Wintermantels
Bin.nJex3.la.xxd..
De studie der
Nederlandsche Literatuur
Qemeagde Berichten.
KANTONGERECHT Tl GOUDA.
Stadsnieuws.
400 9taats-loterij.
'éÊfur
Laatste Berichten.
Groote Kxposiiie
D. SAMSOM.
BURGERLIJKE STAND.
Telegrafisch Weerbericht
Officieels Prijscourant
u.
Etl'ectealitndel te A ms tflrdam
-
-
m
Perzie.
Het Perzisch regeer ingsprogramma.
Volgens het thans gepubliceerde pro-
programma is de regeering te Teheran
voornemens het parlement aan te spo
ren, een punt aan de Kaspische Zee
of in de provincie Azerbeidsjan met
de Perzische Golf te verbinden, door
een met internationaal kapitaal aan
-te leggen spoorwegeen leger van
280,000 man te organiseeren en aan
Rusland en Engeland om voorschot
van 280,000 pond te verzoeken.
Spanje.
De minister van openbare werken
•te Madrid, zal 'bij de Kamer een wets
ontwerp indienen tot regeling van het
stakingsrecht der spoorwegbeambten,
waarbij scheidsrechterlijke uitspraak
van de regeering bij geschillen tusschen
dospoorwegmaatschappijen en het per
soneel wordt voorgeschreven.
Engeland.
De ministerraad heeft zich Maandag
ook bezig gehouden met het salaris
van dokters onder de verzekeringswet.
Naar de Daily News verneemt, heeft
de ministerraad goed gevonden, dat de
dokter f4.50 per verzekerde in het
jaar zullen krijgen inplaats van de
f 3.60 hun aanvankelijk beschoren. De
eisch is f 5.10 Maar wat de regeering
nu meer wil geven zal reeds goed
in de millioenen koBten. Zullen de
dokters er tevreden mee zijn
Kamerverkiezing Ommen.
Voor de vacature voor de Tweede
Kamer, district Ommen zijn candidaat
gesteld do heeren mr. D. Fock (lib.),
van der Vogte (a.-r.), mr. M. baron
Mackay T.Pzn. (chr.-hist.) en A. B.
Kleerekoper (s.-d.)
„Do Provinciale Groninger Courant"
bestond gisteren 125 jaar.
Winkelsluiting te Leiden.
Naar aanleiding van het bekende
arrest van den Hoogen Raad kwamen
bij den Raad der gemeente Leiden tal
van adressen in, meerendeel verzoeken
om een regeling der winkelsluiting.
Door B. en W. is daarop bij ver
schillende organisaties advies inge
wonnen.
De inhoud der verschillende advie
zen alsook de daaromtrent door som
migen uitgesproken wensch bracht B.
en W. tot de overtuiging dat het
alleszins aanbeveling verdiende om bij
de verschillende winkeliers en maga-
zijnhouders hier ter stede te infor-
meoren naar hunne opinie over het
vraagstuk der verplichte winkelslui
ting, waartoe werd overgegaan.
Van de 1690 rondgebrachte lijsten
kwamen 1311 antwoorden in. By het
vaststellen van den uitslag der enquête
zijn de 379 lijsten die niet werden in
gevuld buiten beschouwing gebleven.
Sommige winkeliers durfden blijkbaar
de lijst niet invullen noch ondertee
kenen. Verder moesten 9 antwoorden
terzijde gelegd worden, aangezien daar
uit niet voldoende is op te maken of
de inzenders tot de voor- dan wel tot
de tegenstanders moeten worden ge
rekend.
Vóór het vaststellen eener verorde
ning verklaarden zich 647 inzenders,
daar tegen 655, evenwel met dien ver
stande dat onder dé 655 tegenstanders
een 35-tal begrepen zyn, die schreven
voorstanders te zijn onder bepaalde
voorwaarden. Aangezien die voorwaar
den echter van dien aard zyn dat zij
bezwaarlijk kunnen worden vervuld
in bijna allen 35 gevallen komt do
voorwaarde hierop neer, dat bij vast
stelling van een verordening ook de
koffiehuizen en dergelijke daaronder
worden gebracht hebben B. en W.
deze antwoorden by die der tegen
standers gevoegd.
Wat B. en W. zelf aangaat, deze
staan nog op hetzelfde standpunt dat
in 1907 door hen werd ingenomen
toen zij ook naar aanleiding van des
tijds ingekomen adressen den Raad in
overweging gaven vooralsnog niet tot
oen regeling der winkelsluiting by
verordening over te gaan. Nog steeds
zyn ze van oordeel dat door het vast
stellen eener zoodanige verordening
een grooto inbreuk zal worden gemaakt
op de persoonlijke vrijheid der winke-
liors en dat dit alleen dan geoorloofd
zou zijn wanneer een algemeen of
nagenoeg algemeen verlangen naar
een vorplichting tot winkelsluiting
zich had geopenbaard.
Zegt men dat niet alleen ter willo
van een deel der winkeliers doch vooral
ter willo der talrijke winkelbedienden
dc invoering eener verpliohte winkel
sluiting gewenscht is, aan staan B. en
W. daar lijnrecht tegenover.
Wil men tot verbetering van den
arbeidsduur der bedienden geraken,
dan zal men bij den Rijkswetgever
moeten aankloppen. De gemeente is
hiertoe volgens B. en W. niet be
voegd.
Met het oog op dit alles lijkt B. en
W. verplichte winkelsluiting een on
geoorloofde dwang en dit te meer
omdat men eiken winkelier, groot of
klein, over dezelfde kam moet scheren.
Een voornaam bezwaar ontleenen
B. en W. aan het sterk ontwikkeld
vrijheidsgevoel van het Ned. volk. Er
zouden zich ongetwijfeld velen tegen
verzetten en tegen dezulken zou pro-
ces-verbaal moeten Worden opgemaakt.
En dan zouden B. en W. willen vra
gen of het op den weg ligt der over
heid om zoovele processen-verbaal in
het leven te roepen tegen menachen,
die niets anders willen doen, dan vrij
willig in het belang van hun gezin
van hun eigen arbeidskracht gebruik
maken zonder daarbij iemand een stroo-
haJra in den weg te leggen.
Om al deze redenen geven B. on
W. den Raad ernstig in overweging
thans niet tot een winkelsluiting bij
verordening over te gaan.
Aangezien de nieuwe Auteurswet 1
Nov. 1912 voor ons Rijk in Europa
in werking treedt, zij hier nog eens
de aandacht op het gewichtige art. 60
gevestigd
„Hij, die vóór 1 September 1912,
niet m strijd met de bepalingen der
wet van 28 Juni 1881 (Stbl. no. 124),
tot regeling van het auteursrecht, noch
met die van eenig tractaat, in het
Rijk in Europa of in Nederlandsch-
Indië, hetzij eenige verveelvoudiging
van een werk van letterkunde, weten
schap, of kunst heeft openbaar ge
maakt, hetzij in het openbaar eene
voordracht heeft gehouden, of eene
op- of uitvoering, tentoonstelling, of
voorstelling van een werk van letter
kunde, wetenschap, of kunst, of van
eenige verveelvoudigingdaarvan, heeft
gegeven, verliest door het in werking
treden van deze wet niet de bevoegd
heid om de vóór dat tijdstip openbaar
gemaakte verveelvoudigingen te ver
spreiden en te verkoopen, of om in
het openbaar dezelfde voordrachten
te houden, of op- of uitvoeringen,
tentoonstellingen of voorstellingen te
-geven.
Dit artikel blijft gedurende twee
jaren na het in werking treden van
deze wet van kracht.
Ouderdomswet.
De Ned. meldt
Het rapport van mr. V. H. Rutgers
inzake de Engelsche Pensioenwetten is
thans verschenen.
voor het examen-hoofdacte.
Lezing, gehouden in de arrondisse
mentsvergadering te Gouda, op 5 Oct.
1912 door Dr. S. S. Hoogstra, Direc
teur der R. H. B. S.
IV. Slot.
En wie heeft ooit Bredero's ,Liedt-
boeck' in handen gehad Zyn „Spaen-
sohen Brabander" kent men meestal
bij ,name. En toch is het eerstgenoemde
werk de eigenlijke bron, waaruit we
den lyricus, den mensch Brêdero leeren
kennen. Menig Candidaat, die het
,Aendachtigh' gedeelte van zijn ,Liedt-
boek' eens doorbladerde, zou zeker
tot de vraag komen, of dit nu verzen
waren van den zelfden Gerbrant
Adriaansz., wiens losbandig loven, naar
hy wel eens gelezen of gehoord heeft,
de oorzaak werd van zyn betrekkelijk
vroegtydigen dood.
Een verschijnsel, waarvoor ik nooit
een afdoende reden heb kunnen vinden
is, dat vooral 2 dichters, beiden de
representanten van de eeuw, waarin
zij leefden, zich mogen verheugen in
een bijna totale negligentie van de
zijde der Candidaten Voder Cats, het
uitgedrukte beeld van ons maatschap
pelijk godsdienstig volksleven in ae
17do-eeuw en Wtüem Bilderdijkdie
toch in de overgangsperiode tusschen
den pruikentijd en de Romantiek met
Staring verre boven zyn middelmatige
bentgenooten uitsteekt, van dezen tijd
al de eigenaardige literaire verschijn
selen bezit en toch weer groot genoeg
en maohtig dichter genoeg is om tot
alle eeuwen te behooren. Dit is te
meer bevreemdend, omdat de mannen
van 80 hoog wegloopen met Oats,
niet als soherp denker, maar als een
voudig ongekunsteld, natuurlek woord
kunstenaar, wars van alle oonventie en
opgeschroefdheid, waartegen de tach
tigers met zoo groote felheid ten strijde
trokkenhetzelfde geldt iü zekeren
zin niet van al zijn gedichten
van Bilderdnk, zooals men zien kan
uit de keurige bloemlezing uit zyn
werken door W. Klooi.
Ik noemde dit verschynsel bevreem
dend, omdat de jongere generatie ge
woonlijk hoog wegloopt met de werken
der nieuwere literaire school, en hare
begrippen over literaire Kunst, zoo
niet de harten, dan toch de hoofden
van velen van streek brengen. Lite
raire Kunst lost zich op in „mooi-
zeggen" en ,internse gevoel' en heel
dikwijls verstaat men onder het eerste
weinig meer dan inhoud-loozen klink
klank en onder het laatste vaak niets
anders dan de rillingen, welke een
bezoek aan de „Chamber of Horros"
veroorzaakt.
Er is een tijd geweest, dat op de
boekenlijst van eiken mannel ijken Can
didaat van Eden's „kleine Johannes"
en op die der dames Borel's „het
Zusje" voorkwam, alsof dit werken
waren, die iedereen moest gelezen
hebben, omdat ze hun weerga in onze
literatuur niet vonden.
Ik vind van Eden's werk ook mooi
als uiting van ongekunstelde woord
kunst, maar het boek laat den lezer
onbevredigd, omdat de auteur geen
oplossing heeft gevonden voor zijn
eigen probleem, en om de waarheid
te zeggenMultatuli's „Woutertje
Pieterse" ook een psychologisch
sprookje evenals de „Kleine Johannes"
verschaft my meer genot. Is het niet
vreemd, dat de dwepers metJohannis'
zelden of nooit Woutertje' kenden,
naast de „Max Ha velaar" het meester
werk van den eens vergoden Dobwes-
Dekker.
En het Zusje'? Wel, de eerste 20
bladzyden leest men en met dit
men bedoel ik vooral jongelui die in
de zoogenaamde malle periode' ver-
keeren met pleizier; als geheel
maakt de ontleving der liefde op
my den indruk van een éénsnarige*
viool, wier eentonig geluid welke
bedreven hand haar ook bespeelt
alle idee van schoone muziek weg
neemt.
En laten de dames voorzichtig zijn,
want het ,Broertje' van dit „Zusje"
is lang zoo onschuldig niet als het
lieve verkleinwoord zou doen ver
moeden.
Als de dames en heeren zich eens'
niet lieten afschrikken door de volu
mineusheid dezer werken van de lezing
van Sara Burgerhart of Willem Lee-
vend zouden zij vrij wat meer geestelijk
genot smaken door de fijne karakter-
teekening de ondeugende zetten, den
Cnden humor en de pittige ik zou
t zeggen nog onovertroffen
dictie van Mevrouw Wolf en Mej.
Deken. Helaas f deze voortreffelijke
vrouwen deelen in het lot van Cats
en Bilderdyk.
Maar U is erg ouderwetsch Met wei-
meenen, ik ga met mijn tijd mee,
maar wensch niet alle nieuwe snufjes
de literairè harembroek-incluis als
hautes nouveautés aan te nemen en
ten schouw te dragen. Wie den
mond vol heeft van „mooi-zeggen",
„intense-gevoel" „taal is klank" ais
openbaringen van den nieuweren tijd,
moet eerst weten in hoeverre de voor
bijgegane literaire geslachten in gebre
ke gebleven zijn het schoonste en
voortreffelijkste te bereiken, wat op
literair gebied te bereiken is. Napra
ten misschien ook een intense
openbaring van den nieuweren tijd
getuigt van oppervlakkigheid en ge
mis van ond-hollandsche „dege dege
lijkheid".
Dit pasje op het gebied der nieuwere
literatuur een veld, dat veel te uit
gestrekt, is om nu nog in een korten
tijd af te wandelen en daarenboven
doorsneden wordt door zoovele stroo
men vanrealisme, naturalisme, mate
rialisme en mysticisme, dat een oner
varen schipper heel spoedig zyn vaar
water verliest moge volstaan als
een erkenning van de groote ver
diensten, die vele van de jongere, lite
raire generatie aan onzè letterkunde
en onze taal bewezen hebben, mits men
toegeve, dat ook hier veel kaf onder
het koren is.
En waartoe nu al deze uiteenzet
tingen, uitweidingen en opmerkingen?
Om u de voorbeelden te laten zien,
dat de Btudie onzer literatuur d.i.
do studie van ons volk in zijn beste
mannen en vrouwen en in het aller
beste, wat dit volk heeft lieelemaal
niet is, wat zy zijn moet, waarop ze
een onbetwistbaar recht heeft; dat
deze studie voor de hoofdacte bestaat
uit geheugenwerk, uit het van buiten
leeren van onbegrepen namen en toe
standen, dat het is peuterwerk van
zeer ephemerischen duur, dat ze nog
ontwikkeling, nog vormend werkt, en
haar heilz&men invloed op ons pnder-
wijs mist, want wie zelf niet goed
leest, kan het ook niet goed onder
wijzen. Ziedaar de diagnose, waarover
alk specialiteiten het roerend eens zyn.
En nu de geneesmiddelen. Even tref
fende overeenstemming tusschen de
expertenwaar er verschil heersoht,
is net over de dosis.
1°. Een breede algemeene ontwik
keling, gelijkstaande b.v. met de drie
eerste(de concept-wet van „Volksonder
wijs" wil zelfs do drie of vier eerste)
jaren eener H B.S. of Gymnasium.
2°. weg met de surrogaten van hoof
delijke en normaalschool-opleiding,
„noodzakelijke kwaden" zou Mnltatuli
zeggen, die het belangrijk en gewich
tig ambt van onderwijzer naar be
neden halen en medewerken om de
salarissen beneden Amsterdamsch peil
te houden.
De actie onder de onderwyzers is
voortdurend gericht op verbetering der
salarissen mijns inziens, moet er
meer en krachtiger gewerkt worden
op de oorzaak, dan verdwijnt het ge
volg meteen een breede ontwikkeling
en degelijke opleiding, die de adspi-
rant-onderwijzers recruteert uit alle,
ook uit de betere kringen, welke de
meeste kansen geven op een hoog be-
schavings- en ontwikkelingspeil. Ver
betert uw opleiding, dan verheft ge
uw stand enhebt ge kans op
een salaris, waarin opleiding, ontwik
keling en stand uitdrukking vinden.
Zoolang hoelang nog vragen we
met ongeloovig gezicht zoolang
deze vrome wenschen niet vervuld
zijn en ge moet roeien met de riemen,
die ge hebt vereenigt u en tracht
cursussen voor de hoofdacte op te
richten om ten minste degelijke leiding
te hebben bij de Studie van die vakken
Nederlandsch Natuurkunde Tee
kenen b.v. waarvan ge zondor lei
ding weinig of niets terecht brengt.
En vat toch de Studie onzer litera
tuur, van zooveel, van zoo groot be
lang voor Uw levenstaak en voor de
opvoeding der aan Uwe zorgen toever
trouwde spes patriae breed op zit niet
te peuteren in en te memoriseerén uit
handboekjes, maar neem een flink groot
werk en excesseer zelfgelooft mij,
Dames en Heeren ge zult er voor
deel bij hebben voor Uw eigen ont
wikkeling en voor Uw eigen plezier.
Leest niet te veel, synoniem met
vluchtig en oppervlakkig, maar leest
goedleest met pen of potlood in de
hand om hier een mooier zin of prach
tig beeld te doen beklijven en daar
een streep te zetten bij iets, dat Ge
niet begrijpt.
Maakt aan de hand van een degelijke
literatuurgeschiedenis een overzicht
van 1500 tot nu voor u zelfgeen
gemakkelijk werk, maar best uitvoer
baar voor den stoeren werker, die
met luBt en liefde studeert. Om U
een voorbeeld te geven
1500—1600.
Anna Beyns Roomsch-Katho-
liek Refereinen, in 't vroede, in 't
amoureuse, in 'tsotte.
Marnix van St. Aldegonde -f- 1598
Calvinist, Bienkorf der H. R.
Kercke. Wilhelmus van Nassouwe(?).
Psalmvertaling.
D. Voickertsz. Coornhert -j- 1590.
Humanist. Zede-kunst, d.i. Wellevens
kunst. Vertaling uit 't Latijn. Kyf-
boeken, 50 lustige historiën vau Boc
caccio.
Wanneer ge op deze wijze een over
zicht maakt van de voornaamste dich
ters en hunne werken in onze literatuur
loopt ge minder gevaar zaken neer te
sohrijven, die ge niet begrijpt, vat ge
den samenhang tusschen de verschil
lende perioden beter en kost het u
veel minder moeite alles in 't geheu
gen te prenten 't wordt veel gemak
kelijker uw eigendom dan uit een
handboekje.
En wat ik U vooral op het hart
wilde drukken: leest toch aandachtig,
met inspanning en loopt niet over de
woeielykheden heen, zooals mijne ei-
varing mij geleerd heeft, dat o, zoo
velen doen, die veel werken, doch
akelig weinig opsteken èn voor zich
zelf èn voor hunne levenstaak en
daarenboven een zeer slechten dunk
geven van de algemeene ontwikke
ling van den Nederlandschen onder
wijzer.
Nog één wensch moet mij in uw
belang, examinandi, en in dat van ons
onder wijs van het hart:
De regeering zie toe, dat het examen
voor hoofdonderwijzer de richting
aangeven, waarin de studie der can
didaten gestuurd moet worden. Geen
peuteraars, geen kwasi-experten, geen
mannen, die 's avonds van te voren
hun lesje moeten overzien, van
wat zij den volgenden dag zullen vra
gen, geen benepen zielen, die sleohts
dat antwoord verlangen, dat tij in het
hoofd hebben, geen mannetjes, die
tevreden zyn met feiten en naar
oorzaak en gevolg niet vragen, geen
politieke examinatoren, maar mannen
met breede opvatting, die opentop op
de hoogte van het hun toevertrouwde
vak zyn, die den examinandus, bod
durven geven, en hem een goed cijfer
toekennen, wanneer hij minder weet,
maar beter begrijpt en blijk geeft van
inzioht en doorzicht.
Wanneer breed wordt nw opleiding,
uw studie, uw examen, stijgt vanzelf
uw aanzien, uw stand, uw salaris en
zulk een verbetering komt ten slotte
uw werk en den kinderen onzes volks
ten goede.
Te Hengeloo (O.) vond gisteren in
de buurtschap Woolden-Achterhoek
een brutale aanranding plaats. Een
achtjarig meisje van het echtpaar
Waaijerink, op weg zynde naar school,
werd door een onbekend manspersoon
met verkeerde bedoelingen in het bosch
felokt, onder bedreiging haar tedoo-
en wanneer zij geen gevolg gaf aan
zijn wenschen of door hulpgeroep arg
waan ging wekken. Na de laagste,
niet te vermelden daden, met het kind
te hebben gepleegd, werd het weder
in vrijheid gelaten. Nadat het meisje
haar ouders met het gebeurde in ken
nis had gesteld, werd de politie on
middellijk gewaarschuwd. Het mocht
den brigadier der rijksveldwacht J. J,
Smits te Hengeloo (O.) gelukken den
dader in de laten avond in een vee
schuur te Hengelo op te sporen. Na
met het meisje geconfronteerd te zijn,
wist men hem tot bekentenis te brengen.
De dader H. t. C., lompenkoopman
te Enschede, is ter beschikking van
den officier justitie te Almelo gesteld.
Burgemeester van Haarlem.
Bij kon. beslnit is met ingang van
12 November 1912 benoemd tot bur
gemeester der gemeente Hat riem jhr.
mr. W. B. Sandberg, met toekenning
van gelijktijdig eervol ontslag als bur
gemeester der gemeenten Abcoude-
Baambrugge en Abcoude-Proostdij.
Uitspraken van 9 Oot. 1912.
Wegens openbare dronkenschap, J.
L. te Stolwijkersluis f 1 subs. 1 week
tuchtschool.
Wegens 's nachts fietsen zonder
licht, J. K. te Boskoop f 1 subs. 1
week tuchtschool.
Wegens strooperij J. J. P. f 1.50
subs. 2 weken tuchtschool, W. P. f 3
subs. 2 weken tuchtschool beiden te
Gonda, W. O. W. te Rotterdam f8
subs. 8 d.
Wegens iemand beneden de 20 jaar
als machinist dienst lateh doen, G. C,
v. N. te Leiden f 6 subs. 3 d.
Wegens drank ten verkoop hebben
zonder verlof, C. S. huisvrouw van J.
R. te Waddinxveen f 10 subs 10 d.
Wegens te hard rijden met zijn mo
torrijtuig, J. J. M. te Rotterdam f25
subs. 20 d.
Wegens 's nachts fietsen zondes licht,
E. G. C. te Bodegraven, K. K. te
Waddinxveen, H. v. 't H. en G. H. te
Boskoop, P. T. te Zevenhuizen, C. P.
d. W. te Nieuwerkerk a. d. IJssel, C.
Z. te Bleiswyk, allen f 2 subs. 2 d.,
M. B. en J. v. W. te Boskoop, J. L.,
W. S. S. en W. P. v. H. te Waddinx
veen, A. K. te Lopik allen f 1 subs. I d.
Wegens zijn kind niet geregeld de
school latenbezoeken J. v. d. S. k./v.
P. d. J. te Gouda f 0.50 aubs. 1 d.
Wegens visschen zonder vergunning
J. v. d. W. te Gouda f 0 60 subs. 1 d.
met verbeurdverklaring van deahen-
gel.
Wegens een hondenkar gebruiken
zonder rijbewys, A. v. T. te Boskoop
f 1 subs. 1 d.
Wegens in het openbaar de orde
verstoren, P. W. te Gouda f 3 subs. 2 d.
Wegens een landweg versperren, G.
K. te Gonda vrijspraak.
Wegens nachtelijk burengerucht, A.
v. A. te Bleiswyk, M. A. B., A. P. S.
te Nieuwerkerk a. d. IJssel ieder f 3
subs. 2 d.
Wegens als schipper zijn vaartuig
niet doen stoppen en nipt gehoorzamen
aan een bevel van een ambtenaar, J.
H. te Rotterdam 2 X f 1 sabs. 2 X M-
Wegens een houtvlot slepen zonder
dat dit is voorzien van het voorge
schreven bord, P. v. d. G. te Rotter
dam f5 subs. 3 d.
Wegens te hard varen met zijn vaar
tuig, G. G. te Uithoorn f 26 subs. 10 d.
Wegens zyn vaartuig onbeheerd
laten liggen, W. v. R. te Hazerswonde
f 1.50" subs. 2 d.
Wegens een voetpad met een trek
dier berijden, A. de V. te Zevenhuizen
fl subs. 1 d.
Wegens vee drijven over een voet-
Ead, P. v. V.te Nieuwerkerk a. d.
Jssel fl subs. 1 d.
Wegens te Gouda op verboden tijd
op straat kleedjes kloppen, E. W. T.
en A. W. te Gouda ieder f 0.50 subs. 1 d.
Wegens te Gonda zitten od een
hondenkar, A. V. te Gouda f 2 suba. 2 d.
Wegens een handwagent zonder ver
gunning op straat laten staan, N. B.
te Gonda f 1 subs. 1 d.
Wegens te Gouda vuil in het water
werpen, F. C. te Gonda f 1 subs. 1
Wegens openbare dronkenschap,
v. V. te Gouda, G. B. te Herpen, S.
V. woonplaats onbekend, ieder f 1 subs.
1 d. L. S. woonplaats onbekend 2
f 5 subs. 2 X 3 d. A. v. L. en P. v.
te Gonda, ieder f2 subs. 2 d. A.
te Nieuwerkerk a. d. IJssel, J. v.
te Qouderak, ieder f 3 subs. 2 d.
GOUDA, 10 October 1912.
Door Burg. en Weth. is aan de
Raadsleden het volgende ingekomen
stuk toegezonden
Gouda, 1 October 1912.
Aan de Herhalingsschool voor meis
jes dezer gemeente behoort in de eerste
plaats te worden voorzien in de vaca
ture van onderwijzeres in het koken,
ontstaan door het aan Mej. E. C. Ulrich
op haar verzoek door Uwe Vergadering
verleend eervol ontslag. Voorts
aan de genoemde school eene dorde
gewone onderwijzeres benoemd dienen
te worden, daar het aantal leerlingen
voor den nieuwen cursus 86 bedraagt,
bij welk aantal de betrekkelijke veror
dening den bijstand vordert van drie
onderwijzeressen. Het verdient aanbe
veling de laatste benoeming van tijde-
Jijken aard te doen zijn en wel voor
één jaar.
Met het oog op het voorgaande
h'ebben wij de eer Uwe Vergadering
ter benoeming aan te bevelen
a. tot Onderwijzeres in het koken
Mejuffrouw P. M. A. SCHUCKINK
KOOL te Amsterdam, in het bezit
van het bondsdiploma voor onderwij
zeres in koken en voedingsleer
b. tot gewone onderwijzeres van
bijstand (vóór den cursus 1912/13)
Mejuffrouw G. BONGENAAR, onder-
wüzeres aan de le Burgerschool voor
mlisjes alhier.
Op grond van de wet op heilager
onderwijs ie de aanbeveling onder
vooraf door den Heer Arrondissements
Schoolopziener goedgekeurd. M
Ons College geeft Uwe Vergadering
in verband met de hier voor bedoelde
uitbreiding van het personeel verder
in overweging het onderdeel a Jaar
wedden van Artikel 4 der le Af dee
ling van Hoofdstuk VII der Begroo-
fcing der Uitgaven voor 1912 „Kosten
van het herhalingsonderwijs" (Volg
nummer 143) te verhoogen met f 75.
te vinden door afschrijving van den
post voor „Onvoorziene Uitgaven"
Sociëteit „Ons Genoegen"
Gisteravond werd in de zaal „Kunst
min" der sociëteit „Ons Genoegen
een ^buitengewone ledenvergadering
gehouden dier sociëteit tot behandeling
van nadere bestuursvoorstellen inzake
den bouw van een schouwburg en de
daarmede verband houdende te sluiten
hypothecaire leening.
Na opening door den voorzitter,
den heer H. Knuttel, werden de notulpn
der vorige vergadering door den secre-
tnris gelezen en werden deze onder
dankzegging onveranderd goedge
keurd.
De voorzitter leidde nu de voor
stellen van het bestuur met een enkel
woord in.
Hoewel de aanvankelijke bedoeling
was geweest een algeheeje verbouwing
der sociëteitsgebouwen teneinde op die
wijze te voorzien in de noodzakelijk
heid van een goede schouwburggele
genheid, heeft het bestuur gemeend,
dien weg niet te moeten inslaan uit
hoofde van de enorme kosten, die
daaruit zouden voorvloeien. Naar de
meeping van het bestuur zou een
billijker oplossing te verkrijgen zijn,
indien de societeits-gebouwen bleven
staan en in het verlengde van den
tuin achter „Kunstmin" een geheel
nieuw sohouwburggebouw zou worden
opgetrokken. De bestaande gebouwen
konden dan dienst blijven doen, als
sociëteit, waarvoor eenige verbeterin
gen en verfraaiing zouden moeten
worden aangebracht.
De zaal „Kunstmin" kon dan blijven
dienst doen voor danszaal, voor ver-
koopingen, partijen enz, alsook voor
kleinere tooneeluitvoeringen'. De te
bouwen schouwburg zou plaats bieden
aan 800 k 1000 personen.
In verband *met de overname .en
exploitatie der sociëteit in eigen bé-
heer, waarmede kosten gepaard gegaan,
was door een tweetal leden een be
drag van f 10000.aan de sociëteit
geleend.
Het Bestuur stelt zich. voor de kosten
van verfraaiing en van schouwburg-
bouw te bestrijden door een geldleening
onder hypothecair verband. Na in ver
band daarmede gevoerde voorioopige
besprekingen komt het het Bestuur
wenachelyk voor een geldleening aan
te gaan van f 90.000 in 180 aandeelen
van f 500.Deze geldleening zou
dienen tot aflossing der bestaande
hypothecaire leeningen, welke wanneer
de tijd van storting daar is, f30.000
zullen bedragen. Het resteerende be
drag zal worden gebruik voor schouw-
burgbouw en exploitatie der sociëteit.
De aandeelen dier leening zullen 5°/0
rente geven en successievelijk worden
afgelost in 40 jaren.
Wat de inrichting der sociëteit aan
gaat,^ het Bestuur heeft 4 nieuwe Wil-
helmina-biljarts aangeschaft en van
den pachter een zakken-biljart over
genomen, zoodat de biljartzaal 5 biljarts
zal bevatten. Deze zaal zal worden af
gescheiden van de andere zaal, door
middel van groote gordijnen. Verbete
ringen van allerlei aard zullen worden
aangebracht: een nieuwe wijnkelder,
beter ingerichte onmisbare gelegen
heden, en wat het gezellige aanzien der
sociëteit kan verhoogen.
Wat nu de plaats van den schouw
burg aangaat, de voorzitter wees er
op dat een diepte van 45 Meter be
schikbaar is, zoodat daarop oen schouw
burg kan verrijzen, die aan alle eiscben
die billijkerwijs kunnen worden gestold,
kan voldoen.
Na deze uiteenzetting vroeg de voor
zitter machtiging der vergadering tot
intrekking van het besluit der vorige
vergadering waarbij het bestuur was
opgedragen een prijsvraag voor een
ontwerp-schouwburg uit te schrijven.
Die prijsvraag en wat daarmede annex
zou, naar de berekening van het
bestuur c.a. f2000.— kosten en de
bouwkosten onnoodig verzwaren. Het
bestuur meent dat wanneer elders
eenige schouwburgen worden bezocht
zooals hier een zou kunnen komen,
dat dan de voordeeligste weg is een
bekwaam architect naar die gebouwen
een ontwerp te doen vervaardigen, dat
voor de leden ter inzage kan worden
gelegd voor e.v. op- of aanmerkingen.
De heer E. v. d. Werf vroeg hierop
het woord om eenige nadere toelich
ting to ontvangen betreffende de geld
leening.
De voorzitter deelde daarop mede
dat voorloopig toezegging was ontvan
gen voor 176 aandeelen van de 180.
Voor het geval echter leden aandeelen
wenschten to nemen, zullen die beschik
baar zijn, daar voorioopige aandeelhou
ders, die zich bereid hebben verklaard
een groot aantal aandeelen te nemen
hiervan gaarne willen afstaan. Een
groot aantal is door enkele personen
genomen, teneinde de zekerheid te
hebben dat de leening volteekend wordt.
Aan aandeelhouders wordt het voor-
reoht verleend van vooraf-plaatsbe-
spreking, echter voor e(k aandeel voor
één plaats, tot een maximum van 4
plaatsen. Het Bestuur meent ook een
zéker aantal plaatsen besóhikbaar te
moeten stellen voor zeer geringen
prijs, om ook de arbeidende bovolking
in staat te stellen voorstellingen bij
te kunnen wonen.
De heer E. v. d. Werff vindt dat
voorrecht voor aandeelhouders ouder
wetsch. In de tegenwoordige maat
schappij behoort dat niet meer thuis.
Spreker vroeg de reden van die voor
keur.
De voorzitter beantwoorde de heer
d. Werff door erop te wijzen dat zulk
een voorrecht overal elders bestaal.
Bovendien, aan een geldleening als
deze is zooveel risico verbonden, dat
daarvoor waarlijk wel een zoo gering
voorrecht mag worden toegekend. Spr.
kan gerust verklaren dat geen finan-
cieele instelling het geld daarvóór be
schikbaar zou stellen.
De heer v. d. Werff deed daarop het
voorstel de aandeelhouders-voorrech
ten te doen vervallen.
De heer I. IJssel de Schepper vroeg
den voorzitter hoeveel aandeelhouders
zichhebben opgegeven teneinde daaruit
te berekenen hoeveel plaatsen hoog
stens zouden kunnen worden gereser
veerd.
De voorzitter noemde daarop het
getal 30, waaruit werd geconcludeerd
dat het aantal gereserveerde plaatsen
hoogstens 100 zou bedragen, hetwelk
dus geen bezwaarzal geven vooral daar
alle plaatsen goed zullen zyn.
Het voorstel—v. d. Werff in stem
ming gebracht werd met bijna alge
meene stemmen verworpen.
Daarop werd ingetrokken het voor
stel betreffende de prysvraag en wer
den aangenomen de voorstellen tot
net bouwen van een schouwburg in
het verlengde der Zaal Kunstmin in
den tuin en het aangaan van de in
verband daarmede benoodigde geld
leening ad f 90.000.—.
De heer Westbroek vroeg thans
naar de plannen die het Bestuur
koesterde aangaande het tooneel in
de Zaal „Kunstmin",
De Voorzitter deelde mede dat daar
omtrent nog geen definitieve plannen
bestaan. Wel Kgt het in de bedoeling
de kostbare electrische verlichting over
te brengen naar den schouwburg, doch
dan het oude tooneel van een verlich
ting te voorzien, die voldoende zal
zijn voor kleinere uitvoeringen.
Op een vraag vandenheei Bouters
of aan de aandeelen der obligatie-
leening bij erving ook dezelfde rechten
zullen blijven toegekend als aan de oor
spronkelijke eigenaren wordt verleend,
antwoordde de Voorzittor dat dit de
bedoeling is. Echter er is nog niet
bepaald of de aandeelen op naam zul
len worden gesteld.
De vergadering werd daarop onder
dankzegging voor de groote opkomst
door den voorzitter gesloten.
Door den gemeenteraad van Noord-
wijkerhout, is met algemeene stemmen
benoemd tot onderwijzeres aan de
de sohool in De Zilk onder die ge
meente, mej, G. Potharst alhier.
De reserve-sergeant W. H. P.Smit
van hot reg. Grenadiers en Jagers
wordt binnenkort bevorderd tot vaan
drig.
In de bleekerij van den hoer E. van
Leeuwen, Bleekerssingel alhier had
gisterenavond een kleine binnenbrand
plaats, die door eigen krachten kon
worden gebluschfc,
54» KI. Trekking v. Donderdag lo Oot.
No. '256, 3312, 4190 en 20041 ieder
f 1000.
8155, 11262, 11686, J3054 en
19401 ieder f 400.
w 102, 809, 1116,1746, 5771, 61531
en 19999 ieder f 200.
1556, 2979, 4069, 4921, 10496,
-11523, 13500, 14145, 17322,
17465, 17926, 19815 en 19858
ieder f 100.
Prijzen van f 70.
Si 81 355 tM 319 40 419 83 531 80 073 738 93
1017 OU 11)74 1484 1531 1034 1900 8 13 77
*"3 90 99 3390' 8870 85 2430 OO 3004 5 89 SH13 90 88
3l*ij 57 58 05
"fl "mmsm 8809 m 8432 58 8598 68 8019
,^5> n «0 98 1812 84 86 1750
00 4801 80 4937
BOOG 58 5172 5801 50 6408 99 5028 53 08 5833 95 5913 44
0005 0275 0518 77 90 00!1 0775 0880 0072
7210 80 32 77 7002 7902
8088 8434 40 8574 96 8043 83 91 871S 8918 54
9060 9280 0820 9458 90 9850 9784 9081 02 78 9918
10007 10241 94 10350 fll 10108 10505 71 10690 10838 10980
umaafufex JUM 11607 41 11716 19 90 M 83
12184^12360 12406 44 05 12581 80 88 12020 12725 57 13922
1390 13550 07 10774 13022 48 67 99
14151 14244 98 94 14559 14753
151«M(i 78 15206 14 30 49 15442 (U 15504 72 15085 15748
10000 10109 52 10289 lflfioO 10 10059 10709 18910
17009 10 17125 17255 01 17800 17561 17691 17788 41 81
17872 17043
18002 09 97 18201 8 20 18378 18572 18875
19040 19151 19517 10887 t
20040 20114 07 90853 20770 20814 34 90014
5de Klasse 15d0 Li/s£*No. -75(59 f 79
m.z. niet, No. 11420 f. 70 m.z. 11421
f 70 en Nq. 17190 f 70 m.z. niet.
Ottomaansche koopvaardijschepen ge
last de Zwarte Zee te verlaten.
De oorlogsverklaring van Montenegro.
Men leest in de Echo de Paris
Een diplomaat verklaart dat volgens
hem het snelle optreden van Monte
negro bedoelt een militaire financieele
operatie te zijn, met het oogmerk om
de tusschen komst der mogendheden
te verhinderen en do aandacht op den
toestand van Montenegro te vestigen.
Londen, 10 Oct. Naar gemeld wordt,
besloot do Bulgaarscho Rogeering niet
te antwoorden op de Oostenrijkseh-
Russische nota.
Londen, 10 Oct. Do „Times" ver
neemt uit Sofia dat de Rumeensche
Rogeering aan de Bulgaarsche Re
geering de verzekering heeft gegeven
hare neutraliteit te zullen bewaren.
fll ARKTBERLQHTEN.
GoudaTm^ct^igiTaT-""
GRANEN Stil en onveranderd.
TarweZeeuwsche 10.25 10.65
mindere dito y.50 A x#.-. Afwijkende
8.50 X J 9.85. Polder 7.50 f 8.50.
Rogge Zeeuwsche 7.50 4 ƒ7.75. Polder
6.50 A 7.—. Buitenlandsche per 70
kilo 6.50 a 6 75 GeritWinter 7
k 7 25. Zomer 6 75 A 7._. Che-
vaher j.75 A ƒ8.25, Buitenl. voergerst
per 65 kilo 5 75 A 6.-. Haver per
H.L. 475 A 5 25 Per 100 kilo 9.75
A 10 5o. Hennepzaad Buitenlandsche
per 50 Kilo 8.- A 8 25. Kanarie
zaad 14.50 A 15.50. Karwijzaad per
50 Kilo r 18 - A 18.25* Koolzaad
18.—A 18.50 per Hectoliter. Erwten
Kookerwten I4.—A 15.—. Buiten
landsche voererwten per 80 JKilo 7 25
A 7.50 Boonenbruine boonen 16.
A 17.—. witte boonen Xf—,
Paardenboonen 7.75 ƒ825 Duiven-
boonen ƒ925 A »o Mais per 100
KiloAmerikaansche Mixed 8.— A
8.25. Kleine ronde 8.25 i 3.50.
Veemarkt. Melkvee geen aanvoer,
Vette varkens, redel. aanvoer, handel
vrijwel, 29 A 32 ct. per halt K.G.
Biggen voor Engeland, redel aanvoer,
handel vrijwel, 23 A 25 ct. per half K.G.
Magere Biggen, goede aanvoer, handel
matig, f 1.55 A 1.80 per week.
Vette Schapen, redel. aanvoer, handel
gewoon, 22.— A 26.—,
Lammeren, goede aanvoer, handel gewoon
15.— A 20.—
Nuchtere Kalveren,'redel. aanvoer, han
del vlug, 14.— A 18.—.
Graskalveren goede aanvoer, handel vlug
65.— a 108.-.
Fokkalveren iaA 25.
Kaas, aangevoerd 106 partijen, handel
vlug.
ie kwal. 32.— A 34 ade kwal.
28.— A 31.—.
Zwaardere f A 36.
Noordhollandsche a
Boter 1184 stukken v. >/t K G. Handel
vlug.
Goeboter 1.65 A t.70.
Weiboter 1.50 A ƒ155*
Konstantinopel, 10 Oct. De Portq
heeft aan de mögendheden een rond
schrijven gezonden waarin zij verklaart
dat zij ondanks de vredelievende hou
ding van Turkije, genoodzaakt is haar
rechten met alle middelen teverdedigon,
Konstantinopel, 9 Oct. Een offi-
cieuzo nota zogt dat de oorlogsver
klaring van Montenegro tegenover
gesteld is aan de bepalingen van
het verdrag van den Haag, omdat
Montenegro geen bemiddeling van
derden inriep, alvorens nar de wa-
penën te grijpen.
Anderzijds spreekt deze oorlogsver
klaring van misverstand, wat bewijst
dat ei* geen ernstige redenen bestaan,
dio den oorlog rechtvaardigen.
De Mobilisatie.
Op bevel van den Minister
Oorlog in Turkije zijn 14 lichtingen
onmiddelijk onder de wapenen geroe
pen. De paarden en rijtuigen zijn ont
boden doch do spoorwegen hobben
nog geen bevel tot transport ontvan
gen.
Volgens zekere borichten zullen, in-
dieji de oorlog uitbreekt, alle krachten
'urkije zich op Bulgarije conceu
diende
ittTren
i)e 1.
De Staat van Beleg.
Konstantinopel, 8 Oct. Tengevolge
van den staat van beleg, zijn de mee
tings tegen heden aangekondigd, uit
gesteld.
Dê Rogeering heeft opnieuw de
locale Turksche pers publiceert
do aanwijzin^van generaals en divisie
commandanten
Luchtschip ontploft.
Berlijn, 10 Oct. Het militair lucht
schip M 3 is hedenochtend tydens de
gasvulling ontploft geheel vernield.
Persoonlijke ongelukken hadden
daarbij niet plaats.
Den Haag. De Haagsche politic
heeft heden een belangrijke arrestatie
gedaan in verband met den vorig jaar
October gepleegden diefstal van een
rijwiel, waarop een postzak was be
vestigd.
Toen werden drie personen gear
resteerd, en later veroordeeld. Thans
gebleken dat de ambtenaar der
Posterijen zekere B. de hoofdaanlegger
was van dezen diefstal, Op hem werden
bevonden twee Russiscche effecten,
welke in een aangeteekenden brief
hadden gezeten. Hij is terstond aan
gehouden. De ambtenaar is 20 jaar in
dienst bij de Posterijen en volkomen
vertrouwd met den toestand op het
kantoor, waardoor het hem mogelijk
was den diefstal to plegen.
voor HERFST en WINTER
der nieuwste modellen
in pels, velour, laken on zijd
Costumes en Costumes-tallleqivQlir
Ju pes, Ju pons en Japonstoffen
in de grootste en smaakvolste
verscheidenheid
en in scherp concurreerende prijzen.
Aanbevelend,
MAIIKT 26, GOUDA.
GOUDA.
GEBOREN8 Oct. Cornelis, ouders
G. Oudijk en E. van Spengen. Eli
sabeth, oudera T. A. Palm en G. van
der Laan. 10. Johanna, ouders H.
J. Koetsier en J. H. de Jong.
GETROUWD 9 Oct. C. do Jong en
W. van Loon. A. Boef en G. Verbeij.
OVERLEDEN7 Oct. Henrica A.
W. Appel 76 j. 8. Johanna C. Heij,
gehuwd met T. Verdouw, 21 j.
REEUWIJK.
GEBORENLena Maria, ouders
W. de Groot en M. Schouten.
Anna Maria, ouders N. Penning de
Vries en W. Rynbeek. Gerrit,
ouders M. de Bórst en Groenenschei.
Jan, ouders I. P. Mei vogel en C.
van der Moren. Johanna Cornelia,
ouderi K. Mulder en M. vanRooijen.
OVERLEDENJohanna Wilshui-
zen, ongehuwd 71 j.
van het Koninklyk Meteriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 775.8 te
Kopenhagen, laagste stand 741.1 te
Seydisfjord.
Verwachting tot den volgenden dag:
Meeat matige oostelijke tot zuid
oostelijke wind, helder tot lichtbewolkt,
droogleer, zelfde temperatuur, waar
schijnlijk nachtvorst.
Vorig»
Koer».
783/,
84»/..
64
98'/,
89%
89
85%
84%
46'%,
103%,
84%
59%
216',
Koer» van
hedeu
78%
84%
63
82%
102
68%
VAN DEN
10 OCT. 1912.
Stafttsleeuingeu
Ned. Cert. Werkelyke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pet.
Port. Obl. 3de Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
5 pet.
ld. Obl. (Gr. Russische
Spw.inij.) 1898 4 pet.
ld. Obl. (NicolaiSpoor-
eg) 1867-69 4 pet.
Id Obligatie 6e Emis
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilië. Funding Lee-
ning 5 pot.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1905 8 pot.
Ilauk- en Creüiet-inttel-
ilngen.
Ned. Bankaandeolen
Industr. Ondernemingen
American Car Foun
dry Comp. C. v. A.
Id .Smelting A Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
S. Steel Corp. Cert,
v. Gew. Aand.
Kol. Credlet Instell. en
Cultuur Ondernemingen
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Ned. Handel-My.C.v.A
MUnbonw MUen.
Ketahoen" Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Cobar Aand.
Petroleum-Ondern.
Dorische Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Ned. MytotExpl.
v. Petr. Bronn. C.v.A
Shell" The Transp. A
Trad Cy. C. v. G. A
.Scherpvaart II (jen.
Ned.-Am. Stoomvaart-
Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zee
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afge8t. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen
Bindjoy Tabak My.A.
Diversen
Maxwol Land Gpant
Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Cert. v. Aand.
üpoarwegen.
Holl. IJzeren Spoor-
wegmy. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
uid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau-W eenen
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. de Jouiss.
A merika. Atcliison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoor weg-My.
Gew. Aand.
Union Pacific^ Railroad
Cy. Cert. v. gow. A.
Wabash Gew. Aand.
Preinieleeningen.
Amsterdam Aand. 3 Dct
Hongarye. TheL-s-Re-
guiirungs-Ges. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 33/k pCt.
Amerikanen flauw, Petroleum flauw
Tabakken Culturen en Rubbers flauw,
Nat. Staatsfondsen prijshoudend, Van
Buitenl, Russen ongeanimeerd en Ta
baks Bulgaren weer zeer flauw, Mij
nen flauwer, Tramwaarden geen omzet.
60'/
59%
86%
86%
26%,
20%,
78
78%. 4
189'/
270
1898/
189'/,
265%
33
32'/,
255'/,
98%
250
98%'
166
155'/,
510
509'/,
525
184
122
20'/,
88'/,
87
4'/,
4
10%
10%
80
96%
63%
03%.
185'/,
86%
963/,
45/s
100»/,
150
85%
171,/4ed
5