1
DBio.i'ben.laan.d..
Buitenlandse^ Nieuws.
ZBinaa.@ïil©.:n.d..
STATEN GENERAAL
gemengde Berichten.
Stadsnieuws.
KANTONGERECHT TE GODDA.
Laatste Berichten.
burgerlijke stand.
Telegrafisch Weerbericht
Officieels Prijscourant l
Effectenhandel te Amstordam
der indirecte belastingen gewijzigd.
Van 73 tot 47 thans, wordt zij bij
de aanneming der voorstellen van
dezen minister 83 tot 47.
De zwakheid van dezen bewinds
man blijkt wel hieruit, dat hij niet-
tefenstaande den snellen aanwas
der middelen, alle gelden voor socia
le hervorming uit nieuwe belastingen
moet vinden. De snelle opdrijving
der uitgaven aan ongeveer alle de
partementen bewijst, dat het hem
aan den -moed en kracht ontbreekt
om neen te zeggen, waar de finan
cier geen ja mag laten hooren. En
vooral tegen een minister als de
heer Talma, die het land op groote
kosten jaagt met zijn reusachtige
uitbreiding der ambtenarij, was een
krachtig minister van financiën, die
daaraan paal en perk stelt, in de
eerste plaats noodig.
(Wordt vervolgd.)
Beschouwingen.
IV.
In Amerika heeft de verkiezing van
een nieuwen president plaats gehad.
Reeds vroeger hebben we den loop
van den voorafgaanden verkiezings
strijd eenigermato gevolgd. Een paar
malen wijdden we ons overzicht aan
de conventies te Baltimore en Chi
cago. Maar de Balkanoorlog vroeg
de aandacht geheel alleen. De eerste
strijd ging zoo ontzettend vlug dat
geen tijd overbleef om do aandacht
ook nog tot andere landen of wereld-
deelen te bepalen. En toch is de pre
sidentsverkiezing in Amerika een be
langrijk feit, ook voor een niet-Ame-
rikaan. Een eigenaardige positie be
kleedt de president in Amerika. Ge
kozen door het volk staat de president
na de verkiezing vrijwel boven allen,
zonder dat er van eenigen directeji
invloed sprake behoeft te zijn. Toch
was in ae laatste jaren den invloed
die op den president van zekere zijde
werd uitgeoefend, vrij sterk. Met die
zekere zijde bedoelen we de trusts,
die met hun reusachtige kapitalen be
vorderde of tegenwerkte de verkiezing
van elk candidaat die zich at of niet
naar hun wenschen voegde. En in
dat opzicht ging president Taft aller
minst vrij uit. Zonder hem te kunnen
verwijten een oneerlijk politiek spel
te Keoben gespeeld, zonder de meening
ingang te willen doen vinden dat pre
sident Taft van zekere zijde wel voor
dooien had genoten, die de hoogste
bewindsman in een republiek niet moet
genieten, is het toch een feit, dat de
trusts een invloed uitoefenden in de
laatste jaren, waarbij 's lands belang
vaak op den achtergrond werd ge
drongen. De strijd tegen deze ergste
misgewassen van de protectie was de
inleiding tot den grooten strijd om
den zetel in het Witte Huis. Presi
dent Taft trachtte zich met alle mo
gelijke middelen te handhaven. En
als zijn eerste tegenstander trad op
zijn oud vriend en" voorganger Teddy
Roosevelt. Doze baseerde zijn meedoen
aan de verkiezing hierop, dat Taft
zich te veel had laten beïnvloeden
door het groot kapitaal zooals dit in
Amerika is opgehoopt. Vreemdsoortig
de^d het daar echter bij aan, dat Roo
sevelt# vorige verkiezing zelf had ge
staan onder den invloed van de trusts.
De progressistische partij waarvan
Roosevelt de leider was, is het dan
ook niet gelukt haar candidaat gekozen
te krijgen, evenmin als het Taft ge
lukte zijn zetel te behouden. Het was
voor den candidaat der democraten
weggelegd, met de overwinning te
gaan strijken. Wilson werd gekozen
tot president der Vereenigde Staton
van Noord-Amerika. Beteekent deze
verkiezing nu nog iets of heeft z(j
geen andere gevolgen dan het ver
wisselen van personen?
Een verwisseling van personen is
de verwisseling natuurlijk geweest,
maar ook een verwisseling van staat
kundige ideeën, waarmee het Ameri-
kaansche volk heeft te kennen gegeven
genoeg te hebben van de woorden
der republikeinen, maar thans vraagt
naar daden die het welzijn van de
republiek ten goede komen. In dat
opzicht hebben zij waarschijnlijk in
den persoon van dr. Wilson een schit
terende keuze gedaan. Vol medelijden
met de economisch zwakken tracht
bij zijn idealen die hij koestert om
trent een betere inrichting der maat
schappij overal daadwerkelijk in han
delingen om te zetten. En in dat op
zicht behoeft geen vertrouwen te
bestaan, de bewjjzen daarvoor heeft
hij reeds gegeven als gouverneur van
New-Jersey. Zgn optreden tegen de
politieke „bosses" in New-Jersey heeft
hem doen kennen als de oprechte
strijder tegen allen, wier economische
beginselen hij in strijd vindt met het
volksbelang. Zorgvuldig heeft hij dan
ook gemaakt dat voor zijn verkiezing
geen geld bijeen gebracht werd door
manden, die hij voornemens was later
ie bestrijden.
De Oorlog' op den Balkan.
W apenstilstand.
Naar Reuter d.d. 20 Sept. uit Sofia
aan de bladen seint hefiben de troepen
die voor Tsjataldja opereeren, ten ge
volge van de besprekingen last ge
kregen den strijd te.staken en zich
te blijven handhaven ïn de veroverde
posities.
Werd een paar dagen geleden mel
ding gemaakt van eeu door de Turken
op de Bulgaren bij de Tsjataldja-linie
behaalde overwinning, deze berichten
worden thans officieel uit Sofia tegen
gesproken.
Volgens het Bulgaarsche blad „Mir"
werden door Bulgaren tal van ge
schonden lijken van Bulgaarsche sol
daten gevonden.
Nu Skoekari geheel en al door de
Montenegrijnen is ingesloten, worden
thans alle krachten ingespannen om
de stad te vermeesteren.
De militaire operaties worden zeer
bemoeilijkt daar de terreinen onder
water staan.
Ugron, de Hongaarsche gezant tp
Belgrado, heeft naar een telegram van
daar meldt gisteren tegenover den
Minister-President Pasjitsj op zeer
ernstigen toon geprotesteerd tegen het
optreden der Servische militaire auto
riteiten tegenover de Oostenrijksch-
Hongaarsche consuls in het door Servië
bezette gebied. Tengevolge hiervan
heeft Pasjitsj den Oostenrijksche ge
zant denzelfden dag nog medegedeeld,
dat de Servische militaire autoriteiten
zich er niet langer tegen zouden ver
zetten, dat door Oostenrijk gedele
geerden naar Prizrend werden gezon
den om een nader onderzoek in te
stellen in zake 't gebeurde met den
Oostenrijkschen consul aldaar, Pro-
chaska.
Het Extrablatt te Weenen is van
oordeel, dat Oostenrijk's vredelievend
heid voldoende gebleken is, doch dat
deze ook haar grenzen heeft.
Het Neue Wiener Journal meent te
weten, dat een nota, die het karakter
van een ultimatum draagt, aan Servië
zal worden gezonden dit bericht is
echter nog niet bevestigd. Verschil
lende bladen, met name het Extrablatt
weten mede te deelen, dat de gezanten
van alle groote mogendheden gisteren
namens hun respectieve regeeringen
een verklaring hebben afgelegd, waarin
zg het optreden van Servië in zake
het gebeurde met den Oostenrijkschen
consul te Prizrend, waarin zij een
schending van het volkenrecht zagen,
beslist afkeurdenin politieke kringen
te Weenen vertrouwt men, dat de
eenstemmigheid der gezanten in deze,
de gunstige wijze waarop het grootste
deel der buitenlandsche pers Oosten
rijk's optreden bespreekt, Servië nog
wel tot het inzicht ztillen brengen,
dat het in zijn eigen belang zal zijn
zich tegenover Oostenrijk-Hongarije
te matigen.
Griekenland.
Uit Konstantinopel wordt aan het
Berliner Tageblatt geseindHet rab-
binaat hier ter stede heeft bericht ont
vangen uit Saloniki, dat de Grieken
ernstige uitspattingen onder de Jood-
sche bevolking van Saloniki begaan
hebbende synagoge is geplunderd
en gedeeltelijk vernield, de mannen
zijn mishandeld en aan vele vrouwen
heeft men zich vergrepen.
Uit Athene seint Hans Barth aan
het Berliner TageblattDe officieuse
Estia behandelt de positie van de
Joden te Saloniki ten opzichte van
het nieuwe bestuur. Het is begrijpe
lijk, schrijft het blad, dat de Joden,
die door de Jong-Turken verwend
waren, de bezetting van Griekenland
niet vriendelijk begroeten. De span
ning werd nog verhoogd door het
sprookje, dat onder het volk omloop
deed, dat de Joden de Grieksohe sol
daten vergiftigd hadden. Dit verhaal
werd helaas ook geloofd, maar een
onmiddelljjk ingesteld onderzoek be
wees de volkomen onwaarheid van
deze zware beschuldiging. Op de
stemming van de Joden had ook in
vloed, dat zij inzagen, dat het moeilgk
zou zijn, het tegen de Grieken finan
cieel en commercieel op te nemen,
terwijl zij b.v. den Bulgaren verreweg
de baas zijn. Sedert echter koning
George den Joden gelijke rechten als
den Grieken beloofd heeft, is de span
ning aan het verminderen en zullen
de Joden met de Grieken vrede maken.
Intusschen hebban de Joden in Grie
kenland aan hun geloofsgenooten te
Saloniki telegrammen gezonden, waar
in ze hen tot een verzoening met de
Grieken aansporen.
Tsjataldja.
De „Times" verneemt uit Tsjataldja
van MaandagDe zware sclieepska-
nonnen hebben de Bulgaarsche artil
lerie op den Turkschen linkeruleugel
volkomen tot zwijgen gebracht. De
Bulgaren ontruimden het dorp PapaB
Boergas, dat do Turken bezetten.
Nieuwe troepen komen dagelijks aan,
en zijn geposteerd achter de linie, waar
zij met spanning het artillerie-duel
volgen.
Grieken en Bulgaren.
De „Times" verneemt uit Saloniki
van 16 dezerSlechts de vredelievende
interventie van den Bulgaarsche mi
nister Stanciof, die zich in het gevolg
van Prins Boris bevindt, voorkwam
ernstige onlusten tusschen de Griek-
sche en Bulgaarsche legers. Er zijn
sedert verschillende incidenten voor
gekomen. De Grieken weigerden eerst
de Bulgaren in de stad te laten en
gaven slechts toe onder bedreiging.
De Bulgaarsche troepenmacht hier telt
36,000 man met 108 kanonnen, de
Grieksche is ongeveer even sterk.
De stemming togen de Serviërs.
De „Tribuna" bevat een telegram
uit Berlijn, zeggende, dat onder de
Europeesche conculs in de Turksche
steden, die door de Serviërs bezet
zijn, groote ontevredenheid heerscht,
wijl zij belet worden cijfertelegrammen
te zenden aan hunne regeeringen. De
Serviërs weigeren hen te erkennen,
omdat zij geaccrediteerd zijn bij Tur
kije zij weigeren ook op de Euro
peesche bewoners van Ueskjoeb, Koe-
manovo, Kuprulu en andere steden de
capitulaties toe te passen.
De Europeeërs in die plaatsen be
klagen zich over de slechte behande-»
ling door de Serviërs.
Servische bandieten mishandelen en
dooden Albaneezen en Mohammedanen
en plunderen Koemanovo, Forisowitj
en andere plaatsen.
Te Saloniki zijn Turksche krijgsge
vangenen beleedigd.
Deze berichten besprekend, zegt de
„Tribuna" te wenschen, dat deze ern
stige grieven kunnen worden tegen
gesproken het blad dringt er op aan,
dat Servië aan 'cje consuls zal toestaan
cijfertelegrammen te wisselen met
hunne regeeringen, waarbij voorzor
gen kunnen worden genomen tegen
net overbrengen van militaire gehei
men.
Klachten ,over wreedheid.
Volgens de „Neue Freie Presse"
overhandigde gisteren de Turksche
ezant te Weénen, Hilmi-pasja, aan
en Oostenrijkschen minister van bui
tenlandsche zaken telegrammen zijner
regeering, waarin deze zich beklaagde
over wreedheden, begaan tegen Turk
sche onderdanen te Belgrado, Iisj,
Erilep, Kinschewo, door de Serviërs,
en te Saloniki door de Grieken.
Hilmi-pasja verzocht verder de be
noeming eener consulaire oommissie
om in de aangegeven plaatsen een
onderzoek in te stellen.
Hilmi meent, dat men niet kan
weigeren voor Turkije te doen, wat
men zoo vaak gedaan heeft tegen haar.
Engeland.
Twee meisjes vermoord.
Zaterdagmorgen zijn twee meisjes
gevonden, die dood onder een heg
lagen te Bradgate, bij Rotherham,
Engeland.
De slachtoffers, Frances Nicholson,
zeven jaar, en Amy Collenpor,» negen
jaar, verlieten om acht uur een zang
school in Kimberworth-Chapel. Haar
weg naar huis liep over een veld door
een eenzame laan, Zij verlieten de
schooi met andere kinderen, maar
schijnen op den weg getalmd te heb
ben. Zij zijn niet levend teruggezien.
Haar lijken dragen teekenen van wree-
de mishandeling, en de politie twijfelt
er niet aan, of de kinderen zijn ver
moord.
Er zijn geen teeken, dat een wor
steling heeft plaats gehad.
De politie onderzoekt de velden en
bosschen in den omtrek om eenig spoor
van den moordenaar te vinden en
verscheidene inwoners zoeken mee.
Duitsohland.
Te Koningshutte werd in een door
circa 1000 personen bezochte vergade
ring van vrijdenkers, door clericalen
de orde verstoord, waarna de politie
de vergadering ontbond. De rustver
stoorders wierpen met stinkbommen
en strooiden aoutzuurover den vloer.
Een begin van brand werd gelukkig
geblusoht, zonder dat een paniek ont
stond.
Spanje.
Een zonderling voorval, dat op
zichzelf reeds tragisch was, maar nog
ernstiger gevolgen had kunnen hebben,
deed zich te Bilbao voor. Met groote
vaart kwam een automobiel waarin 3
personen gezeten waren, aanrijden over
den weg van Algorta. Naast den chauf
feur zat een chauffeursleerling, die ge
merkt had, dat de bestuurder reeds
eenigen tijd geheel bewegingloos aan
het stuurwiel zat. Toen de wagen een
ravijn genaderd was, had de leerling
nog juist tijd het stuur te grijpen en
den val in de diepte te voorkomen.
Toen hij daayop den chauffeur wilde
aarfspreken, kreeg hij geen antwoord
en zag, dat dieps oogen gesloten waren.
Tot zijn groote ontsteltenis bemerkte
hij toen, dat hij naast een lijk zat,
dat het stuur nog altijd in de handen
geklemd hield.
Amerika.
Dinsdag is te New-York de uitspraak
gevallen in de strafzaak tegen de vier
moordenaars van Rosenthal, den speel
hol-bezitter, die op last van den po
litieman Becker op de meest drieste
wijze was uit den weg geruimd. Nadat
de rechter de gebruikelijke korte sa
menvatting van net geding had ge
geven en den leden der jury een ver
klaring had gegeven van de taak, die
zij hadden te vervullen, was het lot
van de beklaagden al vrij wel beslist;
want de „summing up', was beslist
bezwarend voor de beklaagden. Het
trok de aandacht, dat de rechter in
dat betoog de vier beklaagden telkens
aanduidde met de bijnamen, die zij in
de New Yorksche boevenwereld dra
gen en niet met hun werkelijken
familienaam.
De leden der jury trokken zich terug
en bleven slechts een uur met elkaar
beraadslagen. Toen waren zij met hun
oordeel gereed. Het luidde„schuldig
aan moord met voorbedachten rade
Dat fyeteekent wanneer dus, dat
indien er geen behandeling in hooger
beroep op volgt, of eventueel gratie
wordt verleend de vier moordenaars
van Rosenthal op den electrischen
stoel komen.
Er was in New York ontzaglijk veel
belangstelling voor de ontknooping in
deze geruchtmakende „zaak. Terwijl de
gezworenen beraadslaagden en ook
reeds lang nadat de beslissing bekend
was geworden verdrong zich een
dichte menigte voor het gerechtsge
bouw.
Een artillerie museum.
De minister van Oorlog is geneigd
zijn medewe.king te verleenen aan het
voornemep, op het kasteel de Door-
werth (bij Arnhem) een artillerie-mu
seum op te richten, waartoe zich voor-
loopig een commissie gevormd heeft.
Tot dit dool bezocht de heer F. A.
Hoever, oud-hoofdofficier der artille
rie van het Nederlandsche leger, voor
zitter dier commissie, reeds de artil
lerie-inrichtingen aan de Hembrug, ten
einde na te gaan, wat van het aldaar
aanwezige als oud artillerie-materieel
kan worden gemist.
Naar verluidt, is het aanwezige nog
al de moeite waard. Wijl alles als
vervallen materieel toch voor het Rijk
weinig of geen nut heeft Om langer
op verborgen plaatsen te worden be
waard, en bovendien de verstrekking
geen kosten voor het Rijk meobrengt,
heeft het doel dan ook de volle sym
pathie der Regeering, meldt het N.
v. d. D.
Kamerverkiezing in 1913.
De kiesvereeniging Opsterland heeft
in het district Schoterland candidaat
gesteld mr. J. Limburg, aftredend.
(N. R. Ct.)
Verkiezingsactie van de Vrijzinnigen.
In de besloten vergadering van den
vereenigingenvan vrijzinnige partijen
werd Zaterdag medegedeeld, dat een
comité van organisatie, bestaande uit
vertegenwoordigers van de hoofdbe
sturen der drie partijen, de voorbe
reiding van het verkiezingswerk over
het geheele land ter hand zal nemen.
Nu wij dit in een dagblad vermeld
vinden, meenen ook wij hiervan ge
wag te mogen maken, zegt de „Nieu
we Ct."
Volgens den Haagschen Briefschrij
ver der Pr. Gron. Ct. dat hoe
het ook met de verkiezingen van 1913
zal loopen een tweetal Ministers in
het tegenwoordig Kabinet zeker zullen
aftreden, de Regout Minister van
Waterstaat, die naar zgn Maas-
trichtsche f a^jek terugkeert en de heer
Kolkman, die zich „overwerkt"gevoelt
en voornemens is Den Haag te ver-
laten en stillekens opdien lief buitentje
,rnst te gaan nemen.
TWEEDE KAMER.
Vergadering van 19 Nov.
(Vervolg.)
De heer H u g e n h o 11 z (s. d. in
terpelleerde den Minister van Koloniën
over de overplaatsing van den heer
Borel van Soerabaja naar Makasser
naar aanleiding van de Chineezeno
lusten. Die overplaatsing wordt n
toegeschreven aan gemis van samen
werking tusschen den heer Borel en
den resident, doch spr. is van andere
meening. Het rapport van den heer
Borel is tot spr.'s teleurstelling niet
overgelegd anders zou daaruit anders
blijken. Spr. ziet in de overplaatsing
afkeuring van diens beleid door den
resident.
Om persoonlijke redenen gelooft spr.
dat de heer Borel is overgeplaatst.
Diens bekwaamheden kunnen in zijn
nieuwe standplaats Makasser jtot gee
nerlei nut strekken.
De Minister van Koloniën be
twistte dat de hervormingen eveneens
een naspel zijn van het Chineezen-
drama.
De heer H u g e n h o 11 z (s. d.) be
toogde dat het prestige der Regeering
door deze treurige zaak een groote
knak gekregen heeft, daar de Chi-
neesche Regeering haar heeft bein-
vloed.
Spr. verwacht spoedig geheele ge
lijkstelling van Chineezen en Euro
peanen. Economisch zijn zij reeds op
zoo'n hoogte, dat het Europeesch be
lang hen niet. kan missen.
De heer de B e a u f o r t (v. 1.) wees
er op dat een verandering heeft plaats
gegrepen in de verhouding van de
koloniën tot de omringende Aziatische
landen.
Spr. betreurde ook de wijze waarop
aanleiding is gegeven tot de Chineezen-
oniusten. Ook gaat spr. niet mee met
de wijze waarop men van regeerings-
wege het Christendom gaat propan-
geeren onder de belijders van den
Islam.
De heer B o g a a r d t (r. k) sloot
zich aan by wat door den heer de
Meester inzake do financiënwas gezegd.
Er moet gewaakt worden tegen alle
opdrijving.
Met de heeren van Vlymen, Brum-
melkamp en Scheurer diende spr. een
motie in om binnen 10 jaar maat
regelen te treffen tot verbod van opium
in Indië, met uitzondering dan voor
geneeskundige doeleinden.
Wat de Chineezen-quaestie aangaat
spr. is van meening dat Chineesche
Europeanen niet bestaanbaar zijn. Spr.
wees op de bezwaren daarbij inzake
het onderwijs.
Ook spr. besprak de overplaatsing
Borel, waarbij hij concludeerde dat
der regeering geen verwijt treft.
Inzake het beleid der regeering wees
spr. er op dat de inlander geschikt
moot worden gemaakt om zelf zijn
land te regeeren.
Donderdag half elf voortzetting.
Veelbelovend jongmensch.
Door de politie te Dordrecht is pro
ces-verbaal [opgemaakt tegen een 14-
jarigen fabrieksjongen, die ten nadeele
van den kostganger zijner moeder
f97.46 had ontvreemd.
Dit geld had hij gedeeltelijk ver
snoept, voor een ander gedeelte allerlei
voorwerpen gekocht, terwijl het
restant door hem werd begraven in
het bleekveld achter zijn-woning waar
het later door de politie ook is opge
graven.
De bestolene, een man van ruim
60 jaren, had met oog op den winter
het sommetje gespaard en geborgen
in een kist, waaromheem een touw
gewikkeld was Reeds meermalen had
hij geld vermist, maar nooit was het
hem gelukt den dader te kunnen be
trappen.
Het opgegraven geld, ongeveer 15
gulden, is door de politie in beslag
genomen, evenals drie electrische zak
lampen, die de jongen voor het geld
had aangeschaft en van welke hij er
twee had Weggeschonken.
Een kolonel door een kind gered.
De „Stampa" door het volgende ver
haal van de redding van een Bul-
faarschen kolonel in den slag van
<oele Boergas:
Kolonel Kargief reed aan het hoofd
van zgn regiment de stad binnen, ter
wijl de Turksohe artillerie de vlucht der
bewoners dekte en het vuur van een op
eenigen afstand geplaatste batterij in
de straten viel. Terwijl hij zoo de stad^
inreed bleek hem, dat de stad was uit
gestorven alleen een kind van vier of
vijf jaar stond in de stille straathet
wilde wegloopen voor de troepen, maar
struikelde en viel. De kolonel kreeg
meelijden met het stumpertje, hij steeg
af, raapte het kleine wicht op, dat
bitter schreide en trachtte het te
troosten. Juist op dat oogenblik sprong
er een granaat boven zijn paard. Het
dier werd in stukken gescheura. Kar
gief verkreeg van zgn superieuren
verlof het kleine meisje naar Sofia te
sturen met de eerste zending gewon
den het kind zou daar aan de vrouw
van Kargief overgegeven worden. Een
paar dagen later ontving zij het ge
schenk en tevens den volgenden brief
van haar echtgenoot: „Wees goed
voor dit kind en behandel het alsof
het je eigen dochtertje was. In plaats
van zes kinderen zullen we er nu zeven
hebben. Mijn andere kinderen danken
.hun bestaan aan mgik dank mijn
leven aan dat kleine meisje"
Werklieden hebben gisternacht na
bij de graansilo aan de Maashaven
te Rotterdam op de straat liggende
gevonden een schepeling van in de
Binnenhaven liggende stoomschip Ja
mes Dickson. De man, die een ern
stige verwonding aan de rechterzijde
van den hals had, welke hem, naar
hg zeide, in 4e Zandstraat door een
vrouw met een mes was toegebracht,
is naar het ziekenhuis vervoert
(N. R. Crt.)
In Friesland worden daaar de N. R.
Crt. meldt tegenwoordig mollevelle-
tjes opgekocht voor uitvoer naar Ame
rika. Men betaalt per stuk 32 a 34 ct.
Huur van een openbare school.
Te Westenvoort, waar eenige maan
den geleden een bijzondere R.-K. school
voor meisjes werd geopend, wenscht
nu, volgens de „Zutph. Crt.", de af-
deeling Westervoort van de „Vëreeni-
ging yoor Chr. Nat. Schoolonderwijs",
ook een bijzondere lagere school in
het leven te roepen, niet door stich
ting van een eigen gebouw, maar door
huur van een drietal lokalen der open
bare lagere school aldaar. Keuren
Gedep. Staten van Gelderland dit be
sluit goed, dan zal de met extra-Rijks
subsidie verbouwde openbare lagere
school met centrale verwarming slechts
in het genot van drie lokalen worden
gelaten.
Naar men aan de „N. Gr. Crt."
mededeelt, is men thans met de voor
bereidende maatregelen tot het op
richten |van een R.-K. dagblad in de
drie noordelijke provinciën zoover ge
vorderd, dat tot het uitgeven van ge
noemd dagbfa,d thans definitief besloten
is. Binnen eenige weken zal een ven
nootschap tot exploitatie van dit dag
blad worden opgericht.
GOUDA, 21 November 1912.
De afd. Gouda van de S. D. A. P.
zal op Vrijdag 29 Nov. des avonds
8 uur in de Soc. „de Réunie" een
openbare vergadering houden, waarin
als spreker zal optreden de heer A. B.
Kleerekoper uit Amsterdam met het
onderwerp De Internationale sociaal
democratie en de oorlog"
Op verzoek van het bestuur van
het „Goudsche Tooneèl Ensemble"
deelen wij mede, dat de uitvoering
Zondag niet plaats heeft, maar uitge
steld is tot Zondag 24 dezer.
De le luitenant W. Dozy van de
le compagnie wielrijders, benoemd tot
kapitein bij het 11e regiment infan
terie, komt te <Ede in garnizoen.
Yoor het examen Vrije en Orde
oefeningen der gygwiasftek slaagden
gisteren de dames C. Flux en J. J. E.
Kabel, alhier.
Voor het examen Apotheker-adsis-
tente slaagden heden de dames G. den
Hertog en A. Muller, leerlingen van
den heer A. H. Teepe, apotheker
alhier.
Weldadigheids-Soiróe.
Naar wg vernemen ondervindt het
comité dat de organisatie op zich heeft
genomen voor de Weldadigheids-
soirée voor het Roode Kruis, welke
Vrijdagavond zal worden gehouden in
de Sociëteit „de Réunie", groote be
langstelling en welwillende medewer
king van velen, zoodat deze avond
ongetwijfeld slagen zal.
Reeds kan worden medegedeeld dat
de hear an mevrouw Speenhoff de
aanwezigen zullen vergasten op hun
liedjes, Mej. Ouweneel eenige piano
nummers zal doen hooren,4 de heer
H. A. Westbroek iets zal decllameeren
en zingen, terwijl mogelijk ook een
der leden van het Orkest-Mengelberg
enkele viool-solo's zal geven.
Bovendien zullen eenige Goudsohe
dames en heeren met eenigeLzang- en
muzieknummers het programma aan
vullen.
Moge deze soirée door een bijzonder
groot aantal belangstellenden worden
bijgewoond, opdat de bate voor het
Roode Kruis groot zij.
Nieuwer kerk a. d. lJael. Maan
dagavond vergaderde in de zaal van
café Luitje de vereening Volksweer
baarheid. De statuten van de schiet-
vereeniging werden vastgesteld ener
werd besloten de Koninklijke goed
keuring er op te vragen. Het aantal
bestuursleden werd op het reglement-
taire aantal gebracht. De functiën zijn
nu als volgt verdeeld: A Hogeweg,
le voorzitterB. Menge, 2e voorz.
A. Blonk, le secretaris! J. v. Wie-
ringen, 2e seer.L. Stolk, le penning
meester A. Dijkman. 2epenningm. P.
Luitjes en F. v. Tuil commissarissen.
Waddinxveen. 'In ^e gisteravond
gehouden Raadsvergadering waren 7
leden tegenwoordig. De agenda van
werkzaamheden bevatte uitsluitend
voor de openbare vergadering de vast
stelling van het Kohier van School
gelden over de maand Octobober j.l.
Dit werd vastgesteld tot een bedrag
van f 144.15. In comité werden ver
volgens besproken eenige gasaange-
legenheden en de bestrating en reini
ging van den Kerkweg.
Hierna niets meer aan de orde zijnde,
werd de vergadering gesloten.
Zitting van 20 November 1912.
De kantonrechter deed uitspraak in
de volgende zaken
J. P. v. L. te £louda, het vonnis
waartegen verzet, bekrachtigd, wegens
te Gouda als vleeschhouwer ingevoerd
vleesch voorhanden, hebben, dat niet
is goedgekeurd.
W. F. Z. te Gouda, f 1 subs. 1 week
tuchtschool wegens 's nachts fietsen
zonder licht.
H. V. te Gouda, f 1.60 subs. 1 week
tuchtschool wegens te Gouda op den
openbaren weg spelen met een voetbal
J. T. en M. t. B. te Gouda, terug
gave aan,hun ouders wegens te Gouda
met centen spelen op den openbaren
weg.
J. L. V. te Gouda, 2 X f2jy^u2
X 1 d., A. O. v. d. W. te Gouda, ▼rü
3 Xf 5 subs. 4 X 2 d. enL. v.Z.
te Gouda, 2 X f 1 subs. 2 X 1 d. wegens
overtreding arbeidswet.
E. v. d. S. en C. J. te Reeuwijk, ieder
f 15 subs. 4 d. met verbeurdverklaring
van de opbrengst der kievitten, wegens
kievitten vervoeren
H. M. te Hillegersberg, f 5 subs. 4 d.
wegens jagen zonder vergunning.
H. J. G. P. te Amsterdam f 1 sub.
1 d. H. R. te Gouda f 1 sub. 2 d.
met verbeurdverklaring van de hengels
wegens visschen zonder vergunning.
G. B. te Waddinxveen f 1 subs. 2 d.
A. F. te Waddinxveen f 1 subs. 2 d.
J. S. te Capelle a. d. IJssel f2 subs.
2 d. J. H. te Gouda f 1 subs 2 d.
IJ. d. J. te Gouderak f2 Subs. 2 d.
A. B. te Gouda f 2 subs 2 d. J. J. D.
te Bergschenhoek f 2 subs. 2 d. wegens
's nachts fietsen zonder licht.
C. v. d. B. te Gouda f 3 subs. 2 d.
wegens te Gouda noodeloos schreeu
wen.
E. M. woonplaats onbekend f0.50
subs. 1 d. E. H. woonplaats onbekend
f 1 subs. 1 d. H. B. woonplaats onbe
kend f 0.50 subs. 1 d. wegens te Gou
da zonder vergunning venten.
J. V. K. te Moordrecht f 0.50 subs.
1 d. wegens te Gouda zitten op zgn
hondenkar.
A. K. te^Oouda f0.50 subs. 1 d.
wegens te' Gouda zgn kar op straat
laten staan.
H. Z. te Waddinxveen f 1 subs. 1 d.
wegens te Gouda fietsen op trottoir.
K. W. te Gouda f 1.50 subs. 1 d.
wegens te Gouda een persoon mede
vervoeren op zgn fiets.
P. v. S. te Gouda f 0.50 subs. 1 d.
wegens te Gouda de Kleiwegsbrug
borgden zonder vérgunning.
J. P te Gouderak, vrijspraak wegens
zgn koopwaar opstellen op verboden
plaats.
L. v. Z. te Gouda, f 0.50 subs 1 d.
wegens te Gouda zgn huis niet voor
zien hebben van een nummer
C. S. te Gouda, f 6 subs. 2 d., P. H.
en D. d. R., te Zevenhuizen, P. L.
te Ouderkerk a.d. IJssel, L. H. te
Gouda en J. W. v. d. S. te Rotterdam,
ieder tot f2 subs. 1 d. wegens open
bare dronkenschap.
i ui in i
jj
MARKTBERICHTEN.
GOUda, ai Nov. 191a.
GRANENPrima kwaliteiten prijshondendt
Tarwe: Zeeuwsche 10.50 k 10.75
mindere dito 9 50 k 10.25. Afwijkende
8.— A 9.-. Polder 7.— a 8. -.
Rogge Zeeuwsche ƒ7.75 A 8,j-, Polder
7.«5 A Buitenlandsdie per 70
kilo 6.75 a 7.GerstWinter 7 25
a 7 50. Zomer 6.50 A ƒ7.— Che
valier 7.75 A 8.25, Builenl. voergerst
per 65 kilo 6,— A 6.25. Haver per
H.L. ƒ425 A 5 Per 100 kilo 9.
A 10 Hennepzaad Buitenlandsche
per 50 Kilo 8.— A 8 25. Kanarie
zaad 15.50 A 16.Karwijzaad per
50 Kilo 18.— A 18.50 Koolzaad
17.—4/ 18.per Hectoliter. Erwten:
Kookerwten 14.— A 15.—. Buiten
landsche voererwten per 80 Kilo 7 75
A 8.Boonen bruine boonen 16.50
A 17.50 witte boonen 15.A 16,
Paardenboonen 7.75 a ƒ825. Duiven-
boonen 9 50 A 10 -«jr^lais per 100
KiloAmerikaansche Mixed 7.50 A
8.25. Kleine ronde 8.— A f 8.50.
Veemarkt. Melkvee goede aanvoer,
handel ook veel schotten en vaarzen die
hooge prijzen bedongen
Vette varkens, goede aanvoer, handel
vrijwel, 28 A 31 ct. per halt K.G.
Biggen voor Engeland, goede aanvoer,
handel vmwel, 24 A 27 ct. per half K.G.
Mageref Biggen, goede aanroer, handel
8tu8. f WW A 1.60 per week.
Vette'Schapen, eenige aanvoer, handel
matig, 22.A 27.--,
Lammeren, goede aanvoer, handel matig,
15.- i j
Nuchtere Kalveren, redel aanvoer, han
del vlug, 14.A 17.
Graskalveren redel. aanvoer, handel vlug
S5>— 90.—.
Fokkalveren 14A 26.
Kaas, aangevoerd 75 partijen, handel
vlug
ie kwal. 31.A 33ade kwal
28.— A 30.—.
Zwaardere 31.— A 33.—,
Noordhollandsche a
Boter 1375 stukken v. '/,KG. Handel
vlug.
Goeboter 1.40 A 1.50.
Weiboter 1.20 A 1 30.
TWEEDE KAMER.
Vergadering yan heden.
Indische Begrooting.
De heer B o g a a r d t (r. k.) ver
volgde zijn gisteren afgebroken rede.
De kritiek op het beleid der regeering
is onrechtvaardig en1'onverdiend. De
Javaan js geen Mohammedaan. De
controleur Kühlenfeldt heeft deze stel
ling verdedigd tegenover den hoofd
redacteur van „De Locomotief". Er
zijn wel Javanen die Mohammedaan zijn
maar hun getal is zoo gering dat zij
in het niet zinken bij het getal van
hen, die het niet zijn. De grief dien
spr. daarom heeft tegen deze rogeering
is precies de tegengestelde van dien
des^ heeren Hugenholtz. De vermeer
dering van de bedenvaArttochten naar
M&kka beschouwde spr. als een pro-
fiaganda voor den Islam ónder Neder-
andsche vlag. Spr. heeft reeds vroeger
den minister in overweging gegeven
den niet-Mohamedasn te verbieden een
bedenvaarttocht naar Mekka te houden.
Hij doet dit niet met religieus oogmerk,
maar wel om bij-omstandigheden. Zij
worden er toe opgewekt en hun wordt
de opvatting bijgebracht dat zij hefl
aan huh godsdienst verplicht zijn.
De Schoolstrijd. Het regeeringsbe-
leid heeft hier geen schuld. De actie
wordt gevoerd aoor eenige fanatieke
vrijmetselaars. Spr. verweet het niet
de vrjj-metselaars in het algemeen,
want onder hen had spr. veel goede
vrienden die hij hoog waardeert. Er
zijn echter fanatici onder en die voeren
de agitatie tegen het regeeringsbeleid.
De toestand van het onder wjjs in Indië
is geheel anders dan hier te lande.
Het onderwijs is noch op de particu
liere noch op de gouvernementsscholen
neutraal. De laatste bedoelen westersche
cultuur te ^rengen. De particuliere
scholen passen nog veel meer aan bij
de behoeften der bevolking omdat ze
vrijer zijn. Alle scholen zijn hiet neu
traal en staan op den basis van een
verwaterd christendom.
Dat plotseling zoo'n agitatie is ont
staan spruit voort uit het drijven van
een lid Van den Raad van Indië, die
te.vens een hooge positie in de vrg-
metselarij bekleedt. De Inlanders wor
den opgehitst tegen het Nederlandsche
gezag. De Inlandsche pers is veelal
een volkseditie van een Nederlandsch-
Indisch dagblad en niet een pers van
de Inlander zelf. Op deze wijze is de
gelegenheid tot agitatie eenvoudig.
Onjuist noemt spr. het, dat de re
geering de zending en haar scholen
protegeert. Van de 1203 scholen op
Java zgn er slechts 170 van de zen
ding.
Ten slotte behandelde spr het ma
nifest dat in Indië verspreid is, in ver
band met de vrgzirinige concentratie.
Daarom wordt gezegd dat in Indië
onder de vrijzinnigen een sterken weer
zin zich doet kennen tegen deze re
geering. Het Botanisoh Nieuwsblad
ontkent dezen weerzin.
Voor de overbrenging der staat
kundige geschillen van Nederland naar
Indië bestaat absoluut'g9en reden.
Men wenscht algemeen de moreele
opbeuring yan Indië en dat kan na
tuurlijk niet anders dan volgens wes
tersche begrippen. En daarvoor moe
ten alle partijen samenwerken.
De koloniale antithese is er een van
rassen. De klove tusschen beide wil
men overbruggen, hoe zeer ze ver
schillen. Gewaarschuwd dient te wor
den tegen het prikkelen der overge
voeligheid van een der beide rassen.
Die waarschuwing zij niet gerioht te
gen de regeering doch tegen de lin-
De heer van Karnebeek (v.l.)
wenschte den minister geluk met den
gunstigen stand dezer begrooting.
Voorzichtigheid dient echter betracht.
De 20 millioen die de opium opbrengt,
vormen een flink stuk der inkomsten.
Nu stemmen op gaan om het opium
gebruik te verbieden, zal deze post
kunnen verdwgnen.
Bij de splitsing van de gewone en
buitengewone uitgaven brengt men de
zeer gewone uitgaven voor havenwer
ken, bevloeiingswerken onder de bui
tengewone terwijl deze juist elk jaar
terugkeeren.
De uitkomsten van de gouverne-
ments-bedrijven mogen niet als in
komsten voor de Regeering worden
beschouwd.
Wat de defensie betreft, Indië heeft
niet noodig een groote vloot van kleine
schepen, maar een kleine goede vloot
van groote schepen, waarvoor van den
inlander ook wel een kleine bijdrage
mag worde^ gevergd.
Betreffende het Chineezen vraagstuk
zei spr. dat geen voorrechten aan Chi
neezen in dienst mogen worden gege
ven, waardoor de inlandsche bevol
king op zij zou worden gezet.1
(De zitting duuijt voort.)
H. M. de Koningin-Moeder.
Naar wij vernemen is de koningin-
Moeder de laatste dagen lioht onge
steld, zoodat zij het paleis niet ver
laat.
Aardbeving.
Een bericht uit Mexico meljlt dat
een aardbeving is gevoeld in een groot
deel van *de Zuidweststreek. Eenige
slecht gebouwde huizen en muren stort
ten in. Eén persoon werd in de stad
gedood. Volgens andere berichten zijn
er 15 menschenlevens fe betreuren.
Brand.
Kabloü, 19 Nov. Een brand, waar
van de oorzaak niet bekend is, is uit
gebroken in de koel-inrichtingen der
gemeente. Vele* personen verloren er
het leven bij. De waarde der vernielde
gebouwen bedraagt vier milloen roebel.
De vredesvoorwaarden.
Berlijn, 20 Nov. Men meldt uit
Sofia Turkije berichtte Bulgarije dat
het alle voorwaarden der verbondenen
zal accepteeren wanneer het het terrein
rond Constantinopel mag behouden.
Marokko.
Men seint uit Tanger aan de Figaro
Generaal Lyautey ernaar gevraagd,
zeide dat hij tevreden was nu de vrede
zich uitbreidde over geheel Marokko.
Hij was zeer erkentelijk voor de be
wijzen van symphatie die hij van de
regeering ontving. "Hij is voornemens
het ondernomen werk voort te zetten
met behulp van zijn eigen hulpmid
delen. Alleen vroeg hij aan Frankrgk
financiëelen steun.
GOÜDA.
GEBOREN20 Nov. Johannes
.Simon ouders J. Tent en J. J. van
Jacoba Wilhelmina, ouders
C.\A. F. Zielhor8f en J. van Leeuwen-
stem. 21. Hendrikus, ouders H Wie-
zer \n F. van Hattem. Pieternella,
ouderWL Blok en*E. L. van Leeuwen.—
Boude wijn Abraham, ouders B. de
Mink /en L. Knor. Aletta, ouders
A. vm der Laan en J. H. Wiltenburg.
GEWOUWD: 20 Nov. L. Ho-
genelst én F. H. Wevers. N. H.
van Vliet en E. S. Punselie. M.
van den Heuvel en M. W. van Vliet.
G. van der Kolk en F. Niemeijer.
OVERLEDEN20 Nov. S. de Jong.
geh. met S. H. Polak 64 j. 21.
Margaretha C. Holthuijzen 9 mnd.
Nagekomen Advertentie.
V De Heer en Mevr. HENRI
POLAK—VAN Zwanehbïbo geven
kennis van de geboorte van een
Dochter.
Gouda, 21 Nov.
van het Kopinklijte Meteriolo^ .sch
Instituut te DE BILDT»
Hoogste barometerstand 77 ..8 u?
Coruna, laagste stand 740.7 to Vest
manver.
Verwachting tot den volgenden dag
Matige tot krachtige zuidwestelijke
tot westelijke wind, betrokken tot
zwaarbewolkt, regenbuien, zaqhter.
VAN DEN
21 NOV. 1912.
Vorige
Koers.
79
84'/j
627,
997,
89 Ti
9271
857/t
837a
467a
1037a
827,
597,
2157a
697,
787,
257,
7474
Staatsleenincen
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 3 pet.
Oostenr. Belastingvrije
Kronenrente 4 pet.
Port, 'Obl. 3de Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russische
Spw.inij.) 1898 4 pet.
Id. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pet.
ld Obligatie 6e Emis
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. öpet.
Brazilië. Funding Lee
ning 5 pet.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1906 3 pet.
Bank- en Credlét-fnstel-
lingen.
Ned. Bankaandeelen
(ndustr. Overnemingen
American Car Foun
dry Comp. C. v. A.
Id.Smelting ARefining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. S. Steel Corp. Cert.
v. Gew. Aand.
Kol. Credlet Instell. en
Cnltnnr Ondernemingen
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mg. Aand.
Ned. Handel-Mij. O.v.A
■tynbouw Myen.
Ket&hoen" Mijnbouw
Mij. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mij. Aand.
Great Cobar Aand.
Petroleum-Ondern.
Dorische Petroleumin
dustrie Mij. Gew. A.
Kon. Nod. Mij.totExpl.
v. Petr. Bronn. C.v.A
„Shell" The Transp. A
Trad Cy. C. v. G. A
Scheepvaart HUen.
Ned.-Am. Stoomvaart-
Mij. Aand.
Stoomvaart-Mij. „Zee
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Oy. afgest. Pref. A.
Tabak-Ondernemingen
Bindjey Tabak Mij. A.
Diversen.
Max wel Land Gpant
Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Cert. v. Aand.
Spoorwegen.
EUjflL IJzeren Spoor-
wegmij. Aand.
Mij. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 8 pet.
Warschau-Weenen
Spoorwegmij. Aand.
dito dito Act. de Jouiss.
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 pet.
Erie Spoorweg-Mij.
Gew. Aand.
Union Paoific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A.
Wabash Gew. Aand.
Premleleenlngen.
Amsterdam Aand. 3 pet
Hongarije. TheLs-Re-
gifiirungs-G es. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 4 pCt.
Nat. Staatsf. prijshoudend, Bui-
tenl. idem, Van Mijnen Cobars beter,
Tramwaarden stil, Amerikanen weinig
omzet, Petroleum «tamelijk levendig,
Tabakken vast, Culturen en Rubbers
eveneens vast.
193
270
189»/J
84'/.
236
88'/,
162",
641'/,
625
190»/,
3
H'/.
Koer» T«D
heden.
87'/,
96
96
63'/,
63»/,,
186'/,
86»/,
87'/,
95'/,
34'/,
34'/,
1711»/,,
4
172'/,
4%
100»/,,
100'»/,
146'/,
