Öemengde Berichten.
Stadsnieuws.
-
allerlei.
Telegrafisch Weerbericht
Qfficieele Prijscourant
wraakte de houding der vrijzinnigen,
die medegewerkt hebben aan de op- I
driiving der militaire uitgaven. 8pr. 1
noemde het roekeloos omspringen met I
bet geld.
8pr. critiseerde de reorganisatie
voorstellen.
De vergadering werd verdaagd tot
des avona 8 uur.
Avondvergadering 8 uur.
Voorzitter de boer de Goer.
Oorlogsbegrooting.
De heer ter Laan (s.d.) zette zijn
rede voort en betoogde dat de leger-
kostnn volgens do door den Minister
voorgestelde regeling aanmerkelijk j
zullen stijgen, wijl nieuwe o üaeren
en onderofficieren zullen moeten wor
den aangesteld, nieuwe kazernes moe
ten verrijzen en al wat daarmede
annex is. Van de verwachting van den
Minister dat de officieren moor werk
zullen krflgon, gelooft spr. memendal.
Spr. diendo een motie in, luidende:
„De Kamer, van oordeel dat de
reorganisatie zooals die door den
Minister wordt voorgesteld, niet moet
worden ingevoerd, gaat over tot do
orde van don dag.
Spr. weos ook op het dwaze van
een luchtvaart-afdeeling van ons land.
Om den ballon Duindigt wordt slechts
g<Kom"nde tot het fonds voor de I
kustverdediging weeB spr. op het be
lachelijke dat het aanvankolyke voor
stel van 45 millioon urgent heette to
zijn en nu wordt millioon. vol-
staan. Spr. wil dit fonds bij het betref
fende hoofdstuk behoorlijk onder het
oog zien. De oorzaak dat het peil der
onderofficieren onvoldoende is, noemde
spr. de te lage bezoldiging. Sp. wees
er op dat alleen door een verbeterde
positie verbetering kan wordon ver-
iiregen, Spr. ging na wat de vereeni-
ging Ons Belang voor de mihtairen
hoeft gedaan en nog doet. Wat de
pensionneering aangaat, spr. acht hot
billijk, dat ook de offioieren bijdragen
en diende daartoe eon motie in.
8pr. ging thans na hoe de toestand
ia met 3e kouring en welke een prac-
tijken daarvoor altjjd nog worden toe
gepast, waardoor velen er in vliegen.
Van de miliciens wordt veel te veel
geëischt en in verband daarmede wees
spr. op do talrijke ongelukken. Spocl»al
op dat bjj het Vossegat bij Utrecht.
Ook wordt te lichtvaardig en te zwaar
gestraft. De verplegingsdienst eischt
verbetering, daaraan wordt niet de
noodige zorg beBteed. I
De eerete motie-ter Laan zal bij de
algemeeno beschouwingen worden be
handeld, de tweede op een nader te
"TXeXymaerv.nTwi.t
(a.r.) bracht hulde aan de voortvarend
heid van dezen minister van Oorlog,
maar aohtte het nu niet, waar de ver
kiezingen aanslaande zijn, den
tnd om deze belangrgke voorstellen
te doen, waar het niet zeker is of deze
minister ook de uitvoering daarvan
kan gelasten. Spr. wees in hoofdzaak
op de positie van het kader, waardoor
mode de begrooting zoo aanmerkehjk
is gestegen tot meer dan 33 «"llloe?'
later 40 millioen. Tereoht heeft de
minister er op gewezen dat deze groote
stijging gevolg is der militiewet 1901
van het Ministorie-Borgosius.
Spr. besprak de positie der onder
officieren en do reorganisatie en ging
deze in bijzonderheden na.
Te 11.41 u. werd daarop do vergade
ring verdaagd tot Vrijdagmorgen 11 u.
Propaganda-knapen.
Wu lezen in De TMDe propa-
iranda-club der RK. kieavereemging
fn district Amsterdam UI hoeft tegen
Zaterdagavond een vergadenng u.t-
ueschreven voor knapen van 14 jaar
on daarboven en noodigt daarbu ook
hun ouders uit. Doel dezer bijeen
komst is te bespreken, op wolkowijze
door R.K. jongelieden van 14 jaar
steun kan worden verleend voor het
voeren van propaganda bg de a.s.
Kamerverkiezingen.
Men meldt uit Doetichem aan de
"^Gisterenmiddag te twee uur is op
de drukkerij van de Nederlandsohe
Drukkers- én Uitgeversmaatschappij
O. Misset alhier, een workstakinguit-
gebroken. De oisch is loonsvor ioogmg
De firma is uitgeefster van „De Graaf
.ohapsbode" en tal van vakbladen.
De TypografenBtaking.
In den stand van de'tekingkwam
iristeren geen verandering. Voor 800
Sen i, thans overeenstemming ver
kregen met de betrokken pateoons
lf.n overige 1000 typo's, die te
Amsterdam in het drukkersbedrijf I
werkzaam zijn staken er 700, zoodat I
slechts 300 nog buiten het conflict I
znn gebleven. 1 ..I
Door de directie van de drukkerij
't Kasteel van Aerastel" is aan ver
schillende harer werklieden een brief
gezonden, waarin zij mededeelde de
I staking niet als contractbreuk te be-
I schouwen, wanneer zij zioh 9 -'anu-
1 ari weder aanmeldden. Wanneer het
stakingscouMté op dien grond uitkeo-
ring geddrende den stakingstijd wei- I
gerdo, .houden de betrokken werklie- 1
den door de directie voor die schade I
govrijwaard worden,
Geen van de stakers hoeft*»Ater
han deze uitnoodiging voldaamFHet
aantal werkwilligen dat op deze druk
kerij aan don gang ia gebleven is dus
I niet gewjjzigd en bedraagt 20.
I „Do Tijd" en, „De Amstelbode ko
men geregeld uit.
Dinsdag vergaderde de Amsterdam-
sche Drukkorsvereeniging in „Kras-
napolsky". Bij het afdrukken van het
Hbld. was het resultaat dezer bijeen
komst nog niet bekend,
i In de gisternamiddag gehouden
I vergadering van de Amsterdamsche
I Drukkers-patroonsvereeniging is do
I volgende motie aangenomen
Do vergadering besprekende bet
schrijven der werklieden-nrgnnixaties
I van '5 dezer gezien hetgeen inmiddels
is geschied besluit, dat do leden, bij
wio niet gestaakt wordt, hnn werk-1
lieden hnn individneele arbeidscon
tracten den llden dezer zullen opzeg
gen, indien niet op dien dag de thans
I aanhangige stakingen zullen zgn op
geheven.
Te Ferrol in Spanje weigerde een
protestantsoh soldaat in de Katho
lieke kerk te knielen. Hj| is deswe
gen tot zes maanden gevangenisstraf
veroordeold maar men verwacht, dat
hg genade zal krijgen. r
De politie te Leiden heeft, liaar I
I de N. R. Crt, meldl de hand gelegd
op 2 boefjes van 14 en 16 jaar, die
zich aan oen reeks van diefstallen
blijken hebben schuldig gemaakt. Met
hen heeft de politie tevens de knapen
in handen, die oenige weken go oden
I op een Zondagavond bg verschillende
dames de zilveren spelden mt haar
hoeden getrokken en daarmee op don
I loop zijn gegaan.
I De Volksbank to Alkmaar. I
Omtrent doze treurige zaak wordt
nog uit Alkmaar aan het Hbld. ge-
sohreven:
Sinds eenigen tgd liepen er kwade
geruchten omtrent de Coöperatieve
1 Volksbank, welker directeur, de heer
K. J. Koster, enkele dagen geleden
plotseling ovorleed. Thans is ook do
uitgave van „Het Nieuws", waarvan
de heer Koster directeur was, gestaakt.
Het is gebleken dat het beheer van
I den overledene zeer te wenschen heeft
1 gelaten en er aanzienlijke tekorten zgn.
Men hoopt dat commissarissen, van
wie eenigen gefortnmeerd zjjn, de
schade zullen dekken. President-com
missaris der Volksbank (Spaar- on
Voorschotbank) is mr. J. Verdam te
Alkmaar en mede-oommissariBsen zgn
de H.H. C Kooy te Haringcnrspel,
G O. Hulst, burgemeester van Zype.
en C. Kramer Glynis te Oterleek. Naar
I wij vernemen is het kasboek der Volks-
bank door den heer Koster bijgehouden
tot 16 Nov. Bij overnemen der kas
door den waarnemend directeur bleek
dadelijk een belangrijk tekort aan
I kassa. Bij onderzoek werden groote
1 fouten gevonden, vooral in het spaar-
I b°f)it kwam hoofdzakelijk door fou- I
i tieve boekingen en geen rekening hou-
l den met do renten van spaargelden
op BI Doe. verschenen in de winst- en
verliesrekening, zoodoende was do
winstrekening al jaren veel te hoog.
Van dat to hoog kregen commis
sarissen, boven hun vast salaris van
f 160 per jaar, voor ieder eon te hoog
UMrag aan tantiólhea en een te hoog
dividend voor hun aandeolen in het
waarborgkapitaal.
Bij statuten was verboden dat de
directeur en commissarissen go den
mochten leenen of zich borg stellen.
Allo commissarissen en ook de direc
teur hebben tooh geleeM en wel tot
vrii hooge bedragen. De presidont-
commissaris mr. Verdam stond zef,
in rekening-courant met do Bank,de
commissaris burgomocater Hulst had
alreeds oen schuld bg de vor'^ ^olk»"
bank, die in de nieuwe Volksbank
overging. Dit dateert al van 25 Nov
1901 terwijl deze Bonk werd opgenoht
I 1 L^gio posten in het debiteurenboek
komen met overeen met de geteekende
1 accepten. In het spaarboek zgn ook
tal van poaten niet kloppende met de
boekjes van de beleggers. Controle
over dit laatste is nooit gedaan. Aan
de Courant- en Handelsdrukkerij voor
heen Coster en Co., directeur K. L
Koster, dezelfde als van de Volksbank,
is geleend een bedrag van bij de
f 100.000, terwijl in de notulen te vin
den is, dat een bedrag van f 10.000
I was toogestaan onder borgstelling van
I de commissarissen van die drukkerij,
I J. P. Bax, destijds notaris te Wierin-
gorwaard, thans overleden, burge
meester Hulst, commissaris van beide,
den overleden directeur Koster en A,
K. jager, destijds redacteur van „Het
I Nieuws", dat uitgegeven werd door
de naamlooze vennootschap. Ken ge-
teokende borgstelling is niet te vinden,
I omdat hij nimmer geteekend is. Niet
I een der commissarissen heeft het van
I belang geacht zich op de hoogte te
I stellen van die geteekende borgstelling.
Niettegenstaande dit zijn commissans-
1 son gaan leenen tot ongeveer een ton.
De drukkerij van „Het Nieuws
staat stil terwijl heden faillissement I
is aangevraagd. I
Door commissarissen schijnt oen be
drag van f30.000 gestort te zijn om
1 dit onder de spaarders en den kassier
I J de Lange C.J. Zn, die een bedrag
van f 102.284 to goed heeft, te ver
doelen. Hoeveel de zuivere schuld aan j
de spaarders bedraagt, kan nog met
I vastgesteld worden. Besloten is ook
door de commissarissen zelf het fail
lissement der Bank aan te vragen.
De Courrant- en Handelsdrukkerij I
is reeds begonnen van do Bank te I
leenen 30 Nov. 1907. De contröle, die
maandelijks door commissarissen ge-
j houden is, heeft weinig te beteekenen
gehad, is van zeer treurigen aard ge
weest. Er is letterlijk van het geheele
wanbeheer niets gezien.
In do ledenvergadering van d
Januari werd een commissie van on-
derzoek benoemd uit de leden, die
Zaterdag den geheelen dag ten kan-
tore van de Volksbank de boeken heb- I
ben nagezien en een rapport hebben
opgemaakt, dat gisterenmiddag aan
den president der rechtbank is over- I
gelogd.
Toen dB kapitein van de llarwioh-
i boot Claiton, liggende aan de Park
kade te Rotterdam, gistermorgen in
zijn hut kwam, werd hij door een m-
breker tegen het lijf geloopen die door
don kapitein achtervolgd, den wal op R
vluohtte. In fie Parklaan slaagden
I twee politieagenten, die op het geroep
van houdt den dief toeschoten, er in
don dief te grijpen. Hot bleek naat
de N. Crt. meldt, de 19-jarige zwer
ver J. A. S. Hij stond gesignaleerd
ten eerste tot het ondergaan van b
maanden gevangenisstraf, waartoe hg
te Amsterdam wegens inbraak was
I veroordeeld, voorts als gedeserteerd
van het korps genie te Utrecht en ais
ontvlucht uit het Rijkopvoedingsge-
sticht te Leiden.
Uit do hut van den kapitein ble-
I ken gestolen een portefeuille met En-
I gelsch bankpapier, een regenjas en
I een gonden horloge met ketting.
Twee medeplichtigen wisten te ont
vluchten.
Gistermorgen 5 uur ontstond brand
in de roef van het voor Dordrecht
ongeladen op stroom liggend rijnschip
Scheepvaart VI, toebehoorende aan de
Scheepvaart- en Steenkolen-Mij. te
Rotterdam, schipper Witbaard. De
vrouw van den sohipper, door den
sohrik bevangen, sprong overboord
en verdronk. Haar lgk is later opge-
vischt, De brand wist men tot de roef
van het schip te beperken.
Men meldt uit Amsterdam aan de
l „N. Crt".: o
Catharina van Rennes en Hanna
Verbena is de onderscheiding ten deel
gevallen uitgonoddigd te worden om op
Dinsdagavond 14 Januan ten Hove
van H. M. de Koningin, een reeks
liederen ten gehoore te brengen.
I De Parijsche politie is, zoo meldt
het Hbld., erin geslaagd een misdadiger
te arresteeren, die daar ter stede be
kend stond als de „koning der gau w
dieven". Hg werkte onder een aantal
valsohe namen, Pierre Michel, Robert
de Crécy en graaf De Kersant, zgn
vrienden noemden hem echter gewoon
lijk „de kapitein". I
Michel is thans 48 jaar oud en heeft
bekend, dat hg sinds zijn twihtigste
I jaar van misdaad heeft geleefd. Hij
had indertjjd voor enkele centen in
oen boekhandel een militair certificaat
gekocht en dat toen met allerlei bgzon-
derheden ingevuld en van zegels voor
zien, zoodat het den indruk maakte
van een echt stok. Bovendien bezat
hij ©en dozijn verschillende uniformen,
die hij echter steeds verzuimd heeft
I te betalen, en in een deier uniformen,
meestal die van kapitein van de ko- I
loniale infanterie, wist hij zgn slag te
slaan.
Een van de gewone trucs was de
volgendeHij bestelde kamers in een
hotel en deelde daar mede, dat zgn
bagage op dien en dieg dag zou aan
komen. Was die dag aangebroken, dan
verzocht hij den eigenaar van het hotel
met hem naar den trein te gaan. In
de wachtkamer liet hij dezen dan
alleen, onder voorwendsel, dat hg zgu
bagage in ontvangst ging nemen. Maar
terwijl de man zat te wachten, stapte
hij in een auto eu reed weer naar het
hotel, waar hij de vrouw van den
eigenaar vertelde, dat de doaane-be-
ambten in zijn koffers een hoeveelheid
opium hadden ontdekt, waarvoo* htj
500 frs. boete moest betalen. „Uw
I man", zoo zeide hij dan verder, „heeft
I mij opgedragen 11 te verzoeken mij
I dat geld voor te schieten". I
Dot geld werd dan gewoonlijk ge
geven, de oplichter tufte naar het
station terug, dischte aan den hotelier I
hetzelfde verhaal op en kreeg ook van
dezen dikwijls de gevraagde som,
waarna hij, weder onder het een en
ander voorwendsel spoorloos verdween.
Somtijds", zoo verklaarde Michel,
bleef ik midden op straat staan en
I barste ik in luid gelach uit om de
onnoozeiheid van mijn slachtoffers".
Een nieuwe ziekte voor Middden- j
Europa.
Groot en onaangenaam opzien moet,
schrijft het Berl. Tagebl. het bericht
wekken, dat do pellagra, welke men
tot dusver als maisziekte slechts in I
Boven-ltalië en omgeving kende, in I
Engeland geconstateerd is. Daarmee
valt het gevoel van veiligheid, dat
men in Midden-Europa tegenover deze
ziekte had, weg. Trouwens dat de
ziekte niet alleen onder heete lucht-
1 streek gedijt, blijkt ook hieruit, dat zij
in Amerika gedurende de 5 laatste
jaren in "-niet minder dan 35 Staten
optrad. Het optreden in Engeland
echter doet twijfelen, of het gebruik 1
van bedorven maïs wel de hoofdoor-
zaak der ziekte is en wint de ondei- I
stelling van dr. Sambon veld, dat de I
ziekte door een mug wordt verwelgt,
die verwantschap met de malaria* vlieg I
I heeft
De pellara behoort helaas tot de j
meest akelige ziekten. In het laatste
stadium tast zij de horsenen aan in
die mate, fiat de patiënten waanzinnig
worden. In het genoemde blad wordt
zelf» de onderstelling geuit, dat een
onderzoek in de krankzinnigengestich
ten met betrekking tot de pellagra
eigenaardige verrassingen zou ople
veren.
Struisvogelteelt'op Ourapao.
Te Amsterdam is opgericht het
struiBvogelpark „Alberdina1 met het I
doel in de kolonie Curasao struisvo
gels aan te kweeken en handel te
drijven in deze vogels en hunne vee-
ren. De vennootschap werkt met een
kapitaal van f 75,000 Dit is nu reeds
het tweede stuisvogelpark, dat te
Curacao opgericht werd in 1912. Blijk
baar heeft men van de struisvogel*
I teelt goede verwachtingen. (Neerl.)
Langs deRijksstraatweg Haarlem-
Alkmaar zullen ten behoeve van een
fietspad tusschen Beverwgk en Noord
dorp gem. Heemskerk een 50-tal hoo
rnen gerooid worden. Wanneer men
met dit werk klaar is en ook dit ge
deelte voor wielrijderspad in gebruik
genomen kan worden, is het wieler-
pad Haarlem—Alkmaar in gereedheid
gekomen.
Te Dinxperlo zijn Dinsdag twee I
landloopers bg de wed. Somsen bin-
nengedrongen en hebben de 16-jarige
dochter, welke alleen thuis was, aan
gerand en mishandeld. De daders na-
j men daarop de vlucht.
Een verijdelde ontvluohtiag nit het
Huis van Bewaring.
Alweer heeft, naar de „Tel." meldt,
een gedetineerde in het hms van be
waring beproefd te ontvluchten. De
poging is ditmaal echter mislukt, dank
zij de activiteit van den directeur, den
heer Bierenbroodspot. Deze ontdekte
namelijk bg zijn ronde, die hg te kwart
vóór twee gisternacht deed, dat een
ladder tegen een afdak aan de achter
zijde atond, terwijl een touw hing uit
de cel van den gedetineerde H. Dek
ker, verdacht van de inbraak op het
S'Door deze ontdekking is de ont
snapping mislukt. Onmiddellijk werd
een onderzoek ingesteld door den in
specteur van politie, den heer De
Vries-Hnmel, dooh buitenstaanders, die
I den gedetineer Jen Dekker behulpzaam
moesten zijn bij de voorgenomen ont
snapping, werden niet gevonden.
INDISCH NIEUWS.
Onbillijkheid.
In Mataram komt het verhaal van
I een inlandsehe soldaat, Kartodimedjo,
die na 16 jaren dienst niet tot een
reëngagement werd toegelaten.
I „Uit zijn papieren blijkt, dat hij
in die jaren 1896 tot en met 1902
aan de krggsverrichtingen_op Atjeh
heeft deelgenomen in 1905 was Kar-
tndimedio in de Doesoen- en Dajaks-
lilden, te de jaren 1906,1907 en 1908
1 in de Z. O. afdeeling van Borneo en
van 1910 tot 1912 in de residentie
Timor en Onderhoorigheden, zoodat
dus niet van hem gezegd kan worden,
t dat hij in zgn diensttgd van 189b
1912 een lui lekker leventje geleid
heeft. In 1911 kreeg hij op Timor
straf omdat hij zioh de laxe veroorloofd
had oen pijpje opium te schuiven. Erg
was die straf niet, want hij bleef kor
poraal en hij kreeg iets later immers
de zilveren medaille voor trouwen
dienst.
Na nu gedorende zestien jaren ko
ningin en vaderland trouw en eerlijk
gediend te hebben, weigerde het mi-
litair departement aan korporaal Kar-
todimedjo een reëngagement, omdat
hij niet opiumvrg is, en kreeg hg
ziin paspoort zonder een cent gage-
ment onderstand voor zijne zestien
jaren dienst.
Een door Kartodimedjo aan den
gouverneur-generaal ingediend request
werd eenvoudig van de hand gewezen
en zoo telt nu Java een proletariër
meer, die zestien jaren trouw en eer
lijk in Harer Majesteits leger gediend
heeft en wiens eenige schnld is, dat
hij af en toe opium schoofopium,
dat door gouvernements-arabtenaren
wordt verkocht en waarvan het gou
vernement de voordeden emoocheert.
Maar de groote vraag is na of het
gouvernement wel rechtmatig handelt
door een korporaal met zestien jaren
trouwen dienst een reëngagement te
weigeren, omdat hij niet opiumvrg
is en hem als gevolg daarvan zonder
een cent gagement of onderstand den
kampong in te jagen. Toen d« man
zich zestien jaren geleden als militair
verbond werd hem dat met verteld
of duidelijk gemaakt, maar nu er se
dert een andere opium-politiek wordt
gevolgd, maakt het gouvernement
zoo'n argeloozen Javaan dupe van
den historie.
Wij hebben Kartodimedjo den raad
gegeven zich ter zake tot Hare Ma
jesteit de Koningin te wenden.
GOUDA, 10 Jannari 1913.
Door Burgemeester on Wethouders
van Amsterdam is bij aanbesteding
het leggen van een onderheido gego
ten ijzeren rioolzinker in de Boeren-
wetenng bij de Stadhouderskade en
bijbehoorepde worken te Amsterdam
opgedragen aan den laagsten insohrg-
I ve?, den heer H. J. Nederhorst, alhier
voor f 19.943.
Hedennacht ontdekte de politie een
begin van brand in den sigarenwinkel
van S. in de Groenendaal. Spoedig
werd dit door haar gebluscht. De
eigenaar had een houten kist met si
garen op een petroleumstel te drogen
gezet en daarna het toestel uitgedraaid.
Blijkbaar was toen de kiBt reeds aan
het branden. Door de oplettendheid
van deze agenten werd groot onheil
voorkomen.
Waddlnxveen. Gisteravond wa
ren ten Raadhuize dezer Gemeente
I bijeengekomen de hh. O. Jongenburger,
cementsteenfabrikant, J. Rupke, hout-
warenfabrikant, J. Berghuis, meubel
fabrikant, G. van Lange, papierfabri
kant en A. van Wessem, houthande-
I laar, allen gekozen tot Leden van de
I Kamer van Koophandel en Fabrieken
I in deze gemeente op 22 November jJ.
1 De Burgemeester, door wien de bh.
I waren uitgenoodigd, heette hen wel-
kom en wenschte de hh. geluk met
hunne benoeming, daarbij den wensch
uitende, dat het door hen gevormde
College veel mocht bijdragen tot de
welvaart der industrie van Waddlnx
veen, welke in de laatste jaren zulk
een groote vlucht heeft genomen.
Vervolgens zette spreker in t kort
uiteen den werkkring der Kamer, en
stelde de hh. voor over te gaan tot
het kiezen van een Voorzitter, enz.
hetwelk volgens het Algemeen Regle-
I ment voor de Kamers van K. en h
wordt voorgeschreven.
De heer Jongenburger, dankte na
mens de overige Leden den Barge-
meester voor de door hem getoonde
welwillendheid om de nieuwe Kamer
te installeeren.
Daarop werden benoemd tot Voor-
otter de heer 0. Jongenborger en tot
vice-Voomitter de heer J. Rupke, welke
benoeming door hen werd aangenomen,
waarna de Burgemeester de vergade
ring verliet.
Tot Secretaris werd vervolgens be
noemd de heer Or. J. Spruijt, procu
ratiehouder der N. V. Papierfabriek
De Schoone Haas" v/h. A. W. van
Lange, die inmiddels verklaard heeft
de benoeming aan te nemen. Verder
werden eenige voorloopige werkzaam-
heien geregeld, waarna een Commissie
bestaande uit 2 Leden nl. de hh.
Rupke en Spruijt, werd benoemd tot
het samenstellen van een concept
reglement van orde hetwelk in de
eerstvolgende vergadering in behan
deling zal worden genomen. Deze ver
gadering zal gehouden worden den
20 Januari a.s. des avonds ten 7 /2 ure
in het Raadhuis.
Capelle a. d. IJ*el. Woensdag
8 Jan. 1.1. hield Prof. Dr.L. Knappert
uit Leiden vanwege h<St Hoofdbestuur
der Maatschappij tot Nut van t Alge
meen hier in de oude school voor het
Departement Capelle c.a. een voor
dracht over„Prins Willem van Oranje
en het Kalvinisme".
De spreker begon met het stellen
van twee vragen 1°. Wat was het
Kalvinisme 2». Wie was Prins
Willem? J.
In znn beantwoording van de le
vraag sobetste hij de opkomst der
Hervorming in de Nederlanden, on
geveer een kwart eeuw vóór het Kal
vinisme in deze streken doordrong
en deed daarbij uitkomen het groote
verschil tusschen die eerste Neder
landsohe Hervormden, die slechts vrij
heid vroegen om in stilte God op hqn
wijze te dienen en weinig gevoelder
voor het leerstellige en de georgam
seerde Kalvinisten, die door hun ijveren
voor het dogma dikwijls tot onver
draagzaamheid werden gevoerd en
hoe beide stroomingen als die van de
„rekkeiijken" en die van de „precie-
zen" in de Gereformeerde staatskerk
bleven doorwerken.
Daarna schilderde hij in gloedvolle
taal het edele karakter van den Prins
in zjjn grootschen strgd voor do vrij
heid, die, genie als hij met recht mocht
heeten, door zijn strijd voor verdraag
zaamheid, yer uitblonk boven al zjjn
t\jdgenooten.
In het tweede deel zijner rede be-
wees de spreker uit, tal van brieven,
dagboeken en andere historische he
lheiden, hoe de vrijheidsheld in zijn
edel streven voor volkseenheid en ver
draagzaamheid telkens werd tegenge
werkt door de „preciese" Kalvinisten,
wier voorgangers zooals o. a. Petrus
Dathenus zich zelfs niet ontzagen den
Vader des Vaderlands te smaden, en
te schelden.
De talrijke vergadering volgde den
spreker aanhoudend met de grootste
aandacht en dankte hem bij het einde
met een geestdriftig applans.
Zeker zijn allen huiswaarts gegaan
met de overtuiging, dat zij, die in onze
dagen nog durven beweren, dat Wil
lem van Oranje één was met de Kalvi
nisten, de historie niet kennen of met
deze op zeer gespannen voet staan.
0?OOIhrE!E3Ij"
De Veroveraar. Een
spel in 5 bedrgven door J. A.
Simons-Mees, Kon. Vereeni-
ging „Het Nederlandsch Too-
neef."
Het Nederlandsch Tooneel heeft gis
terenavond in de sociëteit Ons Genoe
gen een stormachtig succes geoogst
met de opvoering van „De Verove;
raar", een succes, zoo verdiend, *dat
wij gaarne mede hulde brengen aan
de hoofdpersonen, van wie één door
den kranigen regisseur werd voorge
steld, en aan het schitterende ensem
ble-spel waardoor deze opvoering is
geworden een buitengewoon genot
van alle aanwezigen en een groote
voldoening voor het gezelschap.
Van af het oogenblik dat het scherm
was opgegaan was er een meeleven
met wat daar op het tooneel gebeurde,
elk woord, elk gebaar werd met ge
spannen aandacht gevolgd en onop-
houdelijk klonk er een lach in de zaal,
eerst door het optreden van de zoo
juist getypeerde goedmoedige oude
tantes, dan door de uitbeelding van
de grommige oude dienstbode, ook
door de eigenaardige gezegden en uit
drukkingen, door lenke zetten en wat
si meer. Er zat een levendigheid in,
die zonder ophouden de belangstelling
deed gaande houden en deed verlan
gen naar wat verder komen zou. Aan
de handeling haperde niemendal, het
spel was steeds even vlot en geani
meerd.
Wat het Nederlandsch Tooneel in
de abonnementsvoorstellingen in de
zen winter hier heeft gegeven, kan
niet in de schaduw staan van wat
„De Veroveraar" heeft geboden. De
spelqualiteiten, van het gezelschap
in het algemeen, maar van mevr.
Greta Lobo-Brakensiek, den heer L.
H. Chrispijn en mevr. Christine Pool
man in het bijzonder, kunnen, wat deze
opvoering aangaat, niet hoog genoeg
worden geroemd.
Indien wg den inhoud van dittoo-
neelspel in het kort resumeeren, komt
deze hierop neerIn het milieu van
twee vrome ongetrouwde tantes en een
oom van gevorderden leeftijd woont
Atie van Woelen de verloofde van
den neef der familie, Willem v. d.
Bank. Dit meisje beweegt zich in den
zelfden kring der familie en houdt
zich bezig met toynbee-werk en an
deren arbeid van philantropischen aard.
Haar verloofde is een jonge man, van
serieuze levensopvatting, die in studie
zijn genot vindt. De verhouding tus
schen de beide verloofden is eerst een
en al zon. Door de komst echter van
Willem's halfbroer Frederik, die het
leven van een geheel andere zqde
beziet, komt Atie langzamerhand tot
de overtuiging dat haar levenswijze
niet dio is, waaraan zij behoefte heeft.
Haar levenslustige natuur kom', boven,
en hoe zij tracht zich te plooien in
den ouden sleur, zij kan niet meer.
Zij is niet meer het puriteinsche
meisje, dat zich in schuchterheid wil
geven aan den man, voor wien zij
achting voelt wel is waar, maar die
den drang naar liefde, naar het volle
levensgeluk niet kan bevredigen. Hij,
verstandelijke hoogstaande man be
grijpt haar niet; Frederik is de man,
dio haar dat leven kan gevenhij
verovert haar en zij verbreekt de ver
loving met Willem.
De levensbeschouwing die Frederik
huldigt wordt helder weergegeven in
de alleraardigste tooneelen van zijn
thuiskomst uit Parijs en zijn eerste
ontmoeting met de tantes na zijn
avontuur te Parijs, zijn amusante tea,
waarbij zijn buitengewone galanterie
en spot zoo magnifiek tot uiting komt,
andere tooneelen geven danrontegon
weer, dat hij, ondanks zijn leven als
bon-vivant, toch is een kerel met een
goede inborst.
Wanneer we deze opvoering naar
de juiste waarde zouaen willen be
spreken, dan zouden wij in elk too-
neeltje zeer veel kunnen vinden, dat
getuigt van grooten geest, van fijne
ironie, van schoonheid en grootheid,
en van een weergavo daarvan, die
alleen werkelijke kunstenaars vermo
gen te g§ven. Wij zouden dan zoovele
namen moeten vermelden als het pro
gramma aangaf. Volstaan wij daarom
met de mededeeling dat de drie hoofd
personen met bloemen en lauwerkrans
werden gehuldigd en in hen het ge
heele gezelschap voor deze inderdaad
zoo voortreffelijke opvoering.
Wanneer straks het Nederlandsch
Tooneel weer hier voor het voetlicht
zal komen, dan hopen wij gaarne dat
hun keuze van stuk en hun spel zoo
moge zijn, als hetgeen we gisteren
avond mochten genieten.
bezoekers Jten zeerste aan zich zou
verplichten.
Ik bedoel „Het Café'tje".
Dit allergeestigste blijspel van Tris
tan Bernard werd alleen in Amster
dam meer dan 100 maal voor stamp
volle zalen vertoond en verdient dit
Bucces in alle opzichten.
De blijspelen waarop wij hier ge
woonlijk worden vergast zjjn inder
daad gewoonlijk heol goed doch
bijna zonder uitzondering producten
van Duitschen geest. Dit is misschien
goed gezien van liet Bestuur, want
helaas niet altijd zijn de Fransche blij
spelen van dien aard dat zij door ieder
een kunnen wordon genoten.
Vandaar dat het ae bewonderaars
van den Franschen geest angenaam
moet stemmen nu eens te kunnen
wijzen op een Franach blijspel, dat in
geestigheid moeilijkheid te evenaren is
en waarin het gewone recept der Fran
sche schrijvers „echtbreuk14 niet voor
komt, en dat een degelijke strekking
heeft, immers het vindt zijn ontknoo
ping in het huwelijk volgens de gang
bare mortal.
Zie meneer de Redacteur, indien het
Bestuur der Sociëteit tot een opvoe
ring daarvan nog eens besluiten kon,
dan zou het zeker behalve onze
groote dankbaarheid nog het succes
'hebben van een uitverkocht huis bo
vendien, dat wij het gaarne garan
deeren.
Een, namens vele, getrouwe
comediebezoekers.
Onte lirlllusirrrrilr Werkbladen.
Voetbal.
Programma voor Zondag a. s.
L» V. V.Spprtman te Leiden.
Fortune—V. F. C. te Vlaardingen
Goudsche Voetbalbond.
l,t# kl. AlphenGouda, J. M. Har-
deman.
T. O. P.—Volksw. G. J. E. v. Kasteel.
2de kl. Olympia III—Moordrecht,
J. Plasmeijer.
Gouda IIWoerden II, A. Hm-
bregtse.
3d" kl. Volksw. G. II—De Struis II,
Th. Brans.
In de l,t# -kl. van den Goudschen
Voetbalbond gaat Gouda I op bezoek
naar Alphen en zal daar haar beste
beentje wel moeten voorzetten. Inde
I Winterdijk ontvangt T. O. P. Volksw.
G. en zal zeker wel overwinnaar zijn.
Op het Sportterrein speelt Olympia
III tegeji Moordrecht en Gouda II in
I de IJssellaan tegen Woerden II, ter
wijl De Struis II aan den Rotterd.
1 Dqk tegen Volksw. G. II uitkomt.
Korfbal.
De G. K. C. „Swift" gaat Zondag
op bezoek bij O. K. K. te Dordrecht.
INGEZONDEN.
Buiten verantwoordelijkheid der Red.
Meneer de Redacteur
I Nog onder den indruk van den schit
terenden avond, die het Bestuur der
Sociëteit „Ons Genoegen" ons gisteren
door de opvoering van „de Veroveraar
I heeft doen genieten, waag ik het om
langs dezen weg de aandacht van dat
Bestuur te vestigen op een ander stak
j met welke opvoering het de comedie.
De Prins opent met een foto naar
een schilderij van Mevr. do Marees van
Swinderen en geeft verder foto's en
artikelen van een patroonscursus in
schilderen te Groningen, de a s. ten
toonstelling op scheepvaartgebied te
Amsterdam, de nieuwjaarsparade te
Berlijn, de conferentie te Londen, een
monument te Paramaribo, uit schouw
burg en concertzaal, personalia, kro
niek van de week, enz.
De Wereldkroniek opent met het
portret van Von Kiderlen Wkchterti
en vervolgt verder met foto'B en arti
kelen van de Vereen, voor Paedago
giek te Utrecht, een reuzen-seismo
graaf, de Hoek van Holland, de thee-
hybrideroos „Dora van Tets", de vlie
genier Garros, kustschilderwerken,
personalia, De Kromhout-motoren-fa
briek, caricaturen, enz.
Uei-ichten
TWEEDE KAMER.
Vergadering van heden.
Geopend11.05 ure.
Voorzitterde heer van Nispen.
Oorlogsbegrooting 1913.
De heer Duymaer van Twist
(a.r.) zette znn gisteravond afgebroken
rede voort. Spr. begreep niet waarom
het 6e bataljon infanterie in vredestijd
op oorlogssterkte gehouden werd. Eén
beroepsluitenant op iedere compagnie
was te weinig, zoolang niet beschikt
wordt over meer en beter geschoold
reserve-officieren-personeel. Bij mobi
lisatie zou het bedenkelijke van dit
systeem blijken.
Wat de oorlogsbegrooting betreft,
spr. geloofde dat de begrooting steeds
zal stijgen. Daarom drong hij aan op
zuinigheid.
Bq de bespreking van de militaire
luchtvaart gaf spr. als zijn oordeel te
kennen, dat alleen vrgwilligers voor
deze afdeeling moeten worden aan
genomen. De minister dwinge niemand
bij de luchtvaart dienst te doen. Voorts
achtte spr. een viiegafdeeling te duur
in vergelijking met het nut.
Ten aanzien van de herhalingsoefe
ningen vroeg spr. of het niet mogelijk
was deze in het voorjaar in plaats van
in den zomer te houden.
De heer Van Vljjmen (r. k.)
achtte de thans voorgestelde reorga
nisatie de best aangewezen weg, daar
deze het meest de gevolgen van den
te korten oefeningstijd wegneemt.
Niet langer moet worden voortge
gaan met inkrimping van het beroeps
kader, een volksleger had spr.'s sym
pathie volstrekt niet. Feitelijk is het
niet anders dan de herstelling van de
uitgestorven schutterij. (Hilariteit).
De heer van K a r n e b e e k (v. 1.)
had een gunstigen indruk gekregen
van de begrooting van dozen minis
ter. Het verheugde spr. dat le minister
het belang van een snelle en vlotte
mobilisatie op het oog heeft.
Tenslotte besprak spr. enkele be
zwaren door den heer Duymaer van
Twist tegen het stelsel van den mi
nister gemfcakt. -
De heer Merchant (v.d.) fceide
dat het eigenlijk untteloo© was het
woord te voeren omdat toch alles wat
de Minister voorstelt wordt aange
nomen.
Het eenige beginsel dat derechter-
zyde heeft is geld uitgeven.
In de narste toekomst zal de be
grooting tot 40 millioen stijgen.
(De vergadering duurt voort.)
De transport-diefstal.
Londen, 9 Jan. De Times zegt dat
de stukken lood, die in de plaats van
de gouden ponden sterling waren
gedaan, die gestolen werden, zooals
wij dezer dagen meldden, goanalyseerd
zijn. Gebleken is dat het lood is dat
zelden in Engeland wordt gebruikt.
De diefstallen zullen dus wel op het
vasteland geschied zijn.
De Daily News meldt dat ten ge
volge van de groote verliezen bjj trans-
Ïortassuranties de assuradeurs van de
Joyd besloten hebben de promie met
100 procent te verhoogen.
Vorstelijk huweljjk.
Saybhisch, 9 Jan. Het huwelijk
van de aartshertogin Eleonore, dochter
van de aartshertogin Charles-Etienne,
met luitenant Flors heeft heden plaats
gehad.
In Marokko.
Magadoh, 8 Jan. De kolonne Krief
heoft met geweervuur eenige troepen
Marokkanen verdreven. Het kanon
bulderde eenige uren lang in de rich
ting waar de kolonne Guegdon ope
reert.
Tragisch.
Toen de dochter van een Hongaar
schen minister van Handel en Nijver
heid bij haar familie te Gros Zwardein
logeerend, op haar kamer kwam, vond
zij daar een revolver liggen. Deze op
nemend, ging het schot af, met het
noodlottig gevolg dat zij doodelijk
getroffen werd. Eenige oogenblikken
later gaf zij den geest.
De vredesonderhandelingen.
Parijs, 10 Jan. De „Figaro" ver
neemt uit Londen dat de gezanten-
reünie een formule heoft gevonden,
die in staat zou stellen de vredescon
ferentie weldra te hervatten.
Vorig.
koer».
koer. r.a
heden-
78»/,,
78'/,
86'/,
86'/,
62'/,
100',
100'/,,
87'/,
87»/,,
91'/,,
91'/,
87>/„
93'/,
86'/,
46»/,
104'/,,
104'/,
84'/,
89",
59»/,
69'/,
Bij de grensplaats Bocholt is de 60-
I jarige vrouw Deiters, uit Hoxfeld, bjj
het gaan over de rails door een troin
gegrepen en vermorseld. Haar mis-
j vormd lijk vond men op de rails.
Een record.
De Duitsche vliegenier Luble, die
zich met zijn aéroplane in Zuid-Ame-
rika bovondt, is het gelukt de Rio de
la Plata over te vliegen. Na een vlucht
van 2Vi uar over zee d0
vliegenier te Montevideo.
Groote diefstal.
De bladen geven verhalen van de
diefstal van een kistje waarin 5000
pond sterling op transport tusschen
Berlijn én Hamburg waar het aan
boord van het stoomschip Cape Blanca
gebracht moest worden met bestem
ming naar Rio de Janeiro.
In kringen van assuradeurs zegt
men dat in den laatsten lijd horhanl-
delijk dergolijko soort diefstallen voor
komt, nu eens iets grooter dan weer
iets kleiner. Men is voornemens de
premies van vervoer-verzekering te
verhoogen.
BURGERLIJK K STAND.
HAASTRECHT.
GEBOREN: Elizabeth ouders A.
Steenbergen en G- van der Kwast.
Albertba Agatha, ouders N. Mulder
en J. J. Pot. Adam, ouders W.
Vergeer en P. M. Hegneman.-
GEHUWDM Tollenaar en G.
Graaf. G. Duohemih te Nienw
Beijerland en N. K. Kila.
OVERLEDENJ. L. van den Berg
j. wod C. Vugk. C. Vreeswgk
45 j. echtg. C. Straathof.
VLIST.
GEBOREN: Aaltje, ouders W. N.
Oskam en C. Schouten. Gerardus
Adrianus, ouders A. Faaij en A. Lom*
pier. Teunis Antoon, ouders J
van Dam en J. M. de Joog. Mar-
faretha Cornelia, ouder# J. van der
tok en M. de Koning.
ONDERTROUWD: G. Visch te
Harderwgk en G. P. van Dam.
REEUWIJK.
GEBORENJacoba Adriana, ouders
H. Blonk ën B. Hofman.
OVERLEDENB. van Egl, 6 w.
H. Hart, wed. van A. van Egk,
34 jaar.
van het Koninklnk Meteriologisch
Instituut te DE BILDT.
Hoogste barometerstand 782.6 te
Hernosand, laagste stand 744.5 te Vest
manver.
Verwachting tot den volgenden dag:
Matige tot krachtige zuidoostelijke
tot oostelnke wind, betrokken tot
zwaarbewolkt, waarschijnlijk droog
weer, temperatuur om het vriespunt.
TAN DEN
Kl I ecu n nan de I le uis tfrdaui
10 JAN, 1913.
Stastsleeiiiiiceii
Ned. Cert. Werkelijke
Schuld 8 pet.
Oostenr. Belastingvrjje
Kronenrente 4 pet.
Port. Obl. 3do Serie
Amort. Schuld 3 pet.
Russische Obl. 1906
5 pet.
Id. Obl. (Gr. Russischo
Spw.inij.) 1898 4 pet.
ld. Obl. (Nicolai Spoor
weg) 1867-69 4 pot.
ld Obligatie 6e Emis
sie 4 pet
Japan. Obl. 1899 4 pet.
Mexico Afl. Binnenland
Obl. 5 pet.
Brazilië. Funding Lee
ning 5 pet.
d. Obl. 1889 4 pet.
Venezuela Dipl. Schuld
1906 8 pet.
Hunk en frwliei-lust»
iliur**M
Ned. Bankaandeelen
InduUr «inlei iiriutiise»
American Car Foun
dry Comp. C. v. A.
ld.Smelting A Refining
Co. Cert. v. Aand.
Anglo American Tele
graph Cy. Cert. v. A.
U. S. Steel Corp. Cert,.
v. Gew. Aand.
Ii«l Cretllei Instelt cm
Cultuur Ottderueiulurru
Handels ver. „Amster
dam" Aand.
Jav. Cultuur Mij. Aand.
Ned. Handel-Mij. C.v.A
MUuIm»uu MUcn.
Ketahoon" Mjjnbouw
Mjj. Gew. Aand.
Redjang Lebong, Mijn
bouw Mjj. Aand.
Great Cobar Aand.
PetrAleum-OiKleru
Dortsche Petroleum In
dustrie Mij. Gew. A.
KonNed. Mijtot Expl.
v. Petr. Bronn. C.v.A
.Shell" The Transp. A
Trad Cy. v. G. A
Scheepvaart Hueii.
Ned.-Am. Stoomvaart-
Mjj. Aand.
Stoom vaart-Mjj. „Zee
land" Preferente A.
Int. Mercantile Marine
Cy. afgest. Pref. A.
m a k -Oiidemetu lus en
Bindjey Tabak Mij. A.
Ill «er sen
Max-tfel Land Gpant
Cert. v. Aand.
Peruvian Corporation
Lim. Cert. v. Aand.
Spoerwecea.
Holl. IJzeren Spoor-
wegmij. Aand.
Mjj. t. Expl. v. Staats
spoorwegen Aand.
Zuid-Italiaan. Spwmij.
Serie A-H Obl. 3 pet.
W arschau-W eenen
Spoorwogmij. Aand.
dito dito Act. do Jouiss.
Amerika. Atchison Alg.
Hypb. Obl. 4 Dot.
Erie Spoorweg-Mjj.
Gew. Aand.
Union Pacific Railroad
Cy. Cert. v. gew. A
Wabash Gew. Ajand.
Preiuie'eenlnreu.
Amsterdam Aand. 3 pet
Hongarjje. Thei *-Re-
gulirungs-G es. 4 pet.
GELDKOERS.
Prolongatie 33 pCt.
Nat. Staatsf. luier, Buitenl. stii,
Mjjnen vast, Tramwaarden stil. Ame
rikanen kalm, Petroleum lager, Ta
bakken willig, Culturen lager, Rubbers
nagenoeg prjjshoudend.
III 1 I». Ill
55»/,
65',,
72
72'/,
26'/,
26'/,
69'/,
69'/,
188
188
277
274
189'/,
9'/,
9'/.
206
205
87'/,
89'/,
171'/,
173
569'/,
526
193
99'/,
5
91'/,
3'/,
11'/,
667'/,
194
4"/u
90»/,
88'/,
88'/,
95
96
63'/,
63'/,
186'/,
86'/,
97'/,
97'/,
32'/,
32'/,
162'/,
4'/,
162»/,
4'/,
102'/
148'/,' 14i>