ISEL
ns.
i.
[TS,
and el:
!HI w
KEHK te letten.
ids.
Zaterdag 7 September 1919.
\o. 11963.
51e Jaargang.
en
FEUILLETON.
HET OFFER.
Eerste Blad.
Asia
jrk
sevoeders.
Eene brandende quaestie.
Gouda.
i Hoeren
LYZONEN
WARENHUIS, Spuislr. Den Haag,
gr Alle Luxe- cn llulsli. Artikelen
Telefoon Interc. 82.
TSTieTj-’WS- exx voor Gro-uud.su en OKicxstrelteezx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A, BRINKMAN EN ZOON.
3Bu.l-texila3n.d-.
f 1.25
een
van
TIENDE HOOFDSTUK.
(Wordt vervolgd.)
a Zn., Gouda.
Canaries
en liter
ndermeel
roederkosten
10 en 5 kilo
BIJL,
BAART Lz.
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
Niet omdat de 8. D. A. P. ’tnoo-
dig oordeelt, opnieuw een „Ronden
Dinsdag” te organiseeren, beoogend
is
IT IN
•■methode.
iderfaoriek
IIA.
Enkhuizen.
ir bij HH.
V ij d straat.
Voorstal. J
j geregeld tijdig
ontvangen van
en, vermakelyk-
dan in onze
duizenden leogloopers en luiaards zijn,
en op het platte land voor geen geld
handen te krijgen zijn, zoo moesten
zij allen, die in de stad te veel zijn,
op den kruiwagen zetten en daarheen
brengen, waar me a ze goed kan ge
bruiken. Zie eens, dat moesten ze zelf
begrijpen.”
„Ja, vader,” zeide Rika en hield
een oogenblik haar spinnewiel stil. Zij
was stil van aard, had grooten
eerbied voor zijn meening en stemde
gewoonlijk met hem. in. „Waarom
maken zij dan geen korte metten en
zenden ons in den oogsttijd werk
lieden
„Men kan geen mensch tot zijn eigen
bestwil dwingen. En die in de stad
zijn, willen er in de meeste gevallen
niet vandaan.”
„Ik begrijp maar niet, hoe men in
zulke kleine kamers kan leven, bij ons
is het toch veel mooier.”
„Dat vind ik ook. Maar daar groeien
vele kinderen op die geen andere toe
standen kennen en wie in de stad
opgroeit, verstaat geen landarbeid.
En de jonge kerels in de kazernen,
als die eenmaal het bonte leven en alle
genoegens kennen, willen zij er niet
vandaan én rekken hun leven in ge
brek en ontbering. Evenzoo de meisjes
die naar de stad gaan om er te dienen.
JN VAN
EJf.
EEËN worden
in verzegelde
i vijf, twee en
i een Ned. one
ding van Nom-
s, voorzien van
id Merk, vol-
jt gedeponeerd,
de uitvoering
de orders aan-
wanhopige ge wurm met het zooge
naamde organische kiesrecht van den
heer lüiyper, door den antirev. hoog-
leeraar mr. Fabins niet onaardig als
„hutspotkiesrecht” betiteld. Iedere
poging in zulk een richting moet
ijdel zijn. Het kan niet anders. Een
maal een zeer uitgebreid kiesrecht
hebbende, waarbij dus vanzelf aller
minst vaststaat dat alje kiesgerech
tigden verstand hebben van ’s lands
zaken, is iedere onthouding van het
kiesrecht op grond van eenige min
dere welgesteldheid, een onding.
De kiezers behoeven geen ver
stand hebben van ieder wetsvoorstel,
(Ut in de Kamers aan de orde komt.
Dit kan niet, hier niet en nergens.
De kiezers hebben een veel beperk
ter taak, nl. zich uit te spreken over
de algemeens richting van het re-
geeringsbeleid, m. a. w. om de vier
jaren (in normale omstandigheden)
worden de kiezers geroepen om uit
30)
Zwarte vogels zitten op de natte
velden en vliegen met luid geschreeuw
op, als zij nadert, een donkere
fladderende zwerm, die verderop weer
neervalt.
De wandelaarster ziet de dieren ver
schrikt na, Oh daar steekt de weg
wijzer zijn drie armen uitSoltau
Haiddorf- -Kirchhausen, bij de inval
lende schemering kan zij het nauwe
lijks lezen. Dus naar recht naar
Haiddorf.
De veldweg, dien zij nu inslaat, is
modderigzij moet de droge plekjes
zoeken, waar zij haar voet kan zetten.
Wat vermoeit datDaarnaast is een
Vastere grond met halfvergaan gras
hier gaat het gemakkelijker.
Maar wat wordt de lucht grauw,
hoe wordt zij bedekt met een sluier
van mist I Zij kan geen tien schreden
meer voor zich uit zien. De zon moet
achter die wolken zijn ondergegaan
dikke nevel zweeft over de natte vel
den en hulde haar in een konden
erseelvoer)
1 en */2 kilo
te nemen. Houdt ieder precies vast
aan eigen partij-standpunt, dan lacht
alleen de tegenpartij I
Welnu, hopen en verwachten wij
.een overeenstemming' tusschen de
vrijzinnige groepen op het stuk van
het Kiesrecht, zoo hopen en ver-
wachten we in niet mindere mate,
dat het beginsel van het Algemeen
Kiesrecht daarbij zal zegevieren, d. i.
niet een kiesrecht dat ons tot den
revolutionairen afgrond en andere
verschrikkelijkheden zal voeren, maar
een kiesstelsel, dat het mogelijk zal
maken, dat een ieder, die belang
stelt in 's lands zaken en zich niet
onwaardig heeft getoond, mee kan
kiezen de mannen, die ons volk
vertegenwoordigen, een kiesstelsel
dus, dat zonder volmaakt te zijn
geen menschenwerk kan daarop
aanspraak maken de volksver
tegenwoordiging zal doen zijn de
juiste afspiegeling van wat er leeft
in de burgerij, waardoor het Par
lement en het werk dat daar gedaan
wordt, zal stijgen in waarde en ach
ting, waar men thans nog al te
veel gevoelt, dat het volk in al zijn
lagen niet rechtvaardig in 's lands
vergaderzaal is vertegenwoordigd.
Wij vertrouwen, dan ook de
„droite” der vrijzinnigen, de vrij
liberalen, zullen meegaan met dezen
eisch van recht en billijkheid. Reeds
verklaarde zich menig vrij-liberaal
voor A. K. en de bekeering van de
N. Rott. Courant ten deze doet ver
der het beste verwachten. Ook de
vrij-liberalen, die tot dusver niet
meewilden, zullen op den duur in
zien dat het A. K. tegen te staan
gevaarlijker kan worden dan het te
helpen invoeren en dat men t. a. v.
de vermoedelijk'e gevolgen gerust
kan zijn. Waar men eenerzijds kan
hoorën betoogen, dat A. K. het
Socialisme zag versterken en ander
zijds dat slechts priester en predi-
kant daardoor aan invloed op de
mantel, verstikkend, zoodat zij er van
rilt.
Wat wil zij hier eigenlijk De ver
moeidheid overmeestert haar. Zij glijdt
uit, zij strompelt nog slechts werk
tuigelijk voort. Plotseling is hot, als
stapt zij in een afgrond. Haar knieën
knikken on zij glijdt zacht op den
grond. Haar hoofd mat op den hand
koffer voor haar.'Xn zoo verliest zij
het bewustzijn. Vijandige nevolgestal-
ten voeren een spookachtigen dans uit
om de bezwijmde vreemdelinge on be
dekken haar met een grauwen sluier.
stembus, zullen winnen, zouden wij
willen vragen, gezien zulke geheel
tegenstrijdige voorspellingenIs hét
niet zeer wel mogelijk, dat de vrij
zinnigen, mits zij beginnen, met
door het A. K. in te voeren, vertrou
wt i te stellen in de nieuwe kiezers,
omgekeerd het vertrouwen zullen
deelachtig worden van hen, die zij
tot het stemrecht brachten?
.Wij stippen dit punt aan, omdat
het ons bekend is, dat zulke, kans
berekeningen wel eens door en onder
vrijzinnigen gemaakt worden, wan
neer men over A. K. spreekt, maar
meenen hierbij niet te mogen ver
zwijgen, dat een waarlijk vrijzinnige
las bij het beoordeelen van de vraag,
wien het kiesrecht tnekomt en wien
niet, allerminst daarbij mag denken
het
van
tische politiek gebleven dat hij, amb
teloos burger geworden, „Staatkun
dige Brieven’’ is gaan schrijven, die
die altoos de lectuur waard zijn,
omdat zij komen uit de pen van een
wijsgeerig onderlegd liberaal van ken
nis en ervaring.
Maar ook daarin is hij steeds
van Houten gebleven, de man van
de politieke stokpaardjes en de man
van dé „menschelijkerwijs volmaakte
Kieswet-van Houten”. Nog in zijn
laatsten Brief (van 20 Augustus jl.)
ontkent mr. S, van Houten, dat zijn
wet vele waardige mannen uitsluit
en ontkent hij dientengevolge, dat
de kieswet gebrekkig is anders dan
wegens de principieele uitsluiting
der vrouwen.
Bewijzen doet de hooggeachte
schrijver zijn meening niet. Zijn
meening is dan ook niet te bewijzen,
want het tegendeel is waar, gelijk
ieder onderwindt, die wel eens in
de practische politiek heeft meege
leefd.
Hoe gaarne wij den heer
Houten, die, teruggaande tot de
diepste beginselen, in vele opzichten
onze geestverwant is, als medestrij
der zagen in den zwaren strijd -
het gaat niet.
Wij gaan met vertrouwen het Al
gemeen Kiesrecht tegemoet. Wie zich
daar stijl tegenover plaatst, is onze
tegenstander. Ter wille van een enkel
persoon kunnen en mogen wij het
vrijzinnig beginsel bij uitnemendheid
niet ontrouw worden.
éunie", 8 uur,
emengde Zang-
poel”.
ilekade, 2 uur,
laS. D. A.P.
8 uur. üitvoe-
gnummers.
n "Woningtoez,
lerstandscomm.
PRIJS DER ADVERTENTIËN:
Van 1—5 gewone jegeis met bewijsnummer f (1.55
Elke regel meer,0’1(1
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van I5 regels ffl 35 bij vooruit
betaling, elke regel meer 0 ets. Reclames f 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
Terwijl de onbekende kleindochter
het huis van Dietrich Kruse nadorde,
zat de oude man in zijn armstoel bij
het raam, nit te rusten van zijn dag
werk.
Een laatste zonnestraal brak door
zware wolken en speelde boven de
bruine kachel, de eenvoudige meubelen
en den met wit zand bestrooiden
grond.
De oude, een eerbiedwaardige grijs
aard, met dik zilverwit baar en hel
blauwe oogen, waarin nog jeugdig
vuur flikkerde, hield een boek in de
hand en deed nu en dan een trekje
te maken, of het land de volgende
jaren door een kerkelijke coalitie of
door een vrijzinnige regeering zal
'Worden bestuurd. En wie zou nu de
stelling aandurven, dat ter beoor-
deeling van die vraag de tegen
woordige .800.000 kiezers zooveel
geschikter zijn dan de 400.000 (ruw
geschat) die de kieswet- Van Houten
uitsluit
Ü1TBI.UIT 1
Dit vergete men niet.
Want wanneer men den auteur
der Kieswet, mr. 8. van Houten,
hoort, dan zou men denken, dat die
wet volmaakt is en dat alle mannen
eigenlijk zoo wat kiezer kunnen wor
den, maar dat die honderdduizenden
allemaal te lui zijn om zich op te
geven als kiezer. Weet de heer Van
Houten niet beter? Is hij zoo ver
blind door zijn liefde voor zijn eigen
wet, dat hij de gebreken daarvan
niet zien kan Natuurlijk zijn er
lauwen, onverschilligen politiek-
lamlendigen en dus slechte staats
burgers die kiezer konden wor
den als zij maar wilden men vindt
ze in haast iedere gemeente, in de
grootere zelfs bij tien- en honderd
tallen. Maar, de heer Van Houten
vergeet er altijd bij te vertellen, dat
zijn wet, waartegen in heel het land
zulk een oppositie opkwam, allerlei
fatsoenlijke mannen uitsluit, alleen
omdat zij een kwartje of een dub
beltje minder verdienen of verhuren
dan een kaiheraad die iets meer
verdient of iets grooter woont (vaak
een quaestie van gezinsgrootte) of
omdat hij bijv, geen 50 gulden rijk
is, zooals een meer gelukkige buur
man.
Wij betreuren nog altijd, dat een
zoo uitnemend man als mr. Van,
Houten zoo halsstarrig eigen stand
punt is blijven innemen en zoo hate
lijk steeds is opgetreden tegen wie
een andere meening dan hij dorst
verkondigen, dat hij zichzelf daardoor
onmogelijk heeft gemaakt voor de
practische politiek. De heer Van
Houten is in zooverre in de prac-
GOUDSCHE COURANT
PRIJS VAN HETAfiO N N E M E N T
Per kwartaalnrarw
Idem franco per post1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad 1.50
Idem franco per post1 90 Ar
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange Jw
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
VlUOUWf, IV wi gUlUDCCl Cll, MCUWgVlIU
Aiet Algemeen Kiesrecht te dienen
waarbij wij in ’t midden laten
de vraag of het A. K. werkelijk
gediend wordt door zulk een mani
festatie meenen wij nog eens deze
quaestion. brülante te moeten behan
delen. Daarvoor bestaat een andere,
meer ernstige reden. Immers, het
kiesrechtvraagstuk was tot dusver
een „appel van twist” voor de vrij
zinnigen, een bekentenis die men te
eer kan doen, nu de Rechterzijde,
die regeeringsmeerderheid is en ook
dit vraagstuk tot oplossing moest en
wilde brengen, blijkens het rapport
der Grondwetscommissie hopeloos
verdeeld] is in zake het kiesrecht
vraagstuk. Toch gevoelt een ieder,
dat de vrijzinnigen geen vërkiezings-
program e» evenmin een regeerings-
program kunnen ineenzetten zonder
dat liet kiesrechtvraagstuk daarop
een plaats en zelfs een voorname
inneemt. Niets is dan ook begrijpe
lijker, dan dat de hoofdbesturen der
vrijzinnige partijen de hoofden bijeen
gestoken hebben en wij verheu
gen ons er over dat dit reeds zoo
vroegtijdig geschiedde om zoo
mogelijk tot overeenstemming te ge
raken. En wij spreken hier de
ernstige verwachting uit, eene
verwachting die gedeeld wordt
door het gros der vrijzinnige
kiezers, dat de leiders der vrijzinnige
groepen znllen inzien, dat stokstijf
op eigen standpunt blijven staan een
onding is, wanneer een zoo zware
gemeenschappelijke strijd, immers
ter afwering van een overmachtigen
gemeenschappelijken vijand, ons
wacht. Bij iedere coalitie of conceh-
tratie moet men weten te geven en
Hot voorstel van graaf Borchtold.
Graaf Berchtold heeft met zijn voor
stel om van gedachten te wisselen
ovor de handhaving van don status
quo op den Balkan bij de, groote mo
gendheden nogal succes. Althans uiter-
lyk, want tot een bespreking is het
nog niet gekomen on men kan dus
nog niet het minste zoggen of zijn
voorstel zelf een oven goede ontvangst
zal te beurt vallen als het idee van
gedachtenwisseling. Wanneer we aan
nemen, dat het eenmaal zoover is, dat
Wie arbeiden wil, kan bij ons echter
ook spoedig een goed stuk brood ver
dienen, en zich een beetje bpwerken
er ligt nog veel land braak en wacht
op handen, maar alle steedsche pracht
en vermaak ontbreekt.” Hij stak zijn
pijpje weder aan, dat onder het spre
ken was uitgegaan.
De kamerdeur werd geopend, en
twee jonge mannen traden binnen.
Hendrik Beerman, kleinzoon van Kruse
was de krachtigste en flinkste van
beiden. Met zijn krullend blond haar,
zijn goed verzorgden knevel, het fris-
sche gebruinde gelaat en de vroolyke
blauwe oogen, zag hij er uit als een
toonbeeld van mannelyke jeugd en
gezondheid. Hij had. bij de cavalerie
gediend en hij had nog oen militaire
houding.
De oogen van den oude glinsterden,
toen zijn kleinzoon hem naderde. Al
was Hendrik zijn lieveling, toch deed
hij moeite om deze voorliefde onder
een barschen toon te verbergen.
De ander, Fedor Kruse, de zoon
van Dietrichs neef, den dominee te
Kirchhausen, was kandidaat tot den
heiligen diensthij was bevalliger van
bouw en had oen fijn nadenkend ge
zicht.
aan een kort pijpje, dat hem in dd|
mondhoek hing. 5.
Zijn dochter Rika, oen blijkbaar
zwak meisje van middelbaren leeftijd
zat met haar spinnewiel bij den open
haard, waarin een blok dennenhout
flikkerde en knapte, terwijl op de
kachel de koffie, die Rika daar altijd
warm hield, zijn eigenaardigen geur
verspreidde. Naast haar lag de zwart
gevlekte huiskat, die haar steeds op
den voet volgde. Het spinnewil snorde
en de oude hangklok aan den wand
tikte.
Daar, deze Dietrich Voor ongeveer
vijf en twintig jaar schout geworden
en veel met de gendarmen in aan
raking gekomen was, en hier en daar
de terechtzittingen had bijgewoond,
was hij. belang gaan stellen in de be
palingen der wet en verordeningen.
Hij las boeken over staathuishoud
kunde, het officieele blad en met zijn
gezond boerenverstand vormde hij zich
meen in gen over alles, wat er in de
wereld voorviel, en hij durfde die
meeningen ook gerust uitspreken.
„Nu, luister eens kind/’ zeide hij
nadenkend, „hier heet een hoofdstuk
Statistiek over de sociale toestanden,
en het handelt over de vele menschen
in de groote steden, die geen werk
kunnen vinden. Daar er nu in Berlijn
aan de vraag, welke partij
meeste voordeel zal trekken
deze of gene regeling.
Algemeen Kiesrecht dus.
Wie ’t in onze dagen met
ander stelsel probeert, komt bedro
gen uit. Men denk$ slechts aan het
Is
el