IT, ■idel, 0(1 HET OFFER. EJONG, ithaven 31. jrkooping ■da* No. 11092. Vrydag 11 October 1912. 51e Jaargang. LOKMAN, behalve Zon en het Buitenlandsch Nieuws. LBixltenl axx <a.„ FEUILLETON. WARENHUIS, Spuislr. Den Bang. MT Alle Luxe- en Huish. Artikelen waters Feestdagen. PRiïïï DER ADVËrTeNTIËnL Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon latere. 82. lfTi.e-a.-ws- ©xi. -^ciTrertexLtie'blsi.cL voor Q-©-cucL©u Oxxxstx©3s:©zx. Verschijnt dagelijks prijs vanITét abonnement” Per kwartaal Idem franco per post Met Geïllustreerd Zondagsblad Idem franco per post Abonnementen worden dagelijks Tiexdeweg 64, bij onze Agenten, den Telefoon Interc. 82. De druk der Protectie. m. en Zilver. 'I r gezegden Heer Legi“, Ö1^ uur, i Arbeid voor de “O- derstandscomm. n Zn., Gouda ("Wordt vervolgd.) WELLE NWATER I OP REKENING UGGAAF VERGOED A 15 CT. INER ont- •hts g-ewoon ON', arwater. J1NINE. GETALL it feM) OCTOBER 1912, ire, ten sterfhui» 1ZEBROEK aan 38 aldaar, ten e Haastrecht ge- ns Genoegen”, voorstelling. en Woningtoes. Van 15 gewone regels niet bewysnmnmcr f 0.55 Elke regel meer„0.10 By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0 35 bij vooruit betaling, elke regel meer 6 ets. Renames t 0.25 per regeï Groote letters en randen naar plaatsruimte <i f 1.25 1.50 1.50 v 1.90 aangenomen aan ons BureauLange Boekhandel en de Postkantoren GOIDStHE COURANT. Vergadering. ur, Uitvoering iezelachap „Per ij geregeld tijdig i ontvangen ra» en, vemwkeMjk- l dm in onM De crisis op den Balkan. f Historisch overzicht. I. Het land waarop in deze dagen van de crisis vooral de aandacht is geves tigd, is Oostenrnk-Hongarije. In de eerste plaats is dit land de middellijke oorzaak van de Balkancrisis. Oosten rijk is meer dan Rusland schuldig dat thans een crisis kan uitbreken van zoo ernstigen aard als nu het geval is. Steeds is Rusland verweten, dat het natuurlijk met het oog op eigen be langen, steun verleende aan de Balkan- staton tegenover Turkije. Het is ook werkelijk waar, dat Rusland steeds de beschermer is geweest van de Slavi sche bewoners van Montenegro, Ser vië, Bosnië en Bulgarije. Dit optreden dateert reeds van heel vroeger. Het belangrijkste wordt evenwel Ruslands verdrag met Turkije dit land het ove rig bezit in Klein-Azië. Daarvoor stond Turkije Cypres aan Engeland af en nam het de verplich ting op zich verschillende hervormin gen in te voeren. Griekenland, dat aan den Russisch-Turkschen oorlog niet had deelgenomen, oenerzijds omdat hot vreesde voor een te grooten in vloed van Rusland op don Balkan, anderzijds omdat Rusland de groot- sche Griekscho plannen vreesde, kreeg bij nadere grensregeling met Turkije in 1881 nog Thessalië en het zuidelijk deel van Epitus. De Tamcyuki Amano schrijft in „The Burden of Protecfion“over de nadeelen van protectie in Japan. Het scherpst komen ook daar de nadeelen der be scherming uit in do verhoogde prijzen der eerste behoeften, zöoals olie, suiker, graan en zout. De economische ont wikkeling van Japan in de eerste dagen na de openstelling vóór Europeesche goederen werd mogelijk gemaakt door een regime, dat feitelijk Vrijhandel kon heeten. Thans echter wordt het land al verder geleid op de verkeerde wegen der Protectie waarvan het in de allereerste plaats zelf veel schade ondervindt. Een uitvoerige beschouwing over Preferentieele rechten en Protectie in Britsch-Zuid-Afrika levert Samuel Evans. Lord Welby levert een artikel over de reden voor Vrijhandel in Engeland en gaat daarbij uit van de vragen „Waarom wordt Vrijhandel verkozen in Engeland en Protectie in de meeste andere landen?” In het kort resumeert Lord Welby de beantwoording van deze vraag aan het slot van zijn artikel als volgt: „Van 1817 tot 1846 werd de wereld „overheerscht door de Protectie. Ont wikkelden en onontwikkelden hadden „de lessen der protectie als kind ge- „leerd en geloofden daarin als man. „Tegenspoed en ontbering deden hun „echter de oogen opengaan en nood zaakten tot het grondig onderzoek „van de zaak. Hierdoor kwam het „nadeel der protectie en het voordeel „van vrijhandel meer en meer aan het „licht. Vooral in Engeland bestond „hiertoe een sterke aansporing en de „stroom, die al sterker was brak ten slotte baan voor de triomftocht van „den Vrijhandel”. In heftige bewoordingen vangt Byron W. Holt zijn artikel aan over de bescherming in de Vereenigde Staten. Wij citeeren„Protectie be- rooft onze verbruikersbelemmert „of verstikt onze „natuurlijke en on- „afhankelijke industrieën, protectie is „de oorzaak van ontevredenheid, socia lisme en anarchie, leidt tot vreem delingenhaat, belemmert onzen bui- „tenlandschen handel, verknoeit onze „statistieken, bederft onze politiek „enz. enz. In een vrijhandelsstaat als Engeland zijn de industrieeel-monstermonopolies, De Balkan-oorlog. Konstantinopel, 9 Oct. Een collec tieve stap der gezanten heeft nog niet plaats gehad. In officieele kringen wordt thans de oorlog onvermijdelijk geacht. De vijf gezanten confereerden den geheelen namiddag in de Franscho ambassade. Athene, 10 Oct. De koning kwam gisteravond om half tien hier aan. De ministers, de leden der heilige synode, het diplomatieke corps en een dichte menigte, die zeer geestdriftig gestemd was, ontvingen hem aan het station. De koning hield een redevoering, waarin hij zeide: „Het Helleensche volk zal steeds zijn plicht doen. Zijn kalme houding is do eenige die met de ernstige omstandigheden, welke wij doorleven in overeenstemming is. Ik stel volkomen vertrouwen in de re- geering.” Venizelos zeide in een rede’voering „Ik hoop dat de vrede zal worden ge handhaafd, aangezien wij, onze vrien den en bondgenooten, geen verove ringsplannen koesteren. Wat wij vra gen is in overeenstemming met het welbegrepen belang van het naburige rijk en vormt een allereerste en on vermijdelijke voorwaarde voor moge lijke samenleving van de Balkanstaten met Turkije. Worden wij echter teleur gesteld, dan weet het Helleensche volk, dat het vertrouwen kan stellen in leger on vloot, die, zoo de omstandigheden het eischen, in staat zijn de belangen van de natie te verdedigen." Toon Venizelos sprak van de mo gelijkheid om don vrede te "handhaven, werd hij onderbroken door don kroot „Leve de oorlogI" maar Venizelos wist dien te doen zwijgen en her haalde zyn zin. ik je ook niet zeggen. Ik weet alleen, dat ik het voor je plicht houd om naar huis te komen. Al het andere zal later wel terechtkomen.” Marie zat op den rand van haar bed en peinsde over haar toestand. Zij moest natuurlijk zoo spoedig mogelijk vertrekken. Doch de gedachte, dat zij Goldammer weer terug zou zien, en de vrees, dat hij zijn recht op haar zou laten gelden, deden haar beven. Aan Goldammer toe te bobooien scheen haar nog minder mogelijk dan ooit te voren, als zij aan Hendrik dacht. Zij gevoelde ook, dat zij haar goe den grootvader verschuldigd was, hem nu te zeggen, dat hij niet alles wist, en dat zij het gewichtige geheim van haar leven voor hem verzwegen had. Zij nam spoedig oen besluit, sprong op en ging met den brief open in de hand naar zijn kamer. Zij vond hom op zijn gewone plaats zitten. Hij knikte haar vriendelijk toe en zij trad be schroomd nader. „Grootvader,” stamelde zij bewogen, „mijn vader is ziek. Ik moet zoo spoe dig mogelijk naar Berlijn.” „Natuurlijk, kind, als je vader je noodig heeft.” „O, Grootvader, ik heb u nog iets te zeggen iets verschrikkelijks, dat houding na 1870. In 1875 brak in Herzogewina en Bosnië onder de Chris tenen een opstand uit, die onder hei melijke goedkeuring van Rusland, door Servië en Montenegro werd gesteund. Terwijl de Porte alles in het werk stelde om den opstand te dempen, brak ook in Bulgarije een oproer uit. Ouderen van dagen herinneren zich nog op welk een schandelijke wijze de Turksche soldaten in Bulgarije huis hielden. Als altijd trachtten ook toen weer de Enro- peesche mogendheden bemiddelend op te treden, maar ondertusschen begon Rusland op eigen houtje een actie tegen Turkije, waarbjj het eischte oen eigen bestuur voor Bulgarije en waar borgen voor de veiligheid der Chris tenen. Toen Turkije deze eischen niet inwilligde, ontstond de Russisch-Turk- sche oorjog van 1877 waarbij Roeme nië, Servië en Montenegro aan de zijde van Rusland stonden. Het verloop was van dien aard, dat in ’78 de vrede van San Stefano gesloten werd, waarbij Montenegro, Servië en Roemenië on afhankelijk werden verklaard. Mon tenegro en Sêrviö kregen nog ver- grooting van grondgebied, Rusland ontving Bessarabië terug, Roemenië kreeg daarvoor de Dobroetsja als scha deloosstelling en Bulgarije werd een aan den Sultan schatplichtig vorsten dom van zoo groote afmetingen, dat het overgebleven gebied van den Sul tan in twee deelen ^as gescheiden. Daarbij werden nog verschillende be palingen getroffen, die Rusland een overwegenden invloed op den Balkan bezorgden. Dat ging de mogendheden .wel wat al te ver. Vooral Engeland dreigde vrij duidelijk het tot een oorlog te zullen laten komen, wanneer niet de bepalingen van San Stefano wer den gewijzigd. In een nieuwen oorlog zag Rusland geen heil en daarom stemde het toe in een congres, het voor de geschiedenis van den Balkan zoo veel besproken congres van Berlijn. Vooral op aandrang van Engeland werd Bulgarije aanmerkelijk verkleind. In plaats van tot aan de Egeïsche zee zou het zich thans uitstrekken van den Donau tot den Balkan. Oost- Roemelië werd gemaakt tot autonome provincie, d. w. z. provincie met zelf bestuur van Turkije. Bosnië en Herzogewina zouden door Oostenrijk worden bezet en bestuurd en niet zooals te San Stefano was bepaald autonome provinciën worden. Engeland, toenmaals nog de tegenstan der van Rusland, waarborgde in een der r de Vërkooping 2 tot 4 uur. schijnlijk uit tegenzin. Konden zij dan niet scheiden? Hij wist wel, dat hij geen verstand van wetten had, en dat de zaak voorzichtig -zou moeten wor den aangepakt. Maar als zij er in toe stemde, wilde hij dat graag voor haar in orde brengen. Hij hield niet van geheimen, en wist ook niets van het geen te Berlijn was voorgevallen, daar om was hij zeer verlangend, hierover eenige inlichtingen te krijgen. Het was Mei, toen Marie een brief van Oom Hans kreeg, die haar inde grootste ontsteltenis bracht, De trouwe vriend deelde haar mede, dat haar vader, die reeds lang zwak en onge steld was geworden. Hij had met den dokter erover gesproken, deze had de schouders opgehaald en gezegd, dat men bij zulk een zwak persoon nooit kon weten, welk verloop de ziekte zou hebben. „Onder deze omstandigheden vind ik het noodig, lieve kind, om je te verzoeken hier terug te keeren. Jij kunt den zieke beter verplegen dan ik, en ik geloof ook, dat je vader naar je verlangt. Toen ik onlangs over je sprak, knikte hij bedroefd en zei, dat hij je misschien nooit zou terugzien. Ik weet natuurlijk wel, dat ik je doe schrikken met dat verzoe^. Óf Goldammer je met ruit zal laten, kan Twee en dertig Grieksche stoom schepen met meer dan 100.000 ton graan, die eenige dagen geleden uit Russische havens komend, in Turksche wateren werden in beslag genomen, zijn Dinsdag naar Haidarpasja ge bracht. De Grieksche bezetting verliet voor het grootste gedeelte deze schepen, welke met militairen werden bemand. Ondanks het protest van de Griek sche regeering handhaaft de Porte de inbeslagneming. De Duitsche gezant, baron Wangen- heim en ook andere belanghebbende vertegenwoordigers van de mogend heden verklaarden aan de Porte, dat zij haar voor alle verliezen, welke uit de aanhouding van de stoombooten voor de Duitsche bezitters van deze ladingen ontstaan, zal uansprakelijk stellen. Tegelijkertijd protesteerde de Duitsche gezant van te voren tegen eventueelo behandeling van deze sche pen als oorlogsbuit na het eventueelo uitbreken van den oorlog. De buitenlandsche gezantschappen te Konstantinopel hebben van het Turksche ministerie van Oorlog be richt ontvangen, dat alleen de militaire attachés tot het Turksche leger worden toegelaten. Podgoritsa, 10 Oct. 2’30 ’s middags. Vanochtend in de vroegte hebben de Montenegrijnen de beschieting van de krachtig versterkte Turksche borgstel ling van Detsits hervat. Het artillerie- gevecht hield aan tot elf uur, toen de Turksche batterij op den berg tot stil zwijgen werd gebracht. Intusschen duurde een hevig gevecht voor de Turksche stad Toezi voort, u Van dit gevecht is de uitslag nog onbekend. Een Montenegrijnsche afdeeling on der bevel vair generaal Woukotits is gisterochtend in de vroegte over de grens getrokken. Podgoritsa, 10 Oct. 4.40 ’s middags. Zoo juist is de stelling Detsits geval len. De bevelhebber van het fort met zijn officieren en het meerendoel zijner soldaten is gevangen genomen. De Montenegrijnen hebben v:er kanonnen veroverd on hun vlag op het veroverde fort geheschen. Aan beide kanten zijn groote verliezen geleden. Onder de de Montenegrijnen heerscht uitbundige vreugde over deze eerste overwinning. Parvs, 10 Oct. De Temps maakt een open brief van baron Estournellea des Constant, aan den Koning van Montenegro openbaar, waarin hij zegt ik u moet bekennen.” Zij zonk voor hem neer, legde haar armen op zijn knieën en steunde haar gloeiend gelaat op de handen. Nauwe lijks verstaanbaar stamelde zij„ik heb verkeerd gehandeld ik weet hoe- lemaal niethoe ik het u moet zeg gen. Wees niet boos, veracht mij niet, denk eens Grootvader, ik was juist met dien afschnwelijke man op het raadhuis getrouwd, toen Hans mij zeide, dat hij geld had, en dat hy nu voor mijn vader wilde zorgen, en dat dus mijn zelfopoffering niet noodig was. Toen maakte de vertwijfeling mij radeloos, ik stoorde mij niet aan de verbintenis, en nog voordat wij naar de kerk reden, nam ik de vlucht.” Na deze moeilijke bekentenis, die haar de liefde en de achting van den ouden man zou ontnemen, kromp zij ineen, sloeg met de handen voor het gelaat en snikte zoo hevig, dat haar geheele lichaam er van schokte. „Kind, dat is een leelijke geschie- Dietrich Kruse boog het hoofd, legde nadenkend de handen op de knieën en begon zeer ernstig„Dus naar recht en wet ben jij, ongelukkig meisje, getrouwd. Na een langen somberen winter zag Marie ten tweeden male de zon in Haiddorf hooger stijgen en de arme verstijfde aarde tot een vruchtbaar leven ontwaken. De adem der lente streek langs boom en kruid en stemde de menschen opgewektdie rekten zich uit als na een langen slaap en verheugden zich over al het schoone in de natuur. Dan gingen zij met nieu wen lust aan den arbeid. De viooltjes bloeiden en geurden in warme hoeken, en dagelijks zag men overal meer tee- kenen van hernieuwd leven. Hendrik had reeds lang nagedacht over de vraag, of hij nog eens met Marie zou spreken. Waarom zou zij haar man verlaten hebben? Waar- 59) „Heel goed, kind”, anwoordde hij, „arbeid is geen schande, dat is heel goed, en een verdiende stuiver is meer waard, dan een gekregen gulden.” Zoodoende kreeg Marie haar handen vol. En dat was goed voor haar, want de gedachten en het harteleed pijnig den haar, doch lieten haar bij den arbeid met rust. Waarom had zij niet meer vertrou wen in Hendrik gesteld, toen hij haar in den tuin vroeg? Zij had gevreesd, haar hart te verraden, en dat mocht niet, daarom was zij zoo grof geweest. Misschien had hij haar toch kunnen helpen, zij verlangde zoo vurig naar goeden en verstandigen raad. Als hij wist, hoe zij met Goldammer eigenlyk stond, zou hij haar misschien niet ge heel opgeven. Maar zjj bracht het niet over haai lippen, van haar noodlot te vertellen. En nu bekommerde hij zich niet meer om haar. Als hij haar opgaf en een ander meisje zyn hart schonk, b.v. Anna, de dochter van den dominee, die hem graag wilde hebben, wat zou er dan van haar terecht komen Dan was er in de heele wereld geen geluk meer voor haar. Oom Hans schreef ook niets, wat haar moed gaf. Goldammer ging hem en haar vader met een grimmig ge zicht uit den weg, maar de huur was niet ten tweede male opgezegd. Zoo bleef dus alles bij het oude zonder eenig uitzicht op verandering. NEGENTIENDE HOOFDSTUK. de trusts, bestuurd door hun pluto cratische aanvoerders, de moderne „roover-kapiteins”, zoo goed als onbe kend en wat zijn zij dan ook tenslotte anders dan de uitwassen van een ge weldige protectie Sinds Juli 1897 hebben de kosten van het leven in Amerika een ver- hooging van ruim 50 ondergaan, voedingsmiddelen zyn belangrijk meer dan 50 °/0 in prijsg estegen. Ofschoon in zekere mate ook de gedrukte goud- koersen hier als oorzaak golden is door de ontevreden stemming onder het volk door de steeds meer druk kende last der protectie, de thans ge volgde politiek in ruimen kring reeds zoo gehaat, dat het „tegen de pro- tectie’’ een belangrijke factor zal uit maken bij de presidentieele verkiezin gen. Hoe dan ook, als Amerika be vrijd zal mogen worden van dezen last, dan zal dat feit met gejuich be groet worden door ieder, die jaren lang de vele nadeelen der bescherming heeft ondervonden en door ieder die een vijand is van bedrog en knoeierij en een vriend van vryheid en recht vaardigheid. Ook David Starr Gordon levert nog eenige beschouwingen over Ameri- kaansche bescherming.

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1912 | | pagina 1