me al van verre
teeken om zoo gauw mogelijk bij -hem
te komen. Als ik bij hem ben, fluis
tert hij„Ga mee”. Hij gaat mét me
om den toren van het kasteel en zegt
„Ik was de ladder gaan halen uit
de kamer, waarin de tuinman en ik
den rommel bergen de deur vau den
toren stond open en de ladder was er
niet meer. In den maneschijn heb ik
hem hier gevonden.”
En hij wees me aan den anderen
kant van het kasteel een ladder, tegen
de ijzeren ankers die het terras onder
steunen, onder het raam, dat ik had
open gevonden. Door het terras had
ik de ladder niet gezien Met die
ladder kon men gemakkelijk in de
dwarsgang van de eerste verdieping
komen en ik twijfelde niet meer of
dit was de weg, dien de onbekende
had genomen.
H00GEN.
v. ABS-
En wat hebben wij gezien? We spre
ken nu niet van Dr. Kuyper, wiens
volte-faces omtrent verplichte ver
zekering zoo talrijk en snel uitge
voerd zijn geweest, dat ze de oogen
vermoeiden als een bioscoop-film van
de minste qualiteit, en die zijn cynisch
opportumisme, den kleinen luiden
zijner partij ter'wille, vromen glimp
gaf met een artikel van den Heidel-
berger Cathechismus, een trucje, door
meer dan één belijder van het anti
revolutionaire beginsel in de Kamer
met onverholen minachting bejegend;
maar we hebben het over Talma,
die als vurig Kuyperiaan, als vurig
verdediger in gansch den lande
van die zoogenaamde Kuy|eriaansche
beginselen, al heel spoef
heeft, dat hij die inuost-‘loslaten,
wilde hij iets van zijn wenschen op
sociaal gebied tot stand brengen, en
toen zeer gewoon verschijnsel in
de geschiedenis bij hen, die van geen
vast beginsel uitgaan de hervormer
óverseelvoer)
13 en */2 kilo
den heer Van Idsinga, in de verga
dering van 6 Juni 1.1., in hunne
toepassing nimmer zouden kunnen
leiden tot het staatssocialistisch gedoe
van een Talma; maar juist tot fel
verzet daartegen; maar van de
anti-revolutionaire partij, d. i. van
het Kuyperianisme.
Jarenlang heeft de van God ge
geven leider het Nederlandsche volk
voorgeleuterd, dat de anti-revolutio
naire leer, op Gods Woord gegrond,
een beginsel gaf, even muurvast
tevenover het socialisme als tegen
het conservatisme; jarenlang werd
gepredikt, dat die booze liberalen,
in hunne Verdwaasde rede bukkende
voor Koning Staat, van hem alle
heil verwachtten, inplaats van te
begrijpen, dat de Staat slechts aan
vullend behoort te werken, en dan
nog alleen als de onvermijdelijkheid
daarvan vaststaat, ter dege reke
ning houdende met wat uit het volk
zelf is voortgekomen, omdat dit in
de eerste plaats levensvatbaarheid
heeft.
ntiseptische
iwerking:
3 a 7 uur
raanqcname
smaak!
Zij, die zich met ingang
van J Juli a.s. op de Goun-
sche Courant abonneeren,
ontvangen de tot dien datum
verschijnende nummers gratis.
PRIJSDERAD VERTENTIN
Van 1—5 gewone regels niet bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer0.10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
De verwerping van de Bakkerswet,-
die hare stemmen vóór zoogoed als
uitsluitend aan politieke overwegin
gen dankte ook bij de sociaal
democraten, die daardoor wilden
laten zien, dat het verwijt aan hun
adres, dat ze obstructie zouden
voeren tegen Talma’s hervormings
werk, alle recht van bestaan miste
zoo kort daarop gevolgd door de
amendementen-Lohman op de Ziekte
verzekering, waardoor een gansch
nieuw stelsel tegenover dat van den
minister wordt geplaatst, is het ban
kroet van de anti-revolutionaire partij
op sociaal hervormingsgebied. Niet
dat van de anti-revolutionaire be
ginselen, die, zoo uitnemend in
hunne beteekenis uiteengezet door
rwillens, Terrein
liegdemonstraties
asset
Sl/t uur, Leden-
Bond van Oud-
Afd. Gouda.
en Woningtoe-
irstandsoommissie
sluiten hem den weg af naar de ves
tibule en de trap binnen in het
kasteelAls de boschwachter er
langs gegaan is, zal het hem gister
avond gemakkelijk zijn gevallen, onder
hot een of ander voorwendsel in de
gang te gaan, om het raam zóó te
zetten, dat hij het aan den buitenkant
kon openschuiven en dus in de gang
kon gaan. Dat dit raam van binnen
niet gesloten was, maakt het onder
zoek naar den persoon van den moor
denaar veel gemakkelijker. Hij moet
tot het huis behooren, tenzij hij een
medeplichtige heeft, wat ik niet ge
loof tenzijjuffrouw Stanger-
son zelf er voor gezorgd heeft, dat
het raam van binnen niet gesloten
was Maar wat zou dan het vreese-
lijke geheim zijn, dat juffrouw Stan-
gerson in de noodzakelijkheid brengt
het haar moordenaar gemakkelijk te
maken om tot haar door te dringen
Ik neen} de ladder mee en ga weer
naar den achterkant van het kasteel.
Het raam van de kamer staat nog
altijd opende gordijnen zijn toege
trokken, maar komen niet geheel tot
elkaar: ze laten een lichtstraal door,
die voor mijn voeten op het grasperk
valtIk zet mijn ladder onder het
raam van de kamer. Ik ben bijna
zeker, dat ik daar geen leven bij heb
We loopon naar de laddermaar
als we hem grijpen, wijst vader Jac
ques op de open deur van het kamer
tje, op den rez-de-chaussée, in den
uitbouw van het kasteel, waarvan het
terras, waarvan ik gesproken heb, de
zolder uitmaakt. Vader Jacques zet
de deur een weinig open, kijkt naar
binnen, en fluistert
„Hij is er niet!”
„Wie?”
„De boschwachter
i Met den mond tegen mijn oor, gaat
hij voort„U weet, dat de bosch-
i wachter hier slaapt, nu men den toren
herstelt.” En met hetzelfde veelbe-
teekenende gebaar wijst hij me op de
open deur, de ladder, het terras en
het raam, dat ik daar net gesloten
heb, van de dwarsgang.
Wat dacht ik toen? Had ik tijd
om te denken? Ik voelde meer dan
t ik dacht.
Ik dacht, als de boschwachter in
de kamer is (ik zeg: als, want ik
1 heb op dit oogenblik geen reden om
l den boschwachter te verdenken, be-
i halve de ladder en de leege kamer),
als hij er is, is hij door het raam
moeten gaan met behulp van de ladder,
want de kamers, die achter zijn tegen-
i woordig verblijf liggen, worden door
het keukenpenoneel ingenomen, en
van juffrouw Stangerson te schrijven.
Hij zit mot den rug naar mij toe. Er
staat een kaars voor hem maar daar
hij over de vlam van die kaars gebo
gen zit, werpt hot licht schaduwen op
zyn persoon, die hem voor mij ondui
delijk maken. Ik zie niets dan een
breeden, gebogen rug.
Wat heel wonderlijk isJuffrouw
Stangerson is er nietHaar bed ligt
nog netjes opgemaakt. Waar slaapt
ze dan dien nacht? Ongetwijfeld in
de kamer er naast, bij haar verpleeg
sters. Ik ben blij, dat ik den man alleen
vind. Nu moet ik kalm zijn om de val
gereed te maken.
Maar wie is die man, die daaronder
mijn oogen zit te schrijven, alsof hij
thuis was Als het niet de voetstap
pen waren van den moordenaar op
don looper van de gang, als het raam
niet open was geweest, als de ladder
niet onder dat raam had gestaan, zou
ik hebben kunnen denken, dat de man
recht had daar te zijn, dat hij er op
doodgewone manier is, om redenen,
die ik niet ken. Maar er is geen twijfel
aan, of die geheimzinnige onbekende,
is de man uit de gele kamer. O, als
ik zijn gezicht eens kon zien. Als ik
hem kon verrassen! Hem gevangen
nemen
(Wordt vervolgd.)
wij geregeld tijdig
an /ontvangen van
rten, vermakelijk-
ize dan in onze
u
GOUDSCHE COURANT.
P R IJs"wTHET ABONNËMENT?
Per kwartaal
Idem franco per post1 50
Met Geïllustreerd Zondagsblad.1.50
Idem franco per post - 1 90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendeweo 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
