loeden
ISEL
iG
rziG,
[TS,
a n d e 1;
jen
DE GEWETENLOOZE.
No 12149.
Donderdag 17 April 1913.
52e Jaargang.
en
E"o.itexxlaxx<a..
Buitenlandsch Nieuws.
FEUILLETON.
xx.
’s.
water.
I^"ieix"ws- en ^-d.Tr®xtezxtïe“blsud. voor en OxxxstxeHaEexx.
Verschijnt dagelijks behalve Zon-
Gouda.
i Heeren
Telefoon Interc. 82. Uitgevers A. BRINKMAN EN ZOON.
Feestdagen.
Telefoon Interc. 82.
-Z3A.
AYZONEN
De fandidaliiiir-Van Doorn.
Rechtsche Manieren.
-J
f 1.45
gevallen ia,
J DANTZIG,
DIEST.
(Wordt vervolgd).
jui 4 Zan Goud*.
D.
I.
MounneUnei,
HOOGEN.
v. ABS-
*11 burg.
SLOFJE Jr.,
uda.
7. BIJL,
EBAART L».
GOllkSdlE (WRIKT.
Gna Genoegen”
P. J. Troebtr».
en Woningtoee.,
identnndeconun.
ta:
1T IN
g geregeld tgdig
o ontvingen vu
ten, vennakelgk-
du in on».
PRIJS VAN HET ABONNEMENT:
Per kwartaal
Idem franco per post,1.50
Met Geïllustreerd Zondagsblad 1.50
Idem franco per post .,1.90
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: Lanue
Tiesoeweo 64, bij onze Agenten, den Boekhandel en de Postkantoren
De oorlog op den Dal kan.
De toestand.
Het schijnt, dat het nu toch wer
kelijk naar den vrede toegaat. Tusschen
Turkije en Bulgarije is reeds een wa
penstilstand gesloten, on voor zoover
is na te gaan schijnen de Bulgaren
thans ten opzichte van Turkije niets
meer te wenschen te hebben.
Ook de Serviërs zullen ten opzichte
van Turkije niets meer te wenschen
hebben.
Ook de Serviërs hebben ten opzichte
van Skoetari gehoor gegeven aan de
wenken der groote mogendheden,
waarop de Turksche regeering aan
den bevelhebber van deze stad gelast
heeft om het vuur op de Serviërs te
staken en dezen, zelfs wanneer zij zich
terug zouden trekken, niet te ver
volgen.
PRIJS DER ABVERTENTI ÊN:
Van 1—5 gewone regels met bewijsnummer f 0.55
Elke regel meer,0.10
Bij drie achtereenvolgende plaatsingen worden deze tegen twee berekend.
Dienstaanbiedingen per plaatsing van 1—5 regels f0 35 bij vooruit*
betaling, elke regel meer 6 ets. Reclames 1 0.25 per regel
Groote letters en randen naar plaatsruimte.
„’t Schaakbord*
A. de Goederen
Nog denzelfdon dag ging Glëser
naar Bohnenstiel, die.voorloopig in een
hotel woonde, nadat hij Eind-Berlijn
den rug toegekeerd had. Zijn schoon
zoon was naar Tbüringen vertrokken,
waarheen hij hem volgen zou, zoodra
hij zijn meubelen gepakt had. Nu, bij
deze wending, was hem de lust vergaan
om nieuwe ondernemingen te steunen,
en hij zocht naar een rustige plek voor
zijn wankelend hoofd. Destemeer was
hij nu verrast, Glaser opnieuw bij zich
te zien.
Gij moet herroepen, excellentie,
begon hij, zonder lange inleiding, toen
hij in de salon was nevens de slaap
kamer.
En rustig verklaarde hij den ander,
dat hij destjjds, als altyd in zulke ge-
’t Zijn waarlijk teekenen van groote
kracht.
moet t’zvn
q.die is fyn.
1-Pudding
L|es27cta.
hij zich bedaard.
Ik weet, dat uw schoonzoon diep
in de schuld zit.
Ah, eh. wat gaat u dat aan, mijn
waarde Ik moet toch werkelijk ver
zoeken kwaakte Bohnenstiel weer
op. Zeer moet ik verzoeken. Ik verzoek
u, uw bezoek te verkorten.. Mijn die
naar zal dadelyk komen, ja, ah.
Hij werd onrustig, want uit de kleine
oogen tegenover hem sprak niets goeds
Zenuwachtig haalde hij zijn horloge
voor den dag, stak het weer weg,
zonder er op gezien te hebben.
GUser was op zijn gemak gaan zitten
en ging nu regelrecht op zijn doel af.
Hy bood dertigduizend mark, als Boh
nenstiel zyn uittreden uit de Welvaart-
onderneming terugnam, en alle reeds
opgewekte geruchten daardoor krach
teloos maakte. Dat kon in een vorm
gebeuren, die olke verdenking ophief.
Men behoefde slechts van een verschil
van opinio te spreken. Vergissingen
kwamen alle dagen voor het publiek
vergat snel, en onthield alleen wat het
’t laatste gelezen had. Hoe hij het doen
wilde, kwam er niet op aanhet overige
schikte zich vanzelf.
aflevering.
fflS
MERK te letten
SUN VAM
rEM.
IEEËN worden
in verzegelde
in vijf, twee en
m een Ned. ons
dding van Nom-
ijs, voorzien van
,nd Merk, vol-
ret gedeponeerd,
it de uitvoering
>rde orders aan-
die thans opnieuw als Kamercandidaat
is gesteld en met wien de vrijzinnigen
weder de overwinning hopen te be
halen.
Nu de candidatuur met zooveel in-
steihming is gesteld, rust op eiken
vrijzinnige den plicht al datgene te
doen wat mogelijk is om den uitslag
niet alleen te doen zijn ten gunste van
Mr. van Doorn, doch ook dat de stem
bus zal brengen een verpletterende
nederlaag voor de rechterzijde, als een
uiting van verfoeiïng van de afschu
welijke coalitie-politiek.
Verlegen richtte zich zijn blik op Gliiser
die onbeweeglijk hem monsterde, als
do slang haar prooi. Eindelijk scheen
Bohnenstiel toch te begrygen.
Ja, ah, hoe heb ik het nu kraaide
hij en raakte met de dunne’vingers
zijn voorhoofd aan. Gij komt hier met
verdachtmakingen, ja, ah, eh, die
wat zal ik zeggen, ja, ah, eh. Gij wilt
mij dreigen. Maar ik moet verzoeken,
dringend verzoeken
Plotseling kwaakte hij luid op
Eh, dat is hondsgemeen, heel
hondsgemeen. Ja, ah. Gg hebt mg in
’t geheel niets gegeven, neen. Ik gaf u
slechts de eer, ja, ah Gij hebt u
onmogelijk gemaakt, ja, ah. Alle men-
schen spreken er over. Een moerasstad
hebt gij gebouwd, ja ah. De gezond
heidsraad moet er zich mee bemoeien.
Wat wilt ge? Het is mijn plicht, ja,
ah. Ik herroepen Uw eenvoud is
waarlijk belachelijk. Pardon maar het
is zoo.
Hij tippelde op zijn dunne beenen
heen en weer, koket zijn nagels be
kijkende.
Laten we kort zijn, excellentie,
zei Glaser, die zich breed voor hem
gesteld had, als wilde hij 4iem met
de overmacht van zyn lichaam dood
drukken.
Hoewel het in hem kookte, hield
Van Montenegrijnsche zijde hoort
men echter nog steeds verklaringen en
verzekeringen, dat men de belegering
niet zal staken, wat er ook de ge
volgen van zouden zijn. Eu er zouden
zelfs nieuwe troepen en kanonnen
naar de Tarabosj worden gevoerd, met
het oog op een algemeene bestorming,
die thans zou worden voorbereid.
Het bericht dat Dsjavid pasja die
met zyn geheele leger reeds gevangen
genomen heette Valona weer zou
hebben bezet, heeft nog al sensatie
gewekt.
Het Jong-Turksche Centraalcomitó
heeft nu daaromtrent berichten ont
vangen, waaruit zou blijken, dat
Dsjavid, nadat hij de helft van zyn
leger tegenover do Serviërs had opge
stold bij Loeajna, mot do andero helft
naar Xalona was opgerukt, en deze
stad had bezet.
Hij had Galib pasja, vroeger
divisie-commandant en politie-prefect
te Constantinopel, die zich na den val
van Janina met zyn troepen bij Dsjavid
had aangesloten tot commandant
van Valona aangesteld. Dsjavid was
vanplan om over Elbasan naar Skoetari
op te rukken, doch had na het onge
lukkige gevecht van Loeajna dit plan
opgegeven.
Nadat Valona in staat van' beleg
was verklaard, waren daar twee Alba-
neezen door den krijgsraad ter dood
veroordeeld en opgehangen.
De een was majoor Lia bey, die
zyn post als ordonnans-offleier in Va
lona had verlaten en zich bij de voor-
loopige regeering had aangesloten
de andere was een zekere Kahirman
bey, die tijdens de belegering van
Janina het vluchten van Albaneesche
soldaten uit deze stad begunstigde.
Frankrijk.
Franschen en Duitschers.
Uit Parijs wordt aan de B. Z. ge
seind Dinsdagmiddag had een heftige
demonstratie plaats van studenten van
de Universiteit en leerlingen van het
Lyceum tegen den Duitschen leeraar
prof. Million. De prof, wilde om 5 uur
na beëindiging zijner lessen naar zijn
woning gaan, toen hij op straat oen
500-tal studenten en Lyceumleerlingon
ontmoette, die hem begroetten met
den roep„A Berlin, A Berlin”,
„Niedor Million”, „Den Elzas willen
wij hebben”. Eerst na oen kwartier
gelukte het den prof, met behulp van
politie zijn weg voort te zetten. De
Met vreugde begroeten wij het be
sluit door de Centrale Liberale Kies-
vereeniging in het district Gouda in
haar gisteren gehouden vergadering
genomen om den aftredenden afge
vaardigde, Jhr. Mr. W. Th*. C. van
Doorn, opnieuw- candidaat te stellen
voor de Tweede Kamer. En wij doen
dit te meer omdat ons is gebleken dat
Mr. van Doorn in elke gemeente, tot
het Goudsche kiesdistrict behoorend,
door elk vrijzinnige wordt genoemd
als de man, die aangewezen moet
blijven om Gouda in de Tweede Kamer
te vertegenwoordigen. Het is niet een
uiting van de besturen der vrijzinnige
kiesvereenigingen, het is de stem van
het geheele vrijzinnige kiezerskorps,
dat Mr. van Doorn als den gewenschten
man begeert.
Gouda’s afgevaardigde geniet in zijn
district een groote populariteit, die
steeds wassende is. Zijn optreden in
de verschillende gemeenten heeft
hem bij de kiezers geschonken een
groot vertrouwen, waarop hy, wij we
ten zulks, trots gaat. Zijn sympathieke
persoonlijkheid geeft hem op eiken
anderen candidaat een voorsprong.
Deze persoonlijke eigenschappen van
onzen afgevaardigde, zij mogen onge
twijfeld zeer to, waardeeren factoren
zijn in een candidaat, zij geven niet
den doorslag. Het is het beginsel, dat
vooropstaat bij het stellen van een
afgevaardigde voor het Parlement. En
van Mr. van Doorn kan worden ge
zegd, dat hij is een man van ernstige
overtuiging, gepaard aan groote ken
nis van zaken, een man, die in de
Kamer behoort.
Deze candidaatstelling verheugt ons
ook nog om een andere reden.
Het was in 1905, dat Gouda het
vrijzinnig Nederland verraste met de
verkiezing van Mr. van Doorn, die de
plaats innam van den antirevolution-
nair, Mr. S. de Vries. Gouda behoorde
toen tot de uiterst wankele districten.
Wel was gedurende jaren Carel graaf
van Bylandt als liberaal afgevaardigde
voor Gouda opgetreden, maar ook Dr.
Kuyper bezette eenmaal Gouda’s zetel.
En waar zulks mogelijk was, daar was
de toestand allerminst rooskleurig.
Die periode ligt thans gelukkig ach
ter ons. Sinds 1905 is Gouda vrijzin
nig vertegenwoordigd door den man,
eventuoele uitbarstingen te onderdruk
ken, te zullen terugdeinzen. Die laatste
uiting van den minister-president over
de houding van sommige socialistische
leiders willen we verduidelijken door
de inededeeling, dat Vandervelde on
Huismans indertijd stemden tegen de
staking.
Hoe do socialistische loiders over
het vorloop donken, zullen we typeeren
in enkele van hun uitdrukkingen.
Overtuigd van hun goed recht, zei de
hger Bastion, lid van de Belgische
Kamer: „En do staking zal onder
strenge discipline beginnen, tot..., hot
congres van onze politieke partij van
onze vakverenigingen en coöperaties,
want die allo werken gelijkberechtigd
samen in de Belgische beweging, halt
zal roepen. Dan zal zo even gedis
ciplineerd eindigen.”
Dezelfde leider achtte het mogelijk
6 a 7 woken te staken, terwijl de best
voorziene handels- of industrieelo li
chamen slechts voor een drietal weken
steenkolen hebben. De heer Bastions
zei ook nog: „De publieke opinio is
op onzo hand.”
Destri», een andere leider, zegt als
volgt: „Men moet kunnen strijden
on lijden voor wat men lief hoeft.
Het loven is strijd. Ook nu strijden
de overblijfselen van den winter nog
tegen de lente. Maar de lente wint;
van do sneeuw dio pas gevallen is,
blijft niets dan slijk. Zoo zal het ook
gaan met den tegenstand der cleri-
calo partijen.”
77)
De woorden van Gliiser ontrukten
haar aan haar droomery.
Alles perfectheel perfect, zei hij.
En stijlvol ook.
Daarmee ging bij snel vooruit en
sprak met Herbst over hetgeen hem
hier gevoerd had. Klothilde bemerkte,
dat de handelswaarde van den jongen
man zwaarder woog dan zgn privé
reputatie.
Ze ging heen, Glaser met vriénde
lijke if scheids woorden, zij met een
korten knik, zonder hem aan te zien.
Ditmaal gingen ze langs den corridor,
t Zelfde oogenblik dat Herbst de deur
voor hen opende, vlood de andere door
de andere deur weg. 2e moest achter
het venstergordijn gestaan hebben.
Dus woont zy ook hier? zei Gla-
d® traP afgingen, en waar-
«chynlgk op zyn kosten. Wat denk je
daarvan
Eerst zweeg ze, want ze moest deze
meuwe ergernis in zich verwerken.
Dit spel moest zeker al langen tijd
met haar gespeeld zyn! Elk zacht
gevoel vervloog bij haar opnieuw op-
gewekten toorn.
Hij is een spitsboef, een groote
spitsboef! Wacht je voor hem!
Hij begreep haar verontwaardiging
niet, een zeker genoegen kwam in hem,
dat zij plotseling zich zoo aan hem
gelegen liet liggen.
Geloof je dat vroeg hij dan.
Ja, dat geloof ik
Zwijgend reden ze weg.
De staking in België.
In dit overzicht willen we nagaan
hoe van de zijde der regeering èn van
de zijde der sociaal-democratische lei
ders over do staking en haar waar
schijnlijk verloop wordt geoordeeld..
De minister-president acht de beweging
een uiting van de teleurstelling die
de socialisten heeft getroffen,, na den
voor hen bedroevende^ uitslag van
de verkiezingen op 1 Juni. De mi
nister-president had niet terug willen
deinzen voor de bedHbiging van socia-
listischen kant geuit. Hij meende zelfs
niet gerechtigd te zijn een eventueel
voorstel tot invoering van algemeen
kiesrecht voor te stellen. Acht of
negen maanden geleden, zei hij, was
de leus waaronder de verkiezingen
werden gevoerd, herziening van het
stemrecht. Toen heeft zich de meer
derheid van de kiezers tegen de inwil
liging van deze leus verzet. Nu kan
de regeering, zoo meende de heer de
Brocqueville toch moeilijk zoo korten
tijd later voorstellen tot herziening
aanvaarden. Dat zou tegenover de
uitspraak van de kiezers oen deloyale
daad zijn. Te meer zar hij zich voor
een zoodanig voorstel wel wachten,
omdat voor de herziening van oen ar
tikel van de grondwet een meerderheid
van twee derden in elke Kamer zich
voor de wijziging moet verklaren. Na
de aanneming van een desbetreffende
wijziging moeten beide Kamers wor
den ontbonden binnen 40 dagen na
aanneming. Do dan volgende verkie
zing zou moeten geschieden door de
zelfdo kiezers van Juni 1.1., die in geen
enkel opzicht hebben getoond een ver
andering van inzicht. Als zijn meening
zoi verder nog de minister-president
dat een geslaagde staking dan alleen
tot een revisie kon leiden die aan de
kiesrecht-hervormingmoeivoorafgaan,
wanneer langs revolutionairen wég
daartoe de Kamers werden omgezet.
Maar de minister-president meende dat
de staking geen kans van slagen had,
welke meening hij in principe .vond
bewaarheid door de houding van een
paar socialistische leiders, die zich
hebber* verklaard tegen de staking.
De minister-president gaf dan ook nog
uitdrukkelijk te kennen, voor geen
middelen, die hij noodig achtte om
vallen, een getuige in het kabinet naast
hun gehad had, die hun gansche onder
houd op schrift gebracht had. Zonder
meer, zou hij, Glaser, nu de wereld
overtuigend met het feit bekend ma
ken, dat het uittreden van de excel
lentie uit de Welvaart-Vereeniging
slechts hierom gebeurd was, omdat
de bank niet tot verdere uitkeeringen
in klinkende munt bereid was. Hij
loog, maar met de steenen rust van
den man, die zijn menschen kent.
Eh, ah, kabinet Hoe zoo, kabi
net Eh, ja
Zijn gedachten klemden zich aan dat
eene woord vast, dat hij zoo goed uit
zijn vroegere loopbaan kende, zonder
nog iets te vermoeden.
Getuige, zegt ge. Ah, eh, hoezoo,
getuige? Gij overvalt mij hier, mijn
waarde, ja, eh. Ge ziet, ik sta op het
punt, ja, eh, ik moet gaan dineeren.
Het was namiddag, tegen vijf uur.
De excellentie stond in rok, frisch op
geverfd en geschminkt, zijn vorstelijke
huisorde aan het breede lint om den
hals, sterk naar reseda riekend en van
onder tot boven gevernist. Een oude
ruïne was opgeknapt, om weer eens
aan Lucullns’ tafel plaats te nemen,
voor hij geheel afbrokkelde. Zgn oogen
in de lappige oogleden waren rood
gerand als van een uitgebloeide deern.
Woensdag werd te Leiden een Antire-
volutionnaire partijdag gehouden door
de Centrale a.-r. kiesvereeniging in het
district Katwijk en „Nederland en
Oranje” te Leiden, welke geleid word
door Ds. Klomp van Wassenaar.
Nadat de vraag was gesteld of alle
aanwezigen antirevolutionnair waren,
waarop bevestigend werd geantwoord,
hield Mr. Rutgers, een rede over Inva
liditeitswet of Staatspensioen, waarin
Minister Talma werd gehuldigd en de
linkerzijde van obstructie beschuldigd.
Staatspensioen werd als vernederend
voor den arbeider voorgesteld.
Gelegenheid tot debat was er niet;
toch kwam een eenigsmns gedetail
leerd verslag voor in de groote bla
den.
Bij een politieke lozing te Amster
dam, waar de neel Snoeck Hencke*
mans, christ-hist. Kamerlid zal spre
ken over „Rechtscht Coalitie en Link-
sche Concentratie” hebben alle leden
van rechtsche partijen vrij toegang
ook zonder toegangsbewijs (men kan
het iemand zeker aanzien of hij rechtsch
staat in de politiek), terwijl de loden
der linksche partijen, die tegenwoordig
wenschen te zijn, of de besturen hun
ner kiesvereenigingen, kaarten kunnen
aanvragen bij Mr. H. Verkouteren,
Prinsengracht 512, Amsterdam.
Bij een dergelyk publiek durft de
spreker het dan aan om gelegenheid
te geven tot debat.
Kort geleden werd in de R. K.
Volksbond hier ter stede een lezing
gehouden door den heer Bruna over
de Tariefwet, welke uitsluitend toegan
kelijk was voor R.-K. Aan debat
werd niet gedacht. In besloten kring
kon dat belangrijke onderwerp, dat elk
burger tot in alle deelen raakt, beter
worden behandeld.
