YUIHDEBIW V DK\ tiEMEKMEKVVII
INDISCH NIEUWS.
Gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
INGEZONDEN.
SZP023T1
Oize Geïllustreerde Weekkladei
BOE KA INKONDIÜINü.
Opgave der Peraonen,
FOSTHR.XJ'SISr
I .natste Berichten.
«Predikbeurten te Gouda.
BURGERLIJKE STAND.
van dat Staatspensioen de zelfstandige
kracht van den arbeider zoo bena-
deelen. In de praktijk blijkt dit ten
sterkste. Tegenovergestelde theorieën
zijn alleenfnit te denton in de studeer-
kamer, maar niet uit te voeren in de
maatschappij.
Na verdere beschouwingen van den
spreker werd de vergadering verdaagd
tot Dinsdagmorgen.
Chineezenreltetjen op Java.
Bij het Departement van Koloniën
is ontvangen het volgende telegram
van den Gouv.-Oen. van Ned.-Jndië,
dd. 31 Oct. j.J.f betreffende vechtpar
tijen tusscben Arabieren en Chineezen
to Bangil, Choribon en Soerabaja.
„Bij een vechtpartij tusachen Ara-
„bieren en Chineezen Vrijdagavond (25
„October) te Bangil worden twee Chi-
neezen gedood en em gewond.
„Zaterdagavond f20 October) wor-
„den te (jhqribon zes Arabieren en
„een Inlander gewond en oen Chinees
„gedood Zondagmiddag <27 October)
„een Chinees gewond en een gedood
„en Maandag morgen (28 October) een
„Chinees gedood en een gewond. Se-
„dert is alles rustig. Drieëndertig
„Chineezen en drie Arabieren zijn ge-
„arresteerd en een groote voorraad
„wapens is in beslag genomen. Bij
„een conferentie heden gehouden ston-
„don de Chineesohe en Arabische hoof-
„den voor do bewaring van do rust
„en den voortgang van don handel in.
„Maandagavond (28 October) en
„Dinsdagmorgen (29 October) vonden
„vechtpartyen te Hoorabaja plaats.
„Woensdagmorgen (80 October) wer-
„den door Arabieren eenige Chineesohe
„pakhuizen en toko's vernield. In do
„Chineesche wyk zijn vele winkele
„gesloten en is het thans rustig. In
„totaal zijn, voor zoover bekend, ge-
„dood en aan hun wondon overlouon
„vyt Ohinoozen, twee Arabieren en oen
„Europeaan en gewond acht Chinee-
„zen, vyf Arabieren, een Europeaan
„en tweo Inlandsche politieagenten.
„Een vry onbeduidende ruzie gaf aan
leiding tot deze uitbarsting van de
„sinds lang bestaande antipathie tus-
„schen de beide rasseiv".
VR1JDAO 25 OCTOBER 1Ö12.
(Vervolg.) -
Art. 2 wordt zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
De artt. 3 -5 worden achteroonvol-
gons zonder beraadslaging en zonder
hoofdelijke stemming aangenomen.
De ontwerp-verordening in haar
geheel wordt zonder hoofdelyke stem
ming aangenomen.
De Voorzitter: Tengovolge
van deze beslissingen moot volgn.
105 verhoogd worden met f 074 en
alzoo gebracht op f 20882.
Het gewijzigd volgn. 105 worit
zonder noofdolyke stemming aange-
noraen.
De volgnrs. 10(5109 worden ach
tereenvolgens zonder beraadslaging en
zonder hoof^j}yke stemming aange
nomen.
B\j volgn. 110 komt tevens in be
handeling het voorstel tot nadere
vaststelling dqr jaarwedde van den
geneesheer, belast mot de geneeskun
dige behandeling van de agenten van
politie.
Worden zonder beraadslaging en
hoofdelijke stemming aangenomen.
Do volgnrs. Ill en 112 worden
achtereen volgens zonder beraadslaging
en zonder hoofdelyke stemming aan
genomen.
Beraadslaging over volgn. 113, lui
dende: „Belooning on premiön aan
brandmeesters en brandspuitlieden
f 1000."
Do heer KnuttelM. do V.Wat
is do roden, dat deze post voor het
volgend jaar begroot wordt op f 1500
De Voorzitter: Deze post is
tot f 1000 teruggebracht ingevolgb
nadere opgave van de Commissie van
Fabricage.
De heer Knuttel: Dank u, M.
de V.l
Do beraadslaging wordt gesloten en
volgn. 118 zonder hoofdeTyko stem
ming aangenomen.
I)e volgnrs. 114—118 worden ach
tereen volgens zonder beraadslaging en
zonder hoofdelijke stemming aango-
nomen.
By volgn. 119 komt in behandeling
het voorstel tot het verleenen van
mme tydelijko toelage aan den school
arts.
Worden achtereenvolgens zonder
beraadslaging en zonder hoofdelijke
stemming aangenomen.
Do volgnrs. 120—128 worden ach
tereenvolgens zonder beraadslaging en
aonder hoofdelyke stemming aange
nomen.
Beraadslaging over volgn. 124, lui
dende „Jaarwedden van het perto
neel ten dienste van het beheer der
openbare werken, voor zoover niet
onder de volgende artikelen begrepen
f 21242".
^De heer K o 1 ij n M. de V.Naar
aanleiding van hetgeen B. en W. in
de Memorie van beantwoording zeg
gen over het aangenomen werk onder
gemeentewerklieden, wensch ik een
enkel woord te spreken.
In het verslag wordt gevraagd, of
het stelsel van aangenomen werk onder
de gemeente werklieden wel noodig is
en bevorderiyk voor een goede ver
standhouding, waarop door B en W.
geantwoord wordt, dat het stelsel om
eenig daarvoor vatbaar werk door de
gemeentewerklieden te doen aannemen
meormAlon in het belang der gemeente
zoowel als in dat der werklieden ge
bleken is. B. en W. blijven dan ook
de matige toepassing van dat stelsel
aanbevelenswaardig achten.
Het kan mogeiyk zyn, dat voor
enkele gevallen toepassing van dat
stelsel van aangenomen werk ouder
Ide gemeentewerklieden de voorkeur
verdient. Wanneer het zich hier dan
ook bepaalde tot enkele gevallen, dan
zou ik daarover in de afdeelingen
niet gesproken hebben, maai mij is
gebleken dat het niet zoo nu en dan,
maar vrijwel systematisch wordt too-
gepast.
in do gemeen tereken tng over 1911
heb ik gevonden tal van posten uit
dien hoofde ten name van ee/on <ien-
zolMon werkman tot oen aanmerkelijk
bedrag; ik tnag van een Aanmerkelijk
bedrag sproken, wanneer ik in aan
merking neem den tijd, waarover dat
bedrag loopt. Alleen in do maand
Juli 1911 is aan een gemeentewerk
man uitgekeerd f 41.50 voor aange
nomen werk. Dit is een belangrijke
post, want hij heeft dit bedrag gekre
gen boven zijn gewoon loon van ge
meentewerkman.
Bij het nazien van de gemeente-
rekening heb ik direct advies govraagd
van den Wethouder van Publieke Wer
ken, maar die heeft ray niet byzonder
voel Jicht dienaangaande kunnen go-
venzijn antwoord bevrodigdo mij in
elk geval niet.
Mij non voldaanheid is echter nog toe
genomen door hotgoon ray vorder ge-
blokon is. Ik heb mij gewond tot
personon die de zaken kunnen weten,
die or zelfs moer of minder bjj be
trokken zyn geweest en toon is mij
gebleken, dat onder do arbeiders niet
altijd dio hoog geroomde solidariteit
gevonden wordt. Want wanneer eenig*
arbeiders te znmen een werk hadden
uitgevoerd, gaf de z. g. voorman aan
zijn arbeiders oen fooi dat hield
verband mot den gepraesteerden ar
beid en de rest hield hy vóorzioh.
Dit wnst op een stelsel en op een
verhouding, welke nergens te pas ko
men on allerminst ïn oen gemeente-
huishouding. Wanneer eon voorman
uitbetaald krygt f 10.f 15.— of
f 20.— en hij koert aan zijn arbeider»
uit hetgeen hij denkt dat goed is, en
die mede-arbeiders weten zelfs niots
eens hoeveel hnn voorman heeft uit
betaald gekregen, dan gaat dat alle
perken te buiten.
Vandaar myn vraag in de afdeelin
gen, of B. en W. kunnen goedkeuren
dat het stelsol van aangenomen werk
hier gehandhaafd blyft.
Nu ben ik in zoover dankbaar voor
het antwoord van B. en W-, dat daar
uit blijkt dat zy hot met mij eens zyn
en een matige toepassing voorstaan.
Er kunnon oogonblikken komen,
dat raon indordaad tot eon matige
toepassing van het stelsel jprn aanne
ming door gemoonteworklieden over
gaat, maar ik kan het niet anders dan
ten zeorsto afkeuren wanneer hot steeds
op den voorgrond wordt geschoven.
Men zou my kunuen tegenwerpen,
dat de gemeentewerklieden, wanneer
zij niet in aangenomen work arbeiden,
niet voldoenden arbeid verrichten,
maar indien dit zoo ware dan zon
het een allertreurigst licht werpen op
de arboiderstoeatanden en op tie- ver
houdingen by de Fabricage.
In de eerste plaats is toch de ge
meente-bouwmeester de aangewezen
persoon ora te weten wie hy in dienst
hoeft en wat voor arbeidskrachten hij
heeftkan hy op goon andere wjjze
dan door middel van aanbesteding
onder de gemeente-werklieden behoor
lijk en op tyd afgeleverd werk kragen
dan geloof ik dat wif niet op den
goeden weg zyn. Daarbij komt, dat
toch ook hier een opzichter werkzaam
is. En in de derde plaats moeten wy
ook niet uit het oog verliezen, dat
aldus naar het hoofd van de gemeente
werklieden zelvo de beschuldiging naar
het hoofd geslingerd wordt, dat zy
dan alleen hun best doen en werkelijk
hun geld verdienen, wanneer zy in
aangenomen verbezig zijn, en dat zy
anders om het eens zoo uit te drukken,
de kantjes er af loopen.
Ik ben blyde, dat ik van B. en W.
het zoo even vermelde antwoord ge
kregen heb. Ik begrnp natuurlijk zeer
goed, dat deze zaak hier op dit oogen-
blik niet verder uit te maken is maar
van af deze plaat» breng ik haar nog
maals onder de aandacht van de be
voegde autoriteit.
Dé heer Nederhorst: M. de V.
Ik zal in mijn antwoord niet zoo lang
zyn als de heer Kolijn in zyn op
merkingen.
De heer Kolijn kan zich met een
matige toepassing van het stelsel van
aangenomen werk onder de gemeente
werklieden wel vereenigen. Ik kan de
verzekering geven dat het stelsel niet
anders dan matig wordt toegepast.
Er is niet altijd aangenomen werk.
Wat betreft de post van f 41.50
voor aangenomen werk, ik meende
dat ik die den heer Kolijn zoo dui
delijk had gemaakt als maar mogeiyk
was. De post betrof schilderwerk, dat
niet over l week liep maar over eenige
weken. Dat hot geld niet altijd eerlijk
verdeeld is, geef ik gaarne toe. Toen
B. en W. dienaangaande iets ter oore
kwam is onmiddellijk een onderzoek
ingesteld, waarbij dat dan ook bleek.
Ik kan de verzekering geven, dat het
in de toekomst zeer zeker niet meer
zal gebeuren.
Wat betreft de vraag of aangeno-
tnen werk noodig is, ik kan zeggen
dat men er vaak niet buiten kaner
zijn gevallen, dat men zyn toevlucht
daartoe moet nemen. Nochth&na kan
ik verklaren dat B. en W. het er over
eens zyn, dat in het vervolg zoo min
mogeiyk dat stelsel moet toegepast
worden.
De heer D e s s i n g M. de V.Ook
ik ben niet in het algemeen voor het
stelsel van Aanneming onder de ge
meentewerklieden, maar het kan niet
altyd vermeden worden, en hoezeer
ook waardeerende de goede bedoelin
gen van den heer Kolyn moet ik toch
protesteeren tegen hetgeen hy in het
midden gebracht heeft.
De heer Kolyn is geen vakman op
dit gebiedhy is wel een vakman op
zyn gebied maar niet wat betreft het
gebied van de gemeentewerken.
Als de heer Kolyn meer doordron
gen was en meer op de hoogte was
van hetgeen de toestand eischt, dan
zou hy van zelf meer gevoelen dat
het onder zekere omstandigheden noo
dig is dat stelsel too te passen, b.v.
als het werk betreft dat spoodig klaar
moet zyn, werk in het water, aan
bruggen, e. d. De omstandigheden
brengen dan mede, dat het werk zoo
spoedig mogelfk gedaan wordt en dan
is aanneming door gemeente-werklie
den de aangewezen weg; die kunnen
er dan iets aan verdienen zonder dat
het de genreente meer kost.
Do heer Kolijn is dat niet zoo goed
bekend. Zyn bedoelingen zyn goed,
maar de omstandigheden brengen vaak
mede dat meA aldus moet handelen.
De heer K o 1 n nIk aanvaard het
protest van den neer Dessing in geen
enkel opricht.
Het is hier in den Raad een eigen?
aardig ding. Wanneer men is gewoon
klein burgerman en men is gewoon
vakmensch in zyn eigen vak, dan mag
men hier niet oordeelen over een tim
merman of een schilder of een met
selaar; om dat te doen zou men dat
z*lf moeten zyn. Ik heb niet geoor
deeld over cement of specie of stee-
nen, ook niet over een zop of plank
of kraalschroot, maar over de aroeids-
praestatiee.
Dat woord van den heer Dessing
wil' ik op dit oogenblik niet qualiti
ceer on, maar ik aanvaard het in geen
enkol opzicht.
By het nazien van de gemeente-
rekening over 1911 ben ik tot het besef
gekomen, dat er te Gouda heerscht
een systeem, dat verderfelnk en hoogst
afkeurenswaardig was. Daarin heeft
de heer Dessing zelf my gestorkt. En
dan komt het niet te pas dat de hoor
Dessing een oogenblik later in den
Gemeenteraad in openbare vergadering
zegt: de heer Kolijn heeft daarvan
geen verstand, het i» noodig by een
werk in het water, wanneer een brug
gemaakt moet worden enz. Die din
gen komen hier niet te pa». De zaak
is, dat te Gouda een systeem gehul
digd wordt dat ontaardend werkt op
de arbeidsverhoudingen en ieder wien
het te doen is om gezonde arbeids
verhoudingen te krugen on daarom
is het een anti-revolutionair zeker te
doen mag daaraan niet medewer
ken. Dit is myn bedoeling geweest
van myn spreken.
De heer Nederhorst zegthet is niét
zooveel geweest en die enkele post
heb ik u uitgelegd. Maar ik heb uit
de gemeenterekening van 1911 een
geheel lijstje samengesteld. Ik heb
geen lust dat voor te lezen. De hee-
ren kunnen zelve op hun gemak in
de gemeenterekening de verschillende
bedragen nazien; dan tullen zy zich
er over verbazen, dat in verhouding
tot den gepraesteerden arbeid zulke
belangrijke bedragen aan de gemeente
werklieden zyn uitgekeerd.
Zooals men weet hebben de ge
meentewerklieden gevraagd om meer
loon omdat het tegenwoordige loon
in verhouding tot den levensstandaard
van thans te laag zou zyn. Toen ik
in het gemeenteverslag over 1911 de
tabellen inkeek, dacht ik ook: een
loon van f 11.of f 12.— voor iemand
die een huisgezin heeft is niet te veel.
Toen ik echter kort daarop de ge-
meenterekenig nazag en kennis nam
van die uitbetaalde bedragen voor
aangenomen werk, ben ik tot de er
kentenis gekomen, dat die eindcijfers
in het gemeenteverslag niet jnist wa
ren. Dat wil zeggen, volgens de ar
beidslijst zijn de opgaven jnist, maar
de practijk is dat tal van werklieden
veel meer ontvangen dan er staat.
De heer Dessing legde mij uitc dat
zit zoo en zoo. Ook den heer Neder
horst heb ik inlichtingen dienaan
gaande gevraagd, maar hy weet dat
ik door hem niet in alle opzichten
tevreden hen gesteld.
Ik heb hier het oog niet op den
aard van het werk maar op de arbeids
verhoudingen, en daarop wijzende
handhaaf ik ten volle mijn positie als
lid van den Raad van Gouaa.
De heer Nederhorst: Ik zou
van den heer Kolijn wel oens willen
vernemen wat het verderfelijke systeom
is, althans zooals het by de Fabricage
bedoeld is. Als ik dat wist, dan zou
den wij ons misschien daarnaar kunnen
inrichten. Ik ken geen verderfelijk
systeem. Welk systeem bedoelt hij
eigenlyk? Het is mij een raadsel.
De heer K o 1 ij n liet verderfelijke
van het systeem iB het aangenomen
werk zelf. Ik behoef toch zeker niet
voor den heer Nederhorst de practijk
te gaan uitwijzen en aan te toonen,
wel ze ontaardende begrippen en ver
houdingen ten slotte tusschen de werk
lieden onderling ontstaan. Wanneer
men goed in de pas staat, krijgt men
aangenomen werk, anders niet. Dat
bedoelde ik er mede en dat vreet de
heer Nederhorst even goed ah» ik.
De heer Dessing: De heer Ko
lijn weet zeer goed dat ik, geljjk ik
reeds zoo even aangafongeveer zijn
gevoelen deel wat betreft het stelsel
van aanneming onder de gemeente
werklieden. Ik heb er echter tevens
op gewezen, dat er omstandigheden
zich kannen voordoen dat toepassing
van dat stelsel niet achterwege kan
blyvea en het is daarom dat ik een
protest heb laten hooren tegen het
betoog van den heer Kolyn.
Inderdaad heb ik bij gelegenheid
van het nazien der gemeente-rekening
den heer Kolyn gezegd, dat dergelijke
min aangename dingen wel eens voor
komen, maar daarmede is niet bedoeld
een veroordeeling van het stelsel van
aanneming onder gemeente-werklie
den. Er kunnen omstandigheden zyn,
waarin men niet anders kan handelen.
De heer Nederhorst: De heer
Kolyn heeft gesproken over werklie
den, die goed in de pas staan. Voer
mij is dat een groot vraagteeken. Ik
zou gaarze willen dat de neer Kolyn
duidelijker was en aangaf of ermen-
schen zijn die boven anderen voorge
trokken worden. My is van zoo iets
niets bekend, maar mocht er iets van
dien aard zijn, dan houd ik my aan
bevolen voor inlichtingen. Laat hij
dan wat dnidelyker spreken. Op ver-»
dachtmakingen kan ik niet ingaan.
(Wordt vervolgd.)
Een aanval, en een row.
De Deli-Ct. van 28 September meldt
Op de onderneming Germia zyn
Donderdag enkele ongeregeldheden
•qudèr de koelies voorgekomen, welke
gelukkig geen ernstige gevolgen heb
ben gehad.
Een Chinees, die belast was met
het schoon honden der parist buiten
de fermenteerschuur werkte naar het
oordeel van een der assistenten inde
schuur niet genoeg. Hij maakte daar
op eenige aanmerkingen en riep den
koelie toe niet zoo lui te zyn. De koe
lie liet zich dat niet zeggen en schold
den assistent uit.
Deze, de heer R. H. Nieuwsma, liep
daarop naar buiten om den brutalen
koelie een bestraffing toe te dienen,
maar de koelie hief de tjangkol op,
om den assistent daarmee te lijf te
gaan. Deze had echter het geluk door
zyn haast te vallen, waardoor meteen
de op hem gerichte slag het doel
miste. Voordat de koelie de gelegen
heid had een tweeden slag toe te
brengen was de assistent weer op de
been en greep den koelie beet, waar
op oen worsteling ontstond.
De in de schuur werkende koelies
zagen de worsteling. Ze lieten het
werk in den steek, stonden op en
trachtten naar buiten te komen om
schillende reeds het dreigende geroep
van „pah-si, pah-si" (sla dood) aan-
hun makker te helpen, terwijl rer-
1 nréfgmde j
- „fÊtUL iMf
hieven.
De assistenten in de schuur slaag
den er evenwel met behulp der tandiL
in de opstandige koelies van de deur
te verwyderd te houden,
Daarop trachtten de koelies echter
het raamwerk in den buitenwand der
schuur te vernielen en op die wijze
naar buiten te komen om den vech
tenden koelie te helpen. Het optreden
van assistenten en tandils belette hun
echter ook dit. De koelie, die aan
leiding had gegeven tot het opstootje
werd ondertusschen gearresteerd, be
nevens enkele van de belhamels, die de
gemoederen met hnn geroep hadden
opgezweept.
Ze zullen waarschijnlijk voor den
landraad terechtstaan.
Naar de heer E. Fimmen in de N.
Gr. Ot. meedeelt, is bij de Groning-
sche politie aangifte gedaan dat
op Dinsdag 22 October, de heer Tan-
chette op den openbaren weg, voor
den Franschen Bazar, een van de
postende stakers heeft aangrepen en
gemolesteerd
dat op Woensdag 30 October een
tweetal werkwillige, voor den Fran
schen Bazar, den postenden stakers,
de cartons, waarop eene uitnoodiging
om de stakende bedienden te steuneu,
uit de handen heeft gerukt en ver
scheurd/en dat een hunner een van
de vrouwelijke posters een slag in het
gelaat heeft gegeven; en
dat op Donderdag 31 October, de
winkelchef van den Bazar, de heer
Slijper, een van de vrouwelijke postera
vóór den Franschen Bazar, van on
deren tot boven heeft nat gespoten.
Klarenbeek.
De „N. Arnh. Ct." verneemt, dat
het landgoed Klarenbeek, inclusief het
hotel, is verkocht.
Aanranding. In de gemeente Neder-
Aasolt is Dinsdagavond de naaister
Roelofs, in een 'Weide onder die ge
meente aangerand door een in vrou-
wenkleeren gestoken persoon. Het is
nog niet mogen gelukken den doder
te arresteeren.
Gearresteerd. De Rotterdamsche
recherche arresteerde aan boord van
het stoomschip „Rotterdam" den
matroos H. v. d. S., die voor de
justitie to Leeuwarden nog iets te ver
effenen had. Hy werd gevankelijk
daarheen overgebracht.
Een schip vergaan. Aan het strand
by Katwijk aan Zee zijn een groot
aantal tonnen aangespoeld, van een
het merk R. Z. voorzien. Het ver
moeden wordt uitgesproken dat een
Engelsch vaartuig is vergaan, daar
het alle Schotsehe tonnen zyn.
De strand vinderij heeft de aange
spoelde tonnen geborgen.
Jachtongelnk. Donderdag heeft on
der de gemeente Doniawerstol een
jachtongeluk plaats gehad, dat zeer
ernstige gevolgen had kunnen hebben.
De heer D., die met zyn zoon op
jacht was, had het ongeluk in zijn
voet te worden getroffen door een
schot, dat afging toen zyn zoon met
het geweer in de hand over een sloot
sprong. Door een onmiddelyk aange
legd verband, kon de hevige bloeding
spoedig worden gestelpt.
Man overboord. Voor den Water
weg bii Hoek van Holland is van het
binnenkomende Deensche stoomschip
Svanholm een man overboord geslagen
en verdronken.
Fabriek afgebrand. Te Weert (Lim
burg) is Donderdag de stoommeel-
fabriek der N. V. Gebrs. van de
Venne uitgebrand. Hoewel de werk
lieden der fabriek en andere personen
terstond met bluschmateriaal ter hulp
snelden, kon men den brand eerst na
eenige uren meester worden.
De aangeriohte schade is vry aan
zienlijk.
Relletjes te Leerdam.
Een werkman, die reeds 37 jaar by
de N. V. Houthandel voorheen Verne
veld en Co. diende, werd, zoo wordt
aan „Het Vad." gemeld, dezer dagen
ontslagen, omdat hy zich ongunstg
over ae firma zon hebben uitgelaten.
Een kameraad briefde dit aan de firma
over.
De verklikkery heeft de volksziel
van Leerdam in opstand gebracht en
de verklikker wordt overal waar hy
gaat of staat gevolgd met het doel,
van tien rijksveldwachters werd uit
gebreid. De sabel moest al meer dan
eens worden ontbloot
Winkelsluiting te Zaandam.
Met 1 Januari zullen, krachtens een
met 15 tegen 3 stemmen genomen
Raadsbesluit, de winkels om 9 uur
gesloten moeten worden. De Zaan
damsche verordening bevat de nieuwe
bepaling, dat na sluitingstijd geen
waren mogen worden afgeleverd, ten
zij die vóór sluitingstijd besteld zijn.
(Vad.)
Te Lanteren bestaat nog een houten
rijwiel, dat omstreeks 1845 door nu
wijlen den koperslager A. Slotboom
zelf en zonder iemands hulp, vervaar
digd was en dus wel een plaatsje
waardig is in het bondsmoseum. Zijn
thans nog in leven zijnde zoon de
heer W. Slotboom, eveneens koper
slager vertelde ons, dat zijn vader
voor dien tyd nooit een tweewielige
fiets gezien had, maar het doorrollen
van een in gang zijnden hoepel, waar
mede kinderen speelden, hem op het
denkbeeld gebracht had, dat het mo
gelijk moest zijn met een tweewieler
overeind te bluven. En zóó kunstig
heeft hy toen dat houten rijwiel ge
maakt, dat genoemde zoon haar om
de curiositeit zelf nog wel eens be
stijgt, en hij dan steeds ondervindt
hoe gemakkelijk het „karretje" nog
loopt. Dat zou een „modern" wielrij
der anders niet meevallen, wij kennen
het! Op deze „fielesepó" zooals
de machine destyds en ook later ge
noemd werd, zegt het blad, waar de
inzender dit aan ontleent welke,
behalve stofvrye assen, zelfsmerendo
oliereservoirs bezit, maakte de vervaar
diger van zyn woonplaats (Lanteren)
zelfs tochten tot over de grenzen van
ons land. Jaren lang was hy in deze
streken de eenige, die een dergelyk
vervoermiddel bezat en wekte hij op
zyn vele uitstapjes natuurlijk niet
weinig de nieuwsgierigheid op zijn
land- en tijdgenooten.
Het verhaal komt ons een beetje
mooi voor; op de Veluwo zijn meer
heel onde bakkies, maar het zijn al
lemaal namaakjos. Fielesepó is niet
anders dan het verbasterde „veiocipó-
de" en de Veluwsche fielesepó'» ver
moedelijk niet anders dan verbasterde
producten van vreemden oorsprong.
Uft de geschiedenis van het rijwiel
hebben wij meer dan eens wat mee
gedeeld. (Kampioen).
Kerken en kroegen.
Men zegt wel eenser zijn meer
kroegen aan kerken. Het Friesche
dorn Akkerwoude, met 2200 in wooners,
heeft drie kerken en één vergunning.
Bij dit laatste bericht teekent de N.
R. C. aan
Wij betwijfelen of Akkerwoude zoo'n
uitzondering is. Wij hebben een Zuid-
hollandsch dorp gekend, waar vier
kerken en twee herbergen waren. Se
dert is er een kerk bijgekomen. Of
aantal vergunningen er vermeerderd
is, weten wij niet. Een gering aantal
herbergen Btrekt het dorp tot eere,
maai van de hoeveelheid kerken zou
den we dit niet altyd durven zeggen
Zelden is deze veelheid bevorderiyk
aan de veraangenaming van het dorps
leven, om er het minste van te zeggen.
Moord.
In het proeflokaal met vergunnin,
aan den Haringvliet n°. 96b, nabij d
Koestraat te Rotterdam, kreeg de
houder van deze inrichting, J. A. v.
d. Bos, gisteravond omstreeks halfacht
woorden met zyn huishoudster, juffr.
E. Dumee. Met deze vrouw had hij
al meer twist gehad. Ditmaal liep de
twist, waarvan eenige bezoekers van
het proeflokaal getuigen waren, zóó
hoog, dat de kastelein in drift met
een broodmes, waarmee hij juist yorst
stond te sneden, op de vrouw toeliep
en haar, volgens getuigen, daarmee
een steek in de hartstreek toebracht.
Volgens het beweren van den kaste
lein zelf, liep de vrouw in het ines,
toen hy fiet uitstak.
Zwaar gewond liep juffrouw Dumée
de straat op, waar zy ineenzakte en
het bewustzijn verloor.
Dr. C. H. A. T. Fehmere die ter
hulp was geroepen werd, stelde den
dood vast, waarop het lijk van de
vrouw op last van den commissaris
van politie, den heer M. B. van des
Hoeven, die zjah met den inspecteur
den heer J. Jf Boer Jr. spoedig ter
plaatse bevond, naar het ziekenhnis
op den Coolsingel is gebracht om daar
gerechtelyk geschouwd te worden.
De kaetelein Van den Boe, 87 jaar
geschikt oogenblik een I oud, die op staanden voet gearresteerd
t den lijve toe te dienen, werd, is in het bureau van politie in
hetgeen de politie door permanent
geleide tracht te beletten. De aandrang
der wrekers is echter zoo groot, dat
het politiekorps reeds met een brigade
de Lange Torenstraat opgesloten.
Op het mes. waarmede de steek
werd toegebracht, is beslag gelegd.
(N. R. CL)
GOUDA, 2 November 1912.
Sociëteit „Ons Genoegen".
Na een sluiting van een week wordt
hedenavond de Sociëteit „Ons Ge
noegen" voor do leden heropend en
wordt zn van af heden in eigen be
heer onder directie van den heer C|
van Veen Aan. geëxploiteerd.
De Sluiting was, zooals op de laatst
gehouden ledenvergadering is mede
gedeeld, noodig, teneinde eenige voor
zieningen te treffen om de societeits-
zaal een wat gezelliger aanzion te
geven.
Rekening houdende met de daarvoor
beschikbare financiën is daaraan ge
daan wat mogeiyk was. De groote
zaal is thans in tweeën gescheiden,
de biljartzaal en de leeszaal. Die af
scheiding is tot stand gebracht door
zware donkerrood» van af den zolder
tot op den grond afhangende gordynen,
hetgeen by het binnentreden al direct
een prettige indruk maakt.
De biljartzaal is voorzien van vier
nieuwe Wilhelmina-biljarts benevens
een zakken-biljart, dat van den pachter
der Sociëteit is overgenomen. De vloer
is voor een groot deel gedekt met
zware cocoBmatten, terwijl voor c.lle
ramen donkerroode zware gordijnen
zyn aangebracht. De wand op den
achtergrond is door den hoer II. C,
van Staveren op smaakvolle wijze
gedecoreerd. Een groote verbetering
is ook de plaatsing van een geheele
nieuwe inrichting met closets.
Ter gelegenheid van de heropening
zal hedenavond een strijkje zich doen
hooren en naar het te verwachten is
zal doze eerste avond voor do Sooieteit
goed inzetten.
OudetcaterDoor de Rechtbank
te Utrecht is uitgesproken het faillis
sement van II. van Wijngaarden,
graanhandelaar alhier.
Buiten verantwoordelijkheid der Hed.
Nog eens Oproep v. h. Roode Kruis.
Met dank aan hen, die gehoor ga
ven aan onze dringende bede om hulp
voor de ambulance en verdere ver
richtingen van het Nederl. Roode
Krnis op het oorlogsterrein, moeten
wij helaas melden, dat het getal dier
hulpvaardigen zeer gering is en wagen
wij andermaal een poging om Gouda'»
burgers en burgeressen krachtdadige
medewerking te vragen by het ver
vullen der zware taak, die op ons
Hoofd comité rust. Ook thans stelt ons
plaatselijk Hulp-Vrouwenoomité zich
beschikbaar tot het ontvangen der
gelden. Nog eens wie spoodig helpt,
helpt dubbel!
Gelden kunnen worden afgedragen
aan de leden van het Bestuur van het
Vrouwen Comité voornoemd:
Mevr. Ten Bosch-Scholtens, Voorzitster
Crabetfistraat
Mej. C. Saltzer, Secretaresse, Gouwe
Mej. J. Saltzer, Gouwe
Mej. E. de Backer, Gouwe
Mej. W. v. Ameron, Turfmarkt
Mevr. v. d. Straaten-Spruijt, Turfmarkt;
Mei. N. J. Schelling, Penningm.
Gouda, 2 November 1912.
Voetbal.
Voor Zondag is het volgende pro
gramma vastgesteld
Olvmpia—-Fortnna, sch.r. Th. L. van
Krieken te Gouda.
L.V.V.Sportman,
R.V.C.ILS.C.
Hennes—V.F.C.
En voor den Goudschen Voetbal
Bond
1* kl. T.O.P. IOlympia 2, J. Plas-
meyer.
2kl. De Struis—Gouda 2, A. Hui-
bregtse.
Moordrecht—Waddingsv. Th. Brans.
3' kl. Gouda 3—T. O. P. 3, H. de
Wilde.
Op het Sportterrein' wordt de voor
Gonda belangrijkste wedstryd gespeeld,
nl. Olympia I tegen het Vlaardingsche
Forttina. Ongetwyfeld kan het een
mooie kamp geven.
Olympia 2 bezoekt verdei*T.O.P. in
den Winterdyk, terwyi De Struis op
haar nieuwe terrein aan de Willens
Gouda 2 ontvangt en in de IJssellaan
Gouda 3—T.O.P. 3.
Veel hoop dat alle wedstrijden door-
ura sal er ratuaschea wel niet syn
daar de meeste terreinen wel afgekeurd
sullen worden.
De Wereldkrontek opent met een
foto Van Tsaar Ferdinand van Bulgaiye
en vervolgt met talrijke foto's van
het oorlogsterrein in den Balkan, de
siekenverpleging, Antonis d'Alba, die
de aanslag op den koning van Italië
pleegde, kroniek van de week, per
sonalia, feuilleton enz.
De Prins geeft als voorplaat het
portret van Dr. W. Ruijsch, de nieuw
benoemde voorzitter van den Centr.
Gezondheidsraad, en vervolgens foto's
en artikelen van vóór 100 iaar, de
Balkan-oorlog, Tentoonstelling
Arti", het Standaard van admiraal de
Coligny, de Orohideën-tentoonsfeliing
bij Kras te Amsterdam, uit schouw
burg en concertzaal, personalia, kro
niek van de week, enz.
Pak me mee bevat als voorplaatHet
ss. „Koning Willem I", van de Mij.
„Nederland", in de haven vnn Tand
jong Priok. Voorts foto» van den Bal
kan-oorlog. Het te Utrecht ont
hulde monument 'voor Prof. Dr. J. J.
P. Valeton. Het beeldhouwwerk
„Ons leed herleefd", van Mevrouw
Schrove Yzerman, te Amsterdam. -—
Het nieuwe gebouw van „De Bijen
korf', te Amsterdam. Nestor Wil-
mart, de Spoorwegobligatie- verval-
scher. De gevolgen van den vleesch
nood in Duitschland. Het bezoek
van do Vereen, van geneosheeron aan
het sanatorium te Laren.„ Eene
groote verbetering voor do stad 's-Gra-
vonhago en Omstreken. I
Heldenfeiten uit het leven van Rid
ders der Militaire Willemsordo.
Portretten. De rubriek van Redac
teur X. en het Kindernummer „Ons
Prinsesje".
In hot eerstvolgend numrnor wordt
oen begin gemaakt met don histo-
rischen roman van de hand van Kline
van Stuwe (Jacqueline Reykene van
Stuwe), getiteld Donkore Wolkon.
Goede Manieren
door Jonkvr. H. A. Rapppard
Haarlem, P. Visscher Az.
Binnen drie jaar na het eerste vor
schijnen van bovengenoemd werk,
versoheen in Augustus van dit jaar
de derde druk by d** firma P. Visser
A.z. te Haarlem. Wf twjjfelon niet of
dit boekje dat op aangename en duide-
lijko wijze nuttige wenken geeft om
trent het oeremonieel bij verschillende
gelegenheden, bij het publiek een gun
stig onthaal zal vindon. Hoe dikwijls
komt het niet voor, dat men bij offi-
oieele gelegenheden gaarne een be
trouwbare vraagbaak zou raadplegen
omtrenfc^enkele ponten, waarover men
teen voldoende zekerheid heoft, en in
e allereerste plaats is hot dan nood
zakelijk, dat dio vraagbaak inderdaad
betrouwbaar is. "Wij geloven dit van
het voor ons liggend werkje te mogen
zeggen, terwyi tevens de daaraan thans
toegevoegde titulatuurl(jst voor menig
een een groot gemak zal zyn.
Pro en Contra Serie VIII No. 3
Geloof op uitwendig gezagPro
Dr. J. D. de Lind van Wyngaarden,
N. H. Predikant te Putten Contra
Dr. O. J. Niemeijer, N. H. Predikant
te Bolsward.
Levensvragen serie VI no. 6. Hoe
voeden wij onze kinderen godsdienstig
op, door Dr. H. H. Menlenbelt, Pred.
bij de Herv. Gem. van Baarn.
Uitgaven Hollandia Drukkerij Baarn.
William Stead, de met de ramp
van de Titanic aoo noodlottig om
gekomon krachtige strjjder voor de
verbetering der sociale nooden, is ook
voor het Holiandsch publiek geen on
bekende.
Van de hand van Jhr. L. P. A.
van den Brandeler verscheen thans
in de uitgave van de Hollandia-Druk-
kery te Baarn een bewerking van
Stead's handleiding „How to help."
Dit boekje onder den titel van
William Stead en zyn vijfvoudig
ideaal" (Hoe gij my kunt helpen, en ik
n kan helpen en wij allen do anderen
kunnen helpen), heeft ten doei een
kleine handleiding te vormen voor
socialen arbeid, aangepast aan Holland-
sohe toestanden en Hollsndsche in
stellingen. Op het Uitgebreid gebied
van, den socialen arbeid is deze handlei
ding een wegwyser en een practische
vraagbaak, waar het tevens een vol
ledige lijst van vereenigingen en adres-
senop velerlei gebied verstrekt.
die *ich gedurende de week van
25 Oct. tot 1 Nov. in de ge
meente gevestigd of des©
verlaten hebben.
GEVESTIGD
P. Bindervoet uit Gouderak in Stoof
steeg 10.
A. Lansaat uit Nymegen in Katten-
singel 74.
E. Folboom uit Utrecht in Lemd ui-
steeg 14.
WRoelofs uit Utrecht in Lemdul-
steeg 14.
C. de Bruin uit Hekendorp in Peper
straat 13.
L. H. F. de Munnik uit Utrecht in
Kleiweg 42.
W. van Hees, Wed. Kooijman uit
Kanon in Wachtelstraat 29.
G. J. Boot uit Utrecht in Raam 11.
L. J. Kooijman uit Rotterdam in
Nieuwehavon 49.
J. M. van Loon uit den Helder in
Lange Tiendeweg 45.
C. M. de Jong uit Rotterdam in
Ridder van Catsweg 180.
J. It. Sevors uit Moutfoort in Moordr.
Tiondeweg 3.
S. Smeer, gehuwd met M. Oohits
uit Amsterdam in Kattensingol 80.
S. Gottfriedt uit Amsterdam
Nieuwehaven 252.
F. J. B. van Son no void uit Arnheih
in Crabethstraat 66.
VEB THOKKEXEN
J. Melkert, uit Raam 161 naar Prin-
cenhage, Wostkant 10.
G. den Hertog, ujt Slapperdel 21
naar Zegwaard, Molenweg 258c.
L. F. Scheepers, uit Ridder van Cats
weg 214 haar Vlissingen, Vlaming
straat 23.
R Jonitsma, uit Achter de Visoh
markt 26 naar 's Gravonhage, Schenk
straat 40.
J. B. van der Maden, uit Keicerstr.
6 naar Breda, Parkstraat 114.
J. Kleefstra, uit Korte Tiendewog
7 nhar Meppol.
A. C. van Dam, uit Crabetstraat
45 naar Stolwijk.
J. R. van Woelden, uit Turfmarkt 136
naar Leiden, Breestraat 118.
A. Woelders, uit P. C. Bothstraat
45 naar Nieuwkoop.
J. C. Raus, uit Piersonwog 4 naar
Brielle, OoomenBtraat.
A. O. Tuythof, nit Groenendaal 17
naar Amsterdam.
A. N. Jager, uit Boelekade 69 naar
Sandpoort, Hotel „de W(jman".
J. Tegel, uit Oosthavon 16 naar
Amsterdam, leliegracht 14.
8. Bakker, uit Karnemelksloot 112
naar Rotterdam, Aart van Nosstr. 121 a 1
S. J. Smit, uit Crabethstraat 66 naar
Leeuwarden, Hotel Phoenix".
G. IJsseistyn, uit Markt 67 naar
's Gravenhage, Schenkstr. 217.
C. M. W. Lanooij, uit Wachtolstr.
47 naar 's Gravonhage, Blankenburg
straat 35.
Postkantoor te Clouda.
Lijst van de aan dit kantoor ter
post bezorgde brieven en briefkaarten,
welke wegens onbekendheid' van de
geadresseerden gedurende de 2e helft
der maand Ootober niet zijn kunnen
worden uitgereikt.
Namen der Plaatsen van
geadresseerden. bestemming.
Binnenland. Brieven.
J. Scheer Bodegraven.
Z. Tienen Hilversum.
M. H. Ilamme Utrecht.
Briefkaarten.
E. Smits Utrecht.
1 zonder adres.
Drukwerk 8 stuks.
Nota. Aan de afzenders wordt aan
bevolen hun naam en adres op de
stukken te vermelden, opdat deze bij
onbestelbaarheid aan hen kunnen
teruggegeven worden.
De Directeur van. het Post
en Telegraafkantoor,
HERMANS.
Baron Mackay.
Men meldt ons dat aangaande do
al- of niet aanvaarding vaa den kamer
zetel voor Ommen door Baron Mackay,
van welks bedanken de Nederlander
de Standaard reeds een bericht
rabliceerden, definitief nog niets be
tend is.
Christel. Mil. Tehuizen.
H. M. de Koningin .heeft een by-
drage in geld geschonken ten behoeve
van de Christelijke Militaire Tehuizen
m Ooat- en West-Iadië.
H. M. de Koningin.
H. M. de Koningin is geheel her
steld.
De oorlog op den Balkan
De Albaneezen.
Boekarest, 1 Nov. De volgende week
zal hier een congres van Albaneezen
worden gehouden. Ter voorbereiding
aullen morgen Ismaël Kenal, de be
kende Albaneezen-aanvoerder en Gura
Kuke hier aankomen. De gewezen
grootvizier Ferid Pascha znl vermoe
delijk ook het congres bijwonen.
Belgrado, 1 Nov. Do successen van
de Servischo legere hebben op de Mo-
hammedaansche bevolking, vooral op
de Albaneezen een diepen indruk ge
maakt. De Albaneezen leveren na vry-
willig hun wapenen in, meeat repeteer-
en martini-geweren.
/Rust en orde heerscht overal.
Hongersnood.
Konstantinopkl, 1 Nov. De Lloyd
agent in Saloniki seint naar hier, dat
tengevolge fan het toestroomen dér
Macedonische bevolking een gevoelig
gebrek aan levensmiddelen heerscht,
on dat eon hongersnood on verm yd el (jk
is. Hij verzocht dringend de van Kon-
stantinopel naar Saloniki vertrokkeiuio
j)oote» mot brood te bevrachten.
f 'JAthxne, 1 Nov. De Grieken mar-
'■dsmenti op Saloniki aan. Prins Georg*
is tot oersto adjudant van den koning
benoomd.
De gifton van de bevolking beloo-
pen nu al oonige honderdduizenden
drachmen.
De Gelderland.
H. M's. pantserschip Gelderland
hoeft opdracht gekregen van Majorca
naar Smyrna te vertrekken, in af
wachting van nadere orders.
Het pantserechip Kortenaer wordt
te Nieuwediep in orde gebracht om
Maandag naar Smyrna te vertrekken.
Indische Ambulanoe.
Naar wy vernemen wordt overleg
gepleegd met het hoofdoomité van
het Roode Kruis te Batavia inzake
uitzonding door Ned.-Indië van eon
ambulance ten behoeve van de ge
wonden van het Turksche leger.
De Turken teruggealagen.
Lomdrn, 2 Nov. Donderdag be
proefden de Turken eon wanhopige
poging om den toestand te verbeteren.
Zy werden echter volkomen verslagen.
Do Bulgaren vervolgden hen en maak
ten zich meester van Tsjorloe, Istrand-
sja on Rodoito.
Zondag.
REMONSTRANTSCHE KERK.
Morgens lO'/i uur. Prof. Dr. H. Y.
GROENEWEEGEN, Hoogleeraar
te Leiden.
GROOTE KERK.
Voorm. ten 10 ure. Ds. BIJL.
Namidd. ten 2 ure. Geen dienst.
Avond ton 6 ure, Ds. DEUR.
KLEINE KERK.
Namiddag 2 uur. Ds. RONNER, van
Waddinxveen.
LUTHER8CHE KERK.
Voorm. ten 10 ure. D». GEELHUY-
HEN.
GROOTE KERK.
Huwelyksinzegening, Woensdag 6
November Ds. BERKKLBAOH V.
D. SPRENKEL.
KLEINE KERK.
Woensdagavond ten 7'/i ure. Ds.BER-
KELBACH V. I). SPRENKEL.
Bybellezing.
GOUDA.
GEBOREN81 Oct. Bertas, oudets
B. SproHt en P. Blom. Arie Antho-
nie, oudere A. do FrankrHker en A.
E. Kerrebyn. Johan Rudolph, ouders
A. A. M. Groos en A. E Nichting.
Anthonie, ouders D. de Jong en S> ter
Beek. 1 Nov. Elizabeth Withehni-
ua Johanna, ouders S. Schoonder-
woerd en W. B. van Hensen van Unin-
i. Stoffolina Theodora, oudere
van der Krekeen P. J. Jongerheld.
2. Joban Christiaan, oudere A. M.
Verkaaik en C. van Rugge. Paulus
Johan, ouders W. A. Kaars en M.
van Eyk.
ONDERTROUWD: 31 Oct. U. J.
Stravers te Willige Langerak en T. W.
J. van Setten. 1 Nov. L. Hogen-
elst te s'-Gravenhage en E. H. Wevers.
OVERLEDEN: Petronella M. J.
Woudenberg 6 j.
WADDINXVEEN.
GEBOREN: 18 Oct. Gerritie, ouders*
E. Schouten en P. van Veen.
Francina Adrian», oudere W. Vallen-
dunk en J, F. Smits. 20. Gerrigje,
ouders C. Verhoog en J. Perdijk.
26. Karei, ouders L. Slingerland en
I J. den Hertog.