I
QLAZEN,
.E. Alter
Gracht 269*
<AG,
TE WAAR-
?en
meskleeding.
.51e Jaargang.
Helder voor oogenl
I
ZB-o-itenlarxca..
1
IXL
I
TAMINIAU’S
JAM
cxe BESTE.
ELST BIJ AHM1EM.
I
JAK8KKKK
)d. E. ALTER
acht *269'
A AG.
)UDE
r KBAXM.
.Uitgevers, Gouda
antiseptische
awerkinq:
6a7uuc
traanqename
smuk!
Brieven uit de Hofstad.
ezx voox G-o-ulcLsu ezx O»cxstr®3s:@zx.
Verschynt Jagelijks behalve’ Zou- en Feestdagen.
pFusJanh et TaWknêmeYt: phïjs der ADvlf htTntTÊn-
Telefoon latere. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON. Telefoon Interc. 82.
Eerste Blad.
DE GEWETENLOOZE.
.o
No. 12133.
Zaterdag 15 Maart 1913.
'73
de stad aan huis
km»a A Zn., Goud*.
(Wordt Vervolgd).
f
i of gedeelten
er beroemde
Kerkglazen
IK
digste den eersten eisch van haar
programalgemeen kiesrecht voor
mannen en wegneming uit de Grond
wet van de hinderpalen, die vrou
wenkiesrecht in den weg staan, zal
hebben te verwezenlijken.
Een overwinning der coalitie be-
teekent, dat het kiesrechtgeknutsel
van den heer Heemskerk benevens
de uitsluiting van alle vrouwen in
de grondwet zal worden vastgelegd.
Het is deze quaestie, die de Juni-
stembus van meer belang maakt dan
die van 1901, 1905 of 1909.
Niet genoeg kan daarop de aan
dacht worden gevestigd. Meer dan
een halve eeuw geleden liet Thor-
becke zijn gevleugeld woord hoeren
het algemeen kiesrecht ligt in de
Staatkundige ontwikkeling onzer
eeuw. De vrijzinnigen van alle scha-
keering hebben' dr wawrheid van
zijn profetie thans erkend door den
kiesrechteisch vast te leggen als
eerste eisch van hun program.
Was er langer tijd een smaldeel,
dat aan het algemeen kiesrecht rem
mende voorwaarden wilde verbinden,
het pleit voor het inzicht van die
vrijliberale voormannen, die inzagen,
dat deze eisch moest worden los
gelaten. Het algemeen kiesrecht zal
de concentratie moeten brengen zon
der verzwakkende bepalingen, alp de
stembus te haren gunste spreekt.
En de coalitie Wat minister
Heemskerk aan de Volksvertegen
woordiging in een wetsontwerp heeft
durven aanbieden, getuigt van een
cynisme, van een speculatie op eigen
belang van het clericalisme, als hij
zelden of nooit openlijk durfde ver
tonnen Zijn wijziging van artikel
80 zal wij zetten het reeds
vroeger uiteen het kiesrecht
Het huis Romanow.
Toen het huis Romanow aan do
regeering kwam was, het binnenland
aan een geweldige beroering prys ge
geven, welke onlusten echter onder
Michael Romanow ten einde kwamen,
zoodat de toestand aanmerkelijk ver
beterde.
Tegenover het buitenland was
Michael echter minder gelukkig. Aan
Zweden verloor hij Karellë en Inger-
mannland. Polen verwierf Smolensk.
Dezen strijd nam een keer onder zijn
zoon en opvolger Alexcie, die vooral
Polen met succes bestreed. Deze czaar
kan men aanmerken als de voorlooper
van Peter den Groote, den czaar die
op zijn reizen door Europa ook ons
land bezocht. (1697)
Alexci trachtte ook de Westersche
irgoed.
M en ADRES-.
gaarne wilde, dat haar vroegere ge
liefde in deze dingen ingewijd werd,
omdat hij dan nog meer gebruik zou
kunnen maken van haar zwakheid.
Dolinsky was bescheiden bij de deur
blijven staan, nadat hij beleefd gebogen
had. De tocht door de vele kantoren,
langs ontelbare lessenaars, kluizen en
een menigte menschen, had hem geheel
verlegen gemaakt. Doordat hij den
brief met Glaser’s onderteekening, dien
hij als een kostbare oorkonde in de
hand hield, had laten zien, was hij als
een gewichtig persoon ontvangen, die
bij den bankbeheerscher gebracht moest
worden. En dat had hem nog meer
in verwarring gebracht. De moed was
hem in de schoenen gezonken, slechts
één gedachte hield hem bezig„Wat
een groot man is hij geworden Eerst
langzamerhand gewende zich zijn blik
aan deze groote met gesneden hout
beschoten ruimte.
Glaser stond op uit zijn gemakke-
lyken stoel en trad met een groet op
hem toe, waarby hij Dolinsky van het
hoofd tot de voeten opnam. Hij was
tevreden met deze monstering, want
reeds was hij bevreesd geweest, dat
zijn vroegere reisgenoot uit de vierde
klasse bij het verhieuwen van de ken
nismaking iets van zijn bouwvak zou
laten blijken, wat het personeel zeker
tegenwoordig eerste, zei Glkser weer
en lachte hardop. Kom, steek eens óp!
Dikwijls ontwaakte de plebejer in
hem, wat Herbst reeds meermalen op
onaangename wyze ondervonden had
Bij anderen gebeurde dit in dron
kenschap, by hem geregeld na een
flink maalhij had zooeven juist stevig
ontbeten. Nog stonden de schalen van
de twee dozijn oesters en de restanten
van de kaviar on het Hamburgsche
braadhoen op het sofatafeltje naast het
halve wynfleschje, welks inhoud hij
steeds met seltserwoter vermengde.
Vol eerbied had Dqlinsky reeds zijn
blik daarop gericht. Hij knikte, draaide
verlegen met zyn stok en trok aan de
zware sigaar, die Gifteer hem aange
boden had en die hy niet had durven
weigeren, ofschoon hat hem altijd slecht
bekwam, wanneer hij iets anders rookte
danzijn eigenmaakte sigaretten. Einde
lijk, toen Glaser eenige vragen tot hem
gericht had die betrekking hadden op
zyn vroegere grootsche plannen, werd
hij moediger
U hebt werkelijk Berlijn veroverd,
mijnheer de bankdirecteur, zei hij ver
trouwelijk. Weet u nog, hoe we daar
over spraken U zei, dat het geld op
straat lag. Ik lachte er om, u hebt
echter gelijk gehad. En wat zegt u er
wel vanden pfennnig, dien ik destijds
BUS
SI. Jsoskerk, der
leekeningen cm.
1ERICHT DER
rabet h.
•mie .van Beeldende
•hilder, Architect en
nie van Bouwkunde
echt.
1 CENT.
Bouw- en Woning-
Onderstands-Com-
izorg”.
•dia” 7 uur, Leden-
[oll. Mij. van Land-
uda e. o.
is Genoegen” 7—10
leerd Kinderbal.
mwij geregeld tijdig
ogen ontvangen van
loerten, vermakelijk-
dem dan in om»
ien.
is Genoegen” 8 uur
ret-K. Reyne.
al ’t Schaakbord”
d. Kiesvereeniging
beschaving in zyn landen over to bren
gen. In zijn pogingen daartoe stuitte
hij vooral op tegenstand dor Bojaren.
Doch hij wist elk verzot te bedwingen
en liet zijn land dan ook als een Mach
tige staat na aan Teodor III, een on
beduidend vorst. Zijn zuster Sophia
wist dan ook do grootste machj
in handen to krijgen. Toen Teodor
stierf liet zij haar tweeden Iwan, oen
idioot, tot keizer uitroepen. Deze plan
nen strookton echter niot met do in
zichten dor Bojaren, die den jongston
zoon van den straks genoemden Alexci
Peter op den troon wilden geplaatst
zien. a’
Na, oen vinnigeu strijd tusschon de
Bojaren on do Strolitsen, de keurbende
dor Russische ozaren, kwamen én Iwan
èn Peter beiden als Keizer aan de re
geering ondor don naam Iwan I en
Peter I. Voor hen bekleedde Sophia
het regentschap, zoodat zij de macht
Peter I, de latere Peter de Groote,
was nog te jongfom de geheele situatie
te begrijpen. Ook z(jn ontwikkeling
liet veel te wwnschen over, omdat zijn
opvoeding achandelyk was verwaar
loosd. Hij was in 1672 geboren. Vooral
door zijn omgang met de vreemdelin
gen, hij woonde dicht bij Moskou
leerde hij allerlei uit de Westersche
landen. Zoo loerde hij vooral ook moet
en wiskunde, terwyl hy zich ook toe
legde op belegeringskunif. Z|fn groot
ste genot was echter zich bezig te
houden met do scheepvaart. Dezen
trek is hem zyn'geheele leven by ge
bleven. Do krijgskunde beoefende hij
practisch met oen compagnie soldaten,
waarin verschillende vreemdelingen
dienden.
Sophia wilde zich de macht voor
zoolang mogolijk verzekeren. Van haar
broer Iwan zou zij geen last hebben.
Nu trachtte zij zich te ontslaan van
Peter. Daartoe wendde zij zich tot
Strelitzon. Toon deze weigerden kwam
Peter zelf naar Moskou en verjoeg
Sophia, die hij in een klooster zette,
waarna hij zelf het bewind in handen
nam, hoewel Iwan tot zijn dood 1696
den titel van Czaar behield.
Wanneer binnen enkele maanden
tijds de stembus de natie zal op
roepen om te beslissen, in welke
richting in de eerstvolgende V ier jaai
’s lands zaken zullen worden geleid,
dient ieder onzer helder voor oogen
te staan van hoe buitengewoon be-
hmg de Junistrijd van 1913 zal zijn.
De kamp, zoo zegt de een, zal de
groote machtsworsteling zijn tusschen
het clericalisme met zijn dwangver
zekering en Tariefwet en de con
centratie' met Staatspensioneering en
vrijhandel op het program. We zul
len geenszins het buitengewone be
lang dezer vraagstukken ontkennen,
we zijn ook van meening, dat zij in
Juni groot gewicht in de schaal leg
gen. De groote beweging die er ten
dien opzichten gaande is, toont, hoe
zeer de beslissing der Junistembus
er eene zal zijn, mede over deze
groot* belangen. Doch geen onze-
verlieze uit het oog, dat de verkie
zingsstrijd ditmaal dubbel belangrijk
is, omdat hij zal staan in het teeken
der Grondwetsherziening. Geen re
geering, die na Juni achter de groene
tafel op het Binnenhof zal zitten,
zal er aan kunnen ontkomen de her
ziening onzer constitutie ter hand
te nemen. Geen enkele politieke
partij heeft meer vrede met de kies
wet van Houten, die, door haar
vervaardiger „menschelijkerwijs vol
maakt” genoemd, omdat zij men-
schenwerk is, de grootste gebreken
bleek te bevatten. Wij hebben slechts
te wijzen op de onzedelijke kiezers-
kweek door spaarbankboekjes en
naturalisatie’s om een woord van
dr. Kuyper van toepassing te kun
nen maken op de kieswetzij is
een aansluiting, een wetgevend schan
daal. Een overwinning der concen
tratie beteekent, dat zij ten spoe-
of de heer Heemskerk ontneemt hem
het eerste burgerrecht
De heer Heemskerk is met deze
barbaarsche regeling niet tevreden.
Wat hij aan mogelijke kiesrechtuit-
breiding door art. 80 zou kunnen
geven, remt hij onmiddeliijk door
uitbreiding van den invloed der
Eerste Kamer Terwijl de concen
tratie de kiesrechtuitbreiding vraagt
zonder verzwakkende bepaling, heeft
de clericale coalitie het opgenomen
voor dit College en verijdelt bij
voorbaat door het verderfelijk recht
van regres aan de Eerste Kamer,
dat het kiezerskorps aan invloed zal
winnen
Het zijn naast andere wijzigingen
(men denke aan art. 192) deze kies-
rechtplannen, die het voor elk vrij
zinnige gebiedend noodzakelijk ma
ken tot het uiterste den kamp tegen
’t clericalifeme te strijden.
Dat sta toch elk onzer helder
voor oogen Invermoeid moet ieder
onzer tot Juni naar de hem geschon
ken krachten den strijd voeren.
Wij weten, dat in het district
Gouda geen der onzen achter zal
■blijven. Als ieder zich bewust is
van zijn taak, beseft om welke
groote belangen het gaat, gaan we
met goed vertrouwen Juni tegemoet.
CXLVI.
In onze vorigon brief beloofden wij
het een en ander te zullen vertellen
van het nieuwe telefoontarief. Op het
eerste gezicht lijkt dit onderwerp niet
zeer aantiekkelijk voor dpngene, die
vond, heb ik nog, maar rente heeft hij
n<fg niet opgebracht, men moet zeker
met meer beginnen.
Zijn oude vroolijke lach weerklonk,
die echter dadelijk wegstierl, want hij
vond geen ingang. Glaser sneed iedere
herinnering daaraan af met de woor
den
Zoo, zoo. Daarvan herinner ik
me niets. U vergist u zoker in den
persoon.
Dadelijk viel het hem in dat deze -
man hem «in verdenking gebracht,had,
on daarom vond hij het beter doofheid
te huichelen voor voorbijgegane din
gen, maar zoo genadig als een vorst,
die zich zelf wel eenige scherts over
het verledene mag veroorlooven.
Dolinsky, die zich op een domheid
betrapt zag, nam zich voor, niet voor
de tweede maal dit ^nderwerp aan te
roeren en fluisterde het woord „excuusu
ongeveer als iemand, die bly is, dat
hij zonder ongelukken over een klip
gekomen is. Toen Glftser hem daarop
een wenk gaf, kwam hy schuchter
met zijn verzoek voor den dag. Geheel
Berlijn was vol van de landstad, die
men wilde oprichten. Zou Glftser hem
niet door zijn grooten invloed naar
een van de architecten kunnen ver-
wyzen
fiOUDSCHE COURANT.
Per kwartaalf 1.25 WyWff HgSSB Van 1—5 gewone regels met bewysnuinmer f 0.55
Idem franco per post„1.50 Elke regel ineer „0.10
Met Geïllustreerd Zondagsblad „1.50 ijBfcV&jai muftfKjT B|j drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Idem franco per post „1.90 IF/zlT JU Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1 5 regels f0 35 bij vooruit-
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons BureauLange IJj AK betaling, elke regel meer 6 els Reclames 1 0.25 per regel
Tiendeweg 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de PostkantorenGroote letters en randen naar plaatsruimte.
Dit Nummer bestaat uit twee
bladen.
geven aan hoofden van gezinnen en
zelfstandige personen in de maat
schappij. Hoe ver zal de grens dezer
zelfstandigen worden getrokken? Het
wordt aan een latere» wetgever over
gelaten
Maar intusschen beijvert deze
minister zich de grenzen dier zelf
standigheid ten ruimste uit te zetten
voor het clericalisme, ze in te per
ken naar zijn clericaal vermogen
voor andersdenkenden. Wat is het
anders dan een ongeoorloofde' spe
culatie op het eigenbelang der deri-
rale coalitie, waar de heer Heems
kerk de kerkelijk bedeelden hun
kiesrecht laat behouden en het allen,
die drie maanden van hetjaar door
gemeentebestuur of niet- kerkelijke
instelling in hun ellende wordsn
gesteund, ontrooft De kerk moet
haar invloed op de armen houden,
desnoods haar dwang kunnen oefe
nen. Al Wordt zoo’n schipbreukeling
levenslang bedeeld, hij blijft naar
den betoogtrant des Heeren Heems
kerk, een maatschappelijk zelfstan
dige, de broeder en zusterliefde der
kerk immers hielp hem 1
Maar deze sc.hijnfthoone woorden
zullen geen weldenkende blind kun
nen doen zijn, voor het schande
lijke, dat elk andersdenkende, door
opvoeding, door overtuiging losge-
wordeli van het kerkelijk verband,
tot een tweederangsburger wordt
verlaagd, als de nood hem dwingt
den steun der overheid of een niet
kerkelijke instelling in te roepen I
Meent Zijne Exellentie, dat bij die
niet-kerkelijke instelling geen broe
der- en zusterliefde kan bestaan
Pleit het maatschappelijk werk van
zoovele niet-kerkehjke philantropische
instellingen niet tegefi zijn bekrom
pen voorstel De maatschappelijke
schipbreukeling, nog tot het kerk
verband behoorende, mag levenslang
de hand ophouden tot steun, de wet
gever in het kabinet Heemskerk
declareert hem maatschappelijk zelf
standig! Een andersdenkende mag
geen drie maanden steun aanvaarden,
En zijn ijdelheid nam toe, nn hij
zich meer en meer verbeeldde, dat dit
alles een gevolg was van de gebie
dende macht zijner persoonlijkheid.
Er moest toch wel iets in hem zijn,
dat de menschen aan hem onderwierp
en ze tot gehoorzaamheid dwong. Dat
had Anna Sphiman hem weer bewezen,
die hy als een hond gedresseerd had.
Hij zag nioHiet vrome gemoed in haar,
niet haar medelijdend gevoel, slechts
de slavennatuur, die door den heer en
meester geregeerd werd.
Herbst kwam en bracht hem Do-
Hnaky's kaartje, waarop GlAser ver-
«cht, hem een kwartiertje niet te
Horen. De referendaris knikte slechts
en liet den architect binnen komen,
waarbij hy hem als een goede bekende
toelachte. Mevrouw Teichert, die me
nigmaal neiging gevoelde hem als haar
■oon te behandelen, had Herbst Zon
dags allea in kleuren en geuren verteld,
wat het gebeurde in haar kamer betrof.
Natuurlyk was een twist met haar
dochter gevolgd, daar Klothilde niet
niet ontgaan zou zijn.
Zoo, het verneugt me, u weer
te zien, begon hij ea reikte hem twee
vingers, wat steeds tegenover menschen
deed, wien hy zyn nederbuigende wel
willendheid wilde toonen. U wilt <lus
trouwen Uitstekend, uitstekendEen
degelijk huishouden vestigen, dat is de
hoofdzaak. U kunt verzekert zijn van
myn ^unst
Dolinsky gevoelde niets van den
spot dezer woorden, want tegenover
dezen voornamen man, die ook licha
melijk boven hem stond, was hij geheel
ondor den indruk van zün eigen klein
heid. Onderdanig stamelde hij een paar
woorden tot bevestiging. Hij gevoelde
steeds meer de breede kloof, die tus-
schen hem, den daglooner, en dezen
geldkoning ontstaan was. Eigenlijk had
hij het zich geheel anders gedacht.
Hij zou verheugd op hem toetreden
en dadelijk vroolijk tot hem zeggen
Verduiveld, je hebt geboft, landsman!”
Nu echter voelde hij zich heel klein
inden grooten lederen armstoel, waarin
hij op uitnoodiging van Glüser op een
puntje was gaan zitten, de knieën links
tegen elkaar gedrukt, ongewoon aan
zulk een onderscheiding, die hem voor
het eerst in zyn leven ten deel viel.
U reist nog steeds vierde klasse,
zooals ik gehoord heb, niet waar?Ik