ram
GLAZEN,
0
F
.E. Alter
Gracht 269*
AAG,
I
No. 11922.
51e Jaargang
Zaterdag 20 Juli 1912.
4
FEUILLETO\.
Cm ïïuittora Staaft
WARENHUIS, Spmslr. Den Hav.
W Alle Luxe- en Huisli. Artikelen
•TE WAAR-
gen
nesHeeding.
)E JONG,
'risia
merk
veevoeders.
Uitgevers, Gouda
Eerste Blad.
Vrede en Vrijhandel.
Verschijnt dagelijks
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
»UDE
it. Janskwk, der
eekeningei en.
IABETH,
XTïexvw’s- ezx -^^‘rrextexx.txe'Tolsud. voor G-oxxëLec ern. OxxxstxeHscena».
behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
J.
I
i de stad aan huis
(Uit het Fransch.)
juffrouw
(Wordt vervolgd.)
Kanaries
13, en */i Hter
)&ndermeel
)i voederkosten
40 en 5 kilo
ille soorten
irken.
Brgoed.
Ken ADRES’.
sd, E. ALTER
•acht 269‘,
AAG.
of gedeelten
mm 4Zn., Goud*.
•sthaven 31.
valiteiten.
tie van Beeldende
'ilder, Architect en
<e van Bouwkunde
ht.
CENT.
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
(Naar aanleiding van het boek van
Jhr. J. G. C. den Beer Poortugael,
Le Droit dee Gens en marche vers
la Paix et la guerre de Tripoli).
dermethode.
bederfabriek
ISIA.
Enkhuizen.
•aar bij HH.
Wijdstraat.
J), Veerstal.
overtuiging in dalen kwam het bij
de pacifisten tot dusverre niet. De
freetrade is nog bij lange na niet
nummer één op het pacifistisch pro
gram, en de ethische beteekenis van
het „prozaïsche” handelsverkeer voor
den vrede wordt door de pacifisten
niet algemeen genoeg gewaardeerd.
Zoo werd op het Vredescongres te
Londen geweigerd in behandeling te
nemen' een van Nederlandsche zyde
ingediende motie om „te verzoeken
„dat op het program der 3de Vredes
conferentie zou worden geplaatst
„het onderwerp internationale vrij-
handel, als zijnde het meest af-
„dende middel om conflicten te voor-:
„komen, de toenemende bewapenin-,
„gen te doen ophouden, den vrede:
„een waarborg te verschaffen.” i
Reden tot heuchenis inderdaad,,
dat thans van zoo gezaghebbende
zijde als eerste middel aan de orde,
gesteld wordtde noodzakelijkheid;
om de douanetarieven af te schaffen.’
Het. zou ons te ver voeren den'
schrijver te volgen in het hoe dit!
zou moeten geschiedendaarvoor
moge naar het werk zelf worden,
verwezen. Doch wel zij het vergund
in het kort aan te toonen, waarom
juist met dit vraagstuk behoprt te
worden begonnen.
In een zeer lezenswaardig kapittel,
waarin de schrijver opeischt le monde
pour tout le monde, legt hij er den
nadruk op, dat men met ontwape-
nings-sermoenen geen stap verder
geraakt is, dat men daarom in de
eerste plaats vragen moet naar de
hoofdoorzaak van den oorlog. Van
waar toch dat wantrouwen, die af
gunst, die haat tusschen de volkeren
die elkander toch ook weer iederen
dag noodig hebben. Voor een groot
deel zijn die te wijten aan het op
richten der tolbarrières der zgn.,
„beschermende .rechten”, aan het
protectionisme, de politiek van de
zelfzucht die leidt tot den econo-
mischen oorlog door middel van
tariefstrijd, repressailles, retorsie.
En volkomen terecht wijst de
wij geregeld tydig
en ontvangen van
irten, vermakelijk-
ise dan in om®
x.
PRIJS VAN 111:1 ABONNEMENT:
Per kwartaalf 1.25
Idem franco per post1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad „1.50
Idem franco per post100
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendewec. 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
ehtsschool 1—6 u.
Reclame-biljetten
1913”.
„Ons Genoegen”,
Stafmuziekkorps
lederl. Weerbaar-
ig, te Amsterdam,
monie” 8 Va uur»
g Kon. Ned. Bond
arofficieren afd.
NB
BRIGHT DER
liverseelvoer)
13 en
- en Woningtoe-
Brstandscommissie
G0UD8CHE COURANT.
PRIJS DER ADVERTENTIE^
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer ,0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0.35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Les idéés marchent 1 Ook onder
de pacifisten.
Er behoeft niet langer te worden
gevreesd voor een „stilstand der
Vredesbeweging op de paden, die
zij bewandelt”, wantzij begint
andere wegen te zoeken. liet paci
fisme in zijn jonkheid was als een
bergstroom, aantrekkelijk zeker door
frischheid, bekorend somtijds door
bruischende kracht, doch ontwijkend
de klippen, overklaterend soms met
spattend lawaai de rotsen die hij
ontmoet op zijn talrijke wegen
niet kennend, doch zoekend zijn
richting, nu hierheen dan daar langs,
niet wetend nog waarheen hij zal
gaan en vaak door eigen onbesuisd
heid vertroebelend zijn helderen spie
gel door het slik dat hij meevoert'
in wilden vaart.
Doch langzamerhand stroomend
in gevonden rustiger bedding begint
hij zich te verbroeden en te ver-,
diepen, bevruchtend de aanliggende
landen, en met andere stroomen
vervloeiend, vormend een band tus
schen vaak verre deelen der wereld.
In het algemeene belang en tot
eigen profijt.
Zoo ongeveer want elke ver
gelijking mankt nu eenmaal een
weinig gaat het de vredesbewe
ging.
Van zwevend in te hooge sferen,
op gevaar van zich te verliezen en
verloren te worden in mist en in
nevel, bekorend door het onbereik
baar ideaal van}„algemeene broe
derschap onder de menschen” en
„eeuwige vrede” onder de volkeren
1men hoort reeds de engelen-
muziek komt het pacifisme lang
zaam maar zeker déAr waar het
zijn moet om bruikbaar en vrucht
baar te kunnen wezen, in de reali
teit van het vlakke land der dage
lijks gebeurende dingen.
Van „onklare fantasterij”, zooals
zij vaak werd gescholden, begint de
vredesbeweging hoe langer hoe meer
te worden een strooming naar we-
reld-organisatie, die den vrede niet
stelt als eerste doel doch hem ver
wacht als eindelijk gevolg. Uiting
van maatschappelijk evolutieproces
van omzetting van macht in recht,
leidend' in de richting van wereld
organisatie ter vervanging van de
nog steeds bestaande anarchie op
internattonaal-rechtelijk en -staat
kundig gebied. De vredesbeweging,
dochter van het groeiend internatio
nalisme, waardoor als van zelf de
wereldorganisatie feitelijk ontstaat,
langzaam en zeer geleidelijk, docli
die er reeds zijn moet alvorens in
rechtsvorm te kunnen worden ge
kristalliseerd. Dat internationalisme,
de aaneensluiting van de beschaafde
volkeren, is bezig te volgroeien
eerst in materieel opzicht op het
gebied der economische belangen
van handel en van verkeer, daarna
op het terrein der cultuur en be
schaving, straks ook op het gebied
van het recht dat steeds het verkeer
volgt en neerslag zij van wat leeft
in een volk, om eindelijk ook in
staatkundig opzicht vorm en inhoud
te geven aan de komende wereld
organisatie, hetzij als volkerencoöpe
ratie of als op vrije overeenkomst
berustende federatie der gecivili
seerde souvereine staten? De eind-
vorm moge liggen in het duister der
onzienbare toekomst, doch het eind
doel is zeker de Vrede. De rechts
organisatie veronderstelt drie dingen:
1. de vorming van recht, door
de gemeenschappelijke belangen om
zou hij nu gaan zeggen
„De juffrouw heeft een elegante
voet, wat lang voor een vrouw. Be
halve de punt aan het eind, is het de
voet van den moordenaar
Er ontstond eenige beweging onder
het gehoor. Rouletabille maakte een
gebaar om tot zwijgen aan te manen.
Men zou werkelijk gemeend hebben,
dat hij de persoon was, die te bevelen
had.
„Ik moot u zeggen,” ging hij voort,
„dat dit niet veel beteekent, en dat
men een rechterlijke dwaling zou be
gaan, als men op zulke uiterlgke tel
kenen een systeem ging bouwen.”
Meneer Darzac heeft ook de voeten
van den moordenaar en toch is hij de
moordenaar niet 1”
Een nieuwe beweging.
De president vroeg aan
Mathieu
„Is alles dien avond werkelijk zoo
gegaan
„Ja, meneer de president,” ant
woordde ze. „Het is, alsof meneer
Rouletabille achter ons heeft geloo-
pen.”
„U heeft den moordenaar dus naar
den rechtervleugel zien gaan
„Ja, en ook zag ik een oogenblik
later het Ink van den bosohwaohter
wegdragen.”
schrijver er op, dat achter eiken
tegenwoordigen oorlog steeds zijn
verscholen economische belangen van
handel en industrie, meestal slechts
van een gering aantal monopolisten,
beschermd door den tariefmugr der
inkomende rechten.
Is het geen dwaasheid, geen tegen
strijdigheid ook, om door alle moge
lijke verbeteringen in het verkeer
de onderlinge band steeds nauwer
toe te halen, en tegelijkertijd aan
de denkbeeldige grens, die de
volkeren scheidt, een Chineeschen
muur op te richten van belasting-
papieren, formaliteiten en paperassen?
Het toenemend internationalisme op
het gebied van het verkeer is on
miskenbaar groeiend is het net van
spoorwegen, transatlantische lijnen,
telegraaf en telefoonkabels, dat de
landen aller heeren omspant, en
steeds dichter worden de mazen.
Alles met het doel om de producten
van heel de wereld ter beschikking
te stellen van iederen uithoek; om
de wereldmarkt te vergrooten, het
productievermogen zoo hoog moge
lijk op te voeren, het maatschappelijk
inkomen en dus ook ieders aandeel
daarin te vergrootenen tege
lijkertijd gaat men aan de grenzen
„inkomende rechten” heffen steeds
hooger, steeds meer, om te trachten
diezelfde producten, die men zoo
vurig begeert en niet meer kim
missen, toch te weren van eigen
markt I Zelfs de zoetste suiker wordt
beschouwd als vergif voor de natie,
wanneer hij door den „vreemdeling"
geïmporteerd wordtEn dat stelsel,
dat men nota bene betitelt met den
schoonen naam van „bescherming”,
„protectie”, strekt in den grond
voor geen ander doel dan aan som
mige takken van industrie in het
eigen land het monopolie te geven
om daar zelf de prijzen te bepalen,
los van de concurrentie van buiten-
landsche artikelen en zoodoende de
landgenooten, de verbruikers en dus
in hoofdzaak de arbeidersklassen uit
te buiten tot eigen gewin.
56)
Zo smeekte hem, haar in dit moei
lijk oogenblik te redden 1 Vader Jac
ques had medelijden met haar en
bracht haar door het eikenbosohje en
het park, langs den vy ver tot den weg
naar Epinay. Daar had ze nog maar
eenige meters te loopen tot haar huis.
Vader Jacques ging naar het kas
teel terug en trachtte ons zooveel mo-
gelijk te verbergen l Ik hoef niet aan
juffrouw Mathieu en vader Jacques te
vragen of dit waar is, want ik weet,
dat alles zoo is gegaan. Ik zal alleen
vragen of meneer Larsan zich herin-
nert, hoe ik het spoor van de voet-
I stappen van vader Jacques en juffrouw
Mathieu naging.”
Rouletabille keerde zich tot den
laatste en ging voort
„De indruksel hebben veel overeen
komst met die van de elegante voeten
van den moordenaar
Juffrouw Mathieu beefde en keek
den jongen reporter angstig aan. Wat
zaam. Ik begon
„Ik zal je maar niet vragen, wat je
in Amerika hebt gedaan je zult zeker
antwoorden, als aan den president, dat
je mij dit pas om half zeven kant
zeggen
„Neen, beste Sainclair! Ik kan je
wel dadelijk zeggen, wat ik in Amerika
deed, omdat je mijn vriend bpntik
heb er den naam gezocht van de twee
de helft van den moordenaar I”
Zoo, den naam van de tweede
helft
„Juist. Toen we Le Glandier voor
goed verlieten, kende ik de twee helf
ten van den moordenaar en den naam
van een van die helften. Den naam
van de andere helft zocht ik in Ame
rika.”
We kwamen op dit oogenblik in de
Rouletabille er hartelijk. De reporter
was heel vriendelyk, behalve tegen
Arthur Rance, dien hij opmerkelijk
koel behandelde. Toen Larsan binnen
kwam, ging Rouletabille naar hem toe,
en schudde hem op zijn pjjnljjke ma
nier de hand. Larsan glimlachte en
vroeg hem, wat hij in Amerika had
gedaan.
Dat er een logisch verband be
staat tusschen vrede en vrijen han
del, is ook door pacifisten wel be
grepen. De onmiddellijke aansluiting
van het freetrade-congres aan dat
voor den Vrede te Londen vond
haar oorzaak mede in het feit, dat
tal van buitenlandsche pacifisten,
vooral uit Amerika, overtuigde voor
standers zijn van vrijheid van handel.
Doch van een omzetting van die
te zetten in internationale tractaten
2. de uitlegging daarvan en bij
geschillen of overtreding de zegging
wat recht is en wie recht heeft
de wereldrechtspraalj
3. de handhaving'en executie van
het recht door submissie-tractaat,
desnoods met „den sterken arm”
der internationale politie.
Dat ook hier te lande inderdaad
het pacifisme meer en meer be
schouwd wordt als noodzakelijk sa
menhangend met het maatschappelijk
evolutieproces, en dus de middelen,
waarlangs men wil komen tot op
heffing althans tot beperking van
de kansen op oorlog, ook meer aan
past aan die ontwikkeling tot rechts
organisatie, bewijst ook het in Maart
1912 verschenen boek van den oud-
minister van Oorlog, thans Staats
raad, Jhr. den Beer Poortugael,
welk werk is getiteld „Le droit des
Gens en marche vers la paix et la
guerre de Tripoli”. In dit werk
wordt als eindconclusie de wensch
uitgesproken dat eens zal komen de
dag waarop wij zullen hebben:
1. de economische eenheid met
afschaffing van de" (fouane-tarieven,
2. de verplichte arbitrage en
3. een internationale strijdmacht
voor de executie der vonnissen van
het hof van arbitrage.
En het is van deze driedeelige
eenheid, neergelegd in een interna
tionale conventie, dat de schrijver
de grootste victorie verwacht, die
voor het welzijn der menschheid het
volkenrecht zal hebben gebracht in
zijn opmarsch naar den Vrede.
Rouletabille keek nog eens op zijn
horloge en antwoordde
„U kunt my dat nog drie en een
half uur vragen ik kan het u pas om
half zeven zeggen I”
Nu klonk net gemompel, dat ont
stond, niet meer vijandig of teleurge
steld. Men begon vertrouwen te stellen
in Rouletatabille. En men had plezier
in de manier, waarop hij den president
een tijd vaststelde, alsof het een kame
raad van hem was.
De president had zich eerst afge
vraagd of hij zich ook boos moest
maken, maar besloot met de anderen
mee te lachen. Rouletabille wist ieder
een sympathie af te dwingen. Boven
dien had hij de rol van juffrouw Ma
thieu in de zaak zoo goed aangegeven,
dat meneer De Rocoux wel moest ge-
looven, dat hij iets beteekepde. zaal der getuigen. Allen begroetten
„Zooals u wil, meneer RoUètabille,” n-
zei hij. „Maar laat ik u niet voor half
zeven terugzien
Rouletabille groette den president
en begaf zich naar de deur van ctage-
tuigenkamer.
Zijn blik zocht me, maar hij zag me
niet. Ik wist mij uit de menigte fös
te maken en was by na tegelijk met
mijn vriend bij den uitgang. Hij was
Hij, toen hjj me zag, en zeer spraak -
„En wat is er van den moordenaar
geworden U bleef alleen in den tuin
achter, en zou hem dus hebben kun
nen zien Hij wist niet, dat u er
was en had dus van het oogenblik
gebruik kunnen maken om te ont
snappen
„Ik heb niets gezien, meneer de
president,” zuchtte juffrouw Mathieu.
„Het was toen juist heel donker.”
„Dus zal meneer Rouletabille ons
uitleggen, hoe de moordenaar ontsnapt
is,” vervolgde de president.
„Zeker!” antwoordde de jonge man,
met zooveel vertrouwen, dat de pre
sident zelf niet kon nalaten, er om te
lachen.
En Rouletabille nam opnieuw het
woord
„De moordenaar kon niet uit den
tuin vluchten, zonder dat wij hem
zagen. Als we hem niet gezien hadden,
hadden we hem moeten aanraken Het
is een klein tuintje, een vierkant, om
geven door slooten en hooge hekken.
De moordenaar had op ons moeten
trappen of wij op hemDeze ruimte
was even goed afgesloten door water,
hekken en ons zelf, als de kamer waarin
de moord geschiedde.
„Maar hoe komt het dan, dat q den
man niet hebt gevonden .Ik vraag
u daar al een half uur naar!”
•i* beroemde
kerkglazen
E
