11
i
i
1
lf
1
L
I
I
1
61e Jaargang.
No. 11916.
dI
Bixltexilaxxd..
TUJDU
FEUILLETON.
mi
dit Blad.
Mazana«*ta.
Nederlandsche belangen en
hoe zij behartigd worden.
*L
Eerste Blad.
WAHEMIUIS, >«lr. Ito daag.
tfT Alle Luie- en Mulsh. Artikelen.
Frisia^
merk
ivee voeders.
lAU’S
H
LJINHEM.
Telefoon Interc. 82.
.1
Ja
Inlistplisd»
awerkingi
6 j 7uuo
1
iJ r
l’
(San HDuisfara S&aaR.
1 1
uwing!
Zaterdag 13 «|uli 1913.
exx u^-d.-v-ertezxtxeTolSLd. voor <3-oxxd.ee ezx ©zxxstreHcezx.
Verschijnt dadelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
Toendernteel
(o 40 en 6 kilo
.1
WAIEMl
niveraeelvoer)
13 en ’/i Kilo
■Epipay-sur-
Larsan aan,
dat ia hy.”
nadruppels I
.rif 0.75.
■MdUMI
r Kanarie»
13, en liter
Dit Nummer bestaal uit twee
bladen.
edermethode.
Moederfabriek
HBIA.
- Enkhuizen.
baar bij HH.
I, Wijdstraat.
LD, Veers tal. 4
T, CREBAS,
Telef. 40.
bijzonder geïnteresseerd is bij de
opening er <>p uit, tijdig maatregelen
te beramen, die haar Koloniën ten
dienste zullen komen.
En wat doet onze regeering?
Tot op het oogenblik is voor Cu
rasao niets gedaan, niettegenstaande
oen commissie, bestaande uit de hee-
'ren Dr. Kraus en Weicker niet alleen
op het in orde brengen van de haven
van Curasao aandrongen, maar die
zelfs -zeer urgent noemden. Dat
rapport ia in 1010 uitgebracht en
nu blijft nog steeds elk begin van
aanpakken achterwege. Bij de be
handeling der begroeting loopende
over 1012 en betrekking hebbende
op Curacao kon do minister van
Koloniën op een klacht van den heer
van Vuuren niets anders zeggen,
dan dat de zaak nog aldoor in on
derzoek was. Ook het particulier
initiatief werkt hier niets uit. In
1909 toch hebben eeltige hoeren,
waarvan we noemen Everts en Leezer,
getracht voor door hen ontworpen
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
Met Geïllustreerd Zondagsblad
Idem franco per post
Abonnementen worden dagelyks aangenc
Tiesoeweo 64, by onze Agenten, den Boel
f 0.55
0 10
By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee betekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1 5 regels f0 35 bij vooruit
betaling elke regel meer 6 ets. Reclames f O 25 per regel
werken aanleggen. En than*juichen
de Denen dat zij indertijd W aan*
de lokstem van Amerika hebben toe
gegeven, toen men van die zijde wel
geneigd bleek als kooper te willen
optreden. Een groote maatschappij
heeft thans van de Deensche regee
ring concessie om verschillende ha
venwerken op St. Thomas uit te voe
ren. Met een kapitaal van 20 millioen
kronen wil de maatschappij de haven
van St. Thomas uitbaggeren, scheeps
werven bouwen, pakhuizen, electri-
sche centrales oprichten en het eiland
van een station van draadlooze tele
grafie voorzien. En ten slotte zal
een dok voor schepen; van 15000
ton gebouwd worden.
Engeland ia evenzeer bij de pinken
en richt Trinidad grootscheeps in.
De regeering van Jamaica heeft van
een Amerikaansche vereeniging de
aanvraag ontvangen om de haven
van Kingston te mogen inrichten.
Zoo is elke regeering, die in het
gehad. Deze maatschappij stortte dan
ook na een verlies van 1 Va milliard
francs ineen, het werk latende voor
wat het was. En stilstand is ach
teruitgang. Weldra .was het kamp
waar eenmaal zooveel bedrijvigheid
heerschte, een wildernis. De ma
chines lagen half verzonken in het.
moeras en het leek alsof de natuur
den kundigen mensch den voortgang
van zijn wonderwerken wilde ver
bieden. Gelukkig kwam er uitkomst.
De regeering der Vereenigde Staten
besloot de taak van (ie Fransche
maatschappij over te nemen en het
werk te doen afmaken. Oogenblik-
kelijk stond het congres 110 millioen
dollar voor eerste uitgaven toe en
ofschoon de Amerikanen volgons een
geheel ander plan perkten dan de
Franschen en zij dus heel veel werk
opnieuw hadden te verrichten, staat
het er thans toe, dat het eenmaal
begonnen werk in 1915 zal zijn be
ëindigd, wat zal worden gevierd mét
een groote wereldtentoonstelling in
San Francisco tot deelneming aan
welke tentoonstelling een buitenge
wone deputatie de verschillende lan
den en ook ons land kwam uitnoo-
digen. Deze missie-dieeft allerwegen
den indruk gekregen, dat de landen
het gewicht van de openstelling van
het Panama-kanaal ten volle beseffen.
Dieabelangstelling bleek o.a. uit het
feit, dat verschillende staatshoofden
de commissie liit naam van de natie
ontvingen. Om enkele van deze
staatshoofden te noemen, de koning
van Engeland, de koning van'België,
de president van Frankrijk, de pre
sident van Zwitserland, de president
van Portugal, de koning van Spanje,
de koning van Italië, de keizer van
Oostenrijk e. a. Er mocht verwacht
worden, dat deze missie in Neder
land, een land, dat zeker niet het
minst belang heeft bij de opening
van het Panama-kanaal, zeker njet
Een eigenaardig bericht stond
eenigen tijd geleden in de N. Rott.
Ct. Aanvankelijk was het ons plan
in een buitenlandsch overzicht het
een en ander daaromtrent te mel
den. Echter, het leek ons meer
geschikt in een afzonderlijk artikel
het onderwerp te behandeleif, voor
namelijk omdat de Nederlandsche
belangen in zoo groote mate bij het
geval zijn betrokken. -
Eenigen tijd later werden we op
nieuw verrast, ditmaal met een be-
riclii in het Handelsblad.
Thans, nu e«n Panama-commissie
ons land bezoekt, want ons artikel
staat in verbalid met de opening van
het Panama-kanaal, lijkt het ons een
geschikt moment om nader op de
zaak in te gaan, te meer omdat
de houding onzer regeering een
hoogst eigenaardige is.
Voor we nu tot de finten zelf
komen, eerst een klein historisch
overzicht van de wording van het
Panama-kanaal.
Het was de ontwerper en de uit
voerder tan het Kanaal van Suez,
Ferdinand de Lesseps, die het groote
1 plan uitwerkte, om een verbinding
te krijgen tusschen den Atlantischen
en den Grooten Qceaan. Volgens
zijn plannen zou het Kanaal al jaren
lang klaar geweest zijn, maar men
herinnert zich nog wel het verschrik
kelijke Panama-schandaal van 1892.
Bij he( bekend worden van die om-
kooperij op groote schaal, die bij de
uitvoering van dit werk had plaats
gehad, sloeg men de handen in elkaar
over zooveel misleiding. En hon
derden grootere en minder groote
kapitaalkrachtigen werden de dupe
gvan de oplichterijen die in de Pa-
nama-maatschappij hadden plaats
om hot lijk hadrlen gestaan, kon g«m
ander lévend of dood zyn geweest.
De rechter antwoerdde hem echter,
dat het heel donker was, toen we in
den tuin waren Waarop Bernier
beweerde, dat we als we den ander
niet hadden kunnen zien, tenminste
op hem hadden moeten trappen, om
dat het zoo nauw.was in de gang.
l?e eenige deur, die. in dat deel van
den tuiif uitkwam, was die van de.
kamer van den boschwachter en die
was gesloten.
De sleutel ervan was in den zak,
van den boschwaqhter gevonden.
Hoewel het nit Bernier’s redenqering
bleek, dat men geschoten had op oen
man, die reeds was getroffen door
een messteek,bleef, de rechter daar
niet lang over naspreken.
Het was dnidelgk, dat hij dacht, dat
we den vluchteling hadden gemist en
een lijk hadden gevonden, dat niets
met de zaak te maken had en dat deze
opvatting overeen kwam met de ge
dachte, die hij reeds eenige dagen
koesterde, over den boschwachter, die
zoo dikwijls kwam bij de waardin van
„Pauberge du Donjbn," terwyl vader
Mathieu had gedreigd hem te zullen'
dooden, want ’s middags -werd vader
Mathieu naar Corbeil gevoerd. Men
had echter' niets te zynen nadeele by
(Uit het Fransch.)
60)
Kortom, we verzwegen alles, wat
zou kunnen doen vermoeden, dat we
op iet» voorbereid waren, en dat juf
frouw Stangerson den moordenaar
verwachtte. De ongelukkige zou mis
schien het geheim, dat ze omtrent
den moordenaar wilde bewaren, met
haai; leven betalen We mochten
zulk, eert opoffering niet nutteloos
maken. Arthur Rance vertelde, heel
gewoon aan' iedereen, dat hij den
boschwachter *s avonds om elf uur
voor het laatst had gezien. Hij was
in. zyn kamer gekoinen om zijn valies
te halen, dat hij den volgenden morgen
vroeg naar het station Saint Michel
zou brengen en had lang met hem
over jagen en stroopen gepraat
Rance zou ’s morgens het kasteel
verlaten hebben, om te voet naar
Saint Michel te gaan en daar de bosch
wachter ook cue richting uit moest,
had hg deze gevraagd zijn bagage
vèor ham te dragen.
Meneer Stangerson bevestigde dit,
hij voegde er bij, dat hij den vorigen
d^g niet het genoegen had gehad, zijn
vriend aan zijn tafel te zien, daar
deze reeds om vijf uur afscheid had
genomen van ham en zijn dochter, en
niets had gebruikt dan een kopje thee,
omdat hy zich wat ongesteld voelde.
Bernier de portier, vertelde, dat de
boschwachter hem had gevraagd, dien
i nacht met, hem op de stroopers te
lettendat ze elkaar bij het eiken-
boschie zouden vinden en dat Bernier
den boschwachter was tegemoet ge
gaan toen deze niet kwamHij was
op de hoogte van den toren gekomen,
en was door het poortje naar den tuin
gegaan, toen hij iemand in de tegen
gestelde richting zag vluchten, niux/
het eind van den ^rechtervleugeltege
lijk hoorde hij revolverschoten afgaahc
i Rouletabillp verscheen aan-het raam?
van de gang, herkende Bernier en
riep hem' toe, dat hij moest schieten.
Toen had .BernM gevuurd en gemeend,
dat hij den vluchteling had gedood,
totdat Rouletabille aanfooittfe, dat de
man door een messteek was getroffen;
hij begreep er jgpler niets van, want
als het gevonden lyk niet dat was van
den vluchteling op.wien we allen had-
deh geschoten, moest deze toch ergens
zyn. En op het plekje wuar we allen
verpakking onzer
veelvuldig wordt
ipraoparaten van
ii den man te
ar op, dat roode
il>r. H.JVaDBlDf,
)t woord >Kina-
MET uit onze
jn. Men eiache
60UBSCHE COURANT.
l
pg-pg 'DER ADVËaiTENTÏÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer
Elke regel meer
In de Belgische Kamer.
Het is Donderdag in do Belgische
Kamer oen geweldig rumoerige zitting
geweest. Dozo was te wachten, na den
gevoorden feilen strijd bij, de jongste
verkiezingen, waarby het cloricalismo
zich weer eens vanzij/rneest ongun
stige zijde heeft doen/kennon. De uit
slag van den stryd ^an de clericalen
tegenover de liberalen on sociaal-de-
tnocraten is toch voor een groot deel
te wfiten aan do wijze van ontreden
der^doricalon. Zij toch hebben hot
voordstele! alsof do samen optrekkende
liberalen en socialisten gomoonschap-
pelyk de roode vaan hieven, waarvan
het gevolg zou zijn dat, mochten zij
aan de regeering komen,kerken zonden
liet aandienen door don agent, die voor^
de deur van den salon stond.
Dadelijk kwam vader Jacques naar
buiten en Larsan en de beambte wei
den binnengelaten. Er gingen eenige
oogenblikken voorbymisschien tien
minuten. Rouletabille was heel onge
duldig. De deur van ddn salon werd
weer geopendde agent word door
den rechter binnengeroepen, kwam op
nieuw naar buiten, liep de trap op on
kwam weer terug. Hij deed de deur
van den salon open en sprak
Meneer Darzac wil niet beneden
komen, meneer.”
„Wil hij niet P” riep meneer De Mar-
quet uit.
„Neen, hij zegt, dat hij juffrouw
Stangerson niet kan verlaten, in den
toestand, waarin zo nu verkeert...”
„Dan zullen we naar hem moeten
gaan,” sprak meneer De Marquet.
Hij ging dus met zijn agent naar
boven on gaf een toeken aan Larsan
en den beambte om hem te volgen,
Rouletabille en ik sloten ons bij hen
aan.'
We kwamen in de gang, voor de
zijkamer van juffrouw Stangerson.
(Wordt* vervolgd.)
mogelijk zijn de Javanep, geheel
tus&hen de keerkringen blijvend,
naar hun nieuw vaderland te ver
voeren. Het ligt dus op 'den weg
van onze regeering om zteh geïnte
resseerd bij de opening van het ka
naal te voelen en toch doet zij niets
om tijdig ons West-lndie voor zyn
nieuwe rol klaar te maken. Nog
meer dan Suriname is w’aarsrhijnlijy
het eiland Curasao bij die opening
betrokken. Cura^a») is een van onze
West-Indische eilanden, dat al/ een
der belangrijkste stations op den
nieudren weg zal kunnen optreden.
Wil het echter ais zoodanig eenige
beteekenis kunnen verkrijgen, dan
zal het eiland wat betreft de eischen,
die handel en scheepvaart stellen,
geheel gemoderniseerd moetep wor
den. Andere landen, (jie eveneens
eilanden bij de (’araïbische zet» heb
ben, beseffen blijkbaar ter dege
welke belangenthans op het spel
staan. Zoo, bv. Denemarken.- Dit
land, dat toch - waarlijk niet veel
grooter is dan het onze, gaat op haar I plannen den noodigen financieelen
eilandje Stv Thomas grootsche haven- steun te erlangen, maar in het
„sjeinr^he” H<dland was geen geld
-’’té vFlwfl om een grootseh werk
aan te vatten. Een arme Kolonie
zal voorloopig arm moeten blijven.
Mep heeft eens gezegd: een klein
land kan ook groot zijn, dit is toch
zeker niet op Nederland bedoeld.
hem ontdektmaar wol werden de
bedreigingen herhaald, die hij den
vorigen dag nog geuit zou hebben.
We waren nog geheel ontsteld door
zooveel-verschrikkelijke en onverklaar
bare gebeurtenissen, toen larsan op
het kasteel verscheen, die dadoiyk na
dat hij den rechter had gesproken, was
vertrokken en nu met een spoorweg
beambte terugkwam.
We stonden ‘juist in do vestibule
met Rance te spreken over de moge-
lükheid van de schuld van vader Ma-
tYieu (ten «minste Rance en ik spraken
er over, want RMuletabille was inz-go-
dachten. en nam geen doel aan ons ge
sprek). Do réchter van instructie was
met zijn* griffier zin den groenen salon,
waarin Darzac ona had gelaten, toen
wo voor het eerst op het kasteel waren
gekomen. Vader Jacques wm door den
rechter gevfaagd er binnen te komen.
Ddrzac was mgt meneer Stangerson
en de doktoren in de kamer van juf
frouw Stangerson. Larsan kwam met
den spoorwegbeambte in de vestibule.
Rönletabille eri ik herkenden dezen
dadelijk aan zyn blond baardje.
„Dat is de beambte van-
Orge,” riep ik uit en keek
die lachend antwoordde:
„Ja, ja,rie hebt gelyk,
waarna Larsan ziep bij den rechter
f t 25
I 50
„1.50
1 00
momen aan ons BureauLangf. r
^khandel en de PostkantorenGroote letters en randen naar plaatsruimte.
minder hartelijk de missie zou ont
vangen. Niets is echter minder waar
geweest. Slechts enkele ministers
hebben zich van de aanwezigheid-
der missie iets aangetrokken. Dat
is dunkt ons, niet de juiste weg en
men mag gerust vragen of het de
regeering wel ernst is om Nederland
en zijn Koloniën zoo afdoende en
zoo spoedig inogelyk te helpen.
Wat is n.l. het geval? Door de
opening van het Panama-kanaal zal
Nederland in rechtstreeksche verbin
ding komen met zyn twee Koloniën
Oost- en West-lndil', West-Indii', dat
faitelijk in een dooden hoek lag zal
plotseling aan edn weraldverkeersweg
komen te liggeh. Het belang daarvan
is op het oogenblik nog bij benade
ring niet te schatten, maar zeker is
het, dat de voordeclen eiiorm zul
len zijn.
Om enkele van die voordeclen na
der aan te tinmen, wijzen we er op,
dat in de eerste plaats de handels-
betrekkingen van Suriname met an
dere landen van de wereld aanmer
kelijk verbeterd zullen worden.
Een ander missdijt'B nog grooter
voordeel, is de gunstige gelegenheid
om onze West thans van werkkrach
ten te kunnen voorzien.
Sedert de afschaffing van de sla-
vemy en de daaruit gevolgde vrij
lating van de negers in West-Indië
is het werklieden-contingent in Su
riname zoo achteruit gegaan, dat
enkel door gebrek aan arbeidskrach
ten Suriname rifeds ten onder moest
gaan. Later heeft men geprobeerd
van uit Oost-Indié en voornamelijk
van Java werklieden naar West-
Indie te zenden, die daar'het in
compleet zouden aanvullen. Echter,
de groote reis over Port Saïd, Rot
terdam' of Amsterdam ep vandaar
naar Suriname, schrikte de Javanen
zoo af, dat de emigratig nog altoos
beneden het hoogst noodzakelijke is
gebitten. Vooral de enorme kli-
maatswisselingen, die de reis mee
bracht, schrikte de inlanders af. Door
den nieuwen verkeersweg zal het
htsschool 6 uur
Reclame biljettén
1913”.
Ons Genoegen”,
Itedelyk Martek
en Woningtoe-
rstandscommissie
ry geregeld tijdig
n ontvangen van
ten,vernutal|jk-
■e dan in onna