jAZEN, 3. Alter acht 269' AG, E W AAR- n iskleeding. f gedeelten Thus der advertentiEN: 51e Jaargang. No. 12093. Eerste Blad. INSKERK DE FELlLLtlU\. DE GEWETENLOOZE. ZD-A-- beroemde Jcglazen Wat minister Heemskerk op onderwijsgebied wèl deed. gevers, Gouda 3» Zaterdag 8 FêÈruari 1913. TAMIMAU’S JAM snskerk, dor iniugen ent. BET H, Stok tr. 222. BAMX, Telefoon Interc. 82. Minister Heemskerk en het onderwijs. .1 ALTER ;ht 269‘ A.G. d.e ELST BIJ AHMHEM. XTiexx-ws- ezx voor Oo’kxd.su on. OzxxstrelEezx. "Verschijnt dagelijks behalve Zon- en Feestdagen. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82. f 1.25 A! 8 stad aan hui* 21) VII. mAZa., Ghnda. INT. jn Woningtoez., derstandscomm. Dit Nummer bestaat uit twee bladen. Dat minister Heemskerk, door oot moedig te buigen als de heeren Van der Molen enWijnbergen als Kuyper’s koorknapen, den wil van den Meester kwamen kenbaar maken, ons onder wijs enorm veel kwaad heeft gedaan, leert men uit de M. U. L. O.-wet. Deze zoo goed bedoelde wet, die aan het M. U. L. O. dat tusschen al tieke elementen uit de roomsche en calvinistische staatspartijen. IHT DER 4.G, meth. spreken beschikbaar om ren. Nadere in- aand adres. van BaIdeade r, Architect en en Bouwkunde PRIJS VAN HET ABONNEMENT: Per kwartaal Idem franco per post,1.50 Met Geïllustreerd Zondagsblad,1.50 Idem franco per post,1.90 Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons BureauLange Tiesdeweg 04, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren Volgens art. 192 van onze Grond wet is het openbaar onderwijs een voorwerp van de aanhoudende zorg der Regeering, en dus van den Mi nister van Binnenlandsche Zaken in het bijzonder. Dat minister Heemskerk den plicht, dien de Grondwet in deze op zijne schouders legt, al heel licht telt, juister gezegd, in het geheel niet telt, is bekendde uiting van dezen bewindsman, i n de Eerste Kamer, dat hij het een schoenen dag zou vinden als de laatste openbare school van den Nederlandschen bodem ver dwenen ware, spreekt in deze boek- deelen. Maar is de heer Heemskerk een onverzoenlijke vijand van het open baar onderwijs, en weigert hij daarom op te treden telkens als het bijzonder onderwijs meer naar zich tracht toe te halen dan het wettelijk toekomt, hij heeft in het algemeen bitter wéinig op met ons volkonderwijs in al zijne vertakkingen. Geboren uit een stand, waarin men ruimschoots de middelen bezit om het onderwijs te bekostigen, onontbeerlijk voor hem, die tot de eereposten benoem baar wil zijn, is hij blijkbaar van meening, dat zulk onderwijs hoofd zaak is, en het volksonderwijs; ja, het moet er nu eenmaal zijn, maar het heeft zijne liefde nietals krach tige factor van geestelijke en stoffe lijke welvaart, wordt het door hem niet beschouwd, en deze scepticus, zooals er zelden een was, zal, naar het ons wil voorkomen, wel van meening zijn, dat al dat leeren niet gelukkig maakt. Hij heeft er dan ook eigenlijk geen cent voor over; wat er nog voor onderwijs is gedaan, oed. f en ADRBB: Het was gegaan, zooals hij het heb ben wou. Anna had de Teichert’s ver laten en, met een goed getuigschrift, gemakkelijk een anderen dienst ge vonden, geheel naar Glaser’s wensch. Nauwelijks was ze goed en wel geïn stalleerd, of hij was den eersten Zon dag weer bij haar. Eerst was-ie van plan geweest, haar de lastige mede- deeling schriftelijk te doen, daarna vond-ie het beter alles mondeling af die geëischte diploma’s van H. B. S. 3- üf 5-j. cursus in gedrang kwam, en nog te meer, toen door staats subsidie de oprichting van bijzondere H. B. S. werd mogelijk gemaakt, bestaanszekerheid wilde verschaffen, dqizenden leerlingen ten zegen, wien 't onderwijs van een dozijn op hen losgelaten specialiteiten te machtig is wat hebben de subsidiejagers er van gemaakt Niets anders dan eene rijke bron om uit te putten, in strijd met geest en letter van de wethet gaat maar om de vraag, hoe ruim het geweten is, en hoe groot de durf om de U. L. O.-vaan te planten op instellingen, die daarop niet het minste recht hebben. De heer Ty- deman heeft dat bij de algemeene beschouwingen over t L. O. met cijfers aangetoond, en we kunnen daarvoor naar diens rede verwijzen. (Zie bladz. 20015 van de Handelingen.) Xi)o komt het gemis aan juist besef \V®den dienaar der kroon, die de wBen heeft te handhaven, past, de Nederlandsche natie niet alleen op veel geldverlies te staan, maar wat veel erger is zoo krijgt de subsidie uit dé schatkist, die de be doeling heeft en moet hebben om het peil van het onderwijs te verhoogen, averechtsche werking. De heer Ty- deman heeft het zoo juist gezegd „De subsidieregeling drijft naar de omvorming van ge- wone,goedescholen, scholen die in evenwicht zijn, tot scholen met een overladen en verbrokkeld leerplanjen zij drijft in de tweedeplaats naar schijnonderwijs in een of meer vakken, altijd nog ten koste van de andere vak ken, waarvan deze weer wor den afgenomen.” En zoo iets is ons berokkend door den heer Van der Molen, oud-hoofd van eene bijzondere school, en baron Van Wijnbergen, oud-schoolopziener, maar zou niet mogelijk geweest zijn, als minister Heemskerk wat meer ruggegraat gehad had tegen de fana- te doen, alleen reeds hierom, dat hij op het standpunt stond, dat men som mige dingen niet zwart op wit geven moet. Zoo zou hij ook te weten komen, hoe ze het opvatten zou, waarvan hij anders in onzekerheid zou blijven. Dezen keer ging hij met haar naar Treptow, den langen landweg af, die van de Schlesische poort tot aan Köpe nick loopt*. Op'de warme dagen van Maart waren weer koelere gevolgd een scherpe wind kwam van de Spree aangewaaid, die echter door zonne stralen wat zachter gemaakt werd. Toch zaten de naenschen buiten om van den aanblik van het ontluikende groen te genieten. In de eerste res tauratie dronken ze koffiedaarna gingen ze buiten Treptow door een boschje op een bierhuis af. Tot nu toe had GlHser met haar over onverschil lige dingen gesproken, want hij wist nog niet goed hoe op do eigenlijke zaak te komen. Zij was zoo lief en in haar schik, en babbelde over alle mo gelijke dingen, zoodat hij zijn sombere stemming nog sterker voelde. Haar vader had geschreven en gevraagd hoe het met trouwen stondGlaser liet zoo weinig van zich hooren, en hij dacht, dat ze al lang hun huishouden hadden. Eindelijk bracht hy haar op een Ik weet wel iemand wien ae vertrouwen kunnen, dacht Glftser, die alles in zijn ooren knoopte. Hij was heden over Anna Schiman zeer tevreden daarom toonde hij zich aan haar van zijn besten kant, toen ze later, als het koel geworden was, in de zaal gingen, en te midden van den tabakswalm, die boven het gew.irder bezoekers opsteeg, hun brood met vleesch gingen gebruiken, en bei den uit het zelfde glas limonade dronken. Daar zij voortdurend grooten eetlust had, bestelde hij nog worst, want hij bedacht, dat hij van daag nog byzonder attent voor haar moest zijn, alvorens voor altijd met haar te breken. En terwijl hij in ge dachten voortdurend met deze zaak bezig was, kwam hij plotseling met het besluit voor den dag, haar weer uit dezen dienst weg te nemen, want het verdroot hem, zei hij, dat ZÜ zulke bezigheden moest doen. Een maüje als zy was veel te goed oude stellen op onderwijsgebied van hem konden verwacht worden, omdat hij niet kon vooruitloopen op het rap port der IneenschaMngscommissie. Het antwoord leek plausibel en snoerde den klagers den mond, waarvan velen toen nog niet wisten, dat de minister een man is, zooals de heer De Stuers het weinige dagen geleden met ondeugende vrij moedigheid uitdrukte, die steeds in interressante positie verkeert, als men hem gelooven wil, maar die het op den barensdag nooit verder brengt dan tot een windei. Want dat rapport van de Ineenschakelings- commiasie ligt nu bijna 3 jaar op tafel, en men is met dezen minister net precies even ver als vóór het verscheen. En nu dat rapport niet meer kan dienen om zich achter te verschuilen: heet het ineens, dat verbetering van ons onderwijs niet stortd op het program van dit mi nisterie, dat wil zijn een ministerie van sociale hervorming. Over de wijze, waarop ze die taak opvat, zullen wij ni( maar zwijgen maar het enkele feit, dat liet laatste ex cuus niet dadelijk *14 aangevoerd, ontneemt daaraan alle kracht en stempelt het als voor de gelegen heid vervaardigd. Waarlijk, onder het groote deficit, dat bijna op elk gebied van deze Regeering kan worden geconstateerd, neemt dat op onderwijsgebied eene zeer in het oog vallende plaats in. en overspannen vrouwen alles na te dragen wat ze voor hun toilet noodig hadden. Ze moest liever in een gezin met kinderen gaan, waar ze zich tevens in de keuken nuttig maken kon, want haar kookkunst was nog maar zoo zoo. En een toekomstige huisvrouw moest toch ook ook de maag van haar man tevreden kunnen stellen, en vooral hier in Berlijn wist men een goede keukenmeid te waardeeren. pat had Anna zelf ook al onder vonden. De dag van opzegging was er ook nog nietmaar alvast moest ze zich met niets anders meer inlaten en alleen haar wensch naar verande ring te kennen geven. Anna was blij met dit alles, want nu opnieuw zag zij, hoe goed hij het met haar meende. .éunie”, 8 uur, 'inkeliersvereen. y geregeld tijdig i ontvangen van >en, vermakely k* e dAn in odm lilllllSIHI' COURANT. Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer Elke regel meer )niea, 81/* uur, Onderstandskas lasten”. aest“, 8‘/j uur, ikkenhuis. m Woningtoez., ezondheidscom- is hem afgêperst, maar de totaalsom daarvan is zoo belachelijk, vooral voor eene Regeering, die in gunstiger omstandigheden dan ooit verkeerde, j om iets voor het onderwijs te doen, en wie de Rijksmiddelen in onge- dacht -rijlcen stroom toevloeiden, dat men daarover maar liefst niet praat. Ja, zelfs als hij voor het bijzonder onderwijs wat deed, zocht hij er zoo goedkoop mogelijk af te komen, al zal het dan ook een zwarte bladz. zijn in zijn ministerieel leven, dat hij zich tot tweemalen toe door de heeren Van der Molen en Wijnbergen in den hoek liet drukken, waar hij oorspronkelijk niet wezen wilde, en waarvoor zelfs geene vefachooning is, dat genoemde heeren den van God gegeven leider achter zich hadden. We spreken van de gunstige om- I standigheden, waarin minister Heems kerk ten opzichte van het onderwijs verkeerde, en bedoelen daarmede natuurlijk dit, dat door de wet- Kuyper een groote twistappel van het onderwijsgebied was verwijderd, in zoóverreals elke voorgsetelde maat regel ter verbetering van het onder wijs, als verbetering van de finan- cieele positie der onderwijzers, breeder grondslag voor de opleiding, beperking van het aantal leerlingen in de klassen, verlenging van den leertijd, betere bepalingen omtrent den Leerplicht, beide takken van ons volksonderwijs gelijkelijk ten goede zouden komen. Maar Heemskerk deed niets, en kreeg er zelfs smaak in, dat hij ook op dit gebied de klagers, die niet alleen Links gezetenen waren, zoo aardig aan den praat kon houden. Eerst heette het, dat er geene voor- eenzame plaats, en begon nu dadelijk. Ja, zie-je, ik heb me alles heel anders voorgesteld. Was het geld niet verloren, dan had ik het als morg- stolling kunnen geven, en een mooie betrekking gekregen. Nu is die aNang bezet. Berlijn is eigenlijk $eLgesCnikt voor mijn plannenik zal naar Woe- nen gaan. Als vastgeworteld bleef ze staan. Ge wilt naar Weenen Ja, wat zal zich daar voor je opdoen Vraag toch niet zoo dom, barstte hij los. Ik wil beter en sneller vooruit komen. Je weet, ik heb daar een goeden kennis. - En ik. Nu, je moet zoolang hier blijven. Net zoo lang, tot ik je laat overkomen. Zoo iets komt dikwijls genoeg voor. Lieve hemel, somtijds ben je werkelijk erg kortzichtig. Duistere voorgevoelens kwamen in haar op. Hij kon haar niet aanzien en liet zijn vogelengezicht links en rechts in de hoogte gaan, abof hij nog kale boomen bekeek. Nu, maar je hebt hier toch een positie, en die is voldoende om te trou wen, wierp zij tegen.' Ze was bleek geworden. Thans liepen ze verder. GUaer werd boos om haar tegen spraak. Nu hij er eenmaal over begon nen was, voelde hij zijn overmoedigheid terugkomen. Want noem je een positie. Die is voor de poes, daarvan kunnen we niet leven. Ik wil het zoo, en jij moet je er in schikken. Dat de vrouwen toch hot bedoelen van de mannen niet be grijpen Is het niet genoeg dat ik je naar Berlijn heb meegenomen. Zeg op nu Moet ik je daarheen ook nog mee- sleepen, op goed geluk Wat wil je eigenlijk. Eindelijk vond hij don moed haar mot zyn kleine bewegelijke oogen aan te zien. Je hebt een ander, een voorname, zeg het maarriep ze. Je bent gekantwoordde hij en dwong zich tot een lach. Ik heb wel aan betere dingen te denken dan aan vrouwengezeur. Ik wil eerst vasten grond onder de voeten hebben, ver staan En voor de rest als je me met zulke klets aan boord komt Zie je wel ik heb gelijk Daarom heb je mij ook altijd zoo weinig opge zocht hield ze vol. Haar karakter was niet heftig, daar om sprak ze meer in opwinding dan in toorn. (Wordt vervolgd). f 0.5S 0.10 Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend. Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0 35 bij vooruit betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames f 0 25 per regel. Groote letters en randen naar plaatsruimte. Maar wat wij minister Heemskerk bijzonder euvel duiden, is, dat hij de oogen toedoet als er ongerech tigheden gebeuren bij het bijzonder onderwijs. Bekend is b.v. de knoeierij om op 15 Januari door het „leenen" van leerlingen het totaalcijfer daar van zoo op te voeren, dat men hooger subsidie in de wacht sleept dan waarop men recht heeft een katholiek hoofd der school heeft trouwens openlijk erkend, dat deze manoeuvre bij het bijzonder onder wijs algemeen gebruikelijk is. Her haaldelijk is er bij den minister op aangedrongen, dat hij aan dezen misstand een einde zou maken, maar hij deed er niets aan. En nu meent de coalitie de zaak goed te kunnen praten met de bewering, dat er ook gemeenten zijn, die dezen truc voor het openbaar onderwijs toepassen. Wij willen diet waarachtig wel ge looven, er is niets aanstekelijkers dan slechte voorbeeldenmaar dat moest juist zijn dubbele reden, om zoo spoedig mogelijk in te grijpen, tenminste 'voor een minister die van meening is, dat straffelooze over treding der wetten een onduldbaar kwaad is. Als in strijd met artikel 1(19 van de Grondwet, zooals in Apeldoorn, naar de politieke en godsdienstige overtuiging van de solliciteerende onderwijzers wordt gevraagd, treedt de Minister niet streng op tegen de Grondswetsschenners, maar maakt hij zich van de zaak af met het echte Heemskerkiaansche praatje, dat hij, die genoemde vragen stelde, zich wel niet bij zijne keuze zal hebben laten leiden door de ant woorden, hem gegeven Als, absoluut in strijd met de wet, scholen, waar hooger school geld wordt geheven dan f 80, en die dus geene aanspraak hebben op subsidie, deze toch weten los te krijgen door het schoolgeld bijv, van

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1913 | | pagina 1