thank IG r iwater. R r E. IANT HET OFFER. 'Dinsdag 1 October-1912. NO. 11983. 51e Jaargang. een. 1. FEUILLETON, caerveer WAKENHUIS, Spuislr. Oen Haag MT Alle Lore- en Huish. Artikelen ein’s Ink’ de BEST' rD-A-w Verschijnt dagelijks prijs Van het abon n emen¥ï Per kwartaal Telefoon Interc. 82. Begrooting van Nei-Indié van hei dienstjaar 1913. ISTiexL-wrs- ©xx ^.d-Tr©xtexxtx©“bl©ud- ttoox Gro-cLd.su ©xx Oxxxstx©2s:©xx. behalve Zon- en Feestdagen. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82. KJ e/W lad Zn., Gouda. en rnim bestaan prima stand, a staan. Br. fr. iade 1, den Haag. SINER ont- •ebts gewoon crediet aan k van niet- f 1.25 1 50 haar had Tilburg. E LOKJE Jr., >uda. LBRIKKKM S CH ADEL» HOLLAND. roedingswaarde Medaille*. louder, den Heer kND en Woningtoee. nderstandecomm. rg geregeld tgdig m ontvangen van -ten, vermakelgk- ■e dan in enne heerders niet per se goede financiers zijn I Nu er geen feiten van groot be lang uit deze begroeting te vermelden zijn, zullen wij slechts hier en daar enkele kleine feiten aanstippen, die niet geheel en al van belang ontbloot zijn. Met groote verbazing zal menig lezer van de begrooting voor 1913 ontwaard hebben dat er in onze Koloniën nog zoo iets bestaat dat slavenhandel heet en toch staat op blz. 25 van no. 4 (7) te lezen dat men trachten zal in de afdeeling Nias voor goed een einde te maken aan menschenroof, koppensnellen, slavenhandel, slavernij en pandeling- achap. Als men bedenkt dat in 1888 reeds een wet tegen de slavernij werd aangenomen, dan wordt het waarlijk tijd dat daaraan 25 jaren later de hand wordt gehouden. Het verdienttoejuiching dat de minister ernstige pogingen doet tot afschaffing van de gehate heeren- diensten. Wanneer het ontworpen plan wordt doorgevoerd zal in 19l-ö een einde zijn gemaakt aan de hee- rendiensten in de gouvemements- landen op Java en Madoera wat het onderhoud van en het doen van ge wone herstellingen aan groote post en binnenwegen en ten behoeve van het verzamelen en transporteeren van verhardingsmateriaal voor die werken betreft. Later zal dan ook wel het laatste overblijfsel der hee- rendiensten verdwijnen, nl. voorliet onderhoud van en het doen van ge wone herstellingen aan dammen, wa terwerken, dijken en waterleidingen. De inlandsche bevolking zal ver der geholpen worden door steeds Vermeerderd onderwijs. Volgens de berekening van 1912 zullen eraan het einde van dit jaar op Java en Madoera 2560 inlandsche scholen zijn; voor 1913 wordt gerekend op 8*/i uur, Kamer de Bouwbedrij- ti-Legi. 8 n. Concert Tilly laakbord”, 8’/* u. innige Stadie- en Idem franco per post Met Geïllustreerd Zondagsblad.1.50 Idem franco per post1 90 Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLance Ttesdeweo 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren kMffjetkraid en lavendel bloeiden en geurden. Marie kende slechts weinig bloemen, en Rika die zioh over zulk een 'onwetendheid verwonderde, wa. verheugd, dat Marie hier alles zoo verrukkelijk vond. .Ach mooier dan hier kan het nergens zijn,” riep zü dikwijl, uit. De sohoone natuur en de landelijke arbeid verschaften Marie eene vreugde, 'die haar vele endere dingen moet ver goeden. Sedert de Markt te Soltau was het verkeer met de bloedverwan ten op den Beermanshof zeer vermin derd. Zij had Lize over haar gedrag tegenover den loszinnige landbouw kundige gesproken en haar gezegd, dat Fedor zioh over haar bezorgd maakte. Toen vloog Lieabet op en riep' .Laat hij zioh met zgn eigen zaken bemoeien En jij bent ook de rechte om zedepreken te houden.” Bij Hendrik durfde zij met geen woord van verontschuldiging aanko men. Al. hij voorbjj haar ging, hield hij zijn hoofd afgewend en zette een onverschillig gezicht. Hij kwam zelden en sprak dan slechts met Grootvader en 50) „Wil je weer naar binnen „Neen ik ben machteloos, zij luistert toch niet naar goeden raad. Doe gij nog een. uw best.” Ik zou haar gaarne tot baar bestwil raden, want ik heb baar lief.” Grootvader zat met een paar andere mannen voor het huis in de zon. Zij rookten uit korte pijpen en spraken genoeglijk over land en volk. Waar vader Kruse nit Haiddorf heenging, had hij spoedig het woord. Hij zette uiteen, hoe jammer het was, dat van hun schoone heide nog zoo veel onbebouwd lag. „Hadden wij maar hulp van de regeering, dan zou nog menig dorpeling zich hier kunnen ves tigen en een goed «tuk brood hebben.” Allen luisterden gaarne naar hem zij stemden toe, spuwden op den grond en zeiden„Zoo is het." Toen Grootvader de beide jongelui uit de herberg zag komen, kwam hg naar hen toe. Zij schudden elkaar de hand. „Om zeven uur rgden wjj af, Mevrouw Selenka neergelegd in haar in 1911 verschellen werk „DiBjePi- thecanthropus-Sclüchten auf Java, Geologische und paleontologische Ergebnisse der Trinil-Expedition”. Afgescheiden van de vondst van Prof. Dubois, mag uit de tot nu toe verkregen resultaten worden afge leid, dat voortgezette opgravingen voor de wetenschap zeer belangrijke gegeyens zullen opleveren. Om te voorkomen, dat het grootete deel van het wetenschappelijk mate riaal zijn weg naar het buitenland vind en met het oog op Nederland’s wetenschappelijke naam, wordt het thans wenschelijk geacht de opgra vingen niet verder aan vreemde in stellingen of personen over te laten, maar van Regeeringswege voort té zetten en te beëindigen”. Een ieder die iets voor de weten schap voelt, zal bij het lezen hier van met ons ten „flink zoo” doen hooren I 'Voor de algemeene welvaart wordt zoowel in de Buiten-Bezittingen als op Java bij voortduring gezorgd door uibreiding van het spoorwegnet. Op de begrooting van 1912 kwam voor dit doel een bedrag voor van ruim 414 nieuwe, zoodat men kan ver wachten dat er einde van het vol gende jaar 3004 scholen zijn. Ook de Buitenbezittingen zullen hun aan deel krijgen in die vermeerdering. Op Sumatra .werden er reeds 194 opgericht en in 1913 zal dit getal met 59 toenemen. Zoodoende zal de inlander die langzamerhand ook iets begint te merken van den strijd om het bestaan beter tegen dien strijd gewapend worden. Maar ook voor de gezondheid van de’ bevolking zal meer worden ge daan. Tijdens het heerschen van de pest op Java en van cholera-epidemiei'n in verschillende deelen van Indii' is het de Regeering gebleken dat zij naast de Inlandsche geneeskundigen moet kunnen beschikken over een aantal Europeesche artsen in haren dienst. De wijze waarop thans in deze tak van dienst wordt voorzien vindt de Minister bepaald onvoldoende en hij stelt daarom voor gelden te be stemmen voor een corps geneesheeren die geheel ter beschikking van den gouvernementsdienst staan en dan te werkgesteld kunnen worden waar hunne aanwezigheid wordt gel'ischt. Daarenboven zal men in Indii! zelf zorgen voor een vermeerdering van het aantal geneesheeren, daar geble ken is dat men Nederlandsche artsen niet in voldoende getale kan krijgen, Te Soerabaja zal een nieuwe school opgericht naar het model van de tegenwoordige tot opleiding van In landsche artsen te Weltevreden. Hier bij komt dan echter een groote ver andering die menigeen met vreugde maar toch met verbazing zal hebben vervuld. „Het ligt in de bedoeling om, zoodra de tweede school is op gericht, de beide instellingen toegan kelijk te doen zijn voor leerlingen vaii allen landaard en van heide ge slachten, onverschillig al of zij zich al dan niet voor ’s lands dienst wen- schen te verbinden.” Hiermede wordt tegelijkertijd tegemoet gekomen aan de ons inziens rechtmatige eischen Groote daden op welk gebied ook zijn voor dit dienstjaar niet te ver wachten en zondert men eenige sub sidies van Christelijke Vereenigingen of Scholen uit dan ziet de begrooting van 1913 van den tegenwoordige!) Christelijken Gouverneur-Generaal er precies zoo uit als de vroegere begroetingen van paganistische voor gangers. Toeh met een verschil dat wij meenen te moeten vooropstellen. Nadat de heer Idenburg in 1912 als Minister van Koloniën was opge treden klonk het wachtwoord voor Indiê „bezuiniging” en toen in 1904 Generaal van Heutsz tot Gouverneur- Generaal wa» benoemd ontstond er dan ook een ware bezuigingswoede. Aan de hooge tractementen werd wel is waar niet getornd, maar de lagere moeten het des te meer ontgelden en niet zelden werden welverdiende buitengewone vergoedingen aan de rechthebbende onthouden. Zoo ver kreeg men in 1907 eene begroe ting met een totaal uitgave van f 173.576.040 een batig slot van f 12.227.822, maar die van 1908 en 1909 levert weer een nadeelig verschil op, die van 1910 zelfs een van f 10.253.064. In dit jaar trad de heer Idenburg, tot nu toe minis ter van Koloniêh op als Gouverneur- Generaal, maar de begroetingen blij ven steeds een nadeelig verschil aan wijzen die van 1912 zelfs een van f 33.429.028 en die voor het volgend jaar f29.737.806. Nu weten wij wel dat onder uitgaven ook zijn begrepen de buitengewone uitgaven en die in het belang vau de economische ont wikkeling maar dit was toch ook het geval in de jaren dat er voordeeliger verschillen waren. Waaruit dan de gevolgtrekking valt te maken dat paganistische beheerders uit per se slechte financiers en christelijke be- De zomer verliep. Zulk een groeien had Marie nog nooit gezien, zij werd daardoorvroolgk en dankbaar genteend. Wat wa» zij hier wondervol geborgen Op de bloembedden naast den moes tuin kwamen de theerozen uit. Blauwe seringen, pluimanjelieren, ridderspoor, Marietje. Ik hoad niet van in den laten avond naar huis te gaan.” nHet is even over zes,” zeide Fedor, op zijn horloge kakend. „Laten wij nog langs de beek loopen, Marie, dan zal je wel weer opknappen.” Zij volgde hem gaarne. Het wm een mooie lenteavond. De zon stond aog helder aan den blauwen hemel en de vogels zongen in het struikgewas, toen zij tusschen tuinhagen door naar het pad afdaalden, dat hier en daar door wilgen begrensd naar de beek voerde. In beider harten brandden en woelden pijnlijke gevoelens. De jonge hulpprediker was zich zijn aandoeningen meer bewust dan het meisje, en was smartelijk bedroefd, nu Liesbet weer zoo lichtzinnig, ijdel en wispelturig bleeks, Marie was toch eigenlijk veel verstandiger, maar toch dwaalden steeds zyn gedachten weer opnieuw naar de kleine dwaze Lieze terug, die hij zoo gaarne op den rech ten weg zou willen helpen. Als die Ohlke, die losbol, haar maar niets in het hoofd praatte Marie was nog veel minder op gemak. Zij wist, dat zij Hendrik bpleedigdhet deed haar gewis leed, zij wilde echter onder geen voorwaarde dulden, dat hy haar beschouwde als.-..—-- -r hem toe te beboeren. Aiwa* het slechte gespannen. Grootvader klopte de on. (illHISIHE COURANT PRIJS DER ADVERTENTIËN: Van 1^-5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55 Elke regel meer.0.10 Bjj drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van I—5 regels f0 35 bn vooruit betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames I 0.25 per regel Groote letters en randen naar plaatsruimte. voor oen dansnamiddag, dan w* haar dat nog te veel. Zij was niet vrg, en het streed tegen naar geweten, iets aan te nemen, dat op een aanzoek geleek. Hij had zeker niets ernstig» in het hoofd, o neen, stellig niet hij, de r(jke boer, en zij, het arme meisje, dat hij zelf een „starfspop” noemde. Maar zij wilde zich niet voor den gek laten houden. En dan die verschrikkelijke agent, die haar steeds in het oog hield. Zou hij ook misschien iets tegen haar in het schild voeren Het heele feest bracht haar eigenlijk in de war. Zij kon met al haar hei melijke angst niet zorgeloos vrooljjk zijn evenals de anderen. Marie en Fedor waren zoo vervuld met hun eigen gedachten, dat zij slechte verzonken, zij weinig woorden met elkander wis», noodigste. Wa selden. Eindelijk begon Fedor„zie die re- zewolkjes, de zon gaat al onder, en om zeven uur wil Grootvader naar huis. Wij moeten teruggaan, maar ik denk toch, dat die wandeling in de vrije lucht ons goed heeft gedaan na al die drukte." „O zeker, lieve neef Toen zij weer bij de herberg aan. kwamen, stonden de twee wagens ia. van de Ind.-Europeanen om hun kin deren ook in de gelegenheid te stel len het Indische arts-examen af te leggen. En dat beide geslachten wor den toegelaten tot het onderwijs en tot examen is almede een reden tot blijdschapde vrouwelijke Inland sche bevolking toch heeft voorzeker groote behoefte aan’ geneeskundige hulp. Verder achtten wij het een geluk kig denkbeeld van den Minister om meer afdoende, maatregelen te nemen ten einde de oude bouwwerken van Indii' foor minder verval te behoeden. Het werd ook waarlijk tijd en meer dan dat. Wel is waar was er in de laatste jaren veel gedaan voor het behoud van den Boeroeboedoer en van een paar hoofdtempels te Parambanan, maar overigens liet men de hindoe- oudheden aan hun lot over en menig fraai tempeltje is reeds voor goed verloren. Gelukkig zal men nu nog redden wat er te redden valt en daarvoor zal een afzonderlijke oud heidkundige dienst worden ingesteld, zooals die ook reeds in Engelsch- en in Fransch-lndiÊ bestaat. Op wetenschappelijk gebied vinden wij een merkwaardig voorstel in de onderafdeelingen 141 en 142. Wij later hier letterlijk volgen wat de Minister hiervan zegt. „Naar aan leiding van de bekende vondst te Trinil, residentie Madioen, door prof. Dubois, die aldaar de overblijfselen van een menschachtig wezen, door hem Pithecanthropes erectus ge noemd, meent gevonden te hebben, is in 1907 op instigatie van de academie van wetenschappen te Ber lijn eene expeditie naar Trinil ge zonden, die onder leiding van Me vrouw Selenka kwam te staan. Het onderzoek dier expeditie werd van einde Juli 1908 tot Januari 1909 voortgezet door den tfederlandschen mijn-ingenienr Dozy, die daartoe door Mevrouw Selenka afgevaardigd werd. De resultaten van de tot heden ingestelde onderzoekingen zijn door geduldige brujnen op de hals. Lodewjjk Beerman was nog aan het tuig bezig, zijn broers en zuster kwamen rood en opgewonden uit de herberg. Hendriks en Liesbets oogen vlogen het torugkeerendo paar tegemoet, bei der gezicht vertrok. Het meisje fluis- terde met haar zuster, en toon Marie haan plaats haA ingenomen, klauterde "Lotto bij haar in den wagen. „Lieze heeft geen lust met je mee te rgden,” zeide zij op bitsen toon. „Denk je soms, een domineesvrouw te worden 7 Nou, hg zal zich daarover wel twee maal bedenken. Je hebt geen geld, zeggen ze.” Grootvader reed af. Van de beide meiajee achter hem voerde Lotte alleen het woord. Marie zat in gedachten zij antwoordde slechte het igste. Wat had Hendrik haar boot aangekeken! Die gunde haar zeker nooit weer een goed woord. ZESTIEND® HOOFDSTUK. (Wordt vervolgd.)

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1912 | | pagina 1