STORMEN.
X’o. 12042.
Maandag 9 December 1912.
51e Jaargang.
ourant
Sxiite xj.1 arxd..
Buitenlandsch Nieuws
Slxxxxexxlaxxd.
FEUILLETON
\V AHEMIl'lS, Spuistr. Den Kaay.
Telefoon Interc. 82.
1
irtertslt
Wiei^.'ws- ezx ^.d.-vextexxtïe'blsLd. ttoox G-ou-dsu sas. OzxxstxeHsezx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
i
itsritB
78*/,
81
62'/,s
99’/.
99'/»
86'’/,,
85
87
93
85’/,,
46'/.
83',’, 82*»/,.
5971.
215'/,
56
56’/.
73"/,
73
70’/,
272
97.
9’/,
165
165’/,
554'/,
557'/,
525
1897.
118’/,
112
5'/,.
5
85'/,
3’/,
107,
10*»/,.
88',,
88
91‘/.
95
63'/,
63'/,
97
32’/,
101%
1017,
(Wordt vervolgd.)
Vorige
Koers.
187'/,
272
189’/,
224'/,
88’/,
220
88'/,
PHUS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post
145
BS.
46’/,,
103’/,
85’/,.
83
Naar het Duitsch.
van HANS LAND.
Koere van
heden.
o 4 Zn., Gouda.
Alle Luxe- en Hiiish. Artikelen
25"/,, 25*»/,.
707,.
78’/,.
27)
Albert aanvaardde deze onverwachte
wending als een gunstig voorteeken,
dat dok al het andere, wat op dit
oogenblik vrijwel onontknoopbaar leek
te zijner tijd wellicht spelenderwijze
zich van zelf zou oplossen.
Mathilde had wel wat te vroeg ge-
juicht.^Ada kreeg werkelijk longont
steking, al was het dan ook in lichten
graad. Dit maakte het noodzakelijk
dat zij eenige weken verblijf hield in
het ziekenhuis. Deze weken van zacht
lijden met haar stille dagen van zwakke
koorts^roomen, halve bewusteloosheid,
langen'droomeloozen nacht-vrede wa
ren voor Ada als een van de nooit
falende heelende natuur bereid opium-
preparaat, een langzaam werkend ver-
doovingsmiddel, dat over de gefol
terde en van angst gestriemde ziel
van het meisje den sluier der vergetel
heid wierp, haar gedachten opvoerde
van de conflicten tusschen haar en
van Stamboel is aan het jammerlijke
schouwspel zoo gewend, dat het zich
bij het voorbijtrekken van de onge-
lukkigen niet eens meer omkeert. Het
Opent den ongelukkigen welwillend
het huis en geeft hun geld, maar het
heeft verleerd, zich te verbazen
Maar de zigeuner, die daar zijn beer
laat dansen verzamelt onmiddellijk een
dankbaar publiek om zich heen
En toch ligt er in deze veelgesmade,
belasterde Turken zoo veel goeds men-
schelijk aandoénlijks, In een moskee
van Stamboel een cholerahospitaal
speelde zich onlangs het volgende
tooneel af Een tegelijkertijd gewonde
en aan cholera lijdende soldaat lag
op sterven. Een Europeesche dame
kwam voorbij met bloemen beladen,
waarop de stervende zijn halfgebroken
oog richtte. De dame böod chn onge
lukkige eenige bloemen waarnaar hij
begeerig gfeep Toen de dame een
uur later weer voorbijkwam, zag zij
den soldaat dood, de bloemen vastge
drukt tegea het grauwe gelaatZij
schenen misschien den armen redif een
laatsten groet uit zijn dorpje in Ana-
tolië, waar vrouw en kind om het ge
liefd leven sidderen en bidden
f 1.25
1 50
Met Geïllustreerd Zondagsblad 1.50
Idem franco per post 1.90
Abonnementen worden dageljjks aangenomen aan ons BureauLange
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
185'/,
86’/,
het wantrouwen, dat de Protestanten
tegen hen hebben. De Duitsche Rijks-
kanselier hoopte, dat het Centrum
verstandig genoeg zou'zijn, geen gods
dienstoorlog op het oogenblik te ont
ketenen. Het zou een ontzettende
verantwoordelijkheid op zich laden.
Het is thans de vraag of het Centrum
nog de breuk met de regeering zal
durven voortzetten en brengen tot
oen openlijken strijd.
tlgenden dag
eest zuidelijke
wolkt, weinig
bergen. Hij was gedwongen, voor Ma
thilde te verschijnen in de meest mo
gelijke zorgeloosheid en het geval met
een koel hoofd geregeld met haar te
bespreken en te beraadslagen, wilde
hij bij zijn vrouw geen achterdocht
opwekken. Albert moest zelfs de druk
kende moederlijke bezorgdheid van
Mathilde voor Ada voortdurend trach
ten te verlichten, weg te redeneeren
door geruststellende verzekeringen,
terwijl dezelfde bezorgdheid, nog ver
scherpt door het hevig gevoel van
schuld, hem zelf aan het hart knaagde.
Albert voelde zich maar al te zeer
schuldbewust en zijn geweten ging
onder den zwaren last gebukt. Zijn een
voudige geest, die nooit dieper over
de problemen van het hart en het
gevoel had gepeinsd, wist niet anders
dan dat hij, tot voor kort een man
van groote eenzaamheid, was verval
len tot ontrouw en onverzoenlijke
schuld. Albert was tegenover zijn
levensgezellin, die hem gedurende zoo
vele jaren onwankelbaar trouw had
ter zijde gestaan, een verrader ge
worden hij had het heiligdom van
zijn huis ontwijd.
[eteriologisch
HLDT.
md 772.2 te
742.1 te Vest-
170'/,
*7,
nister van Handel, de Turksche gezan
ten te Londen en te Berlijn en een
rechtsgeleerd raadsheer, Rechid pasja,
en kolonel Ali Riza. Zij zullen den lOn
naar Londen vertrekken.
De „N. Freie Presse” verneemt dat
de vredesvoorwaarden der Balkansta-
ten bekend zijn. Het is zeker, dat
Rusland de aanspraken van Servië
op oen haven aan de Adriatische Zee
zal steunen. Men hoopt dat Rusland
een formule zal vinden, die de opvat
tingen van Oostenrijk en Servië tot
een brengt.
Uit Athene wordt aan de N. Crt.
uaseind Een Grieksch bataljon heeft
Syraco St. George bezet, 4 uren van
Janina.
Een Grieksch legerkorps moet San-
tiquarante, Delvino en Argyrocastie
Rebben bezet.
De correspondent der „Nea Emera”
meldt dat in de laatste dagen 1500
Albaneezen de Himara-passen bij ver
rassing wilden bezetten maar dat com
mandant Spiromiles die aan het hoofd
van Grieksche vrijwilligers dapper ver
dedigde, de Albaneezen terugdreef en
hen achtervolgde.
Aan de Maand. Crt. ontleenen wij
de volgende Reuter-telegrammen
Sofia, 8 December. Het aantal
Turksche krijgsgevangenen in Bulga
rije ondergebraoht, bedraagt ongeveer
18000 man, van wie 300 officieren,
behalve de 6000 man, die te Saloniki
gevangen genomen zijn en aan de Bul
garen moeten uitgeleverd worden.
Constantinopel, 8 Dec. De cholera
breidt zich opnieuw uit. Gisteren wer
den in de stad 50 gevallen geconsta
teerd, waarvan 48 met doodelijken
afloop. In den loop van een maand
kwamen 1143 gevallen voor, waarvan
598 met doodelijken afloop.
Athene, 8 December. Het zooge
naamde bombardement van Valona
beperkt zich tot eenige kanonschoten
door het corvet Penellos tegen een
gewapende bende, die onmiddellijk de
witte vlag vertoonde en verklaarde
niet-Tursch te zijn.
Belgrado, 8 December. Volgens de
„Politica” zijn de militaire wachten op
de bruggen en spoorwegen versterkt.
Constantinopel, 8 December. De
Turksche gevolmachtigden voor de
vredesonderhandelingen zijnde mi-
De Oorlog op den Balkan.
Te Konstantinopel.
Dr. Hans Bart geeft in her Berl.
Tagebl. nog eens een beschrijving van
Konstantinopel zooals de Turk daar
leeft zonder de minste zenuwachtig
heid „De vijand staat voor de poor
ten laat hij er staan hij zal wel
weer weggaan. De cholera woedt in
de stad laat haar woeden. Zij zal
wel eens ophouden. Ik geloof, zegt de
correspondent, dat dit volk niet eens
zou vuur vatten wanneer de Bulgaar-
sche Komitatsjis de h&fdstad zouden
binnenrijden op hun Isngmanige, lee-
lijke steppenpaarden. Pera amuseert
zich als altijd, Galata werkt, zoover
de crisis in de zaken het toelaat, en
in Stamboel drinken de goede Moslim
net zoo gezellig kofflb als in Olims
tijd. Het wemelt van soldaten van alle
wapensoorten, elegante officieren en
kadetten, stramme infanteristen, den
donkeren „basjlik” om de groene fez
gebonden, wat hun iets Indisch geeft.
Dan eindelooze proviandcolonnes en
troepenafdeelingen naar de Tsjatalds-
jalinie. Daarvoor in de plaats komen
van daar andere optochten: lijkstoeten
van nog levenden, die langzaam ko
men aangestrompeld, arme redifs met
verbonden hoofd of een arm in een
slinger, of zich moeilijk op een stok
voortsleepend. Of zij komen, in rij
tuigen, die wij zonder voorfgaande
ontsmetting onmiddellijk daarna mo
gen gebruiken, de lijders aan cholera
en de zwaargewonden
Hoeveel gebroken menschen gaan
met gebogen hoofd ons voorbij
eindeloos vele allen berustend. Niet
een van hen met de beestachtig-ver-
schrikkelijke uitdrukking van de chris
telijke „bevrijders” van Saloniki, voor
wie Lombroso in het rijk der „delin
quentie nati” een bijzonderen schand
paal zou moeten verzinnen. Het volk
337,.
170
47.
Bij alle zorgen voor het duister
waarin de toekomst gehuld was, die
Albert kwelden, voegde zich een smar
telijk verlangen naar Ada, die den
armen man rust nog duur liet. Zijn
liefde was hoogop gelaaid na dat zalige
oogenblik, waarin hij haar, die dag en
nacht zijn zielsverlangen was geweest,
in zijn armen had gesloten en aan
zijn hart had gevoeld. Nu was het,
alsof deze, ach, zoo korte geluksroes
hem slechts toebedeeld was geweest,
om hem vluchtig het geluk te laten
proeven, en daarna het gemis en de
ontbering des te krachtiger te laten
gevoelen. Met wat een lijden had
Albert die seconden van zalig geluk
betaald! Met doodsangst voor het leven
van haar die hij liefhad, toen zij op
dien vreeselijken ochtend, uit zijn huis
verdwenen was. Met folterende vrees
om haar, in de weken van haar ziekte
die daarop volgden. Met volslagen
radeloosheid tegenover de vraag wat
nu met Ada zou gebeuren. En al deze
kwellingen moest hij diep in zich ver
dokter Böger eerst niet, zag alleen
radeloos in zijn gerimpelde trekken,
als hij ziph over haar boog, haar tem
peratuur opnam en met zijn zachte
groote hand bemoedigend over haar
klam gelaat streek. Ze zocht en zocht
in haar geheugen, wie hij wel zijn
mocht en op een nacht viel het haar
in wie hij was. Toen hij de volgende
maal zich weer over haar heen boog,
lachte zij hem toe en fluisterde zijn
naam. Hij legde haar echter dadelijk
den vinger op de lippen en sloot haar
den mond. Toen hij weg was,
vond Ada een ruiker heerlijke
gloedroode rozen op haar dekens
Ze liet die'bloemen niet los uit haar
hand. De verpleegster wilde ze in een
vaas zetten, maal de bleeke,
vermagerde vingers van de zieke
openden zich niet om ze over te geven.
Ada’s oogen waren onafgebroken op
deze frissche kelken gericht. Het was
als dronk zij de kleur des levens uit
hen, als zagen zij in dezen purperen
glans een vlam, die de verschrikte
vlucht der gedachte wegleidde van een
ijskoud graf in ’t water naar iets warms
iets helders, geurigs, daarheen, waar
een gezellig vuur van welriekende
specerijen levendig brandde, in een
lichten vriendelijken hoek der verlaten
heid en der oplossing van doodscha-
haar vrees het robust-physieke drong,
het organische lijden, de ziekte, die met
onweerstaanbaren drang haar ziel het
uiten belette, haar het zwijgen op
legde, zoolang die zuiver lichamelijke
processen door weken van stoornis
zich weer tot den normalen toestand
brachten en het herstel in het afge
matte lichaam voltooiden.
En als een moe, opgewonden kind,
dat eindelijk aan het moederhart rust
vindt, had Ada’s ziel zich laten be
sluipen door de koortsdroomen, was
ze afgemat in hen ondergedompeld en
liet zij ze willoos over zich komen,
bukte zich willoos onder deze welkome
bescherming tegen de verwarring van
het oogenblik, de radeloosheid van
de omstandigheden, den haast onont-
warbaren, waarin ze zoo plotseling
geraakt was. De bewusteloosheid in
de eerste dagen van koorts, de vreemde
omgeving wkarin zij zich bevond toen
ze ontwaakte, dat allés werkte gunstig
en plaatste zich beschermend tusschen
de zieke en haar bitter noodlot, dat
haar, de wanhoop ten prooi,- in den
kouden stroom en daarna in deze
ziekenkamer had gevoerd. Uit het
vreemde van de omgeving was na lange
dagen voor de zieke een gezicht ver
schenen, dat haar herinneringsvermo
gen opwekte. Maar Ada herkende
Duitsche aangelegenheden.
De laatste twee weken zijn weken
yan groote zorgen voor de Duitsche
regeering geweest. Vooral 4 December
is een kwade dag voor den Duitschen
Rijkskanselier geworden. Aan het feitt
dat toen heeft plaats gegrepen, is een
voorgeschiedenis verbonden, waarvan
we indertijd reeds het een en ander
hebben meegedeeld, dat we thans nog
maals tot goed begrip van wat nu is
ggbeurd zullen herhalen. Een der
machtigste partijen in den Duitschen
Rijksdag is de partij der Katholieken,
het Centrum. Het mag eigenaardig
heeten, dat in een land met een pro-
testantsch karakter als Duitschland de
Katholieke staatspartij zoo overwe
genden invloed heeft op de regeerings-
zaken, maar een feit is het. Vooral
na de laatste verkiezingen in Januari
1912 gehouden is die invloed van het
Centrum nog vergroot. De Duitsche
Rijkskanselier, de heer von Bethmann
Hollweg is een parlementariër, zooals
er maar weinig bestaan. Feitelijk is
het parlementarisme in Duitschland
een paskwil. De Duitsche Rijksdag
is misschien het meest machtelooze
van alle Europeesche volksvertegen
woordigende Huizen. We hopen dit
in een volgend overzicht nog eens
duidelijk aan te toonen.
In Duitschland bestaan twee uit
zonderingswetten, één tegen de sociaal
democraten en één tegen de Jezuïten.
Voor een machtige partij als het
Centrum was, moest de laatste wet
wel bijzonder onsympathiek zijn. De
Centrumpartij zou dan ook heel gaarne
gezien hebben dat deze uitzonderings
wet was ingetrokken. Waar zulks niet
gebeurd is, hadden de Katholieken in
Beieren getracht een mildere uitleg
ging van die J<fciïtenwet in het ge
heim door te zetten. De Beiersche
minister-president von Hertling had
bij zijn optreden een geheime circu
laire uitgevaardigd, waarin aan de
Jezuïten meer vrijheden werden toege
staan dan de Jezuïtenwet toeliet. Waar
de Jezuïtenwet een rijkswet was kwam
het niet te pas, dat een Bondsstaat
eigenhandig die wet zoodanig inter
preteerde, dat de tot nog toe geldende
uitlegging niet langer van kracht was.
Door de pers die de geheime circulaire
in handen kreeg, werd het gpheime
karakter opgeheven en het stuk publiek
eigendom. Zoodra de Rijkskanselier
uit de bladen van de circulaire hoorde,
heeft hij aan den Beierschen minister
president geschreven, en hem verzocht
die circulaire in te trekken, waarbij
dan in het uitzicht werd gesteld, een
interpretatie van de Jezuïtenwet door
den Bondsraad, welke interpretatie
dan verder geldend zou zijn. Met deze
oplossing kon von Hertling zich ver-
eenigen, vooral omdat hij meende vol
komen terecht de circulaire, die van
een vroegeren minister afkomstig was
te hebben uitgevaardigd. Den 28n
November is de interpretatie van den
Bondsraad verschenen. Deze inter
pretatie was een nederlaag voor von
Hertling. De Bondsraad stelde het
volgende vastTot de verboden orde-
werkzaamheden behooren iedere pries
terlijke of mogelijke andere godsdien
stige werkzaamheid tegenover anderen.
Ook het geven van onderwijs is voor
de Jezuïten verboden. Niet verboden
zijn het lezen van stille missen, het
toedienen van de Heilige Sacramenten
der stervenden en het .houden van
wetenschappelijke voordrachten, die
zich niet op godsdienstig terrein be
geven.
Over deze nederlaag is het Centrum
dat gehoopt had, met’ behulp van
Pruisen in dön Bondsraad de over
winning te behalen, uiterst gebeten.
Vooral de Pruisische minister-president,
die tevens Rijkskanselier is, moet het
ontgelden. De woede is zelfs zoo
hoog gestegen, dat Spahn, de leider
van de Cen&umpartij in den Rijksdag
na een scherpe critiek op het besluit
van den Böndsraad aan de rijksre-
geering en den rijkskanselier verdere
vriendschappelijke samenwerking op
zegde. Dat besluit is voor den heer
von Bethmann Hollweg buitengewoon
onaangenaam. Toch heeft hij ditmaal
zich niet door de bedreiging vanflen
clericalen spreker laten beangstigen.
In een flinke, duidelijke rede heeft hij
aan de Katholieken duidelijk gemaakt,
dat het toch iets heel gewoons was,
dat de 40 millioen protestantsche
Duitschers tegenover de 20 millioen
Katholieken aangaven hoe zij de Je
zuïtenwet wilden geïnterpreteerd heb
ben. De werkwijze der Jezuïten en de
strijdbaarheid, die zij op elk gebied
hebben vertoond, rechtvaardigen zeker
iteels iets lager,
Tabakken stil,
bbers vast, Nat*
I. stil. Mijnen
duwen en zwarte afgronden, waarin ze
bijna was geslingerd^ terwijl het bleeke
van de werdd daarboven uitdoofdelicht
in haar gemmken oogen
HOOFDSTUK XI.
„De Vlegels
Het vrij-Iiberaal weekblad „Do Fak
kel44 ontving van Mr. Tydeman, lid
der Tweede Kamer, een nummer van
de „Nieuwe Oosterhoutsche Courant14
van 24 November 11., hem onder kruis
band toegezonden. Het bevat een
hoofdartikel ^,De Vlegels !u dat te
merkwaardig is voor den geest en den
toon der kleine Roomsche pers, om
het niet in wijderen kring te ver
spreiden. Het blad geeft er met eenige
bekorting en zonder commentaar den
letterlijken inhoud van weder.
Ziehier een paar grepen uit den
inhoud
„Het schijnt of alle fatsoenlijke men
schen aan de linkerzijde der Kamer
verdwenen zijn en of slechts een scho
rem zootje, een troepje van het minste
krapul is overgebleven.”
Vervolgens wordt medegedeeld, hoe
de regeering van rechts beusch ijverig
werktom de het kiezersvolk beloofde
wetten tot stand te brengen, waarna
het „hoofdartikel44 woordelijk aldus
besluit
„Wat doen nu de partijen der oppo-
fiOUDSCHE COURANT.
PRIJS DER AD VERTENTIÊN”
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer 0.10
1 ,Bjj drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
/Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0.35 bij vooruit-
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0.25 per regel.
Groote letters en randen naar plaatsruimte.