EISEL
P
HTS,
handel;
adres:
8. Gouda
ITEIT IN
en Heeren
nekhandel.
O. Alter
e Gracht 269*
HAAG,
1STEWAAR-
ragen
lameskleeding.
;le of gedeelten
Courant
IE SEWETENLOOZE.
\'o. 12080.
Vrijdag 24 Januari 1913.
51e Jaargang.
en
klillISCEVIlG*
Sixiterxlaxid..
Buitenlandsch Nieuws.
tTS-A-
FEUILLETON.
7ed.E. ALTER
ezx voor G-QU-d.su en Oxö-stx®3iE®aa-
Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen.
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
S(
heeft
»n de stad aan huis
(Wordt vervolgd.)
km&n Zn., Gouda-
N-QUELL.E
RONWATER
1DEN OP REKENING
TERUGGAAF VERGOED
I A 15 CT.
I. v. BIEST.
Ing.
ye aflevering.
i Réunie“, 8 uur,
r Vrouwenkiesrecht
ik van Eeden
nwy geregeld tijdig
gen ontvangen van
certen, vermakelgk
deze dan in onze
en.
Duitschlamd.
Naar de N. R. Crt. meldt is men
vergoed.
Ulfen ADRES.
bracht 269*,
HAAG.
Het vrouwenkiesrecht in Engeland.
In aansluiting met ons overzicht
van gisteren willen we thans nagaan
welke de kansen van een eventueel
ontwerp zyn. In een onderhoud, dat
de ministers Sir Edward Grey en Lloyd
George hadden met afgevaardigden
van de arbeidsters uit alle deelen van
het land zei de laatstgenoemde minis
ter dat hg voor het amendement Grey
zou stemmen en tevens sprak hij het
gerucht tegen, dat bij mogelijke aan
neming van dit amendement één of
meer ministers zouden aftreden. Uit
naam van het geheele ministerie kon
hij verklaren, dat wanneer eenig amen
dement inhoudende het vrouwenkies
recht werd aangenomen, de regeering
dit amendement werkelijk zal aanvaar*
den als oen bestanddeel van de wet;
ook met vrouwenkiesrecht zal de wet
worden doorgezet.
Intusschen ziet blykbaar de regee
ring zelf ook klippen, althans de pan*
lementaire medewerker van deTimea
weet mee te deelen, dat de regeering
het geheele wetsontwerp zal intrekken,
wanneer Grey's amendement om het
woord mannelijke te schrappen, ver
worpen wordt. In dat geval zou de
regeering het wetsontwerp steunen,
dat ingediend is door Harold Baker,'
bedoelende het meervoudig stemrecht
af te schaffen. De Daily Chronicle
weet hetzelfde te vertellen en conclu
deert alvast, dat hej er voor het vrou
wenkiesrecht slecht uitziet, tenzg het
amendement Grey met een flinke meer
derheid van byv. een 60-tal stemmen
wordt aangenomen.
Welke zijn nu de bezwaren, die ver
schillende tegenstanders hebben tegen
het toekennen van kiesrecht aan vrou
wen? In de eerste plaats heeft het
militante optreden der suffragettes ver
schillende vroegere voorstanders be
keerd en gemaakt tot tegenstanders.
In de tweede plaats beweren de tegen
standers, waaronder ministerieelen, ja
zelfs ministers in persoon, dat deze
regeering het recht niet heeft met een
desbetreffende wet voor den dag te
komen, omdat het volk bij de stembus
daar nooit over is geraadpleegd en
de afgevaardigden die voor willen
stemmen in deze niet kunnen zeggen
een mandaat van de kiezers te heb
ben. In de derde plaats zullen ver
schillende voorstanders van vrouwen
kiesrecht per slot van rekening toch
het kiesrecht aan de vrouw onthou
den, omdat zij de wet in haar geheel
niet willen aanvaarden.
Laten wy dit punt even nader toe
lichten. We beginnen by het laatste.
Onder de voorstanders van vrouwen
kiesrecht behooren ook Balfour en
verschillende andere unionisten. By
de eindstemming overde kieswet
stemmen zij echter tegen omdat in
hetzelfde ontwerp het meervoudig
kiesrecht wordt afgeschaft.
Over het samengaan van Balfour
c.s. en verschillenae liberalen laten
zich dan ook da tegenstanders van
vrouwenkiesrecht zeer spottend uit.
lenoegenu, 73/< uur,
te Ensemble, Eva,
eisje.
Genoegen”, 8 uur.
v. „Excelsior”.
„Hollandiau, 7*/, u.,
ed. Zionistenbond,
J. Vos, Amsterdam.
oncordiaw, 8 uur,
ag vereen. „Goudau.
v- en Woningtoez.,
Onderstandscomm
haakbord”, 81/* uur,
ig Vrijzinnige Stu-
^andaclub.
umonie”, uur,
)n. Ned. Bond van
lieren, Afd. Gouda.
Genoegen11, 8 uur,
uitsteken boven de oude inrichting.
Het uiterlijk van het nieuwe gebouw
dat eenvoud en soberheid uitdrukt,
zal ongetwijfeld de oude sociëteits
gebouwen in het niet doen zinken en
deze langzamerhand een wenk geven,
om, wanneer het mogelijk zou kunnen
zijn, ook daar den nieuwen tijd zijn
licht te doen schenen.
Indien wij den uiterlijken vorm van
dit schouwburggebouw thans verder
buiten bespreking laten, totdat dit
gereed zal zijn, omdat het afgewerkt
gebouw zeer zeker een voornameren
indruk zal maken dan de teekening
vermag te geven, wijl daarop alle
kleur ontbreekt, maar ons tot het in
wendige daarvan bepalen, dan valt
het direct op hoe deze schouwburg
zich onderscheidt van de meeste der
gelijke inrichtingen door de geheel
andere wijze, waarop de schikking der
zaal is getroffen. In do meeste schouw
burgzalen toch is de plaatsindeeling
zoodanig, dat menige bezoeker der zij-
balcons en gaanderijen nu juist niet
op een zitplaats kan bogen, vanwaar
de handelingen op het tooneel goed
zijn te volgen. En de plaatsen zijn
des te slechter, naarmate zij dichter
bij den tooneelwand zijn gelegen. De
loges vlak naast het tooneel, in de
meeste gevallen de voornaamste plaat
sen in schouwburgen, gaan bovendien
nog mank aan het euvel, dat bij een
groot voortooneel de acteurs moer op
den rug worden gezien dan in hot
gezicht, hetwelk niet bevorderlijk kan
zijn om van de vertooning een goe
den indruk te krijgen.
Al deze bezwaren, die als werke
lijke fouten bij de bestaande schouw
burgen worden aangetroffen, zijn bij
dezen nieuwen schouwburg onder
vangen. De indeeling der zaal is zoo
danig kunnen worden ontworpen, dat
van elke plaats, waar ook, het tooneel
kan worden overzien, zonder dat men
zich in allerlei bochten behoeft te
wringen. Het was daarvoor noodig
geen zijbalcons en loges terzijde van
het tooneel aan te brengen, doch de zit
plaatsen zoodanigte ontwerpen datdeze
allen, zoowel van de zaal als van het
balcon, loodrecht staan op het midden
van den achterwand van het tooneel.
Zooals gezegd wordt deze schouw
burg aangebouwd aan de zaal „Kunst-’
min”, welke zaal dan zal dienen als
foyer, welke door middel van een
corridor, die gemaakt wordt ter
plaatse waar thans, links van het
tooneel, kleedkamers zijn, met den
De Nieuwe Schouwburg
te Gouda.
De plannen voor den nieuwen
Schouwburg van de Sociëteit „Ons
Genoegen” zijn thans vastgesteld en
zullen weldra weldra werkelijkheid zijn.
De indruk, welke de teekeningen
van dit gebouw en de inrichting daar
van heeft gewekt, kon, na de toelich
ting, welke ons door den architect, den
heer H. J. Nederhorst Jr. mede namens
zijn mede-ontwerper, den heer W. Stok
uit Rotterdam werd gegeven, niet
twijfelachtig zijn. Wij verheugen ons
er over. De ontwerpers hebben in deze
wellicht een niet gemakkelijke, in ver
band met de verschillende omstandig
heden, waarmede moest worden reke
ning gehouden, maar toch zeer zeker
een dankbare taak gehad.
De toestand van de schouwburgzaal
„Kunstmin” en de tooneelinrichting is
geheel verouderd de zaal is door zijn
inrichting met te breede zijbalcons
voor tooneelopvoeringen vrijwel geheel
ongeschikt; de aanbhk allerminst ge
zellig; het tooneel biedt niet voldoende
ruimte tot het opvoeren van verschil-
lende’stukken; wat de techniek betreft,
er wordt geroeid met de riemen die
men heeft; het aantal kleedkamers is
veel te gering, en zoo zijn er meerdere
zaken die het dringend noodig maak
ten dat een tooneelinrichting zou ko
men, zooals die in dezen tijd behoort
te zijn.
Welnu, deze toestand zal weldra
plaats maken voor' een, die heel an
ders en veel beter zal zyn. Het komt
on» voor dat de nieuwe schouwburg,
welke zal worden aangebouwd aan de
zaal „Kunstmin” uiterlijk zoowel als
van binnen in zeer gunstigen zin zal
De BURGEMEESTER van GOUDA
brengt bij deze ter kennis van de belanf-
hebbenden, dat door den Heer Directeur
der Directe Belastingen enz. te Utrecht op
den aaenJanuari 1913 executoir is verklaard,
het Kohier No, 1 der Grond belasting
dienst 1913.
Dat voormeld Kohier ter invordering
is gesteld in handen van den Heer Ontvan
ger, dat ieder, die daarop voorkomt, ver
plicht is zijnen aanslag op den bij de Wet
bepaalden voet te voldoen en dat heden in
gaat de termijn van zes weken binnen welke
de reclatnes behooren te worden ingediend
Gouda, den 24 Januari 1913.
De Burgemeester voornoemd,
R. L. MARTENS.
1 t s
VAN DANTZIG,
v. d. HOOGEN.
Gez. v. ABS-
9)
Een man met een mager gezicht,
die bijna al» een heer gekleed was en
reeds een tijd lang bij den ingang van
het station gestaan en de reizigers ge-
gemonsterd bad, trad op haar toe, tikte
aan zijn hoed en vroeg naar haar ver
driet.
Zoekt n een onderkomen Bij
nette menachen vroeg hij, waarbij
het sigareneindje in zijn mond heen een volkomen vreeman nmrnevan
M wwr schoof. Ik kan n een nette haar nam. Zr, overwoog de zaak da-
ÏME*- Wacht u slechU erm oogenbid.
Kom dan gauw mee I Ik zal u helpen
dragen, het ia niet ver.
Het wat een van die oplichters, die
bij de stations loopen en onder het
masker van vriendelijkheid aangeko
men provinciemeisjes naderen om ze
naar liederiijke menschen te brengen,
W ze volkomen uitgeschud worden
en steeds verplichting blij ven houden,
totdat de vertwijfeling haar op slechte
wegen brengt. Deze had het slechts
op den koffer voorzien, want Anna’s
reinheid, die een zekeren welstand ver
ried, had hem daartoe verlokt. Zoo
wilde hij haar eerst in een andere straat
voeren, om haar met een bekende list
met een boodschap naar een huis te
zenden en er dan snel met den koffer
van door te gaan. Dikwijls diende er
ook een hoekhuis met twee uitgangen
toe, waarvoor men het meisje wachten
liet, onder voorwendsel, de zaken spoe
dig in goede handen te geven, waar
mee men echter slechts beoogde in
een andere straat te verdwijnen.
Anna koesterde geen wantrouwen,
zij vond het integendeel prettig, dat
een volkomen vreemde notitie van
GOUDSCHE COURANT.
PRIJS VAN HET ABONNEMENT: PRIJS DER ADVERTENTIÉN^
Per kwartaalf 1.25 Van 15 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Idem franco per post,150 f Elke regel meer .0.10
Met Geïllustreerd Zondagsblad 1.50 By drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Idem franco per post ,1.90 (f -ww Dienstaanbiedingen per plaatsing van 15 regels f0 35 bij vooruit-
Abonnemenlen worden dagelyks aangenomen aah ons BureauLange JL betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 25 per regel
Tiendeweg 64, by onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren Groote letters en randen naar plaatsruimte.
hij zich bedacht, niet uit gewetens
wroeging, maar uit verstandciykeover-
weging. Hij moest zich niet bij haar
verdacht maken en bovendien kon zij
hem nog van nut zyn bij zijn eerste
pogingen tot grootheid. Teruggekeerd
vond hy haar in dezelfde houding,
angstig wachtend naar hom uitziende.
En dadelijk zei hij bemoedigend, dat
hij den buidel slechts in de wachtka
mer van het laatste station verloren
kon hebben.
Je kunt er zeker van zyn, het
kan daar Alleen geweest zijn. Ik ben
ongelukkig, diep ongelukkig. Het is
verschrikkelijk Maar wat is er aan
te doen I
Het waren precies dezelfde woorden,
die hij zich ingeprent en die Dolinsky
hem afgeluisterd had. En nu liet hij
er ook de armbewegingen op volgen
en deed als een wanhopige, die zich
nauwelijks over iets kan heenzetten.
Toen probeerde hij haar met de ge
dachte te troosten, dat men dadelijk
naar het bewuste station zou telégra-
feeren en dat men hem den raad ge
geven had, zelf daarheen te reizen, om
op die plaats te zoeken. Zoodra de
eerste'' trein ging wilde hij er heen rei-
Zen, eerst echter het antwoord op het
Station af wachten.
Bedroefd schudde zij het hoofd,
schouwburg wordt verbonden.
Indien wij het gebouw van binnen
gaan bezien, dan komen wij door de
entrée, die aan de tuinzijde vlak naast
het oude gebouw zal komen, in een
vestibule met een toegang aan de
voorzyde en twee toegangen ter zijden
van de eerste, welke in hoofdzaak
moet dienen voor de bezoekers, die
per rijtuig komen. Boven deze toe
gangen is een marquise aangebracht.
Joor de tochtdeuren betreden wij een
groote hal, waarin een ruime garde
robe, het bureau en waar een klein
buffet is geplaatst voor de bezoekers
der galerij. Ook is daar de hoofdtrap,
terwijl tegenover de vestibule een paar
toiletten zijn gelegen. Deze hal is door
de hiervoor genoemde corridor ver
bonden met den foyer. De hoofdtrap,
welke uit twee armen bestaat, voert
met 17 optreden naar den corridor op
de eerste verdieping. Deze corridor,
aan welks beide uiteinden de trappen
huizen zich bevinden, staat in directe
verbinding met de zaal.
De zaal is ingedeeld in stalles, par
ket, zij- en frontloges. In het midden
der zaal is een gang, ter weerszyden
waarvan de stalles- en parketplaatsen
zijn gelegen, terwijl de zij- en froht-
loges afzonderlyk van lit den corridor
zijn te bereiken.
De tweede verdieping bestaat uit een
schuin oplooponde plij^at van gewapend
beton on bevat 6 ryefi balcon- on 6
rijen amphitheater plaatten.
De derde verdieping bestaat even
eens uit een schuin oplooponde plaat
van gewapend beton ei bevat 8 rijen
galerijplaatsen.
In do zaal zijn geprojecteerd voor
stalles 76 plaatsen, parterre 90, zijloge
34 en front loge 92 plak sen. De eerste
galerij biedt ruimte vo»r 378 zitplaat
sen, terwijl op de twejde galery c.a.
200 plaatsen zullen wefden gemaakt.
Naar berekening zal tet totaal aantal
zitplaatsen ongeveer bedragen.
Het ligt in do bedéling dat voor
alle zitplaatsen klapstolen zullen wor
den gebruikt, behalve 'oor de tweede
galerij, waar banken zullen komen.
Groote boogvensters en een paar
electrische ventilators^ zorgen voor
1. voldoende ventilatie. Jet ligt in de
bedoeling de vensters tan schuifgor-
dijnen te voorzien, wat-door zeer ze
ker wordt bijgedragen verhooging
van het décor.
Nooduitgangen bevinden zich aan
de tooneelzijden der ^al, één op de
gang langs de kleedkamers, één op de
baar voor zijn, riep z| hern nog na,
want op dat oogenbli^steide zij zich
reeds voor, wat zij doelzou, wanneer
de bruiloft uitgesteld noest worden.
Ondertusschen liep Gizer het perron
op en neer en zocht ni* het verloren
geld. Ook in den ooup44e klasse liet
hy zich door den conduteur brengen,
daar de trein nog op dzelfde plaats
stond. Anna had hemknnen nagasn
en dus moest hij voorzistig zijn. In
wendig lachte hij zich 4f uit, maar
het gaf hem een zeker voldoening
geheel de rol van een ooneelspeler
te volgen, die weet, dat des toch ver
dicht is. Toen hij bij deutationschef
aangifte van het vermistead gedaan,
stond hy te overleggen, »f hij Anna
Schimann dadelijk zou Wlaten, zich
voor altijd aan haar oo^n zou ont
trekken, Eens moest liet r toch van
komen, want nooit zou aopzijntoe-
komstigen levensweg pasm, daarover
was hij het sedert lang nt zich zelf
eens. Hij droomde van eeLeschaafde
vrouw, uit zoogenaamde g«de familie,
die hem rijkdom en defti* bloedver-
wanten zou aanbrengen, fc groot en
statig moest ze zijn, een vaa|ie schoon
heden, zooals hy le romans
kende.
Reeds dreef de durel hem ertoe
den anderen uitgang dtteg~ui, <wn
verloofde zal dadelijk komen. Wij kun
nen er mieschien gebruik van maken.
Wat verloofde Ah
Onaangenaam verrast keek hij om
zich heen.
Wat is hij
Een flink man, gaf zij ten ant-
woord.
Nu, dan zal ik dadelyk weer
hier zyn, zei hy en ging opvallend
vlug weg.
Vergeet het niet, ik zal er u dank-
■rkrijgbaar aan
want zij geloofde niet aan het terug
vinden.
Het zal alles wel vergeefs zijn,
dat voorzie ik wel, zei ze zachtjes
onder tranen.
En daar hij wist dat zij gelijk had,
zweeg hij en knikte even vertwijfeld.
Op den hoek der straat stond een
„Logement voor vreemdelingen”, zoo
als het zwart op wit te lezen stond.
„Logement zur Heimat” prijkte daar
boven, vuil-verguld op een verweerd
schild. Daarheen richtten beiden hun
schreden, want dadelijk had Gliser
bekend, dat hij onderweg een der goud
stukken gewisseld had en het grootste
gedeelte er van nog bezat.
Dat was haar een pak van het hart,
daar nu de zorg voor den volgenden
dag en den aanstaanden nacht althans
verdween. In de mand waren nog ge
noeg eetwaren en zoo konden zij dus
op dit punt gerust zijn.
De vloer van het logement was nat
van de gesmolten sneeuw, die men er
in geloopen had en die ook sporen
had achtergelaten op de treden van
de oude houten trap, die naar boven
voerde.
eerste verdieping van het magazijn,
welke onmiddelijK in verbinding staan
met het tooneel, en op de tweede ver
dieping, ter weerszijden van het balcon.
Do ruimte tusschen het nieuwe en
het oude gebouw wordt als magazijn
ingericht.
Ter linkerzijde van het gebouw
komen het tooneel, voortooneel en
verdiept orkest, voorts 16 kleedkamers
en onder en naast het tooneel de
magazijnen. Boven het tooneel op een
hoogte van 14 Meter is de z.g. snoer-
zolder, terwyl achter het tooneel een
kamertje is uitgebouwd voor e. v.
bioscoopvoorstellingen.
De tooneelopening is 10 M. breed
en 7 M. hoog, het tooneel binnenwerks
10.23 M. breed en 14.34 M. lang. De
zaal is van binnen 17 M. breed en
18.67 M. lang. Het geheele gebouw
beslaat behalve de 6 M. breede tua-
schenruimte een totaal oppervlakte van
590 M.2 en heeft een inhoud van
11000 M.3
De schouwburg zal worden verlicht
met electrisch licht en de verwarming
zal geschieden door middel van centrale
verwarming, welke uit een oogpunt
van veiligheid, doch ook in het belang
van de accoustiek der zaal zeer te
prefereeren isj.
Na deze uiteenzetting geven wij
gaarne in overweging de plannen te
gaan zien, welke in de Sociëteit „Ons
Genoegen’’ ter bezichtiging zyn ge
steld, plannen, die doen verwachten,
dat Gouda in het najaar zal hebben
een niet groote, maar intieme schouw
burgzaal, waar het een genoegen zal
zijn heen te'gaan.